"Reality continues to ruin my life" అను పాఠకుల పాట్లు

నాకు చిన్నప్పటినుండీ బిగ్ బీ అంటే చాలా ఇష్టం. ఆయన సినిమాలన్నీ టీవీలో వచ్చినప్పుడు ఒక్కటి కూడా వదిలిపెట్టకుండా చూసాను. రేఖతో "దేఖా ఏక్ ఖ్వాబ్ తో యే సిల్ సిలే హుయే" అని డ్యూయెట్ పాడినా, "బడీ సూనీ సూనీ హై జిందగీ యే జిందగీ" అని వైన్ గ్లాసు చేత్తో పట్టుకుని నిరాశ నిండిన కళ్ళతో నిలబడినా, "దేదే ప్యార్ దే ప్యార్ దే, ప్యార్ దేదే" అంటూ నడివీధిలో అర్థరాత్రి అల్లరి చేసినా, యాంగ్రీ యంగ్ మాన్ లా గంభీరమైన గొంతుతో డైలాగ్స్ చెప్పినా "క్యా బాత్ హై!" అనుకుంటూ సగటు అభిమానిలా ఆనందిస్తాను.

సపోజ్, నాకంత ఇష్టమైన బిగ్ బీని ప్రత్యక్షంగా  కలిసే అవకాశం  వచ్చిందనుకుందాం, (అంత విషయం లేదనుకోండి, ఉత్తినే ఊహించుకుందాం) హ్రిషికేష్ ముఖర్జీ "గుడ్డి" సినిమాలో హీరోయిన్లా ఉంటుంది నా పరిస్థితి. మన మానసిక ప్రపంచంలోని ఫాంటసీలో అంత "లార్జర్ దాన్ లైఫ్" పర్సనాలిటీ కాస్తా దైనందిన జీవితంలో నిత్యం కనిపించే అతి మామూలు మనిషిగా మారిపోతారు కదా! ఇప్పుడాయన భార్యా పిల్లలున్న ఒక పెద్దాయన, వృత్తి రీత్యా యాక్టరు అంతే. ఎంతటి ఆశాభంగం!! అయినా సరే, నేను "సర్లే పోనీ" అని ఊరుకోకుండా ఆ మనిషిలో 'సిల్ సిలా'లో డ్యూయెట్ పాడిన 'అమిత్ మల్హోత్రా' కోసం వెతుకుతాను. 'అభిమాన్లో' పాపులర్ సింగర్ 'సుబీర్ కుమార్' ఛాయలేమన్నా ఈ పెద్దాయనలో కనిపిస్తాయేమో అని ఆశగా చూస్తాను. "ఆనంద్"లో 'డాక్టర్ భాస్కర్ బెనర్జీ' ఇతనయ్యే అవకాశం లేదులే అని పెదవి విరుస్తాను. ఇక్కడ కనిపిస్తున్నది ఒకే ఒక్క మనిషి, ఒకే ఒక్క జీవితం. అంతే. చివరకు నా మానసిక గెలాక్సీలో ముక్కలుచెక్కలుగా బద్దలై నలుదిశలకూ చెదిరిపోతున్న నా ఫాంటసీ ప్రపంచాల తాలూకూ గ్రహశకలాలను తలుచుకుని కాల్విన్ లా "రియాలిటీ కంటిన్యూస్ టు రూన్ మై లైఫ్" అని నిట్టూరుస్తాను.

అన్నట్లు ఇలాంటి ఆశాభంగమే RGV కి కూడా జరిగిందట. ఆయన ఒకసారెప్పుడో జగదేక సుందరి శ్రీదేవికి పెళ్ళైన తరువాత ఆమె ఇంటికి వెళ్ళినప్పుడు చేతిలో కాఫీ కప్పుతో  వచ్చి నవ్వుతూ పలకరించిన ఆ 'అతిలోక సుందరి'ని చూసి, "ఆమెను ఒక సాధారణ గృహిణిగా మార్చిపారేసిన బోనీ కపూర్ ని ఆ క్షణంలో చంపెయ్యాలనిపించింది" అంటారు నవ్వుతూ. ట్రస్ట్ మీ,  ఫాంటసీ ప్రపంచాలు నాశనమైపోతే కలిగే బాధ అంతా ఇంతా కాదు. :)) ఎప్పుడూ కళాకారులే తమ ఆర్టిస్టిక్ కష్టాల గురించి ఏకరువు పెడుతూ ఉంటారు. కానీ ఆ ఆర్ట్ ని "consume" చేసే వినియోగదారులకు కూడా పైన రాసినట్లు చాలా  రకాల కష్టాలుంటాయి. సీత కష్టాలు సీతవీ, పీత కష్టాలు పీతవీ అంటారందుకే. :) 

ఆ మధ్య ఎవరో ఒక సరదా ప్రశ్న అడిగారు, "నువ్వు ఏ దీవిలోనైనా ఒంటరిగా తప్పిపోతే ఏ రచయితతో  కలిసి తప్పిపోవడం నీకిష్టం?" అని. ఇదే ప్రశ్న సినిమా వాళ్ళ గురించి కూడా అడుగుతుంటారులెండి :) వాళ్ళు అడిగింది చాలా సరదా ప్రశ్నే అయినా నాకు ఆ ప్రశ్న చాలా భయపెట్టేదిగా అనిపిస్తుంది. పైకి పద్ధతిగా ఏం చెప్పాలో తెలీని గందరగోళంలో పిచ్చి నవ్వు నవ్వుతున్నా, లోపల మాత్రం అంతరాత్మ "అసలేం మాట్లాడుతున్నావ్ నువ్వు? రచయితతో తప్పిపోవడమేంటి? ఆ ఊహే భయంకరంగా లేదూ?" అని కేకలు పెడుతోంది. కానీ ఏదో ఒక జవాబు చెప్పాలి కాబట్టి ఆలోచించాను.

జేన్ ఆస్టెన్? -మిస్టర్ డార్సీ, ప్రేమ, రొమాన్స్ ఆవిడ రాతల్లో ఉంటాయి గానీ పాపం జీవితంలో లేవంటారు, దానికి తోడు పరమ జడ్జిమెంటల్, కష్టం.

సిగిజ్మండ్? "డెల్యూషనల్ థింకింగ్" స్టయిల్లో రాయడం కోసం రాత్రంతా తిండీతిప్పలూ మానేసి ఎముకలు కొరికే చలిలో కూర్చున్న పెద్దమనిషి, మనల్ని  కూడా తోడు కూర్చోమంటే? ఎందుకొచ్చిన రిస్కు!

బుకౌస్కి? పోనీ హెమ్మింగ్వే? వాళ్ళ ప్రక్కనే కూర్చుని మాట్లాడాలంటే మనం కూడా కంపెనీ ఇస్తూ హాఫో, క్వార్టరో వెయ్యాలేమో! ఎందుకొచ్చిన గోల.

పోనీ కామూ? నిజాయితీ, ప్రేమా తప్ప బొత్తిగా ఫీలింగ్స్ ఉండకూడదనే ఆ ఎమోషన్స్ లేని నిహిలిజానికీ మనకీ సరిపోదు గానీ, నెక్స్ట్ ... 

పోనీ జాయిస్? ప్రతీ విషయంలోనూ ఆ బ్రెయిన్ స్టోర్మింగ్ డీటెయిల్స్ తట్టుకోలేం. మనుషుల్లో మరీ అంత ఎనలిటికల్ స్కిల్స్ అంటే నాకు చచ్చే భయం. రేప్పొద్దున నా రోజువారీ పనికిరాని జీవితం గురించి కూడా ఒక నవల రాసినా రాసేస్తారు.

అవునూ బోర్హెస్ ని ఎలా మర్చిపోయాను? ప్రతీ విషయానికీ మల్టీపుల్ డైమెన్షన్స్ వెతికే ఆయన లెక్కల చిక్కులు విప్పేసరికి మనకి నీరసం వస్తుంది. నిజానికి ఆయన "తొలిప్రేమ" కూడా ఆయన నెర్డినెస్, గ్రంపీనెస్ భరించలేక ఆయనతో బ్రేక్ అప్ చెప్పారని ఒక పుస్తకంలో చదివాను. తర్వాత ఆయన ఆ ప్రేమను మ్యూజ్ గా చేసుకుని గొప్ప రచయితగా ఎదిగారంటారు, అది వేరే విషయం.

ఈ సంభావ్యతల చిట్టా చాలాసేపు కొనసాగాక చివరకు తేలిందేంటంటే, ఏ గొప్ప రచయితనైనా పుస్తకం రూపంలో చదవడం బావుంటుంది గానీ వాళ్ళని  నిజజీవితంలో రక్తమాంసాలున్న మనిషిగా వాస్తవ ప్రపంచంలో ఊహించడం కష్టం. నిజానికి ఈ మాట ఒక్క రచయిత విషయంలోనే కాదు ఆర్టిస్టిక్ స్ట్రీక్ ఉన్న ప్రతీ ఒక్కరికీ, మొత్తం ఆర్ట్ ప్రపంచానికీ వర్తిస్తుందనిపిస్తుంది. ఆర్ట్ విషయంలో మన సంబంధం వాళ్ళ మెదడుతో, అందులోని ఆలోచనలతో, వాళ్ళ ఫాంటసీ ప్రపంచాలతో. ఇంకొంచెం స్పష్టంగా చెప్పాలంటే వాళ్ళ "స్పిరిట్ అండ్ సోల్"తో.

రెండేళ్ళ క్రితం అనుకుంటా, గుల్జార్ గురించి ఆయన కూతురు మేఘన రాసిన పుస్తకం "Because He Is" ఒకటి చదివాను. ఆయన తనకు ఏ రకం చాక్లెట్లు తెచ్చేవారో, తన తెల్ల లాల్చీ పైజామా ఎక్కడ ఇస్త్రీ చేయించుకునేవారో, ఏ బ్రాండ్ సిగరెట్లు వాడేవారో- ఇటువంటి  విషయాలను ఏకరువుపెడుతూ మనకి అంతుపట్టని ఉపరితలంలో ఉన్న ఆయన తాత్వికతను కాలికిందవేసి తొక్కేసి, ఆయన్ని రక్తమాంసాలున్న మామూలు మనిషిగా,అంతకుమించి ఒక సగటు తండ్రిగా నేలమీదకి లాగి పడేసిందా పిల్ల :))  గాడ్!! ఐ హేటెడ్ హర్ ఫర్ దట్. నా మెదడులో 'గుల్జార్' పేరు వినగానే గుర్తొచ్చే సినిమా పాటలూ, ఖంగుమనే కంఠంతో చదివిన కవిత్వం- వీటన్నిటినీ ఫార్మాట్  చేసేస్తూ ఆయన్ని ఒక సాధారణ భర్తగా, తండ్రిగా, సమస్త లోపాలూ ఉన్న మనిషిగా నా కళ్ళ ముందు నిలబెట్టేసింది. ఆ దెబ్బతో మళ్ళీ అటువంటి పుస్తకాల జోలికి పోలేదు నేను. గమనిస్తే ఈ ఇబ్బంది మరీ ముఖ్యంగా మన అభిమాన ఫిక్షనల్ ప్రపంచపు మనుషుల విషయంలో ఎక్కువగా ఎదురవుతుంది.

సో మై డియర్ ఆర్టిస్ట్! నాకు నీ ఆలోచనలిష్టం, నీ రాతల్లో ప్రాణం పోసుకునే అక్షరాలిష్టం, జీవితంలో పచ్చితనాన్ని ఎస్తెటిక్స్ తో ఫ్యాబ్రికేట్ చేసి చూపించే వాస్తవాలిష్టం. అంతేగానీ నువ్వు ఏం తింటావో, ఎన్ని గంటలకి యోగా చేస్తావో, నీ రిలేషన్షిప్స్ ఎలా ఉన్నాయో, నీకెంతమంది పిల్లలో, వాళ్ళ పెంపకం ఎలా చేస్తావో, ఎన్ని గంటలు నిద్రపోతావో, ఎక్కడ షాపింగ్ చేస్తావో, నువ్వు వాడే బ్రాండ్ పెన్ ఏమిటో- ఇలాంటి వివరాలు తెలుసుకునే ఆసక్తి నాకు అస్సలు లేదు. నీ గురించి అన్నీ తెలిసిపోయాక, మిస్టరీ విడిపోయాక నీ రాతలు చదవాలనే ఆసక్తి కలగదు. I do not want to trade my beautiful fantasy for your stinking reality. No, thank you.

PS : నేనూ నా చదువు గురించి ఒక పుస్తకం రాశాను. అంచేత ఈ పోస్టుని పర్సనల్గా తీసుకుని మనోభావాలు దెబ్బతీసుకోకండి. :) 

కొన్నేళ్ళ క్రితం పోస్ట్ చేసిన మిత్రుల మధ్య సంభాషణల్లో దొర్లిన నా సరదా సమాధానాలు:

Copyright A Homemaker's Utopia

Copyright A Homemaker's Utopia

చదువుకోడానికో చోటు

ఓ రెండ్రోజులు సెలవులొస్తున్నాయి. లీషర్ ట్రిప్పే కాబట్టి కనీసం మూడు నాలుగు పుస్తకాలైనా సర్దుకుంటే మంచిది. ప్రొద్దున్నే కాఫీ టైమ్లో చదవడానికి నవల ఏదైనా, బెడ్ టైమ్ కి చదవడానికి షార్ట్ స్టోరీస్, మధ్యమధ్యలో చదవడానికి ఏదైనా మ్యూజింగ్స్, ప్రోజ్ పీసెస్, పోయెట్రీ లేదా నాన్ ఫిక్షన్ అయితే బెటర్. మనిషి ఆశాజీవి. ఆశకి అంతుండదు. ఇంటికొస్తే మళ్ళీ ఏదో ఒక పని, ఔటింగులూ, మీటింగులూ, సంసారసాగరాలు ఈదడాలు- ముప్పూటలా వీటితోనే సరిపోతుంది. కొసరుగా ఫ్లైట్లో చదువుకోడానికి కూడా మరో పుస్తకం ఏదైనా...

Image Courtesy Google 

నాలుగు పుస్తకాలతో బ్యాగ్ సిద్ధం. కోటి ఆశలతో కారెక్కిన సగటు చదువరికి క్లౌడ్ 9 లో ఉన్నట్లుంది. ఫ్లైట్ ఎక్కగానే కోలాహలం అంతా సద్దుమణిగాక మెల్లిగా బ్యాగ్లో ఉన్న పుస్తకం చేతిలోకొచ్చింది. డ్రింక్స్ వచ్చాయి. ఏం తాగుదాం !! ఒక  వేడి వేడి కాఫీ. కాఫీ సిప్ చేస్తూ ఓ నాలుగైదు పంక్తులు. మెల్లమెల్లగా వాస్తవికత అదృశ్యమైపోయి అక్షరాలు జీవం పోసుకోవడం ప్రారంభించాయి. చుట్టూరా ఉన్న ప్రపంచపు ధ్వనులు చెవులకు వినిపించడం మానేసాయి. కళ్ళముందరి ప్రపంచం బ్లర్ అయిపోయి కొత్త ప్రపంచపు తలుపులు తెరుచుకోసాగాయి. ఏదో  స్వప్నావస్థలో ఉన్నట్లు ఆత్రంగా అడుగులు ముందుకుపడ్డాయి. హఠాత్తుగా ఎవరో అరుస్తున్నారు. లేదు లేదు... పిలుస్తున్నారు. "కారెక్కేముందు నీ బ్యాగ్లో నా హెడ్ ఫోన్స్ పెట్టాను, అవి కావాలి." మేఘాల మధ్యలోంచి ఎవరో ఉన్నట్లుండి కాళ్ళుపట్టుకుని క్రిందకి లాగేస్తే, నేలమీద వెల్లకిల్లా ధబ్బుమని పడిన శబ్దం. ఉహుఁ ! పడినట్లు అనిపించిందంతే. హెడ్ ఫోన్స్ చేతులు మారాయి.

మళ్ళీ వదిలేసిన పేజీ తెరుచుకుంది. కానీ ఇందాక సునాయాసంగా తెరుచుకున్న కొత్త ప్రపంచం తలుపులు మళ్ళీ తెరుచుకోనని మొరాయించాయి. ఎలాగైనా లోపలికి వెళ్ళిపోవాలనే పట్టుదలతో తలుపులు రెండు మూడుసార్లు బలంగా బాదినా ప్రయోజనం శూన్యం. ప్రయాణం ఏర్పాట్ల బడలికతో నీరసం ఆవహించి నిద్ర ముంచుకొచ్చింది. "ఇప్పుడు చదివేసి పరీక్షలేమైనా రాయాలా ఏమన్నానా !!" గమ్యం చేరాక తీరుబడిగా చదువుకోవచ్చులే. స్లీప్ మాస్క్ తలమీదనుండి జారి కళ్ళమీదకు చేరింది.

రిసార్ట్ కి వచ్చేసాక కాస్త సేదతీరిన కళ్ళు పరిసరాలన్నీ కలియజూశాయి. చదువుకోడానికి ఇంతకంటే మంచి చోటు ఉంటుందా ఈ భూప్రపంచంలో !!  

"అబ్బా ! ఆ పుస్తకం తర్వాత చదువుకోవచ్చులే జకూజికి స్లాట్ బుక్ చేసాం, పద. వచ్చాకా ఫ్రెష్ అయ్యి రెస్టారెంట్ లో ఏమైనా తిని వచ్చేద్దాం." 

ఆ వేడి వేడి స్టీమ్ బాత్ కి ఒళ్ళంతా గాల్లో తేలిపోతున్నట్లుంది. మళ్ళీ మత్తుగా మధ్యాహ్నం నిద్ర. సాయంత్రం కాఫీలయ్యాయి. బ్యాగ్లో పుస్తకం గుర్తొచ్చింది.

 "లేక్ సైడ్ ఈవెనింగ్ వాక్ బావుంటుందిట. టెంపరేచర్స్ పడిపోతాయి, స్వెటర్ వేసుకోవడం మర్చిపోకు, వచ్చేటప్పటికి చీకటైపోవచ్చు." 

బ్యాక్ ప్యాక్ లో వాటర్ బాటిల్ చేరింది. అదనపు బరువుగా అనిపించిన పుస్తకాలు ఒక్క నిట్టూర్పుతో టేబిల్ మీదకొచ్చి పడ్డాయి. వణికించే చలి. దుప్పట్లు ముసుగుతన్ని మూడంకె వేసుక్కూర్చున్నాయి.

"ఓహ్, డ్రీమ్ మేకర్, యూ హార్ట్ బ్రేకర్... వేరెవర్ యూ ఆర్ గోయిన్, అయామ్ గోయిన్ యువర్ వే" అని ఆడ్రే ఆహ్లాదంగా గిటార్ స్ట్రింగ్స్ మీటుతోంది.

టీవీ ఆఫ్ అయ్యింది. కళ్ళు మూతలు పడుతున్నాయి, పోనీ ఓ అరగంట  చదువుకుని అప్పుడు నిద్రపోవచ్చు. బయట మంచు పడుతోంది. లోపల హీటర్ ఆన్ అయ్యింది. పుస్తకం మళ్ళీ చేతుల్లోకి వచ్చింది.

"టైమ్ ఎంతయ్యింది ?"

"12 దాటింది. రేపు ఉదయం బోటింగ్ కీ, ఆ తరువాత ఆర్ట్ మ్యూజియంకీ వెళ్ళాలి. ఇప్పుడా పుస్తకం తెరవకు. త్వరగా నిద్రపో. గుడ్ నైట్, స్వీట్ డ్రీమ్స్..."

"గుడ్ నైట్.... స్వీట్ డ్రీమ్స్. "

బహుముఖ ప్రతిభాశాలి సుబ్బరామయ్య గారు

సుబ్బరామయ్య గారికున్న పలుకుబడి అంతా ఇంతా కాదు. రైతుకుటుంబంలో పుట్టినప్పటికీ బాగా చదువుకుని, గొప్ప గొప్ప ఉద్యోగాలు చేసి, స్వల్పకాలంలోనే పరిశ్రమలు కూడా స్థాపించి తానే మరి కొందరికి ఉపాధి కల్పించే స్థాయికి చేరుకొని మారుతున్న కాలంతో బాటుగా ఆధునికతను అందిపుచ్చుకుని సమాజంలో అనతికాలంలోనే ఒక ఉన్నత స్థానానికి చేరుకున్నారు.

Image courtesy Google 

కానీ ఎంత కీర్తి ప్రతిష్ఠలార్జించినా, తరతరాలూ కూర్చుని తిన్నా తరగనంత ఆస్తిని సంపాదించినా సుబ్బరామయ్య గారిని లోలోపల ఏదో తెలీని వెలితితో కూడిన అసంతృప్తి తినేస్తూ ఉండేది. తన రంగంలో ఇక సాధించడానికేమీ మిగలకపోవడంతో కొందరి మిత్రుల సలహా మేరకు ఆధ్యాత్మికత బాట పట్టారు. "ఉన్నదొకటే జిందగీ" అని నమ్మే సుబ్బరామయ్యకూ, దేవుడికీ మొదట్నుంచీ పెద్దగా పొసగకపోయినా కాలక్షేపంకోసమో, కుతూహలం కొద్దీనో సాధుసంతుల సాంగత్యంలో గడుపుతూ ఆ నోటా ఈ నోటా విన్న ఆధ్యాత్మిక విషయాలను అందిపుచ్చుకున్నారు. మన సుబ్బరామయ్య గారికున్న వాక్చాతుర్యం ఎంతటిదంటే ఆయన పులిని చూపించి పిల్లి అని నమ్మబలికినా జనం ఇట్టే నమ్మేసేవారు. ఆయన సభల్లో ఆధ్యాత్మిక అంశాలపట్ల ఎంత సాధికారికంగా మాట్లాడేవారంటే విన్నవాళ్ళెవరైనా ముక్కున వేలేసుకుని "ఈయన సమస్త వేదాలూ ఔపాసన పట్టేశాడ్రోయ్" అనుకునేవారు. సుబ్బరామయ్యగారు ఆ ముఖస్తుతులనూ, కరతాళ ధ్వనులనూ కాదనకుండా ముసిముసి నవ్వులతో సవినయంగా స్వీకరించేవారు. కొంతకాలానికి ఎక్కడ ఏ ఆధ్యాత్మిక సభ జరిగినా "ఆధ్యాత్మిక జీవి" సుబ్బరామయ్య గారే ముఖ్య అతిథి.

ఇలా కొంత కాలం గడిచింది. సుబ్బరామయ్యగారిలో మళ్ళీ అసంతృప్తి మొదలైంది. ఆధ్యాత్మిక రంగంలో తనను యెరుగనివారు లేరు. ఆయనకు సహజంగానే ఆ వాతావరణం బోర్ కొట్టసాగింది. ఈలోగా పక్కూరిలో ఏదో సాహితీ సభ జరుగుతోందని విని కండువా మీదేసుకుని ఆ సభకు బయలుదేరారు ఖాళీగా ఉన్న సుబ్బరామయ్యగారు. ఆ కొత్త వాతావరణంతో బాటు సాహితీ సమూహాల్లోని విప్లవాత్మక ధోరణులు, వింత పోకడలూ సుబ్బరామయ్యగారిని అమితంగా ఆకర్షించాయి. ముందుగా ఒకరిద్దరు ప్రముఖులతో మొదలైన పరిచయాలు క్రమేపీ ఆయన ఇంట్లో జరిగే సాహితీ సమావేశాలూ, ఆతిథ్యాలతో విస్తృత రూపం దాల్చాయి. త్వరలోనే ఆయన  పేరు సాహితీ సమూహాల్లో మారుమ్రోగసాగింది. సుబ్బరామయ్య గారింట్లో కుక్కు తయారుచేసే మల్లెపువ్వుల్లాంటి ఇడ్లీలు, చట్నీలూ, నోట్లో పెట్టుకుంటే ఇట్టే కరిగిపోయే మినప గారెల గురించి సాహితీ సంఘాల్లో పుంఖానుపుంఖాలుగా చర్చించుకునేవారు. సాహిత్యంతో పెద్దగా పరిచయం లేని సుబ్బరామయ్యగారు మాత్రం రచయితలు, కవులతో కూర్చుని వారు చెప్పే కబుర్లు పొల్లుపోకుండా వినేవారు. అలా సాహిత్యం గురించి, గొప్ప గొప్ప పుస్తకాల గురించీ ఆ నోటా ఈ నోటా సమాచారం తెలుసుకునేవారు. పుస్తకాల్లో నుండి వాళ్ళూ వీళ్ళూ కోట్ చేసే వాక్యాల్ని అందిపుచ్చుకుని మరొకరితో మరో సందర్భంలో వాడి ఆయనకు సహజంగానే ఉన్న వాక్చాతుర్యంతో సాహిత్యం గురించి తనకు సర్వమూ తెలుసని నమ్మబలికేవారు. రైట్ వింగు, లెఫ్ట్ వింగుల్లో ఇందులో చేరాలా అని లాభనష్టాలు బేరీజు వేసుకోగా, సాహితీవర్గాల్లో బాగా పాపులర్ అయిన లెఫ్ట్ వింగులో చేరడం లాభదాయకమని భావించి "లెఫ్టిస్టు" టాగ్ తగిలించుకుని తిరగసాగారు. సభల్లో మైకు దొరికినప్పుడల్లా "దేవుడు, దెయ్యం ట్రాష్" అంటూ ఆధ్యాత్మికత మీద విరుచుకుపడి సాహితీ సమూహాల జయజయధ్వానాలు అందుకునేవారు.

ఇలా కొంతకాలం గడిచింది. కాలంతో బాటు ఈ రైటు, లెఫ్టు తూకాలు మారసాగాయి. మళ్ళీ వెంటనే రైటు వైపు మొగ్గలేరు కాబట్టి సాహితీ సమూహాల నుంచి తాత్కాలికంగా విరామం తీసుకున్న సుబ్బరామయ్య గారు ఖాళీగా ఇంట్లో ఉండడం ఇష్టంలేక దేశాటనకు బయలుదేరారు. తిరిగొచ్చిన వెంటనే సాహితీ సమూహాల్లో తన ప్రాభవం తగ్గుతోందని గ్రహించారు. మిత్రులకు తన ఇంట్లో తిన్న ఇడ్లీ, దోశలనూ, వాటిల్లో తాను మరచిపోకుండా వేసిన ఉప్పునూ గుర్తుచేశారు. కృతజ్ఞతాభారంతో కృంగిపోయి "మీరు గొప్ప సాహితీవేత్త" అన్నారొకరు. మీలాంటి "సహృదయులైన విమర్శకులు అరుదు" అన్నారు మరొకరు. "మీరు చేసిన సాహితీ కృషి అజరామరం" వంతపాడారు వేరొకరు. ఆ విధంగా సుబ్బరామయ్య గారు "సాహిత్య జీవి"గా మిగిలిపోయారు. ఎటొచ్చీ ఆయన చేసిన "సాహితీ కృషి"కి ఇడ్లీలూ, దోశలూ తప్ప ఎటువంటి ఆధారాలూ లేవు.

కొంతకాలం తరువాత సహజంగానే పాతనీటిని తోసేస్తూ కొత్తనీటి ప్రవాహం వెల్లువెత్తింది. తన వాక్పటిమ  వారిముందు పనిచేయకపోవడంతో సుబ్బరామయ్యగారిలో అసహనం పెల్లుబికింది. దాంతో "సాహిత్యం ఉత్తి డొల్ల", "ఈ రచయితలు తామేదో సర్వాంతర్యాములు అనుకుంటారు", "పుస్తకాల్లో ఏముందండీ, ఒట్టి బూడిద" అంటూ మేకపోతు గాంభీర్యంతో ప్లేటు ఫిరాయించారు సుబ్బరామయ్య గారు. మళ్ళీ కథ మొదటికి వచ్చింది. "సాహిత్యం వాళ్ళూ , ఆధ్యాత్మికం వాళ్ళూ ఎవరైనా ఇంటికి వస్తే అయ్యగారు ఇంట్లో లేరని చెప్పు" అని తన పనివాడికి పురమాయించి, ఈసారి తన ప్రతిభను నిరూపించుకోడానికి ఏ రంగం మీద దృష్టిపెడితే బావుంటుందా అని ఆలోచిస్తూ తలపంకించారు సుబ్బరామయ్యగారు. 

ఇందులో పాత్రలూ, సన్నివేశాలూ కేవలం కల్పితాలు. ఎవరినీ ఉద్దేశించినవి కాదు. 

Artist and the disease of Hero worship

చాలా కాలం క్రితం నా బ్లాగ్ ను ఏళ్ళ తరబడి శ్రద్ధగా చదువుతున్న మిత్రులొకరు, "మీ రీడింగ్ పాట్టర్న్స్ అర్థం కావడం లేదు నాకు". అన్నారు. నేను "ఎందుకంటే అక్కడ పాటర్న్ ఏమీ లేదు కాబట్టి " అన్నాను.

చిన్నప్పుడు అందరిలాగే పల్ప్ తో మొదలైన నా పఠనం అదృష్టవశాత్తూ అక్కడే ఆగిపోలేదు. ఏ ఒక్క మూసలోనూ ఇరుక్కోలేదు. పాత పేషంట్ కి డాక్టర్ కి ఉన్నంత అనుభవమూ ఉంటుందంటారు. ఈ కారణంగా రాయడం నా వొకేషన్ కాకపోయినా, రచనల క్వాలిటీ ఏమిటో చెప్పగల అనుభవం నాకు సహజంగానే చదవడం ద్వారా ఎంతో కొంత అబ్బిందనుకుంటాను. ఎవరైనా "మీరు ఎందుకు రాయరూ?" అని అడిగినా అదే చెప్తాను, "అద్భుతమైన రచనల రుచి బాగా తెలిసినదాన్నిగా అంతకంటే బాగా రాయలేనని నిస్సందేహంగా తెలుసు కాబట్టి, ఆల్రెడీ ఉన్న ప్రింట్ చెత్తలో మరికాస్త నా వంతు చెత్త కూడా కలిపే ఉద్దేశ్యం లేదు" అని.

Image Courtesy Google

ఇక సోషల్మీడియాలో ఏదైనా రచనో, సినిమానో బావుందనో,బాగాలేదనో  చెప్పినప్పుడో, లేదా ఏదైనా విషయం మీద మన అభిప్రాయం చెప్పినప్పుడో  వెంటనే, "మీకేం తెలుసని మాట్లాడుతున్నారు ? అందరూ మేథావులే" అని ఆ "ఇంటెలెక్చువల్" అనే పదాన్ని ఘాటైన తిట్టులా వాడడం కూడా పరిపాటే.

"Where the mind is without fear and the head is held high

Where knowledge is free

Where the world has not been broken up into fragments

By narrow domestic walls" 

అంటూ పసితనంలో ప్రియంగా పదే పదే పాడుకున్న రవీంద్ర గీతి 14 ఏళ్ళ క్రితం మొదలుపెట్టిన నా బ్లాగ్ లో మొదటి పోస్ట్ కావడం కేవలం యాదృచ్ఛికం అనుకోను. ఇన్నేళ్ళ చదువూ నాకేదన్నా నేర్పించింది అంటే అది మనిషి స్వేచ్ఛా జీవే గానీ సిద్ధాంతాలకూ, సంప్రదాయాలకూ, మాన్ మేడ్ గాడ్స్ కీ కట్టు బానిస కాదనీ, మెదడుకి స్వేచ్ఛని నేర్పించాలనీ, అన్ని రకాల అథారిటీలూ ప్రశ్నించకుండా గుడ్డిగా అనుసరించే యోగ్యత ఉన్నవి కావనీ మాత్రమే.

ఈరోజు మనం మళ్ళీ రాతియుగం వైపు ప్రయాణిస్తున్నట్లు ఒక రచయితనో, మరో కళాకారుణ్ణో ఒక పెడస్టల్ మీద కూర్చోబెట్టడమో, లేదా విగ్రహారాధన చేసినట్లు మెడలో దండేసి, దేవుణ్ణి చేసి కాళ్ళు కళ్ళకద్దుకోవడమో చెయ్యడం చూస్తున్నాం. నన్నడిగితే ఐడియలైజేషన్ లేదా హీరో వర్షిప్ మన దేశానికే కాదు మొత్తం ప్రపంచానికి పట్టుకున్న దరిద్రం. మనకి మనిషిని మనిషిగా చూడడం చేతకాదు. వాళ్ళని దేవుళ్ళను చేసేస్తే గానీ నిద్రపట్టదు. కామూ అన్నదే మరో విధంగా, మనకి రెండే రెండు ఇష్టాలు, "ఒకటి ఫాలో అవ్వడం లేదా లీడ్ చెయ్యడం." మధ్యే మార్గం మనకి తెలీదు. 

ఇక్కడ ఇష్టం, ఆరాధన వరకూ పర్వాలేదు, కానీ అదొక ధృతరాష్ట్ర ప్రేమలా, గుడ్డి అనుసరణలానో, అబ్సెషన్ లానో తయారవుతోంది. తమకు నచ్చిన రచయితనో, రచయిత్రినో లేదా నటుడినో ఒక్క మాటనడానికి వీల్లేదు. వాళ్ళను అచ్చంగా దేవుళ్ళను చేసి మనం కొలిచినట్లే అందరూ కొలవాలనుకోవడం. "వాళ్ళు నా కళ్ళకు మామూలుగానే, మనుషుల్లానే కనబడుతున్నారు" అని ఎవరైనా అంటే," అబ్బే ఆ సినిమాను ఇలా మాత్రమే చూడాలి, లేదా ఈ పుస్తకాన్ని పవిత్ర గ్రంథంలా ఇలా మాత్రమే చదవాలి, నీకు చూడడం రాదు, బహుశా నీకు గుడ్డితనం ఉంది కావచ్చు" అనడం, మరికాస్త ముందుకెళ్ళి వ్యక్తిత్వ హననాలకు పాల్పడడం. "No two people read the same book" అనే చిన్న విషయం అర్థం చేసుకోలేని మన గొప్ప గొప్ప చదువులెందుకు !! ప్రపంచాన్ని చూడడానికి ఎన్ని కళ్ళు ఉంటాయో అన్ని దృష్టి కోణాలు కూడా ఉంటాయన్న కనీస మానసిక పరిణితి లేని మన అనుభవమెందుకు !! ఆర్ట్ ఒక "ఇండివిడ్యుయల్ / పర్సనల్ ఎక్స్ప్రెషన్ " అనుకుంటే, ఆ ఆర్ట్ ని అర్థం చేసుకోవడం కూడా అంతే,  పూర్తిగా వ్యక్తిగతం. నేను ఎప్పుడో భూమి పుట్టినప్పుడు చదివిన రచనలు నా తర్వాతి తరానికి పరమ చెత్తలా అనిపించవచ్చు. తరాలను బట్టి అభిరుచులు కూడా  రూపాంతరం చెందుతూ ఉంటాయి. 

మనుషులం, ఋషులం కాదు కాబట్టి పోనీ మనకు నచ్చిన రచయితనో, రచయిత్రినో మన అభిమానం కొద్దీ దండేసి దణ్ణం పెట్టుకుందాం. మనిష్టం.  కానీ మనలాగే మరొకరు కూడా మోకరిల్లాలని ఆశించడం అపరిపక్వత క్రిందకి వస్తుంది. ఆర్ట్ కి పర్యాయపదమేదైనా ఉందంటే అది "స్వేచ్ఛ" అనుకుంటాను. కళారంగం మొదలు అన్ని చోట్లా తమ రంగాల్లో ఉన్నత స్థానానికి వెళ్ళిన వాళ్ళను ఆరాధించడం, అభిమానించడం, ఆదర్శంగా తీసుకోవడం మంచిదే. అది అవసరం కూడాను. కానీ ఉన్న దేవుళ్ళు చాలనట్లు మనుషుల్ని కూడా దేవుళ్ళను చేసి జీవితాంతం వారి కీర్తికి కాపుకాస్తున్నామనుకుంటూ వాళ్ళని  డిఫెండ్ చేసుకుంటూ అందరి మీదా బురద జల్లడంలో, భిన్నాభిప్రాయాల ప్రాతిపదికన శత్రుత్వాలు పెంచుకోవడంలో స్వేచ్ఛ లేదు. ఉన్నదల్లా కట్టు బానిసత్వమే.

Recipe for reading a book

ముందుగా ఒక మెత్తని సౌకర్యవంతమైన కుర్చీనీ, దానికెదురుగా గట్టి చెక్కతో చేసిన బల్లనూ వేసుకోండి. ఇప్పుడు ఆ చెక్క బల్లపై చదవాలనుకుంటున్న పుస్తకాలను ఒకదానిపై ఒకటి బొత్తిగా పెట్టుకోండి. ప్రక్కనే కిటికీలుంటే వాటికి రంగురంగుల కర్టెన్లు గానీ, నర్సరీలో కొన్న మొక్కల్నీ గానీ వ్రేలాడదీసుకోండి. ఎక్కడున్నా, ఏం చేస్తున్నా ఎస్తెటిక్స్ మర్చిపోకూడదు. ప్రక్కన గోడకి మీరు చదవని వాళ్ళైనా పర్వాలేదు, ఓ నలుగురైదుగురు రచయితల ఫోటోలు పోస్టర్స్ అంటించుకోండి.

Copyright A Homemaker's Utopia

ఇప్పుడు పుస్తకం పేజీపై సగం వెలుగూ, మీ మొహంపై మిగతా సగం వెలుగూ పడే విధంగా రాత్రి వేళల్లో చదువుకోడానికి వీలుగా ఒక టేబుల్ లాంపును కూడా అమర్చుకోవడం మర్చిపోవద్దు. ఆ వెలుగు మీ తలలోకి వెళ్ళబోతున్న జ్ఞానానికి సూచన. ఒకవేళ మీకు కళ్ళజోడు లేకపోయినా పుస్తకం ప్రక్కన కళ్ళజోడు  పెట్టడం వల్ల "intellectual aura" క్రియేట్ అవుతుంది.

ఇప్పుడు ముందుగా ఏర్పాటుచేసుకున్న కుర్చీలో వెన్నెముక నిటారుగా ఉంచి మెల్లగా కూర్చోండి. ఒకవేళ మీది వత్తుగా కొబ్బరి నూనె పెట్టుకున్న తలైతే గనుక, ప్లీజ్... దయచేసి ఆ రీడింగ్ చైర్ కి మీ నూనె జిడ్డు అంటించకుండా తల దగ్గర ఏదైనా వేసుకోండి. ఇప్పుడు పుస్తకం పేజీలు ఓపెన్ చేసి చదవడం మొదలుపెట్టండి. ప్రక్కనే చల్లారిపోయిన కాఫీ కప్పు గురించి మర్చిపోండి.

చెయ్యవలసిన పనులు చెప్పుకున్నాం కాబట్టి, ఇప్పుడు చదువుతున్నప్పుడు చెయ్యకూడని పనులేమిటో కూడా చూద్దాం. తలను అటూ ఇటూ తిప్పుతూ వంట గదిలో స్టవ్ మీద పెట్టి మర్చిపోయిన కూర మూకుళ్ళ గురించీ, లివింగ్ రూమ్ లో కట్టకుండా వదిలేసిన ఫ్యాన్ గురించీ, పిల్లాడు స్నానం చేసి తుడుచుకుని మంచం మీద ఆరెయ్యకుండా పడేసిన టవల్ గురించీ, అయ్యవారు మెయిన్ డోర్ గుమ్మం దగ్గరే విప్పి పడేసిన సాక్స్ గురించీ, ముందురోజు binge watch చేస్తూ సగంలో వదిలేసిన కొరియన్ డ్రామాలో హీరోయిన్ ఉద్యోగం గురించీ ఆలోచిస్తూ ఫ్రస్ట్రేషన్ తో ప్రక్క చూపులు చూస్తే మీ చదువు ఒఖ్ఖ పేజీ కూడా ముందుకు సాగదని గుర్తుపెట్టుకోండి. కూర మాడిపోయినా, కరెంటు బిల్లు పెరిగిపోయినా, తువ్వాలు దండానికి బదులు మంచం మీదే ఆరేసినా, సాక్సులు అక్కడే పడున్నా, చివరకు భూకంపం వచ్చి మీ కుర్చీ ప్రక్కన భూమి బీటలు వారినా సరే, మీరు మాత్రం చలించకుండా కార్యదీక్షలో మడమ తిప్పని యోధుల్లా పేజీలు తిప్పుతూనే ఉండాలి. ఈ చిట్కాలు గుర్తుపెట్టుకోండి.

"Truth is stranger than fiction" అంటారు కదా ! :)

ఇప్పుడు నిజాలు మాట్లాడుకుందాం. :))

ఇంస్టాగ్రాముల్లో చూపించినట్లు అధికశాతం చదువు కాఫీ షాపులూ, రీడింగ్  నుక్స్ లోనూ కంటే మిత్రులు అన్నట్లు మంచాలూ / దివాన్ కాట్స్ మీదా, బాల్కనీల్లోనూ, కిచెన్ కౌంటర్ల దగ్గరా, బస్సు /రైల్వే / ఎయిర్పోర్ట్ / హాస్పిటల్ లాంటి వెయిటింగ్ స్పేసేస్ లోనూ, చెట్ల క్రిందా, కారులో వెయిటింగ్ సమయంలోనే ఎక్కువ జరుగుతుంది. పిల్లల్ని పెంచడం, పుస్తకాలు చదవడంలాంటి వాటికి రెసిపీలేమీ ఉండవు. నాకైతే తెలీదు. మీకేమన్నా తెలిస్తే చెప్పండి. :)

ఏంటి, చివరిదాకా చదివారా ? అయితే Sorry !! :)))

సాహితీ పురస్కారాలు ప్రతిభకి కొలమానాలా ???

[ మార్గరెట్ ఆట్వుడ్ కి నోబెల్ ఇవ్వలేదన్న అక్కసుతో చాలా బయాస్డ్ గా రాసిన వ్యాసం. "సాహితీ విలువల" విషయంలో చూసీ చూడనట్లు పోవాలి అనుకునేవాళ్ళ కోసమూ, ఉదారత , నిష్పక్షపాతం, సహానుభూతి etc etc లాంటివి ఆశించేవారి కోసమూ కాదు.]

Image Courtesy Google

జనాదరణ పొందిన సాహిత్యానికీ ,కొన్ని నిర్ధిష్టమైన సాహితీ కొలమానాలకు లోబడిన సాహిత్యానికీ అనేక అంతరాలుంటాయి. ఒకప్పుడు ఏదైనా ప్రతిష్టాత్మకమైన అవార్డు వచ్చిన రచన అంటే, ఆ రచనను ఎంపిక చేసే విషయంలో న్యాయనిర్ణేతలు కూడా ఎటువంటి సామాజిక,రాజకీయ వత్తిడులకు లోబడకుండా, ఆ రంగంలో పూర్తి సాధికారత కలిగినవాళ్ళై ఉండేవారు. నేడు ఆ డైనమిక్స్ మారాయి. 

సాహిత్యంతో ఎంత మాత్రమూ సంబంధంలేని పెట్టుబడిదారీ వ్యవస్థకు చెందిన వ్యక్తుల కనుసన్నల్లో మెలుగుతూ నేటి "సాహితీ విలువలు" రూపురేఖలు మార్చుకుంటున్నాయి. సాహిత్యంలో అభిరుచి లేని వాళ్ళు పుస్తకాల షాపు పెట్టడం అంత మంచి ఆలోచన కాదు, ఇంకాస్త సరళంగా చెప్పాలంటే, వండేవాడికి తినడం ఇష్టం అయితే వంట వేరే విధంగా కుదురుతుందన్నమాట. ఇదే రూలు పెట్టుబడిదారీ వ్యవస్థకు "కళాపోషణ" విషయంలో కూడా వర్తిస్తుంది, వర్తించాలి. కళాపోషణకు ఉండాల్సిన అర్హతలు కళల పట్ల ఇష్టమూ, అంతకుమించి గౌరవమూను. కానీ ఇప్పటి పెట్టుబడిదారీ విధానం పాపులారిటీకీ, మార్కెటింగ్ విలువలకూ, అమ్మకాలకూ ఇచ్చే ప్రాధాన్యత "జనాదరణ" పరిథులకు లోబడని మంచి సాహిత్యానికి ఇవ్వడం లేదనిపిస్తుంది. నేటి సాహితీ పురస్కారాలు అనేక పైరవీలను దాటుకుని, పెట్టుబడిదారీ వ్యవస్థను ప్రశ్నించకుండా, వారు ఆడిస్తున్నట్లల్లా ఆడే లేదా వారికి కొమ్ముకాసే రచనలకూ, రచయితలకూ మాత్రమే పరిమితమవుతున్నాయి. మరోవిధంగా చెప్పాలంటే పెట్టుబడిదారీ వ్యవస్థను సవాలు చేసేదేదైనా ఈ కాలంలో మంచి సాహిత్యం కాదు. అటువంటి సాహిత్యాన్ని విస్మరించడం వాళ్ళ మనుగడకు అవసరం. నిజానికి ఇది కేవలం పెట్టుబడిదారీ వ్యవస్థకు సంబంధించిన విషయం మాత్రమే అనుకుంటే పొరపాటే. ఈ రోజుల్లో "పాపులర్ ఒపీనియన్" ని ప్రశ్నించే ఏ సాహిత్యానికైనా  ఉనికి లేకుండా చెయ్యడమనేది తన ఉనికిని కాపాడుకోడానికి "మెయిన్ స్ట్రీమ్" సమాజానికీ, సాహిత్యానికీ, సంస్కృతికీ కూడా చాలా అవసరమైన విషయం. ఒకప్పుడు సాహితీ పురస్కారాలు కొంతవరకూ వీటన్నిటికీ అతీతంగా ఉండేవి (????) . నేటి తీరు పూర్తిగా వేరు. 

ఆర్టిఫిషియల్ ఇంటెలిజెన్స్ విప్లవం కారణంగా కొన ఊపిరితో కొట్టుకుంటున్న కళారంగానికి పరోక్షంగానైనా పెట్టుబడిదారీ వ్యవస్థ వెన్నుదన్నుగా నిలబడాల్సిన అవసరం ఎంతైనా ఉందన్నది నిర్వివాదాంశం అనే  విషయాన్ని ప్రక్కన పెడితే, కళారంగంలో క్రియాశీలకంగా వ్యవహరించే విషయాల్లో సైతం ఈ పెట్టుబడిదారీ వ్యవస్థ ప్రత్యక్షంగా వేలుపెట్టడం హర్షణీయం కాదు. మోనోపొలీ రాజ్యమేలుతున్న అన్ని రంగాల్లోనూ, కనీసం మనిషిని మిగతా జీవులతో వేరుచేసే కళారంగాన్ని మినహాయిస్తే బాగుండునని అనుకోని సందర్భమూ లేదు. 

ఈ ఏడాది సాహిత్యంలో నోబెల్ బహుమతి గ్రహీత అన్నే ఎర్నాక్స్ పుస్తకాలు  రెండేళ్ళ క్రితం చదివాను, వాటిల్లో "The Years", "I Remain in Darkness" రెండూ తీవ్రంగా నిరాశచెంది సగంలో వదిలేసినవే. జాడీ స్మిత్ , అడిచే , మోష్ఫెగ్ లాంటి వాళ్ళను తలపించే ఎర్నాక్స్  శైలి చాలా సాధారణమైనదిగా ( flat narration ) అంతకుమించి ఎటువంటి ప్రత్యేకతా లేనిదిగా అనిపించింది. వాస్తవికతతో కూడిన ఒక మెమోయర్ గానీ, జర్నల్ గానీ రాయడానికీ, సృజనాత్మకతతో మెదడుకు పదును పెడుతూ కథ చెప్పడానికీ ఎంతో వ్యత్యాసం ఉంటుంది. ఎర్నాక్స్ నైపుణ్యం మొదటి దానిలో కనబడుతుంది (నిజానికి దానికి మాత్రమే పరిమితమవుతుంది ). ఇటువంటి సాధారణ రచనలు చెయ్యడం కంటే సైన్స్ ఫిక్షన్ వంటి క్లిష్టమైన జానర్స్లో రచనలు చెయ్యడం కత్తిమీద సాములాంటిది. కానీ నోబెల్ పానెల్ సో కాల్డ్ "సాహితీ విలువల" కొలమానాల్లో అటువంటి సైన్స్ ఫిక్షన్ ను ఇన్నేళ్ళుగా విస్మరిస్తూ వస్తుండడం చాలా నిరాశ కలిగించే విషయం. ఉర్సులా లెగైన్ వంటి రచయిత్రులు మరణానంతరమే ఈ మాత్రం గుర్తింపుకైనా (?) నోచుకున్నారు. ఇక ప్రస్తుతం జీవించి లేని వాళ్ళను గురించి వదిలేస్తే సమకాలీన రచయిత్రులలో కెనెడియన్ రచయిత్రి మార్గరెట్ ఆట్వుడ్ వంటి వారిని ప్రక్కన పెట్టి ఎర్నాక్స్ కు పట్టంకట్టడం మాత్రం అస్సలు జీర్ణించుకోలేని విషయం.

ఎర్నాక్స్ ప్రతిభను తక్కువ చెయ్యడమో, లేదా పూర్తిగా తీసిపారెయ్యడమో ఈ వ్యాసం ఉద్దేశ్యం కానప్పటికీ, ఆవిడ నోబెల్ పురస్కారానికి అర్హురాలేనా అన్నది మాత్రం ఆలోచించవలసిన విషయం. ఇక్కడ మంచి రచయితా, లేదా చెడ్డ రచయితా అనే ప్రశ్న కంటే ఎర్నాక్స్ వంటి జనాదరణ పొందిన ఒక సాధారణ రచయిత్రికి నోబెల్ పురస్కారం కట్టబెట్టడం పట్ల ఆశ్చర్యంగానే అనిపించింది. నిజానికి ఇలా ఆశ్చర్యపోవడమూ కొత్తేమీ కాదు. పాల్ బియట్టి "ది సెల్ ఔట్ " కి బుకర్ ప్రైజు వచ్చినప్పుడూ , ఆండ్రూ సీన్ గ్రీర్ "లెస్" కి పులిట్జర్ వచ్చినప్పుడూ, చాలా ఓవర్ రేటెడ్ రచయిత హరుకి మురాకమీకి ఫ్రాంజ్ కాఫ్కా ప్రైజ్ వచ్చినప్పుడూ, పాట్రిక్ మొదియానోకి నోబెల్ వచ్చినప్పుడూ, సిల్వినా ఒకంపో, మాక్సిమ్ ఒసిపోవ్ వంటివారి కథల్ని ఆకాశానికెత్తుతూ NYRB క్లాసిక్స్ లో చేర్చడం చూసినప్పుడూ (సిల్వినా ఒకంపో కేవలం బోర్హెస్ కు ఆప్తురాలూ, Adolfo Bioy Casares కు సతీమణీ కావడం వల్లే ఆమెకా పేరు వచ్చిందన్నది ఆవిడ ఓవర్ రేటెడ్ కథలు చదివిన వాళ్ళెవరైనా మారుమాట్లాడకుండా ఒప్పుకునే విషయం) ....  ఇలా చెప్పుకుంటూ పోతే ఇంటా బయటా కూడా సాహితీ పురస్కారాల విషయంలో నోరు వెళ్ళబెట్టిన సందర్భాలు కోకొల్లలు.

ఏదేమైనా ఇటువంటి పురస్కారాలూ, సన్మానాలూ, సత్కారాలూ తాత్కాలికంగా రచయితలను లైమ్ లైట్ లోకి బలవంతంగా తెచ్చి కూర్చోబెట్టినా, వీటన్నిటికీ అతీతంగా కేవలం తమ టాలెంట్ తో పాఠకుల మనసుల్లో శాశ్వతంగా తిష్ఠవేసుకుని కూర్చునే రచయితలు కొందరుంటారు. ఆ కుర్చీలు కదిలించడం ఆ బ్రహ్మ తరం కూడా కాదు. అన్నట్లు హరుకీ మురాకమీ రచనల్ని అబిడ్స్ లో కేజీల లెక్కన అమ్మేస్తున్నారు. ఎప్పుడో ఒకటీ రెండూ ఆయన పరమ డిప్రెస్సింగ్ నవలలు తప్ప మిగిలినవి చదవలేదు గనుక చాలా చవగ్గా వస్తున్నాయని నేను కూడా ఒక కిలో కొని తెచ్చుకున్నాను. బహుశా మరో ఏడాదికల్లా ఎర్నాక్స్ పుస్తకాలు కూడా అదే చోట దొరుకుతాయి. అప్పుడు కొనుక్కుని చదువుదామనుకుంటున్నాను.

సాహిత్యం - ఆధ్యాత్మికత

సత్యశోధనలో (స్పిరిట్యుయల్ క్వెస్ట్ అందామా !) ఒకరు ఆధ్యాత్మికతనూ, మరొకరు సాహిత్యాన్నీ సాధనాలుగా చేసుకున్నవాళ్ళం కాబట్టి నాకూ,నరేన్ కీ మధ్య ఈ విషయంలో తరచూ వాడీ వేడీ చర్చలు జరుగుతూ ఉంటాయి. అలా ఒకసారి మాటల మధ్యలో తన మార్గాన్ని ఎలివేట్ చేసుకుంటూ సాహిత్యానికి పై మెట్టు ఆధ్యాత్మికత అన్నారు నరేన్. నిజమే, నాస్తికురాలినైనా(?) నేను కూడా నిర్ద్వందంగా అంగీకరించే విషయం ఇది. ఎటొచ్చీ నా విషయంలో ఆధ్యాత్మికతకు ఉన్న నిర్వచనాలు పూర్తిగా వేరు.

Image Courtesy Google

కానీ నా గమనింపులోకి తరచూ వచ్చే విషయం ఏమిటంటే చాలామంది సాహిత్యాన్నీ,ఆధ్యాత్మికతనూ ఒకే గాటికి కట్టేస్తారు. కాస్త పరిశీలిస్తే రెంటి మధ్యా భూమ్యాకాశాల అంతరం ఉంటుంది. సాహిత్యం ఏదో ఒక స్టాండ్ తీసుకోమంటుంది, ఆధ్యాత్మికత చూపు ఆ అంతరాల్ని దాటి ఆవలకి వెళ్తుంది. సాహిత్యాన్ని శోధించేవాడు గృహస్థాశ్రమంలో ఉన్నవాడు అనుకుంటే, ఆధ్యాత్మిక మార్గంలో నడిచేవాడు వానప్రస్థంలో ఉన్నవాడితో సమానం. గృహస్థాశ్రమంలో ఉంటూ సర్వసంగపరిత్యాగిలా వ్యవహరించడం కుదరదు. సాహిత్యం పరమోద్దేశం బ్రతుకు చిత్రాన్ని యధాతథంగా అక్షరబద్ధంచేసి చూపించడం. నా వరకూ పురాణేతిహాసాలు కూడా ఈ కాల్పనిక సాహిత్యం క్రిందకే వస్తాయి. సాహిత్యం ప్రతిబింబించే ఈ 'బ్రతుకు చిత్రం' సహజంగా చైనీస్ ఫిలాసఫీలో ఉండే ఇన్-యాంగ్ (Yin-Yang) ని పోలి ఉంటుంది. ఇందులో మంచి-చెడు,ధర్మం-అధర్మం, నీతి-అవినీతి, వాస్తవం- కల్పన, యుద్ధం-శాంతి వంటి ద్వంద్వాలు అన్నీ పరస్పరం అనుసంధానంగా ఉంటాయి. ఈ వైరుధ్యం, ద్వంద్వం లేని సాహిత్యం అసంపూర్ణం.

ముఖ్యంగా టాల్స్టాయ్ సాహితీ ప్రస్థానంలో మొదలూ,తుదా గమనిస్తే ఈ ద్వంద్వాలు చాలా స్పష్టంగా కనిపిస్తాయి. అన్నా కరెనిన, వార్ అండ్ పీస్ లాంటి రచనలతో మొదలైన ఆయన సత్యశోధన చివరకు కన్ఫెషన్స్, ది డెత్ ఆఫ్ ఇవాన్ ఇలియచ్ లాంటి రచనలతో ముగిసింది. ఆయన రచనా వ్యాసంగం 'లైఫ్ ఈజ్ బ్యూటిఫుల్' తరహాలో 'హ్యాపీ గో లక్కీ' రచనలతో మొదలవ్వలేదు. ముళ్ళని విస్మరించి తన రాతల్లో ఆయన గులాబీల పరిమళాల్ని మాత్రమే వెదజల్లలేదు. నిజానికి అనేక సంఘర్షణల,సందిగ్ధతల నడుమ కళాకారుడి తొలి అడుగుపడుతుంది. సాహితీ ప్రపంచంలో వెతికితే నిజానికి గొప్ప గొప్ప  సాహితీవేత్తల్ని ఎవర్ని చూసినా వారి ప్రయాణం దాదాపూ అలాగే మొదలవుతుంది. దీనికి పూర్తి విరుద్ధమైన సాహితీసృజనలో ప్రామాణికత  అనుమానాస్పదం.

ఇక ఆధ్యాత్మికత అనగానే సహజంగా మనసుని నిశ్చలంగా ఉంచి రాగద్వేషాలకతీతంగా తామరాకుమీద నీటిబొట్టులా బ్రతకడం అలవర్చుకోవడం అంటారు. కానీ ఈ దశకి చేరుకున్న కళాకారుడిలో సృజనాత్మకతకు అవకాశం లేదు. ఎటువంటి సంఘర్షణకూ, రాపిడికీ లోనుకాని అతడి కలంలోంచి వెలువడే పదాల్లో భావావేశం కొరవడిన డొల్లతనం వ్యక్తమవుతుంది. ఇక్కడ సాహితీ సృజనకు ఆస్కారం శూన్యం. నిశ్చలత్వంలోంచి సాహిత్యం పుట్టదు. నిశ్చలత్వం అన్ని స్థితులకూ అతీతమైన స్థితి. అందువల్ల ఇది మత గ్రంథాలపైనా, పురాణేతిహాసాలపైనా లోతుగా వ్యాఖ్యానించే వారినుద్దేశించి అంటున్న మాట ఎంతమాత్రం కాదు. సాహిత్యం ఆధ్యాత్మికతకు భిన్నంగా క్రియాశీలకంగా వ్యవహరించడం నేర్పిస్తుంది. నిశ్చలమైన ఆధ్యాత్మిక స్థితికీ, సాహితీ ప్రయోజనానికీ చుక్కెదురని చెప్పడమే నా ఉద్దేశ్యం. 

నిజంగా ఆధ్యాత్మిక మార్గంలో ప్రయాణించేవారిని వదిలేస్తే మనచుట్టూ తమ నిస్సహాయతనూ, అశక్తతనూ ఆధ్యాత్మికత ముసుగులో దాచుకుంటూ, సెల్ఫ్-హెల్ప్ కంటెంట్ కి సాహిత్యం పేరుపెట్టి అమ్మేస్తున్న సాహితీవేత్తలు పెరిగిపోయారు. మనిషిలో 'జడ్జిమెంట్' చెయ్యగల నేర్పు ఆరోగ్యకరమైన మెదడుకి సూచన అంటారు ప్రముఖ రచయితా,న్యూరో సైంటిస్ట్ ఆలివర్ సాక్స్. తామరకు మీద నీటిబొట్టులా జీవించాలని బోధించిన గీతాచార్యుడు కూడా సందర్భం వచ్చినప్పుడు తాను కూడా పాండవుల పక్షం తీసుకుని కర్మ సిద్ధాంతాన్నే బోధించాడు గానీ అస్త్రసన్యాసం చేసి గోడమీద పిల్లిలా తటస్థంగా ఉండమని బోధించలేదు. జడ్జిమెంట్ చెయ్యలేని చేతకానితనానికీ, ఏ పక్షమైనా తీసుకోవాలంటే లాభనష్టాల బేరీజు వేసుకోకుండా ఆ పనిచెయ్యలేని స్వార్థానికీ ఆధ్యాత్మికతను (?) సౌకర్యంగా అడ్డుపెట్టుకుంటే పెట్టుకున్నారు, కానీ సాహితీరంగంలో ఉన్నవారు ఏ పక్షమూ తీసుకోకూడదని అనేవారికి సాహిత్యం పరమోద్దేశ్యం అర్థం కాలేదని అర్థం. సాహిత్యానికి అటువంటివారి అవసరంలేదు. నిజానికి సాహిత్యానికి అటువంటి వారు చేసే మేలు కంటే కీడే ఎక్కువ. 

సాహితీవేత్త శాంతి మంత్రాన్ని జపించడంతోపాటు విప్లవ గీతాన్ని కూడా ఆలపిస్తాడు. అలాకాకుండా కేవలం శాంతి మంత్రాన్ని జపించేవాడు ప్రవచనకారుడవుతాడే గానీ సాహితీవేత్త కాలేడు. కేవలం యుద్ధంవైపో, లేదా పూర్తిగా శాంతివైపో పరిమితమయిపోయిన సాహిత్యంలో ఆత్మ లేని శరీరంలా పరిపూర్ణత లోపిస్తుంది. ఆ సమతౌల్యం దెబ్బతినకుండా చూసుకోవడం కళాకారుడి బాధ్యత. సమాజం ముందుకు అడుగు వెయ్యడానికి గోర్కీలాంటి రచయితలు నమ్మి ఆచరించే కర్మ సిద్ధాంతం ఎంత అవసరమో, అవే అడుగులు తప్పటడుగులు కాకుండా ఆపి ఆలోచింపజేసే క్రిఝానోవ్స్కీ లాంటి వారి కర్మకు సుదూరమైన తాత్వికతా, ఆదర్శవాదం కూడా అంతే అవసరం. సాహిత్యంలో అనేక పార్శ్వాలు ఉంటాయి. అవన్నీ శోధించడానికి ఒక జీవితకాలం పడుతుంది. కేవలం తనకు అనువైన ఏదో ఒక పార్శ్వాన్ని పట్టుకుని వ్రేళ్ళాడుతూ సాహితీవేత్తలమైపోయామనుకునేవాళ్ళూ, మరో పార్శ్వాన్ని చూడలేని వాళ్ళూ ముందుముందు ప్రవచనకారుల్లా మిగిలిపోయే అవకాశం ఉంది. సామాజిక వైచిత్రికి అద్దంపట్టవలసిన సాహిత్యం రాజకీయ,సాంఘిక అస్థిరతలు తలెత్తినప్పుడు ఏదో ఒక పక్షం తీసుకోకుండా బాధ్యతారహితంగా,తటస్థంగా కేవలం గట్టున కూర్చుని శాంతిమంత్రాలు జపించే మత ప్రవక్తల్నీ, బాబాల్నీ తయారుచేసే నిలయంగా మారిపోయే ప్రమాదం ఉంది.

సాహిత్యంతో సావాసం వ్యక్తిగత అభిప్రాయాలనూ, సిద్ధాంతాలనూ, మోరల్ కోడ్ నీ ఏర్పరుచుకోడానికీ, మంచి-చెడులను విశ్లేషించుకోడానికీ సహాయం చేస్తుంది. అవసరమైన సందర్భాల్లో క్రియాశీలకంగా ఉండడమెలాగో నేర్పిస్తుంది. మన గళాన్ని నిర్భయంగా వినిపించే ధైర్యాన్నిస్తుంది. అలా కాని పక్షంలో సాహిత్యంతో ఏ ప్రయోజనమూ లేదు. ఆధ్యాత్మికత పేరిట జడ్జిమెంట్ కు ఉపయోగపడని ప్రవచనాలకూ, ప్రవచనకారులకూ సాహిత్యంలో స్థానం లేదు.

Time Lived, Without Its Flow - Denise Riley

కొన్ని పుస్తకాలు అమెజాన్ టాప్ 100, టైమ్ మ్యాగజైన్ బుక్స్, ఓప్రా బుక్ క్లబ్ పిక్స్ లాంటి బెస్ట్ సెల్లర్ క్యాటగిరీల్లో కనపడవు. అవి "ఒక పాఠకుడి నుంచి మరో పాఠకుడికి ఒక విలువైన రహస్యాన్ని అందించినట్లు చేతులు మారతాయి" అంటారు 'Time Lived, Without Its Flow' అనే ఈ పుస్తకానికి అద్భుతమైన ముందుమాట రాసిన మాక్స్ పోర్టర్. నాకు 'Grief is the Thing with Feathers' పుస్తకం ద్వారా మాక్స్ పోర్టర్ ను ఏడెనిమిదేళ్ళ క్రిందట పరిచయం చేసిన నాగరాజు పప్పు గారే ఈ పుస్తకాన్ని కూడా 'ఒక విలువైన రహస్యంలా' చదవమని రికమెండ్ చేశారు. అమ్మతో సహా,అనేకమంది ఆత్మీయుల్నీ వరుసగా పోగొట్టుకున్న ఆ మూడు నాలుగేళ్ళ సమయంలో గ్రీఫ్ గురించి అనేక రచనలు చదివినా, చక్కని వర్ణనలతో పద్యానికీ,గద్యానికీ పరిథుల్ని చెరిపేసిన పోర్టర్ రచన నాకు ఇప్పటికీ ప్రత్యేకమైనదిగా అనిపిస్తుంది.

Image Courtesy Google

2008 లో లండన్ కు చెందిన కవయిత్రి డెనిస్ రిలే కుమారుడు జాకబ్ రోగనిర్ధారణకు లొంగని ఒక అంతుబట్టని హృదయసంబంధిత వ్యాథితో హఠాత్తుగా మరణించాడు. చేతికందొచ్చిన వయసులో కొడుకు హఠాన్మరణం తాలూకా షాక్ నుండి తేరుకునే సమయంలో ఆమె తన అనుభవాలకు వివిధ దశల్లో అక్షరరూపమిచ్చే ప్రయత్నం చేశారు. జీవిత భాగస్వామిని కోల్పోయిన వ్యక్తులకు విడో/ విడోవర్ అని పేర్లున్నట్లు బిడ్డను కోల్పోయిన తల్లికి ప్రత్యేకమైన పదమేదీ లేదని నిష్టూరపడతారు రచయిత్రి.

సంతాప సమయంలో కాలప్రవాహం కదలిక లేకుండా స్థంభించిపోతుందంటారు డెనిస్. అందువల్ల ఈ రచన మరణం తాలూకా సంతాపాన్ని ఒక ప్రేక్షక స్థానంలో ఉండి అనుభవించడం కంటే, తానే స్వయంగా సంతాపంగా మారిపోవడంలా ఉంటుంది. ఈ కారణంగా ఈ పుస్తకంలో మూలాంశం 'మృత్యువు' కాదు, 'స్థంభించిన కాలం' అంటారు పోర్టర్. 

Riley’s project is to describe and interrogate ‘that acute sensation of being cut off from any temporal flow after the sudden death of your child.’

నిజానికి ఈ వ్యాసం మృత్యువును గురించి కంటే ఆ కారణంగా చలనరహితంగా ఆగిపోయిన క్షణాల గురించే ఎక్కువ చెబుతుంది. ఇది మృత్యువు తుఫానులా వచ్చి మన ప్రపంచాన్ని తల్లక్రిందులు చేసిన తరువాత వచ్చే ప్రశాంతతను తలపిస్తూ కాలప్రవాహపు అడుగులతో అడుగు కలపలేని నిస్సహాయ,నిశ్శబ్ద, నిశ్చలమైన నిముషాలూ, గంటలూ, రోజులూ, వారాలూ, నెలలూ, సంవత్సరాలను గురించిన వ్యాసం. 

No tenses any more. Among the recent labels for temporality is ‘time dilation’, referring to our perception’s elasticity, its capacity to be baggy. But are there any neurological accounts of this feeling of completely arrested time? It feels as if some palpable cerebral alteration has taken place. As if, to make the obvious joke, your temporal lobes have been flooded and are now your a-temporal lobes.

ఇలాంటి సమయాలో భావోద్వేగాలను భాషతో పొదివి పట్టుకోవడమంత కష్టం మరొకటి ఉండదు. మహా అయితే వాటి చుట్టూ అల్లిబిల్లిగా అటూఇటూ పదవిన్యాసాలు చేస్తూ తిరుగాడగలం. ఒక్కోసారి యాధృచ్ఛికంగా వాటికి సన్నిహితంగా జరిగిన లిప్తకాలపు అనుభూతిని చూసి వాటిని అచ్చంగా అందిపుచ్చుకున్నామని అపోహపడతాం. తీరాచూస్తే ఇదంతా భ్రమే. మనిషి తెలివిడిని తప్పించుకోలేని కల్పనల కల్తీ సోకకుండా వాటిని సహజసిద్ధమైన రూపంలో పట్టుకోవడం ఎంత చెయ్యి తిరిగిన రచయితకైనా అసంభవం అనిపిస్తుంది. కానీ ఇదంతా డెనిస్ ని చదవడానికి మునుపు. ఆగిపోయిన కాలాన్నీ, ఆ కాలంలో  అనుభవించిన సంతాపాన్నీ ఆమె భాషలో పొదిగిన తీరు సంతాపాన్ని గురించి ఈ మధ్యకాలంలో వచ్చిన అనేక రచనలను అమాంతం ప్రక్కకు తోసి ఈ రచనను మొదటివరుసలో నిలబెడుతుంది. తనివితీరక కొన్ని వాక్యాలను రెండు మూడుసార్లు చదువుకున్న క్షణాలూ, మరోసారి చదివితే దృష్టినిదాటిపోయిన గుప్తనిధులేమన్నా దొరుకుతాయేమో అని పదాలను తడుముకుంటూ, వెతుక్కుంటూ చదివిన అనుభవాలూ పాఠకులకు ఈ చిన్న పుస్తకం చదువుతున్నప్పుడు అనేకం ఎదురవుతాయి. ఒక ఫిక్షన్ రచయిత రాసే పదాలకూ, కవి రాసే పదాలకూ తేడా ఉండదూ ! 

పోర్టర్ అన్నట్లే ఈ పుస్తకాన్ని పూర్తి చేసిన తరువాత మళ్ళీ అలవోకగా మన వాస్తవ జీవితానికి తిరుగుప్రయాణం కట్టడం అంత తేలికైన విషయమేమీ కాదు. డెనిస్ శైలికి మనం చదివినదాన్ని పునఃసమీక్షించుకోమని ఆజ్ఞాపించే శక్తి ఉంది. ఉదాహరణకు డెనిస్ రాసిన ఈ క్రింది వాక్యాలు చూడండి, ఇవి పుస్తకం పూర్తిచేసిన తరువాత కూడా పాఠకుల్ని అంత సులువుగా వదిలిపోవు.

Not that I have delusions, as such. But a strong impression that I’ve been torn off, brittle as any dry autumn leaf, liable to be blown onto the tracks in the underground station, or to crumble as someone brushes by me in this public world where people rush about loudly, with their astonishing confidence. Each one of them a candidate for sudden death, and so helplessly vulnerable. If they do grasp that at any second their own lives might stop, they can’t hold on to that expectation. As I do now. Later everyone on the street seems to rattle together like dead leaves in heaps.

రాయాలంటే మృత్యువు గురించి ఎంతైనా రాయొచ్చు.కానీ ముందు చెప్పుకున్నట్లు ఈ పుస్తకం 'ఒక రహస్యం'. ఎవరికివారు ఛేదించుకోవాల్సిన రహస్యం. హ్యాపీ రీడింగ్ :) 

పుస్తకంనుండి మరికొన్ని నచ్చిన వాక్యాలు,

Far from taking refuge deeply inside yourself, there is no longer any inside, and you have become only outward. As a friend, who’d survived the suicide of the person closest to her, says: ‘I was my two eyes set burning in my skull. Behind them there was only vacancy.’

And you yourself will not be the same. But something, nevertheless, stays: recognition as re-cognition; to know again, but because of the interval, to know a bit differently.

సంతాప సమయంలో ఆగిపోయిన కాలాన్ని గురించి రచయిత్రి ఇందులో ప్రస్తావించిన  Emily Dickinson రెండు కవితలు చాలా అర్థవంతంగా ఉన్నాయనిపించింది :

The thought behind I strove to join
Unto the thought before,
But sequence raveled out of sound
Like balls upon a floor.

--------------------------

I felt a cleaving in my mind
As if my brain had split;
I tried to match it, seam by seam,
But could not make them fit.
The thought behind I strove to join
Unto the thought before,
But sequence raveled out of sound
Like balls upon a floor.

Previously I hadn’t believed that speech is simply the translation of something already formulated in thought. Now I was faced with the evidence that sometimes it is, but that the translation can fail. 

Perhaps only through forgetting the dead could it become possible to allow them to become dead. To finally be dead. And that could only follow – once time itself had taken the initiative here – from consigning them to a time that had decided to resume its old flow. Of its own accord. When or if this may ever happen, I can’t know. And can’t want it.

You’ve slipped into a state of a-chronicity. From its serene perspective you realize, to your astonishment, that to dwell inside a time that had the property of ‘flowing’ was merely one of a range of possible temporal perceptions. For your time can pause, and you with it – though you’re left sharply alive within its stopping. Your apprehension of sequence itself is halted. Where you have no impression of any succession of events, there is no linkage between them, and no cause. Anything at all might follow on from any one instant. You are tensed for anything – or, equally, are poised for nothing. No plans can be entertained seriously, although you keep up an outward show of doing so. Where induction itself has failed, so does your capacity for confident anticipation. So your task now is to inhabit the only place left to you – the present instant – with equanimity, and in as much good heart as you can contrive. For one moment will not, now, carry you onward to the next.

సంతాప సమయంలో సాహిత్యంలో సాంత్వనను వెతుక్కోవడం గురించి రాస్తూ,  

Nevertheless your search for any evidence of fellow feeling is restless, almost comically so. You’re paralysed and not, as far as you know, temporarily (for this condition feels eternal) but temporally. And yet some longing drives you onward to comb through any writing that might carry the reassurance that this cessation of your time is both well known and fully recorded. At times of great tension, we may well find ourselves hunting for some published resonances in literature of what we’ve come to feel. I realize that this might quickly be condemned as a sentimental search for ‘identification’, for the cosiness of finding one’s own situation mirrored in print. Still, I think we can save it from that withering assessment. Instead we might reconsider the possibility of a literature of consolation, what that could be or what it might do.

Hyderabad Book Trust Article

చిన్నప్పటి నుండీ ఏకాంతం నా ప్రియ నేస్తం..నీళ్ళలోంచి బయటకు తీసిపడేసిన చేప పిల్ల చందంగా ఆటవిడుపుగా బాహ్య ప్రపంచంలోకి వచ్చినా నా అంతః ప్రపంచాన్ని దాటి ఆవలవైపు ఆట్టే సేపు ఉండలేను. నిర్ణీత సమయం దాటితే శ్వాస ఆడనట్లు సతమతమవుతాను. నేను ప్రత్యేకం కాదు, నాలాంటి అంతర్ముఖులు నా చుట్టూ కోకొల్లలు. ఎప్పుడైనా జ్ఞాపకాల తెరలు తీసి చూద్దును కదా, నలుగురి మధ్యలో నన్నెంత వెతుక్కున్నా నాకు 'నేను' కనపడలేదు. సమూహాల్లో మసిలేటప్పుడు ఇతరుల స్వాభావికమైన నీడలు పడని స్వచ్ఛమైన ఉనికి జాడలు పట్టుకోవడం ఒకింత కష్టం కదూ ! వెనక్కి తిరిగి చూసుకుంటే నా అపురూపమైన జ్ఞాపకాలన్నీ ఏకాంతంతో ముడిపడిన క్షణాలే. అందులోనూ ఏకాంతానికి కాస్త వర్షం జతగా వస్తే ఆ అనుభవం విలువ అమాంతం పెరిగిపోతుంది. వర్షపు రోజుల్లో స్కూలుకి మధ్యాహ్నం అనుకోకుండా సెలవొస్తే పండగలా ఉండేది. కిషోర్ సోలోస్ వింటూ, కిటికీ ప్రక్కన ఫేము కుర్చీలో కూర్చుని బొమ్మలకి రంగులు పులుముకుంటున్న నన్ను, వరండాలో చల్లని వర్షపు జల్లుల్లో తడిసి ముద్దవుతున్న నూరువరహాలూ, రాధామనోహరాలూ ఆత్మీయంగా పలకరించేవి. "మేము పనిగట్టుకుని వర్షంలో తడిసినా జలుబు చేస్తుందని అమ్మ చేత చివాట్లు తినక్కర్లేదోచ్" అన్నట్లు నాకేసి ఒకింత గర్వంగా చూసేవి. ఉక్రోషంతో ఒక్కోసారి వేస్తున్న బొమ్మల్నీ, చదువుతున్న చందమామల్నీ ప్రక్కన పడేసి వెళ్ళి వాటిని పట్టుకుంటే చల్లని వానచినుకులు బుగ్గల్ని ముద్దాడుతూ ఉక్కిరిబిక్కిరి చేసేవి. ఆ చల్లని చిరు స్పర్శ ఇప్పటికీ ఎంత తాజాగా ఉందో ! 

Young Woman at the Window by Salvador Dali

మనుషులతో పేచీలేదు గానీ మౌనం వాళ్ళని ఇబ్బంది పెడుతుంది. మౌనానికి వాళ్ళకు తోచిన వక్రభాష్యాలద్ది గర్వమనో,అహంకారమనో,కలుపుగోలుతనం లేదనో ట్యాగ్ లు తగిలిస్తే సంజాయిషీలు ఇచ్చే అలవాటు లేకపోయినా "అవేమీ కాదు బాబోయ్. మనుషులంటే ఇష్టమే,మాట్లాడడమే కష్టం" అని అప్పుడప్పుడూ అరిచి చెప్పాలనిపిస్తుంది. కానీ ప్రకృతితో ఈ పేచీలేవీ ఉండవు, తమ ఉనికిని డప్పు కొట్టుకుని చాటుకోనవసరం లేకుండా స్థిర గంభీరంగా మానవాళిని గమనిస్తూ ఉండే కొండాకోనలూ, నిశ్శబ్దంగా దారిచేసుకుని ప్రవహించే వాగువంకలూ మన మౌనాన్ని గౌరవిస్తాయి,గౌరవించడమే కాదు ఆ మౌనంలో దొర్లిపోతున్న మాటల్ని ఒడిసిపట్టుకుని మరీ వింటాయి. ప్రకృతికి సంజాయిషీలు అఖ్ఖర్లేదు, నా ఇజం,నా నైజం,నా స్వభావం అంటూ నిరంతరం నిరూపణల అవసరం లేదు. అందుకేనేమో నాలాంటి చాలా మందికి ప్రకృతిని మించిన ప్రియ సఖి లేదు. 

'నో మాన్ ఈజ్ ఆన్ ఐలాండ్' అన్న నానుడిని నిర్ద్వందంగా అంగీకరించినా, నాకెప్పుడూ బుర్రలో ఒక ప్రశ్న తొలుస్తూ ఉంటుంది. అసలు ఆదర్శ జీవన విధానం అంటే ఏమిటి ? దానికో స్పష్టమైన నిర్వచనం సాధ్యమేనా ! ప్రకృతితో మమేకమై జీవించడమే పరమావధి అని కొందరంటారు. మానవాళికి దూరంగా ఉలిపికట్టెలా జీవించడం కూడా ఒక జీవితమేనా అని మరికొందరంటారు. ఎవరి నిర్వచనాలు వారివి. ఆదర్శం కదాని అందరూ ఉన్నపళంగా పట్టణాల్ని వదిలి ప్రకృతికి దగ్గరగా జీవించడం మొదలుపెట్టినా,పల్లెల్ని వదిలి అందరూ పట్టణాలకు వలస వెళ్ళినా సామజిక సమతౌల్యం దెబ్బతింటుంది. కోవిడ్ సెకండ్ వేవ్ నేర్పిన పాఠాల్లో ముఖ్యమైన పాఠం ఏమిటంటే, ఎక్కడి వాళ్ళక్కడ,తామున్న చోటే సంతోషాన్ని తయారుచేసుకోవాలి, తమ చుట్టూ ఉన్న సాధారణ ప్రపంచాన్నే అసాధారణంగా మలుచుకోవాలి. ఇది సాధ్యపడాలంటే మనకు బాహ్య ప్రభావాలకు లోనుకాని ఘనమైన అంతః ప్రపంచం ఉండి తీరాలి. లేదంటే ఉందో లేదో తెలియని రేపటిరోజు కోసం నిరీక్షిస్తూ, లాక్డౌన్ శృంఖలాలు తెంచుకునే సమయంకోసం వేచి చూస్తూ నిరాసక్తంగా,నిస్తేజంగా రోజుల్ని వెళ్ళదీయడం తప్ప మరో గత్యంతరం లేదు. కానీ ఇంత అశాశ్వతత్వం మధ్య మనదైన ఒకే ఒక్క జీవితంలో ఒక్క క్షణాన్నైనా జారవిడుచుకోవడం ఎంత మూర్ఖత్వమో కదా !

పొట్ట చేతపట్టుకుని ఊరూరా తిరిగే ఉద్యోగం మాలో ప్రాంతీయాభిమానాల్ని సమూలంగా చెరిపేసింది. ఈ ప్రాంతం, ఈ సమూహం, ఈ క్షణం : ఇంతవరకే మా ఆలోచనల్ని పరిమితం చేసింది. బహుశా ఈ కారణంగానే మహానగరాల్లో రద్దీనీ, దుమ్మూధూళీ కలగలిసిన పెట్రోల్ వాసనల్ని ఎంతగా ఇష్టపడేవాళ్ళమో, నిర్మానుష్యంగా ఉండే పచ్చని అడవి దారుల్ని కూడా అంతే ఇష్టపడేవాళ్ళం. ప్రకృతిలోనైనా, జనారణ్యంలోనైనా ఒకే తీరుగా జీవించడం నేర్చుకున్నాం. మాల్స్ పట్టి తిరగడం అలవాటైన ప్రాణాలైనా అడవులు పట్టి ఇంకొంచెం ఎక్కువ ఇష్టంగానే తిరిగాం. దేవలోకంలో ఉన్న కాలంలో ప్రతీ వారాంతం క్రమం తప్పకుండా లాంగ్ డ్రైవ్ లకు వెళ్ళేవాళ్ళం. కనుచూపు మేర పచ్చని తివాచీలా పరుచుకున్న తేయాకు తోటల్ని దాటుకుంటూ నీలగిరుల్లో లయబద్ధంగా కురిసే వర్షపు చినుకుల్నీ, కొండల్ని  చీల్చుకుంటూ ప్రవహించే మేఘాల్నీ, తనువంతా తడిసి పులకరిస్తున్న ప్రకృతి అందాల్నీ కళ్ళు విప్పార్చుకుని చూస్తూ ప్రయాణిస్తుంటే వెనుకనుండి కార్ హారన్లు పదపదమంటూ తొందర పెట్టేవి. మేము ప్రక్కకి తొలిగి వాళ్ళకి దారిచ్చేవాళ్ళం. గమ్యాన్ని చేరుకోవాలని వాళ్ళకి ఉన్న తొందర మాకు ఎప్పుడూ లేదు. ప్రయాణాన్ని ఆస్వాదించడమే మా పరమావధి. నలుగురూ సౌకర్యవంతంగా నడిచే దారుల్లో నడవకపోవడంతో ఎవరి కంటాపడని కొన్ని అరుదైన ప్రాకృతిక ప్రదేశాలు మాకు మాత్రమే కనిపించేవి. మనిషి జాడలేని అటువంటి ప్రదేశాల్లో గంటల తరబడి స్వేచ్ఛాజీవుల్లా విహరించేవాళ్ళం. కారాపి ఫ్లాస్కులో వెంట తెచ్చుకున్న ఫిల్టర్ కాఫీ తాగుతుంటే "ఇక్కడ క్షేమం కాదు ఏనుగులు తిరిగే ప్రదేశాలని" ఫారెస్ట్ పెట్రోలింగ్ వాళ్ళు మమ్మల్ని సున్నితంగా హెచ్చరించేవారు. నీలాల నింగీ, కాళ్ళ క్రింద నేలా,పచ్చని పశ్చిమ కనుమలూ,వాటిపై ప్రవహిస్తున్న మేఘాల సాక్షిగా మా అనుభవాల పెట్టెలో అలా చేరిన అదృష్టాలెన్నో. ఎవరైనా ఫోటోలు చూసి "ఈ ప్రదేశం ఎక్కడ ?" అని అడిగితే మాత్రం స్పష్టమైన చిరునామా చెప్పడానికి తడబడేవాళ్ళం. మాకు ప్రయాణమే తప్ప గమ్యాల ఆచూకీ తెలియదు. పారిజాతాల్ని తలపించే కాఫీ పూల పరిమళాలూ, తేయాకు,అరటి తోటల పచ్చదనాలూ, పచ్చని పచ్చి మిరియాల కారాలూ,రోజ్ ఆపిల్స్ తో చేసే కేరళ పానీయాలూ, ఋతువులతో పాటు మారిపోయే అనంతమైన ప్రకృతి వర్ణాలూ, కనీకనిపించని పొగమంచు దారులూ ఇలా జ్ఞాపకాల తుట్టె కదిపితే ఎన్ని అనుభవాలని ! 

మనకి కొత్తొక వింత, పాతొక రోత. ఒకనాడు ఎదుగూ బొదుగూ లేని జీవితాలెందుకని ఆధునికత బాటపట్టి పల్లెల్నీ,ప్రకృతినీ వదిలి పట్టణాలకు వలసపోయాం. ఇప్పుడు పట్టణాలు జనసందోహంతో కిక్కిరిసిపోయి మనిషికి ఏకాంతం కరువైంది. ఇది మెజారిటీ జీవన విధానంగా మారింది. వినియోగదారీ వ్యవస్థ పెచ్చుమీరిన ఈ కాలంలో ఒకనాటి సాంప్రదాయ జీవన శైలులే 'ఓల్డ్ వైన్ ఇన్ న్యూ బాటిల్' లా మినిమలిజం,సింపుల్ లివింగ్ లపేరిట మళ్ళీ ప్రచారంలోకి వచ్చాయి. ఈకాలంలో ఇలా జీవించేవాళ్ళు ప్రివిలెజ్డ్ క్లాస్ (?) గా పరిగణింపబడుతున్నారు. మళ్ళీ ఈ జీవన విధానం విసుగుపుడితే ఆధునికతను ఆనందంగా హత్తుకుంటాం. ఈ చక్ర భ్రమణాలు నిరంతరాయంగా సాగుతూనే ఉంటాయి. ఒంటరితనం తప్ప ఏకాంతానికి అర్ధం తెలీని నేటి తరానికి కోవిడ్ సెకండ్ వేవ్ కటువుగానైనా కొన్ని కొత్త పాఠాలు నేర్పింది. నీలోపలున్న అంతులేని అంతః ప్రపంచాన్నోదిలి బాహ్య ప్రపంచంలో నలుదిక్కులకూ పరిగెడతావేమని ప్రశ్నించింది. వెతికి వెతికి అలసిపోవలసిందే గానీ నీలో లేని సంతోషం,నువ్వు నీతో చెయ్యని స్నేహం నీకు బయట దొరకదని నిరూపించింది. కోరుకున్నది కాకపోయినా కోవిడ్ ముందు నుండే 'సోషల్ డిస్టెన్సింగ్' అలవాటు ఉంది కాబట్టి ఎప్పటిలాగే పుస్తకాలూ, సినిమాలూ, పెయింటింగ్, సంగీతం లాంటి హాబీలతో లాక్డౌన్ సమయం మాకు ఆనందంగానే గడిచిపోయింది. నిజానికి ఈ కళారూపాలన్నీ లేకపోతే ఈ లాక్ డౌన్ రోజుల్లో ఏమైపోయేవాళ్ళమో అనిపించేది. ఇవన్నీ మానవసంబంధాలకి ప్రత్యామ్న్యాయాలు కాదు కానీ, మనిషిని అతడి అంతః ప్రపంచంతో దగ్గరగా కలిపి ఉంచే సాధనాలు. నిజానికి ఉన్నచోటు నుండి కదలకుండా, విసాలూ,పాస్స్పోర్టుల అవసరం లేకుండా, రెక్కలుకట్టుకుని విశ్వం నలుమూలలూ చుట్టి రావడానికి పుస్తకపఠనాన్ని మించిన మరో మంచి మార్గం ఉందా ! కాలంతో బాటు వేగంగా పరిగెత్తడం తప్ప ఒక్క క్షణం చుట్టూ ఉన్న ప్రపంచాన్ని చూడలేని ఈ మెటీరియలిస్టిక్ తరంలో మేరీ ఆలీవర్,వెండెల్ బెర్రీ,హెన్రీ డేవిడ్ థోరో, ఎమెర్సన్, రస్కిన్ బాండ్ లాంటి అనేకమంది రచయితలు ప్రకృతితో తమ సాన్నిహిత్యం గురించి గంటల కొద్దీ చెప్పే కబుర్లకి సరిసాటి అయిన మరో సాహచర్యం నాకైతే ఇంతవరకూ దొరకలేదు. బైరన్ అన్నట్లు "I love not man the less, but nature more" అనుకున్న సందర్భాలెన్నో. 'హ్యాపీనెస్ ఈజ్ ఎ స్టేట్ ఆఫ్ మైండ్' అనే సిద్ధాంతాన్ని మనసావాచాకర్మణా నమ్ముతాను. మనం అందరం ఎక్కువ సమయం (బహుశా పూర్తి సమయం) గడిపేది మన మెదడులోనే కాబట్టి ఆ ప్రపంచాన్ని శుభ్రంగా, అందంగా, ఆనందంగా ఉంచుకోవడం చాలా అవసరం, అది ప్రకృతిలోనైనా,పదుగురిలోనైనా సరే అనుకుంటాను. మా సంతోషాన్ని మేము తయారుచేసుకున్న రెసిపీలో కీలకమైన పదార్థం 'ఆర్ట్'. ఇది మా రెసిపీ మాత్రమే, మీకు నచ్చాలని రూలేమీ లేదు సుమా !

ఈ సందర్భంలో ఫ్రెంచ్ తత్వవేత్త మొంటైన్ ఏకాంతాన్ని గురించి చెప్పిన కొన్ని విలువైన మాటలు ప్రస్తావించాలి : "వివేకవంతుడు నలుగురిలోనైనా, నాలుగ్గోడల మధ్య ఏకాంతంలోనైనా ఎక్కడైనా ఆనందంగానే ఉంటాడు. కానీ అతడు అవకాశం ఉంటే మాత్రం నిస్సందేహంగా ఏకాంతాన్ని కోరుకుంటాడు. సమాజంలో భాగమైన చెడును ఎదుర్కునే క్రమంలో ఎంతో కొంత మకిలి అంటకుండా దాని ప్రభావంనుండి తప్పించుకోవడం అసాధ్యం అని అతడికి స్పష్టంగా తెలుసు. ఇక్కడ రెండే మార్గాలుంటాయి :ఒకటి, మనం సమూహాల్ని వాటి చెడుతో సహా అనుసరించాలి ;రెండు, వారిని ద్వేషిస్తూ వారినుండి విడివడి జీవించాలి. రెండు మార్గాలూ హాని కారకమే." . కానీ నాకు ఆయన మాటలతో చిన్న పేచీ ఉంది. రెండవ మార్గంలో ఎవర్నీ ద్వేషించకుండా కూడా విడివడి మనకు నచ్చినట్లు జీవించే అవకాశం ఉంది కదా ! అనుకుంటాను. కానీ ప్రస్తుతం మనందరం ఉన్న పరిస్థితుల్లో, దీనికంటే ముఖ్యమైన ప్రశ్న : అసలు మనకా ఛాయిస్ ఉందా ? 

తొలి ప్రచురణ - హైదరాబాద్ బుక్ ట్రస్ట్ పేజీ : 30th July'2021 

https://www.facebook.com/HBTBooks/posts/4281019705280995

The Meditations : An Emperor's Guide to Mastery - Marcus Aurelius and Sam Torode

బయట మారణహొమం జరుగుతోంది. రావణకాష్టంలా చితులు ఎడతెరిపి లేకుండా మండుతూనే ఉన్నాయి. ఎవరో ఒకరు పరిచయస్తుల మరణ వార్తలు వినని రోజు లేదు. నిస్సహాయతా,అస్థిమితం. చుట్టూ జరుగుతున్న ఘోరాల్ని చూసి కళ్ళలో నీరు ఉబికి రాలేదు కానీ ఒకవిధమైన స్తబ్దత నెలకొంది. ఏ పని చెయ్యాలని పూనుకున్నా మనసూ,శరీరం మాట విననంటున్నాయి. ఏమీ చెయ్యాలనిపించని నిరాసక్తత (ఇది నా విషయంలో చాలా అరుదు) . జీవితంలో మునుపెన్నడూ మోటివేషన్ ని ఇంతగా వెతుక్కున్నది లేదు. భారతంలో కోవిడ్ సెకండ్ వేవ్ కళ్ళు మూసుకున్నా విస్మరించగలిగే విపత్తు కాదు. నన్ను మించిన వాడులేడని అహంకారంతో అంతా 'నేనే' అని విర్రవీగిన మనిషికి జాతి,మత,కుల,వర్గ తారతమ్యాలు లేకుండా నువ్వేమిటో,ఈ సమస్త విశ్వంలో నీ ఉనికేమిటో మరోసారి కౄరంగా గుర్తుచేసింది ప్రకృతి. 'అన్యథా శరణం నాస్తి త్వమేవ శరణం మమ' అంటూ మానవాళిని రక్షించు దేవా అంటూ కనిపించని దేవునికి మనసులోనే ప్రార్థిస్తూ,మెకానికల్ గా బాధ్యతలను నిర్వర్తిస్తూ, మౌనంగా గడుపుతున్న రోజులు. వారం నుండీ రెండు పేజీలు కూడా కుదురుగా చదవడానికి ఏకాగ్రత కుదరలేదు. అటువంటి సమయంలో చాలా కాలంగా చదువుదామనుకుని వాయిదా వేస్తూ వచ్చిన మార్కస్ ఔరీలియస్ 'మెడిటేషన్స్' జ్ఞాపకం వచ్చింది. కానీ సుదీర్ఘమైన ఒరిజినల్ వెర్షన్ చదివే ఏకాగ్రతలేక సామ్ టోరోడ్ రాసిన ఈ అబ్రిడ్జ్డ్ వెర్షన్ ముందుగా చదివాను. ఎప్పటిలా నేను ఈ పుస్తకాన్ని 'చదవడంలో ఉన్న సంతోషాన్ని అనుభవించడానికి' చదవలేదు. పేరుకి తగ్గట్టుగా నిజంగానే ఒక ధ్యానంలా చదివాను. ఇటువంటి చీకటిరోజుల్లో చదవడం వల్ల కావచ్చు,మనసుకి బాగా హత్తుకుంది,ఆస్తికులు గీతాపారాయణ లాంటివి క్రమం తప్పకుండా ఎందుకు చేస్తారో అనుభవపూర్వకంగా అర్ధమైంది. ఈ చీకటి కాలంలో తన జ్ఞానాన్నీ,వివేకాన్నీ అందించి మనసుకు సాంత్వన చేకూర్చిన ఔరీలియస్ కు కృతజ్ఞతాంజలులు.

Image Courtesy Google

పుస్తకం నుండి కొన్ని నచ్చిన అంశాలకు నా స్వేచ్ఛానువాదం :

మనుషులు వాస్తవిక జీవితంలోని సంక్లిష్టతలనుండి సేద తీరడానికి విహార యాత్రలకూ, ప్రాకృతిక ప్రదేశాలకూ వెళ్తుంటారు. కానీ ప్రశాంతతను బయట వెతుక్కోవడం కంటే నీలోకి నువ్వు ప్రయాణించి చూడు. నీ ఆలోచనలు సన్మార్గంలో ఒక క్రమపద్ధతిలో ఉన్నంతసేపూ నీ మనసుని మించిన శాంతిధామం మరొకటిలేదు. అక్కడ నీవు సర్వస్వతంత్రుడివి.

మనుషుల చెడు ప్రవర్తన నిన్ను కష్టపెడుతోందా ? అయితే ఇది గుర్తుపెట్టుకో : మనుషులు ఒక సమూహంగా బ్రతుకుతారు. వారిలో కొందరు తెలిసీ తెలియని అజ్ఞానం వల్ల చెడుగా ప్రవర్తిస్తారు. గతంలో ఇలా ప్రవర్తించిన వాళ్ళు ఎందరో మరణించారు. నీతో సహా నిన్ను బాధపెడుతున్న వాళ్ళు కూడా ఏదో ఒకనాడు పిడికెడు బూడిదగా మారతారు.

నీలో కీర్తికాంక్ష రగులుతోందా ? వర్తమానానికి ఇరువైపులా కొలవవీలులేని అనంతమైన కాలాన్నీ, ప్రశంసల్లోని డొల్లతనాన్నీ, విధివిధానాల్లోని అస్థిరత్వాన్నీ పరిశీలించు, అన్నీ ఎంత త్వరగా జ్ఞాపకాల నుండి అదృశ్యమైపోతాయో కదా ! అటువంటి పక్షంలో ఈ కీర్తినేం చేసుకుంటావు ? నీ అంతఃప్రపంచంలోకి చూడు. ఎటువంటి బాహ్య ప్రభావాలకూ లోనుకాని,మలినాలంటని నీ ఆత్మతో ప్రపంచాన్ని నిష్పక్షపాతంగా చూడగలుగుతావు. నువ్వు చింతాగ్రస్తుడవై ఉండడానికి  నీ భావాలే  కారణం. నీ జీవితానుభవాన్ని ప్రపంచంపట్ల నీ దృక్పథం మాత్రమే నిర్ణయిస్తుంది.

ఆ పై వాక్యాలు చదివినప్పుడు నాకు కొన్ని ఆలోచనలు కలిగాయి. మనం తదనంతరం కూడా కీర్తింపబడడడంలో బహుశా తప్పేమీ లేదు. మన జీవిత లక్ష్యాలను ప్రతిఫలాపేక్ష లేకుండా వాటిపట్ల ఉండే ఆసక్తితో,ప్యాషన్ తో సాధించినప్పుడు వచ్చే కీర్తి తరాలపాటు నిలిచి ఉంటుంది.కానీ కేవలం ఫలాపేక్షతో ఎంచుకున్న జీవితాలక్ష్యాల వెన్నంటి వచ్చే కీర్తి ఎక్కువకాలం నిలబడదు.అది తాత్కాలికం.

మన గురించి ఇతరులేమాలోచిస్తున్నారు ? వాళ్ళేమంటున్నారు ? ఏం చేస్తున్నారు ? అనే ఆలోచనలే అనేక సమస్యలకు మూలకారణం. నీ దృష్టిని నీ ఆలోచనలూ ,వాక్కూ,కర్మల పై పెట్టి నీ జీవితమార్గంలో ముందుకు నడువు. ఇతరుల తప్పటడుగులను ప్రక్క చూపులు చూడకు. 

అందమైనవన్నీ స్వతఃసిద్ధంగా అందమైనవి. వాటికి ఆ అందం ఒకరు ఆరాధించడం వల్ల రాదు. పొగడ్తలూ,మెచ్చుకోళ్ళూ అందానికి కొత్తగా ఏ చేర్పులూ చెయ్యవు. అలాగే ఒకరు హీనంగా చూడడం వల్ల ఆ అందం తరగదు. నీచులు అందమైనవని తలపోసే విషయాలను చూడు. అందానికి ఎటువంటి ఆధారం అవసరం లేదు. అదేవిధంగా సత్యానికీ, న్యాయానికీ , మంచితనానికీ కూడా ఇదే నియమం వర్తిస్తుంది. ఇవన్నీ పాపులారిటీ కాంటెస్ట్స్ మీద ఆధారపడతాయా ? లేదా అవమానాల వల్ల అపఖ్యాతిని మూటగట్టుకుంటాయా ? వజ్రం తనను కీర్తించలేదని తన మెరుపును కోల్పోతుందా ?

జీవనప్రవాహంలో చలనం లేకుండా స్థిరంగా ఉండేవేవీ ఉండవు. అన్నీ ఎంత త్వరగా వెలుగుచూస్తాయో,అంత త్వరగానూ ప్రసరించి అదృశ్యమైపోతాయి. ఈలోగా నేననే అహం, ఆత్మన్యూనత,చింత ఇవన్నీ ఎంత వ్యర్థమైనవి. అనంతమైన గతాన్నీ భవిష్యత్తునీ చూడు. నీ విజయాలెంత అల్పమైనవో,నీ కష్టాలెంత స్వల్పమైనవో గ్రహించు. ప్రగల్భాలు పలకడం, నిందించడం బదులు ఈ విశ్వంలో నీ అల్పమైన ఉనికిని గుర్తుంచుకుని నీకు దొరికిన జీవితాన్ని ఆనందించడం నేర్చుకో. 

ఎవరైనా నాకు అపకారం చేశారా ? అయితే అది వారి సమస్య. వారు తమ సొంత వ్యక్తిత్వానికి హాని తలపెట్టుకున్నారు, నీకు కాదు. వారి కర్మలను సృష్టికర్తకు వదిలేసి నీవు నీ ఆలోచనలపట్లా,కర్మల పట్లా మాత్రమే దృష్టి సారించు.

జీవితంలో విలువైనది ఏమిటి ? చప్పట్లు కొట్టించుకోవడం,పొగిడించుకోవడమా ? అది కేవలం రెండు చేతులు కలిసిన శబ్దం, నాలుకల కదలిక మాత్రమే. కీర్తి కాంక్షను నువ్వు త్యజించినప్పుడు మిగిలేదేమిటో తెలుసా ? నువ్వు నీ స్వభావరీత్యా జీవించడం నేర్చుకుంటావు. సమస్త కళల,వృత్తుల అంతిమ లక్ష్యం ఇదే.

నువ్వు మరణాంతరం కూడా తరతరాలు కీర్తింపబడాలని కోరుకోవడం ఎంత హాస్యాస్పదం ! నువ్వు ఎప్పుడూ చూసే అవకాశంలేని మనుషుల మాటల్ని ఆశించడం ఎందుకు ?

కీర్తికోసం వెంపర్లాడేవారిని చూడు, వారు ఇసుక రేణువుల్ని ప్రోగుచేసుకోడానికి పోటీపడుతున్నారు. రేపెప్పుడైనా గాలివీయగానే ఆ ఇసుక రేణువులు క్రమంగా దానితో పాటు కొట్టుకుపోతాయి. 

అమానవీయులు ఇతరుల పట్ల వ్యవహరించినట్లు నీవు వారి పట్ల వ్యవహరించకు, లేదా నీవు కూడా అమానవీయుడవవుతావు. 

ఋషులైనవారందరూ పేరుప్రఖ్యాతులార్జించి ప్రముఖులు కాలేకపోవచ్చు. నీకు బహుశా వక్తృత్వపు నైపుణ్యం,విద్యా పాండిత్యం ఉండకపోవచ్చు, కానీ అది  తాత్వికుడిగా మారడానికి నీకు అవరోధం కానివ్వకు. పాండిత్యాలూ,నైపుణ్యాలూ మేచ్చుకోలు,గౌరవం ఇస్తాయి గానీ ఒక మంచి జీవితాన్ని ఇవ్వవు. ఒక మనిషి నిజమైన విలువ/ప్రామాణికత అంతర్గతమైనది. ఎవరి కంటికీ కనిపించనిది.

నీలో లోపాలను విస్మరించి ఎదుటివారి లోపాలను మాత్రం ఎంచి వారిని తిరస్కారభావంతో చూడడం ఎంత హేయం ! 

చేతులూ, కాళ్ళూ శరీరము నుండి విడివడి సజీవంగా ఉండడం ఎప్పుడైనా చూశావా ? సమాజం నుండి విడివడి బ్రతికే మనిషి కూడా మానవజాతినుండి అలా తనను తాను వేరు చేసుకుంటాడు.

ఈ కీరా చేదుగా ఉంది .పడేస్తే పోతుంది. నా దారిలో ముళ్ళున్నాయి. వాటి చుట్టూ మరో దారిలో వెళ్తే సరిపోతుంది. అంతేగానీ నాకే ఎందుకిలా జరుగుతోంది ? ఈ  ప్రపంచం ఎంతటి కౄరమయినది ? అందరూ నన్ను బాధపెట్టడానికే కంకణం కట్టుకున్నారు అని అజ్ఞానంతో కూడిన ఆలోచనలు చెయ్యకు. 

ఆరోగ్యకరమైన కళ్ళు అన్ని వర్ణాల్నీ చూడగలవు. ఆరోగ్యకరమైన చెవులు అన్ని ధ్వనులనీ వినగలవు. ఆరోగ్యకరమైన ముక్కు అన్ని వాసనలనూ గ్రహిస్తుంది. పచ్చదనాన్ని తప్ప ఏమీ చూడలేకపోవడం, వీణానాదాలు తప్ప ఏమీ వినలేకపోవడం, గులాబీల పరిమళాన్ని తప్ప దేన్నీ ఆఘ్రాణించలేకపోవడం ఒక ప్రమాదకరమైన జబ్బు.

నీవెంత మంచి జీవితాన్ని జీవించినా అందరినీ సంతోషపెట్టలేవు. కొంతమందికి నీ ఉనికి గిట్టకపోవచ్చు. చివరకి సోక్రటీస్ చనిపోయినప్పుడు కూడా "హమ్మయ్య,నేనిప్పుడు హాయిగా ఊపిరి పీల్చుకోవచ్చు,అతడు నన్ను ప్రత్యక్షంగా ఏమీ విమర్శించలేదు గానీ అతడి సమక్షంలో నేను పనికిరానివాడిగా ఆత్మన్యూనతను అనుభవించాను" అనుకున్న వారు ఉన్నారు. అందువల్ల అందరి మెప్పూ పొందాలన్న వ్యర్థ ప్రయత్నం మానుకో. నీ సిద్ధాంతాల ప్రకారం నువ్వు జీవించు. సమయం వచ్చినప్పుడు ఈలోకంనుండి శాంతితో,తృప్తితో నిష్క్రమించగలవు. 

మనుషుల వ్యక్తిత్వం వారి కళ్ళలోనూ,ముఖ కవళికల్లోనూ ప్రతిబింబిస్తుందంటారు. ఒక కౄరమైన వ్యక్తి తాత్కలికంగా కారుణ్యమూర్తిలా అందమైన చిరునవ్వుతో ప్రపంచాన్ని మోసం చెయ్యాలనుకున్నప్పటికీ, ఏదో ఒక సమయంలో ఆ ముసుగు జారిపోయి వారి వికృత రూపం బహిర్గతమవుతుంది.

నీ ఊహల్లో అనంతమైన సమస్యలనూ,దుర్ఘటనలనూ ఊహించుకుని చాలా చింతపడ్డావు. ఇక చాలు. 

ఈరోజు నేను నా సమస్యలనుండి విముక్తుణ్ణయ్యాను. లేదా వాటిని సమూలంగా చెరిపేశాను. నా సమస్యలన్నీ నా ఆలోచనల పర్యవసానంగా జనించినవే. అందుచేత ఇంతకాలం నాకు నేను చెప్పుకుంటున్న కథను మార్చుకున్నాను.

పుస్తకం నుండి మరికొన్ని నచ్చిన వాక్యాలు యధాతథంగా , 

“It is noble to do good and be insulted for it.”   —Antisthenes.

Far better to have an honest opponent than a false friend. 

“Why be angry at the world?   As if the world cares!”   —Euripides.

Celebrities, fashions, plays, spectacles, gladiatorial fights . . . how often people remind me of flocks of sheep, herds of cattle, dogs fighting over bones, and puppets pulled by strings.    Even so, keep a sense of humor about these things, not an air of superiority.

Words spoken in centuries past, eloquent and inspiring in their time, now seem antiquated. The names of great leaders—Camillus, Caeso, Volesus, and the rest—have likewise lost their power.   All things pass away into the realm of memory, story, and finally into oblivion. (I’m speaking of those whose lives shine brightly. The majority of people aren’t celebrated in stories and legends—they’re forgotten as soon as they are buried.)  Even if it were possible for you to be remembered eternally, what is remembrance worth to you? Nothing.

Don’t be discouraged if you fail to live up to your principles all the time. When you stumble, get up and keep going.   Return to philosophy gladly, out of love for wisdom; not with your head hung low, like a servant returning in fear to a harsh master. Philosophy seeks your highest good and asks only that you live according to your nature.   Unnatural pleasures lure you from the path of reason. But what is more pleasurable than wisdom? Peace and happiness flow from the understanding and practice of philosophy.

Others may insult you, injure you—even kill you and cut you to pieces—yet they are powerless to harm your character. Nothing can defile your mind or force you to be unjust, outside of your own will.    A person can stand by a mountain stream and insult it all day long—the stream remains pure. Even if they throw dirt into it, the dirt is quickly dispersed and carried away.   Let your soul be like that stream—flowing freely, simplly, and contentedly.

When others try to hurt you, they hurt themselves. When they cheat or steal from you, they impoverish their own character.   Leave wicked deeds where they happen. Don’t pick them up and carry them forward in the form of resentments.

Rationality is the quality of seeing past appearances to discern the true nature of things. We call a person rational who is evenhanded and unprejudiced.   Equanimity means the calm acceptance of all that exists and all that happens.   Magnanimity means greatness of spirit, unmoved by the lure of pleasure, the lust for fame, and the fear of death.   If you strive to be rational, equanimous, and magnanimous— not merely to be publicly called by these adjectives—you will completely transform your life

Ponder the leaves—brought forth in spring, fallen and scattered in fall, replaced by new ones next season.   Hold everything lightly. Don’t cling to some things and run from others as if they—or you—were everlasting.

A Hate Letter To The Man I Loved

Image Courtesy Google

నాకు అతనంటే ఇష్టం...అతడికి నేనంటే నాకంటే ముందునుండే ఇష్టం..కానీ మిస్టర్ డార్సీ వారసులకు ప్రైడ్ ఎక్కువ..ఎప్పుడూ నాకు తెలియనివ్వలేదు..బహుశా నేనే గ్రహించలేదు..కానీ ఎప్పుడూ ఎక్కడికెళ్తే అక్కడికి వస్తూ నా నీడలా వెన్నంటి ఉండేవాడు..చాలా కాలానికి మమ్మల్నిద్దర్నీ దగ్గరగా గమనిస్తున్న ఎవరో అన్నారు,నీకు గ్రహింపు తక్కువ,కాస్త కళ్ళు తెరచి చూడు అని..నాలుగైదు రాత్రులు కంటి మీద కునుకు లేదు..స్నేహితుడు కాడన్నమాట..అయితే ఎవరు ? చుక్కలన్నీ కలుపుకుంటూ వెనక్కి వెళ్ళి చూస్తే నిజమేననిపించింది..తెలీకపోతే ఒకరకం ,తీరా తెలిశాక ఒకరకం.

అతడి సమక్షంలో క్రమేపీ నా మాటల్లో పదును తగ్గింది,అతడు మాట్లాడుతుంటే నా లాజికల్ బ్రెయిన్ పూర్తిగా స్విచ్ ఆఫ్ మోడ్ లోకి వెళ్ళిపోయేది..ఆక్వార్డ్నెస్,రెస్ట్లెస్నెస్..అతడి ఆలోచనలతో నిద్రలేని రాత్రులు,నిద్రమత్తులో పగళ్ళు,పగటికీ రాత్రికి తేడా తెలియకుండా,బాహ్య ప్రపంచంతో బాటు నాలో నేను కూడా అదృశ్యమైపోయిన క్షణాలూ,గంటలూ,రోజులూ గడిచిపోతున్నాయి..అసలే 'క్యూరియాసిటీ కిల్డ్ ది క్యాట్' కు పోస్టర్ ఛైల్డ్ అయిన నాకు ఈ జరుగుతున్నదానిలో నిజమెంతో,నా భ్రమ ఎంతో తెలుసుకోవాలనే తపన మొదలైంది.

అతడికి దూరంగా జరగడానికి ప్రయత్నించాను..అతడు జరగనివ్వలేదు..ఒకరోజు ఆలోచనలు అదుపుతప్పి 'మిస్డ్ యూ' అన్నాను..అతడినుండి సమాధానం లేదు..మౌనం..అటుపై మాట దాటవేశాడు..నా తొందరపాటుకి సిగ్గుపడ్డాను..కాస్త సమాధానపడ్డాక అనిపించింది ఇకనైనా మించిపోయిందేదీ లేదు,ఎమోషనల్ అటాచ్మెంట్ మాత్రమే కదా ! కాస్త దూరం జరుగుదామని ప్రయత్నించాను,అతడు జరగనివ్వలేదు..మళ్ళీ షరా మాములే..మా మధ్య సాన్నిహిత్యం క్షణక్షణానికీ పెరిగిందే తప్ప కొంచెం కూడా తగ్గలేదు..అన్నీ ఉన్నాయి,ఉందో లేదో తెలియని ప్రేమ తప్ప..ఇద్దరికీ అర్ధంకానీ శక్తేదో ఒకర్నొకరికి దగ్గరగా లాగేస్తున్న భావన..చిక్కు ముళ్ళు పడిపోయిన మనసుల్ని తెగేదాకా లాగితే భరించలేని వేదన..ఒక్కరోజు నాతో మాట్లాడకుండా ఉండలేడు..కానీ ప్రేమించానని మాత్రం చెప్పలేడు..ప్రేమిస్తే,వాళ్ళ నుండి ఏమీ ఆశించకూడదు అని ఎవరు చెప్పారో గానీ ఆ క్షణంలో వాళ్ళ మీద విపరీతమైన ద్వేషం కలిగింది.

ఒకరి ఆలోచనల్ని మరొకరం పుస్తకం చదివినట్లు చదివెయ్యగలం..నాలో ఈ మార్పులన్నీ అతడికీ తెలుసు,కానీ అదే కఠినమైన మౌనం..కానీ ఆ మిస్టీరియస్ ఆటిట్యూడే కదా తనవైపుకు నన్ను బలంగా లాగుతుంది !! అతడు నా ఆలోచనలన్నీ అవలీలగా చదివెయ్యగలడు..తనని మిస్ అవుతున్నాను అని గ్రహిస్తే ఎంత బిజీ టైం లో ఉన్నా కూడా ఫోన్ చేస్తాడు,పని చేసుకుంటూ కబుర్లు చెప్తాడు..అతడి కలల ప్రపంచంలోకి మన పర్మిషన్ లేకుండా,మన ఇష్టాయిష్టాలతో ప్రమేయం లేకుండా అమాంతం చెయ్యి పట్టుకుని లాక్కెళ్ళిపోగల సమర్థుడు..కథలూ,కవితలూ,మా మధ్య ఎన్నెన్నో కబుర్లు..వాటిలో మధ్య మధ్యలో తళుక్కున అన్యాపదేశంగా పొంగుకొచ్చే 'రీడ్ బిట్వీన్ ది లైన్స్ ప్రేమ'..ప్రేమ అంటే సంథింగ్ అన్ కండిషనల్ కదా !! (constitution తో పాటు ఇలాంటి ఫిలాసఫీలు కూడా మారాల్సిన కాలం ఇది) అందులోనూ 'ఓన్లీ ఫూల్స్ ఫాల్ ఇన్ లవ్' అంటారు మరి..నా కళ్ళకు పెట్టుకున్న రోజ్ కలర్డ్ గ్లాస్సెస్ తీసే అవకాశం అతడు ఎప్పుడూ ఇవ్వలేదు,నేనూ తీసుకోలేదు.

అతడు కాలంతో పాటు పరిగెడతాడు..అతడి డిక్షనరీలో ప్రేమకంటే క్షణానికి విలువెక్కువ..నాతో గడిపే సమయం కూడా ఆ డైలీ టైం టేబుల్ లో భాగమేనేమో, ఒక రేషన్ లా కొద్ది కొద్దిగా దొరుకుతుంది..కానీ క్వాలిటీ టైం విలువ బాగా తెలిసినవాడు..నానుంచి తనకు తానుగా ఎప్పుడూ ఏదీ ఆశించడు..తన అనుకున్నవాళ్ళు (?) తన జీవితంలో ఉంటే తనకు చాలంటాడు..ప్రేమించడం సంగతి అటుంచి అతణ్ణి ద్వేషించడం ఎవరికీ సాధ్యం కాదు..సాధు జీవి..అతడు భూమి మీద,నేను ఆకాశంలో..భూమీ,ఆకాశం కలుస్తాయనేది భ్రమేమో కదా..అలా అనిపించిన ప్రతిసారీ బాల్కనీ లోనుంచి దూరంగా కనిపించే సముద్రం చిలిపిగా వెక్కిరిస్తూ నవ్వుతుంది..నేను రోజంతా అతడితో గడిపే ఆ కొద్ది నిముషాల కోసం ఎదురుచూస్తాను,అతడికి బహుశా ఆ క్షణంలో మాత్రమే నా ఉనికి గుర్తొస్తుందేమో అనుకుంటాను.

ఒకసారి రోజంతా బిజీగా ఉన్నాడేమో,నాతో గడపడం వీలుపడలేదు..ఈలోగా రాత్రి ఆఫీస్ పనితో నైట్ ఔట్ కూడా చెయ్యాల్సి వచ్చింది,అక్కడే  నిలబడి వేచి చూస్తున్న నాతో "ఈ రాత్రంతా నాకు పనుంది,వర్క్ ఫ్రమ్ హోమ్" అన్నాడు..అతడు నా దృష్టిని దాటిపోకుండా నా సమక్షంలో ఉంటే చాలు అని నా మొహంలో విచ్చుకుంటున్న ఆనందం ఇంకా పూర్తిగా బయటకు కనిపించనేలేదు,"నీకు కావాలంటే ఈరోజు నాతో ఎంతసేపు కావాలంటే అంతసేపు ఇక్కడే గడపవచ్చు,నేను పని చేసుకుంటూ మధ్య మధ్యలో నీతో మాట్లాడతాను" అన్నాడు, బాస్ తన క్రింద పనిచేసే ఉద్యోగికి అవకాశమిచ్చినట్లు..నా మొహంలో చిరునవ్వు చటుక్కున మాయమైపోయింది..చెంప మీదెవరో ఛెళ్ళున కొట్టినట్లైంది..ఆశాభంగం.."నీకు కావాలంటే"..ఈ  రెండు పదాలే మళ్ళీ మళ్ళీ వినిపిస్తున్నాయి..అంటే ఇదంతా కేవలం నా కోసమేనా !! అతడి కళ్ళల్లో ఆశ్చర్యం నా వీపుకి గుచ్చుకుంటుండగా నాకు నిద్రవస్తోంది అని చెప్పి నా మొహంలో భావాలు కనిపించకుండా అక్కడనుంచి మెల్లిగా వచ్చేశాను.

అతడి మనసులో భావాలు చదివే ప్రయత్నం చేసీ చేసీ అలసిపోయాను..ఇక సెలవు నేస్తం అని చెప్పాను ఒకనాడు..అతడి మొహంలో ఆశాభంగం దాచుకుందామన్నా దాగలేదు.."నాకు మాటల మీద కంటే మౌనం మీద,చేతల మీద నమ్మకం ఎక్కువ" అన్నాడు..అదే చాలనిపించింది..బహుశా నేనే తొందరపడ్డాను అనుకున్నాను, అడుగు వెనక్కి వేశాను..కానీ ఒక్కసారైనా నీవంటే ఇష్టమని అతడి నోటి వెంట వినాలనే అబ్సెషన్ రోజురోజుకీ నాలో ఎక్కువై నన్ను పిచ్చిదాన్ని చేసేది.."నేనంటే ఇష్టమని తెలుసు,ఆ ఒక్క మాటెందుకు చెప్పవూ" అని ఒకరోజు నిలదీశాను..ఆ క్షణంలో ఆ మాట ఒక్కటీ అతడి నోటినుండి వింటే,అతడు మళ్ళీ జీవితంలో నా మొహం చూడకపోయినా ఫర్వాలేదనిపించింది..నా పిచ్చితనం నాకు తెలుస్తూనే ఉంది..ఉహూ..మళ్ళీ అదే మౌనం..నన్ను వెళ్ళనివ్వడు,ఉండనివ్వడు..రాక్షసుడు అని మనసులోనే తిట్టుకున్నాను.

ప్రేమతో బాటు ఏదీ శాశ్వతం కాదని తెలిసిన వ్యక్తి..కానీ అతడి నిజం నన్ను భయపెట్టేది..అందరం ఏదో ఒకరోజు చచ్చిపోతామని తెలిసినా జీవితం మీద ఆశే కదా మనల్ని ముందు నడిపిస్తుంది..ప్రేమ స్వాప్నిక లోకాన్ని దాటి వాస్తవరూపం దాల్చినప్పుడు అతడు ఆ వెలుతురుని చూడలేడు..మరో స్వప్నాన్ని వెతుక్కుంటూ వెడతాడు..కానీ మాసిపోయిన స్వప్నాలను సమాధి చెయ్యడు..ఎందుకంటే అతడికి ఆ క్షణం నిజం..ఆ ప్రేమ నిజం..కమిట్మెంట్ లేకుండా జీవితాంతం తోడుంటానంటాడు..ఇక్కడ చిక్కేమిటంటే ఒక బొమ్మతో ఆడుకుని అలసిపోయి,విసిగిపోయిన పసివాడిలా మరో బొమ్మ దొరకగానే దీన్ని ప్రక్కన పడేస్తాడు..కానీ ఆ బొమ్మని ఎవరికీ ఇవ్వడు..తన అల్మారాలో మిగతా బొమ్మల ప్రక్కన భద్రంగా అలకరించుకుంటాడు..అవి అతడి ఉనికిలో భాగం..అతడి స్పిరిట్యువల్ జర్నీలో మరో మెట్టు..అతడి సొంతం..అతడి ఉద్దేశ్యంలో బొమ్మలకి ఇష్టాయిష్టాలుండవు.

ఇదంతా తెలిసే నేను అతణ్ణి నా జీవితంలోకి ఆహ్వానించాను..ఏదో ఒక సమయంలో అతడు నా మనసు ముక్కలు చేస్తాడని తెలుసు..నాది అతడిలా పదిమందికి పంచగలిగే విశాలమైన ప్రేమ కాదు..నా మౌనాన్ని చదివాడో ఏమో ఒకరోజు తనకిష్టమైన కవిత అంటూ ఒక కవితను నాకు చూపించాడు..ప్రేమ కవిత్వం..మనసులో భావాలు మాటల్లో చెప్పేస్తే గాలిలో కలిసిపోయి మాయమైపోతాయి..అలా చెప్పకుండా ఇలా అక్షరాల్లో పెట్టేవాళ్ళు దొరకడం నిజంగా నా అదృష్టం అనుకున్నాను..ఆరోజు నేనెప్పటికీ మర్చిపోలేను..క్లౌడ్ నైన్ లో ఉండడమంటే ఏమిటో ఆ క్షణంలో అనుభవమైంది..ఆ క్షణాన్ని పూర్తిగా జీవించనైనా జీవించలేదు "ఇది కూడా షార్ట్ టైమ్ మాత్రమే,ఏదీ శాశ్వతం కాదు" అతడి స్వరం కఠినంగా పలికింది..నా కళ్ళల్లో నీళ్ళతో పాటు మొదటిసారి అతడిపై నా ప్రేమను వ్యక్తపరిచిన క్షణమది "You know what, I Hate You".

సోషల్ మీడియా సాహితీవేత్త కావడం ఎలా ?

 సోషల్ మీడియా సాహితీవేత్త కావడం ఎలా ?

Image Courtesy Google

రూల్ నెంబర్ 1.సాహిత్యంలో ఒక పెద్ద తలకాయని (?) పట్టుకో,మగవాళ్ళైతే వాళ్ళ భార్యల్నీ, ఆడవాళ్ళైతే వాళ్ళ భర్తల్నీ అందమంటే అదీ,హుందాతనమంటే ఇదీ అంటూ పొగుడు.

రూల్ నెంబర్ 2.వాళ్ళకి పిల్లలుంటే చీమిడిముక్కయినా ఫర్వాలేదు చ్వీట్ క్యూట్ అని ముద్దురాకపోయినా ముద్దు చెయ్యి.

రూల్ నెంబర్ 3. నీ సాహిత్యంలో విలువల  సంగతి దేవుడికెఱుక ఇక్కడ పబ్లిసిటీ ఇంపార్టెంట్..వాళ్ళ పుస్తకాల్ని ఎండోర్స్ చెయ్యి, వాళ్ళకింకో ఆప్షన్ లేదు..కృతజ్ఞతా భారంతో కుంగిపోయి నిన్ను, సారీ..నీ  సాహిత్యాన్ని ఎండోర్స్ చేస్తారు.

రూల్ నెంబర్ 4. పెద్దవాళ్ళని కలవడానికెళ్లినప్పుడు పండో ఫలమో పట్టుకెళ్ళాలి, మోడరన్ వరల్డ్ కాబట్టి అన్ని రకాల గిఫ్టులు తీసుకెళ్ళే సౌకర్యం ఉంటుందనుకో,ఇవన్నీ నీకు ప్రత్యేకం బొట్టు పెట్టి చెప్పక్కర్లేదు, నీకు తెలుసనుకో.

రూల్ నెంబర్ 5. వాళ్ళ కు అటెన్షన్ ఇవ్వడం మర్చిపోకు..ఈరోజుల్లో అటెన్షన్ ఆక్సిజన్ తో సమానం..వీలైతే ఒక లైక్,కుదిరితే ఒక లవ్  మర్చిపోకు..నీకు పోయేదేం లేదు.

రూల్ నెంబర్ 6.నువ్వు చదివేది బి గ్రేడ్ లిటరేచర్ అని నీకూ నాకూ తెలుసు గానీ వాళ్ళకి తెలీదు కదా,చదివేసి ప్రక్కన పెట్టేసి విస్డం సంపాదించి మర్చిపోతా అని చెప్పు..చదవని ఇంగ్లీషు పుస్తకాలు అన్నీ చదివానని అనెయ్, ఇక్కడ పరీక్షలెవ్వడూ పెట్టడు కదా.

రూల్ నెంబర్ 7.ఇది అన్నిటికంటే ముఖ్యమైన రూల్..ఆత్మాభిమానం,individuality  లాంటివి ఇలాంటి విషయాల్లో పనికిరావు,ఎప్పుడైనా పెద్దాళ్ళు ఏదో చిరాకులో మొహం మీద ఉమ్మేసినా  తుడుచుకోవడం మర్చిపోకు..ఎక్కడ తలవంచాలో తెలిసినవాడిదే రాజ్యం..యమ్ ధర్మరాజు ఎం.ఏ సినిమా చూసుంటావుగా.

ప్రస్తుతానికి ఇవి చాలు..అన్నీ ఒకేసారి చెప్పేస్తే మళ్ళీ నువ్వు సలహా కోసం మళ్ళీ నా దగ్గరకు రావాలిగా.. (మాక్కూడా కాస్త లౌక్యం తెలుసు)

డిస్క్లైమర్ : Not everything I post on social media is about you.. If you think so, then put that in your pipe and smoke it.

#Twintalk

ఫేస్బుక్ సమీక్షలూ-రకాలూ

తక్కువ పదాల్లో ఎక్కువ చెప్పాలనీ,అసలేమీ చెప్పకుండా పాఠకుల ఊహకు వదిలెయ్యాలనే రచయితకు సంబంధించిన నియమాలు సమీక్షకులకు ఉండవనుకుంటా..సమీక్షకుల పని పుస్తకం ఎందుకు చదవాలో /ఎందుకు చదవనవసరం లేదో చెప్పడం వరకే. 

ఒకప్పుడు రచయితకు సన్మాన సభ ఏర్పాటు చేసి పొగిడేవాళ్ళు,ఇప్పుడు సమీక్షల పేరిట పుస్తకం గురించి ఏమీ రాయకుండా ( బహుశా చదవకుండా ??? ) ముఖ పుస్తకంలో ముఖస్తుతుల పేరిట పొగడ్తలు వెల్లువెత్తుతున్నాయి..రాజకీయ నాయకులకు విద్యా, వయో పరిమితులు లాంటివి ఉన్నట్లు  సమీక్షకులకు కూడా రచయితను గురించి 10% పుస్తకాన్ని గురించి 90% లాంటి లిమిట్స్ విధిస్తే బావుణ్ణు..పుస్తకంలో ఉన్న విషయాల గురించి ఒక్క ముక్క ప్రస్తావించకుండా కూడా సమీక్షలు చెయ్యవచ్చని ఫేస్బుక్ వ్యాసాలు చూస్తే  తెలిసింది..అది ఎలాగో ఇప్పుడు చూద్దాం.

ఫేస్బుక్ సమీక్షలూ,రకాలు :

*ఆ పుస్తకం చదువుతుంటే నా హృదయం దూదిపింజలా ఎగురుకుంటూ అల్లంత దూరాన ఉన్న పచ్చని చెట్టు కొమ్మల్లో చిక్కుకుంది..

*నలభయ్యో పేజీ దాటగానే నా మనసు సాగర తీరంలో అలల్లా ఉవ్వెత్తున ఎగసిపడింది..

*ఇక శైలి గురించి ఏం చెప్పమంటారూ, నా ఒకాబులరీ సరిపోవడం లేదు బాబూ..

*ఆహా వాట్ ఏ రైటింగ్ , మైండ్ బ్లోయింగ్ యా..

*ఆ పుస్తకం అసలెలా ఉందో తెలుసా,నన్ను అస్సలు అడగొద్దు.. నేను చెప్పలేను..

*సాక్షాత్తూ దేవేంద్రుడే కలం పట్టుకున్నాడా అని అనుమానం వచ్చేసింది..

*అతనికి మీ తెలివేదీ..అతనికి మీ సులువేదీ ...

*కోకిల కన్నా తియ్యనివి మీ అక్షర సుస్వరాలు..

*మీరు రాయకపోతే మా లాంటి పాఠకులు  ఏమైపోవాలి..

*మీ గురించి ఎంత చెప్పినా తక్కువే , మీలాంటి రచయితాగ్రేసరులు ఈ భూమి మీద పుట్టారంటే ఈ భూమి మీద ప్రతి ఇసుకరేణువూ ఎంతో పుణ్యం చేసుకుని ఉంటుంది..

*గులాబీల పరిమళం మీ కలంలో ఇంకులా ఇంకించి మా కోసం ఈ పుస్తకం రాశారు..

ఇక రెండో రకం :

పుస్తకం చదవకుండా పుస్తకం కవర్ నో, లేదా కవర్ మీద రచయిత (ముఖ్యంగా నాట్ సో పాపులర్ ఫేస్బుక్ యూజర్ ) పేరునో చూసి సమీక్షలు రాసేవాళ్ళు.

వీళ్ళు రచయితలను తిట్టే తిట్లకు ఉదాహరణలు ఇవ్వడానికి నాకున్న ఒకాబులరీ సరిపోదు.అందుకే వదిలేద్దాం.

FYI ఇది అమెజాన్ ,ఫ్లిప్కార్ట్ లలో సరసమైన ధరలకు లభ్యం : 

Image courtesy Google

Who is an intellectual ?

An intellectual is a person who engages in critical thinking, research, and reflection about the reality of society, who may also propose solutions for the normative problems of society, and thus gains authority as a public intellectual. - Wikipedia

జ్ఞానానికీ,వివేకానికీ భూమ్యాకాశాల అంతరం ఉంటుందని ఇన్నేళ్ళ చదువు నేర్పించింది..ఈ విషయంలో Knowledge is knowing that a tomato is a fruit; wisdom is not putting it in a fruit salad అని Miles Kington కొటేషన్ తరచూ వింటుంటాం..కెమిస్ట్రీ లాబ్ లో వాడే సాల్ట్స్ ని తెల్లగానే ఉంది కదాని కూరలో కలిపెయ్యలేం కదా ! వంటకు వాడే సాల్ట్ వేరు అనే స్పృహే 'వివేకం'..నేర్చుకున్న  జ్ఞానాన్ని జీవితానికి అన్వయించుకోవడం లో మనిషి విచక్షణ,విజ్ఞత,వివేకం లాంటివి తోడ్పడతాయి.

Image Courtesy Google

నిజానికి జ్ఞానం సంపాదించడం చిటికెలో పని..ఈ ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ కాలంలో ఎక్కడ చూసినా ఫాక్ట్స్ ఫాక్ట్స్ ఫాక్ట్స్..మనం వద్దన్నా ప్రపంచం నలుమూలాలనుంచీ వచ్చే ఇన్ఫర్మేషన్ ఏదో ఒకరకంగా మన చెవుల్లో పడుతూనే ఉంటుంది..ఆ ఇన్ఫర్మేషన్ ని అటుతిప్పి ఇటు తిప్పి ఎవరితోనైనా మాట్లాడేటప్పుడో,లేదా సభల్లోనో,ఇక అన్నిటికంటే సులువైన మార్గం సోషల్ మీడియాలోనో రిపీట్ చేస్తూ మేథావుల్లా చెలామణి అయ్యేవాళ్ళకీ  చిన్నప్పుడు ఎక్కాలు బట్టీపట్టి క్లాసులో మిగతా పిల్లల ముందు నాకన్నీ తెలుసని గర్వంగా వల్లించే రెండో క్లాసు స్కూల్ పిల్లాడికీ పెద్ద తేడా లేదు..జ్ఞాపకశక్తి ఉండి మెదడు సరిగ్గా పనిచేసే ప్రతి ఒక్కరూ చెయ్యగలిగిన అతి మామూలు పని ఇది..ఇండియా ప్రైమ్ మినిస్టర్ నరేంద్ర మోడీ అనో,అమెరికా ప్రెసిడెంట్ బైడెన్ అనో,అమలాపురం ఆంధ్రాలో ఉందనో చెప్పడంలో మేథావితనం ఏమీ ఉండదు..అది ఒక సింపుల్ ఫాక్ట్..నీ బుర్రని ఎక్కువ స్ట్రైన్ చెయ్యకుండా చెప్పగలిగిన ఫాక్ట్..ఇప్పుడు అసలు విషయనికొద్దాం : మనం నేర్చుకున్న జ్ఞానాన్ని నిజ జీవితానికి అప్లై చెయ్యడం..ఇక్కడ జ్ఞానం సరిపోదు వివేకం కావాలి..ముఖ్యంగా సాహిత్యం చదివేటప్పుడు ఫ్యాక్స్ తెలుసుకోవడం కంటే ఇంప్లిమెంటేషన్ లో చాలా జగరూకత అవసరం..అన్నా కరేనిన చదివి అన్నా ను ఆదర్శంగా తీసుకోవాలో, కొంస్టాంటైన్ లెవిన్ ని ఆదర్శంగా తీసుకోవాలో తెలియాలంటే మనకు ఉండాల్సింది జ్ఞానం కాదు..వివేకం.

గత ఏడాది చదివిన ప్రఖ్యాత న్యూరో సైంటిస్ట్ ఆలివర్ సాక్స్ రచన 'The man who mistook his wife for a hat ' లో సాక్స్ అంటారు..ఇంటెలిజెంట్ / హెల్తీ మైండ్ ని సూచించే కీలకమైన అంశం 'జడ్జిమెంట్' మాత్రమే అని..అది కుప్పలుతెప్పలుగా వచ్చిపడిపోయే ఫాక్ట్ బేస్డ్ ఇన్ఫర్మేషన్ కాదు..నాలెడ్జి అంతకంటే కాదు..వివేకంతో కూడిన జడ్జిమెంట్.

చెన్నైలో స్టూడియోలు ఇంటికి దగ్గరగా ఉన్న కారణంగా సినిమా షూటింగ్స్ నీ,ఆర్టిస్టులనీ  చాలా దగ్గరనుండి ఆసక్తిగా చూసేదాన్ని..సినిమా ఎంత ఇష్టమో షూటింగ్స్,ఫంక్షన్స్ అంత వెగటు అనిపించేవి..లేనిదాన్ని ఉన్నట్లు భ్రమింపజేస్తూ ఎంటర్టైన్ చేసే 'తెచ్చిపెట్టుకున్న సూపర్ఫీషియల్ ప్రపంచం' అది...నేను చదివిన కొందరు ఫిలాసఫర్లు గుర్తొస్తే వారి తార్కికవాదం (intellect ?!) కూడా ఒక సినిమా సెట్టింగ్ లాంటిదే అనిపిస్తుంది..ఆ ప్రపంచంలో పునాదులు లేని ఇళ్ళు కట్టచ్చు..సువాసనలేని పువ్వుల్ని అమర్చచ్చు..వేషభాషలు మార్చుకుని పరకాయ ప్రవేశం చెయ్యచ్చు..లేని గుణగణాలతో కూడిన వ్యక్తిత్వాలను అప్పు తెచ్చుకోవచ్చు..షూటింగ్ అయిపోగానే ఆ తొడుక్కున్న డిమీనర్ అంతా తీసేసి ప్రక్కన పడేసి ఆ షూటింగ్ మెస్ అంతా క్లియర్ చేసే పని పనివాళ్ళకొదిలేసి ఏ బాధ్యతా లేకుండా చేతులు దులుపుకుని ఇంటికి వెళ్ళిపోవచ్చు..మనం జీవించలేని,జీవించడం చేతకానీ, జీవించడానికి ఎంత మాత్రం  ఆస్కారంలేని ఎన్ని జీవితాలనో అక్కడ పాత్రల్లో ఇమిడిపోయి జీవించవచ్చు...పైసా ఖర్చు లేని సౌకర్యం లా ఉంది కదా..పైగా నటించేవాళ్ళకి సంపాదనతో పాటు 'అనుభవం' ఎక్స్ట్రా బోనస్..ఇప్పుడు ఇదే థియరీని ఇంటలెక్చువల్ ప్రపంచానికి అప్లై చేద్దాం.

ఇంటలెక్చువల్ ప్రపంచంలో కళ్ళేలు లేని గుర్రాల రీతిలో మనిషి ఆలోచనల్ని మల్టిపుల్ డైరెక్షన్స్ లో ఎటువంటి దిశానిర్దేశం లేకుండా పరుగులు తీయించవచ్చు..ముఖ్యంగా ఇక్కడ వాదనలకు పునాదులు ఉండాల్సిన అవసరం లేదు..ఆలోచనలకు,అభిప్రాయాలకు,ఆచరణకు  బాధ్యత తీసుకోవాల్సిన అవసరం అంతకంటే ఉండదు..న్యూరాన్ల ప్రవాహంతో నిరంతరం తన గతిని మార్చుకునే హ్యూమన్ కాన్షియస్ లో సెంటిమెంటాలిటీకి,ఫీలింగ్స్ కీ స్థానం లేదు..అయినా సెంటిమెంట్స్, ఫీలింగ్స్ అవేంటబ్బా !! ఆర్వెల్ టైమ్స్ లో obsolete లాన్గ్వేజ్ వాడడం నేరం..Grow up man !! మంచైనా చెడైనా మన సిద్ధాంతాలను సమర్ధించుకోడానికి ఎక్స్క్యూజెస్ మీద ఎక్స్క్యూజెస్ చేసుకునే అవకాశం ఉన్న ఒకే ఒక్క సేఫ్ జోన్ ఈ ఇంటల్లెక్చువల్ ప్రపంచం..Those who lack the courage will always find a philosophy to justify it అంటారు కామూ..అందులోనూ 'నేను ఇంపెర్ఫెక్ట్' అని స్వాభావిక లోపాలను గ్లోరిఫై చేసుకోవడం ఈ మధ్య బాగా ఫ్యాషన్ అయిపోయింది..లోపాలున్నాయని స్పృహ ఉన్నప్పుడు వాటిని అధిగమించే ప్రయత్నం చెయ్యాలన్న సంకల్పం కూడా ఉండాలి.. అంతేగానీ 'నేనింతే' అని మనకు అనుకూలమైన  ఫిలాసఫీని జస్టిఫై చేసుకుంటూ రవితేజ డైలాగ్స్ చెప్పడం ఇంటెలెక్చువల్ ఇంటెగ్రిటీ క్రిందకి రాదు..ఆ మధ్య రాసిన మరో వ్యాసంలో చెప్పినట్లు ఇంటలెక్చువల్ అనిపించుకోవాలంటే బహుశా సామజిక బాధ్యత కూడా కలిగి ఉండాలి అనుకుంటా..ఒకసారి ఒక స్కాలర్  మాటల మధ్యలో అన్నారు, నేను  ఇంటెలెక్చువల్స్ సాంగత్యం కంటే వారణాసి ఘాట్లో సాధారణ బార్బర్ కంపెనీ ఎక్కువ ఎంజాయ్ చేస్తాను అని.

మరి ఈ ఇంటలెక్ట్ ఉపయోగం ఏమిటి ! కళలకు, కళాకారులకూ ,పుస్తకాలు రాసుకోడానికీ,పుస్తకాలు బాగా చదివి ఇంటలెక్చువల్ లెక్చర్లు దంచడానికీ ,ఇలా వ్యాసాలు రాయడానికీ  (ఇంకేమన్నా ఉన్నాయా ?!!!! ) బాగా పనికి వస్తుందనుకుంటా !! ఈ సందర్భంలో ఆ మధ్య చదివిన మార్సెల్ ఐమీ సైన్స్ ఫిక్షన్ కథ ఒకటి  గుర్తొస్తోంది.. సహజ వనరులు కొరత పెరిగిపోయి బొత్తిగా ప్రొడక్టివిటీ లేని మనుషుల్ని భూమ్మీద లేకుండా చేసేయ్యమని ప్రభుత్వం ఒక జీవో జారీ చేస్తుంది..మన ఇంటెలెక్చువల్ ప్రోటగోనిస్టు ఎదురింట్లో ఒక అరవై దాటి రిటైర్ అయిన ఆయన పేపర్ లో ఈ విషయం చదివి గగ్గోలు పెడుతుంటే,వీడికి రోగం కుదిరింది అని నవ్వుకున్న హీరో , మరుసటి రోజు జీవో  సవరణలో అటెన్షన్ సీకింగ్ కి తప్ప ఎందుకూ పనికిరాని ఇంటలెక్చువల్స్ ని కూడా ఆ లిస్టులో కలిపాము అని చదివి దిగ్భ్రాంతి చెందుతాడు.

Orwellian Times

Disclaimer : This is a work of fiction. Any resemblance to actual persons, living or dead, or actual events is purely coincidental.

ఇది నేను సహజంగా రాసే పూర్తి స్థాయి సాహిత్యం పోస్ట్ కాదు,చదువుతున్నప్పుడు భాషను గురించి వచ్చిన కొన్ని ఆలోచనలు..ఆసక్తి లేనివారు చదవడం విరమించుకోవచ్చు.

Image Courtesy Google

తరాలతోనూ, కాలాలతో పాటు భాష,దాని తాలూకా భావాలూ,భావజాలాలూ మారుతూ ఉంటాయి..మార్పు సహజం..ఒకప్పుడు 'I Love You' కీ ఇప్పటి ఐ లవ్ యూ కీ తేడా ఉన్నట్లే :) దానికి తోడు సోషల్ మీడియా పుణ్యమా అని లవ్ ఐకాన్లు ధారాళంగా ఎవరికి పడితే వాళ్ళకి వాడేస్తున్నాం..ఏమంటే మోడరన్ టైమ్స్ తో అడుగులో అడుగేసి నడవడం అంటాం..వైల్డ్,ఆర్వెల్,బార్త్ లాంటి వారు ముందే హెచ్చరించినట్లు మోడర్నిస్టు అనైతిక భావజాలానికి తగ్గట్లు దాని టెర్మినాలజీ కూడా మారిపోతోంది.

ఉదాహరణకు కొన్ని పదాలు చూద్దాం : 

* అజాత శత్రువు ( in ancient times)  = People who are friendly with all without any disputes.

 అజాత శత్రువు (in current world) = A Spineless Coward who is afraid of taking sides and wants to be friends with everyone for his personal gain.

* స్థిత ప్రజ్ఞులు ( in ancient times) = మంచి చెడుల విచక్షణనెఱిగి దేనికి స్పందించాలో దేనికి అక్కర్లేదో తెలిసి, ప్రతిదానికీ చలించకుండా స్థిరంగా ఉండేవారు.

 స్థిత ప్రజ్ఞులు ( in current world) = సామాజికపరంగా అవసరమైన సందర్భాలలో కూడా స్పందించకుండా అన్నిటికీ ఎవరినేమంటే నాకేం నష్టమో,కష్టమో అనుకుని లెక్కలేసుకుంటూ గోడమీద పిల్లుల్లా వ్యవహరించేవాళ్ళు.

* మంచితనం ( in ancient times) = అందరికీ తలలో నాలుకలా ఉంటూ మంచి చేసేవాళ్ళు.  

మంచితనం ( in current world) = పిరికితనం. ఎవరితోనూ పోట్లాటలకు వెళ్లకుండా చాలా ఆచితూచి తమపని తాము చేసుకునేవాళ్ళు.

* కోపిష్టి ( in ancient times) = చీటికీ మాటికీ అందరి మీదా అకారణంగా అరిచేవాళ్ళు.

కోపిష్టి ( in current world ) =  నిజాన్ని నిర్భయంగా,నిజాయితీగా మాట్లాడేవాళ్ళు..Never trust a person who says they never get angry because anger is a trait of honesty.

* నిజాయితీ ( in ancient times) = కొన్ని విలువలకు లోబడి వర్తించడం.

నిజాయితీ  ( in current world ) = లౌక్యం లేకపోవడం /లోకం తీరు తెలీకపోవడం..A typical 'flaw'  / or Lack of Diplomacy / or having poor social skills.

* నైతిక విలువలు ( in ancient times) = సామజిక కట్టుబాట్లు,నియమాలు etc. etc. (?)

నైతిక విలువలు  ( in current world ) = నా లైఫ్ ఫిలాసఫీ (అది మంచైనా/చెడైనా) దాన్ని జస్టిఫై చేసేవి.

* ఇంటెలెక్చువల్ ( in ancient times) = A scholarly man who is capable of thinking (for the good of society) and know things.

 ఇంటెలెక్చువల్ ( in current world ) = తమ మనుగడకు అనుకూలమైన సొంత ఫిలాసఫీ ఒకటి తయారు చేసుకుని ఒక హిడెన్ అజెండాతో సొసైటీని కంట్రోల్ చేసేవాళ్ళు.

* Love ( in ancient times) = ఇవ్వడం..ఎదుటి మనిషి గురించి ఆలోచించడం.

Love ( in current world ) = తీసుకోవడం .. ఎదుటి మనిషి తనకే రకంగా ఉపయోగపడతాడా అని ఆలోచించడం. 

* Kindness  ( in ancient times) = జాలిగుండె కలిగి అవసరమైన వారికి అడగకుండా సహాయం చేసేవాళ్ళు. 

Kindness  ( in current world ) = ఖాళీ సమయంలో తన పర భేదం లేకుండా అన్ని పోస్టులకీ లవ్,కేర్ ఐకాన్లు శక్తివంచనలేకుండా నొక్కి దాన్ని ఎంపతీ,సింపతీ అనుకునేవాళ్ళు.

ఈ పోస్టుకి ఇవి చాలు..మరీ గుమ్మడికాయ దొంగల్లా భుజాలు తడిమేసుకోకండి..మహాత్ములు,మంచివాళ్ళు మన మధ్య లేరని అనుకునే సినిసిజం ఇంకా వంటబట్టలేదు. ఆ పై వర్గాల్లో నేను కూడా ఏదో ఒక కేటగిరీలో నిస్సందేహంగా ఉన్నానని నమ్ముతూ,శలవు.

Love Thy Critic - Ruskin Bond

'రైటింగ్ ఈజ్ ఎ సోలిటరీ బిజినెస్' అనో 'ఎ రైటర్ షుడ్ బీ రెడ్,నాట్ హర్డ్' అనో ఎంతమంది రచయితలు చెప్పినా రాయడం వెనకున్న అర్థం పరమార్థం కొందరు రచయితలకు బోథపడుతున్నట్లు అనిపించదు..ఒకప్పుడు ఇండియా టుడే లో రస్కిన్ బాండ్ తన పుస్తకం గురించి ఒక ఘోరమైన పదజాలంతో కూడిన విమర్శ చదివారట. 1937 లో హెమ్మింగ్వే కు ఇలాంటి పరిస్థితే ఎదురైనప్పుడు ఆయనేం చేశారో గుర్తు తెచ్చుకున్నారట..మాక్స్ ఈస్టమన్ అనే విమర్శకుడు హెమ్మింగ్వే 'డెత్ ఇన్ ది ఆఫ్టర్నూన్' ను సమీక్షిస్తూ అందులో హెమ్మింగ్వే మగతనాన్ని ప్రశ్నిస్తూ వ్యంగ్యంగా ఆ పుస్తకానికి 'బుల్ ఇన్ ది ఆఫ్టర్నూన్' అని పేరు పెట్టారట..ఆ తరువాత ఒక సందర్భంలో హెమ్మింగ్వే కు మాక్స్ ఈస్టమన్ తారసపడినప్పుడు మాక్స్ తలమీద పుస్తకంతో ఒక్కటి బాది,ఆయనను మట్టికరిపించారట..కానీ ఇప్పుడు రస్కిన్ విషయంలో చిక్కేమిటంటే ఆయన విమర్శకురాలు ఒక స్త్రీ.."ఆమెతో కుస్తీకి దిగితే ఖచ్చితంగా నేను ఓడిపోతానని తెలుసు" అని చమత్కరిస్తారు రస్కిన్..ఇక్కడ రచయితలకు రెండే రెండు మార్గాలు,పాఠకుల విమర్శను పట్టించుకోకుండా తమ సృజనాత్మక శక్తిని తమ రచనలపై పెట్టి తమ పని తాము చేసుకోవడం,లేదా వారితో పబ్లిక్ గా మల్లయుద్ధానికి దిగడం.

Image Courtesy Google

ఒక్కోసారి పరువూ,మర్యాదలకు భంగం కలిగిస్తూనో,నిజమైన టాలెంట్ ను కూడా చిన్నచూపు చూసే రీతిలోనో విమర్శకులకూ,రచయితలకూ మధ్య చాలా అభ్యంతరకరమైన రీతిలో వాగ్వివాదాలు జరుగుతాయి..అందులోనూ చాలా దిగజారుడు స్థాయి విమర్శకులు మాత్రమే రచయితల రచనలను గూర్చి కాకుండా వారిపై వ్యక్తిగతమైన దూషణలకు దిగుతారు..ఇది కేవలం అసూయనో,దుర్భుద్ధితోనో చేసేపని కాకా మరొకటి కాదంటారు రస్కిన్.

రచయితలపై కొన్ని తీవ్ర విమర్శలు చేసిన విమర్శకులను గురించి ప్రస్తావిస్తూ,

* Thomas Carlyle called Emerson ‘a hoary-headed and toothless baboon’ and wrote of Charles Lamb: ‘a more pitiful, rickety, gasping, staggering Tomfool I do not know.’ కానీ మనం ఎమెర్సన్ నీ,లాంబ్ నీ చదువుతాం గానీ కార్లైల్ ని ఎవరు చదువుతారు ??

* Of Walt Whitman, one reviewer said: ‘Whitman is as unacquainted with art as a hog is with mathematics.’ 

* Swift was accused of having ‘a diseased mind’ and Henry James was called an ‘idiot and a Boston idiot to boot, than which there is nothing lower in the world’. 

*Their critics have long been forgotten, but just occasionally an author turns critic with equal virulence. There was the classic Dorothy Parker review which read: ‘This is not a novel to be tossed aside lightly. It should be thrown with great force.

* Macaulay sneered at Wordsworth’s ‘crazy mystical metaphysics, the endless wilderness of dull, flat, prosaic twaddle’, 

ఇలాంటి అనేకమంది ప్రముఖ రచయితల గురించి రాస్తూ,ఇంతవరకూ షేక్స్పియర్ ను మించి ఎవరూ విమర్శింపబడలేదు అనడం చాలా ఆశ్చర్యాన్ని కలిగిస్తుంది.

Hamlet was described by Voltaire as ‘the work of a drunken savage’, and Pepys said A Midsummer Night’s Dream was ‘the most insipid, ridiculous play that I ever saw in my life’.

కానీ ఇక్కడ గ్రహించిన విషయం ఏమిటంటే ఆర్ట్ విషయంలో మహామహులు కూడా విమర్శలకు అతీతులు కాదు అని..ఇంతకుమునుపు చాలా వ్యాసాల్లో ప్రస్తావించినట్లుగానే వ్యక్తిగత విమర్శ కానంత వరకూ ఒక రచన గురించిన విమర్శను స్వాగతించడానికి సిద్ధంగా ఉన్నవారే రచనావ్యాసంగం జోలికి వెళ్తే మంచిది..ఎందుకంటే ఒకటి,పాఠకుల ఊహాత్మకతను అదుపు చేసే అవకాశం రచయితకు లేదు గనుక..రెండు,తమ రచన ఉత్తమమైనదని ప్రతీ పాఠకుడినీ ఒప్పించడం రచయితకు సాధ్యం కాదు గనుక.

కానీ రచయితలు ఈ తిరస్కారాల్నీ,విమర్శల్నీ తీసుకోవాలా అనే ప్రశ్న వస్తే రాజకీయనాయకులకూ,స్పోర్ట్స్ పర్సన్స్ కీ,నటులకీ తప్పనప్పుడు రచయితలే విధంగా మినహాయింపు అంటారు రస్కిన్.

As E.M. Forster once said: ‘No author has the right to whine. He was not obliged to be an author. He invited publicity, and he must take the publicity that comes along Of course, some reviewers do go a little too far, like the one who once referred to ‘that well-known typist Harold Robbins’.

రచనావ్యాసంగాన్ని జీవనోపాధిగా చేసుకోవడాన్ని యుద్దరంగంలో నిరాయుధులుగా ఉండడంతో సరిసమానంగా అభివర్ణిస్తూ, అప్పుడప్పుడూ కొంతమంది అపరిచిత వ్యక్తులు తారసపడి "మీరు మంచి రచయితేనా ? " అని అడిగినప్పుడు ఏమి చెప్పాలో పాలుపోక దిక్కులు చూస్తానంటారు రస్కిన్ బాండ్ :) 

ఇక విమర్శ విషయానికొద్దాం..విమర్శకు కొలమానాలేమిటి ? పెద్ద గీతా చిన్న గీతా తరహాలో ఒక రచన నాణ్యత తెలియాలంటే దానిని మిగతా రచనలతో పోల్చి చూడడం తప్పనిసరి..ఇక్కడ మరో ప్రశ్న తలెత్తుతుంది..మన సాహిత్యం గొప్పదా ? పరాయి సాహిత్యం గొప్పదా ? మన బావిలో నీళ్ళ పరిమాణం అంచనా వెయ్యాలంటే మరో బావిని పరిశీలించాలి లేదా బావి బయట తలపెట్టి సముద్రాన్నో,నదినో,అదీ కాకపోతే ఒక చెరువునో చూస్తేనే మన నీళ్ళ పరిమాణం,నాణ్యత లాంటివి అవగతమవుతాయి..మనదంతా ఉత్తమ సాహిత్యం పరాయిదంతా వట్టి పైత్యం అనుకుంటూ తమ బావిని దాటి బయటకు వెళ్ళే అలవాటులేని విమర్శకులు (?) ,సాహిత్యకారులు (?) చేసే తీర్మానాలు ఉత్త కాలక్షేపం కబుర్లుగా కొట్టిపారెయ్యవచ్చు..వాటికి అంతకు మించిన విలువను ఆపాదించడం అనవసరం..చందమామ అంటే వల్లమాలిన ఇష్టం ఉన్నా,చలం,విశ్వనాథల మీద అభిమానం ఉన్నా జీవితమంతా కేవలం చందమామ గుణగణాలను భట్రాజు బృందంలా పొగుడుకుంటూ బ్రతికెయ్యడం 'అసలుసిసలు' పాఠకులూ,సాహితీ అభిలాష ఉన్నవారూ,సాహితీ వేత్తలూ  చెయ్యరు..అక్కడే ఆగిపోకుండా 'వాట్ నెక్స్ట్ ?' అని ఆసక్తిగా చుట్టూ చూస్తారు..నాలుగుపుస్తకాలు చదవగానే,రాయగానే విమర్శకులూ,రచయితలూ అయిపోయామనుకున్న భ్రమలో తాము తయారుచేసుకున్న కోటరీల కరతాళ ధ్వనులమధ్య మరో శబ్దం చెవులకు వినిపించనంత మైకంలో మైమరిచిపోయిన రచయితలు దీర్ఘకాలికంగా గుర్తుండిపోయే రచనలు చేసే సృజనకారులు ఎంతమాత్రం కాలేరు,ఇక ఏబీసీడీలు నేర్చుకోగానే మన చదువు పూర్తైపోయిందనుకునే పాఠకుల గురించి మాట్లాడుకోనవసరం అసలే లేదు..సాహితీమథనానికి ఆకాశమే హద్దు..ఎన్ని చదివినా,ఎంత రాసినా ఇంకా మన అజ్ఞానాన్ని మనకు గుర్తు చేస్తూ ఏదో మిగిలిపోయిందనే స్పృహ పాఠకుడినో,రచయితనో ముందుకు నడిపించాలి..తమ ఊహాత్మకతను,ఆర్టిస్టిక్ మ్యూజ్ నూ నిరంతరం విమర్శకులకు ధీటైన జవాబిచ్చే క్రమంలో తాకట్టు పెట్టుకోవడం సృజనకారులు విషయంలో వృథాప్రయాస తప్ప మరొకటి కాదు..ఇది ఎలా ఉంటుందంటే పాఠకుడికి మన రచనను చదివి ఏమి ఆలోచించాలో,ఏమి ఊహించుకోవాలో మన దగ్గర కూర్చోబెట్టుకుని నేర్పించే ప్రయత్నం చెయ్యడంలా ఉంటుంది..సిగిస్మండ్ క్రిఝిజానోవ్స్కీ,ఫెర్నాండో పెస్సోవా లాంటి దిగ్గజాలే తమ రచనలకు వారి కాలంలో సరైన ఆదరణ లేక అనామకులుగా జీవించి ఈ లోకం నుండి నిష్క్రమించారు..ఇప్పుడు మళ్ళీ ఇన్నేళ్ళలో వారి రచనలు వెలుగుచూశాయి,కాలపరీక్షకు ఎదురీది నిలిచి ఇప్పటికీ పాఠకుల నీరాజనాలందుకుంటున్నాయి..అదేమీ కాదు మా శ్రమకు తగ్గ ఫలం,ఫలితం దక్కనప్పుడు మేమెందుకు రచనలు చెయ్యాలి అంటారా ? అయితే మీరు మరో వ్యాపకం చూసుకుంటే మంచిదండీ...Art is definitely not for you.