ఎవరైనా రచయితల్ని రచనా వ్యాసంగం గురించి కదిపినప్పుడు వాళ్ళు అనేక సందర్భాల్లో అసంతృప్తి వ్యక్తం చెయ్యడం చూస్తూ ఉంటాం. వారెంత బాగా రాసినా రచనలో ఇంకా ఏదో లోపం ఉన్నట్లూ, పూర్తిగా తన ఆధీనంలో లేని పద్ధతిలో రచన రూపొందినట్లూ భావిస్తూ ఉంటారు.
"ఆ కథ తనకు తానే చెప్పుకుంది."
"ఆ పదాలు అలా అలవోకగా ఆ వాక్యాల్లో ఇమిడిపోయాయి."
"ఆ పాత్ర తనకు తానుగా రూపొందింది."
ఇలా ఆ కథ తాను రాయనట్లూ, తనలో ఉన్న మరో మనిషెవరో రాసినట్లూ అనడం తరచూ వింటూ ఉంటాం. ఒక రచన ప్రాణంపోసుకునే క్రమంలో తనకు ఎదురైన అనుభవాల్నీ, సంక్లిష్టతల్నీ 'In the Margins' అనే రచనలో చెప్పుకొచ్చారు 'ది మిస్టీరియస్' ఎలెనా ఫెరాంటే. ఈ రచనను ఆన్ గోల్డ్స్టయిన్ ఆంగ్లంలోకి అనువదించారు.
 |
| Image Courtesy Google |
"ఓనమాలు నేర్చుకునే తొలినాళ్ళలో ఎలిమెంటరీ పాఠశాలల్లో రాయడం నేర్పించేటప్పుడు నోటు పుస్తకాల్లో తెల్లకాగితాన్ని నిర్వచిస్తూ నల్లని అడ్డగీతలతోబాటుగా కుడివైపూ, ఎడమవైపూ రెండు ఎర్రని మార్జిన్స్ కూడా ఉండడం గుర్తుండే ఉంటుంది. ఆ గీతల్లో ఎరుపు రంగు వాటి పరిధిని దాటి రాస్తే శిక్షపడుతుందని విద్యార్థులను హెచ్చరిస్తున్నట్లుంటుంది. ఒక స్థాయి వరకూ ఆ పరిధుల్ని గౌరవించినా రచనలో మెళకువలు నేర్చుకునే కొద్దీ ఆ ఎర్రని సరిహద్దుల్ని దాటకుండా రాయడం వీలవుతుందా ? "
అని పాఠకుల్ని ప్రశ్నిస్తారు రచయిత్రి ఎలెనా ఫెరాంటే. ఇక్కడ ఆ ఎర్రని గీతల్ని రచయిత్రి మెటఫోర్లుగా వాడారని ప్రత్యేకం చెప్పనక్కర్లేదనుకుంటా ! ఈ ప్రశ్నకు సమాధానం కూడా పుస్తకంలో మరికొన్ని పేజీల తరువాత మెక్సికన్ కవి María Guerra కవితను ఉదహరిస్తూ ఆమే చెబుతారు.
I lost a poem.
Already written
And ready on the page
To put in the form of a book
I looked in vain.
It was a poem
With a vocation for wind.
This is precisely what happens to our efforts to write: the words are ready para formar el libro, says María Guerra, and yet they won’t stay in the form, they overflow the margins, get lost in the wind.
ఇటాలో స్వెవో గొప్ప రచనల్లో ఒకటిగా పరిగణించే Zeno’s Conscience లో కథానాయకుడు 'జీనో కోసినీ' రాయడం గురించి ఇలా రాస్తారు.
"తినడం పూర్తయ్యాకా సౌకర్యవంతంగా నా మెత్తని కుర్చీలో కూర్చుని నా చేత్తో పెన్సిలూ,చిన్న పేపరూ పట్టుకున్నాను. ఏ అక్కరకూ ఆస్కారంలేని మనసుతో నా కనుబొమ్మలు ముడివీడిపోయాయి. 'నా' నుండి వేరుపడుతూ పైకీ క్రిందకీ ఎగసిపడుతున్న నా ఆలోచనలకు నేను ప్రత్యక్ష సాక్షిగా మారాను. ఇటువంటి ఒక స్వతఃసిద్ధమైన చర్యను చూస్తున్నప్పుడు, ఆ ఆలోచనలన్నీ కూడా నావేననీ, వాటిని గుర్తుపట్టి చేజారిపోకుండా పట్టుకుని కాగితం మీద పెట్టాలనీ నాకు నేను గుర్తుచేసుకోవాల్సిన అవసరం వస్తుంది. ఇప్పుడు మెల్లగా నా భృకుటి ముడిపడుతోంది, ఈ క్షణంలో అనేక అక్షరాలను కలుపుకుంటూ పుట్టే ప్రతీ పదమూ గతాన్ని తుడిచేస్తూ వర్తమానాన్ని పూర్తి వెలుగులో స్పష్టంగా చూపిస్తుంది."
రచయిత రాసిన విషయాల్ని ఉన్నదున్నట్లు అర్థం చేసుకోవడం పాఠకులకు అసాధ్యం అనే విషయం సుస్పష్టం. కాగా రచయితకైనా తనలో పెల్లుబికే ఆలోచనలను యధాతథంగా వ్యక్తీకరించడం సాధ్యమవుతుందా అనే కోణంలో విశ్లేషిస్తూ, రాయడంలో తనకున్న సంకోచాలను పటాపంచలు చేసిన Denis Diderot రచన Jacques the Fatalist and His Master లో ఒక ఆసక్తికరమైన సందర్భాన్ని గుర్తుచేసుకుంటారు ఫెరాంటే :
"ఉన్నదున్నట్లు విషయాన్ని చెప్పు", అని యజమాని జాక్వెస్ ని ఆజ్ఞాపిస్తాడు. దానికి జాక్వెస్ ఇలా సమాధానమిస్తాడు : "అది సులభం కాదు. మనిషంటే అతడికి మాత్రమే ప్రత్యేకమైన వ్యక్తిత్వం, అభిరుచులూ,ఆసక్తులూ,ఉద్వేగాలూ అన్నీ కలిసి ఉంటాయి కదా ? వాటిని అనుసరించి అతను వాస్తవాన్ని కాస్తో కూస్తో ఏమార్చి, దాన్నొక అతిశయోక్తిగానో, లేదా తక్కువ చేసో చెప్పే అవకాశం ఉంటుంది. కానీ మీరు "ఉన్నదున్నట్లు చెప్పు" అంటున్నారు ! ఇంత పెద్ద నగరంలో అది రోజుకి కనీసం రెండుసార్లు కూడా జరిగే అవకాశం ఉండదేమో ! ఇకపోతే శ్రోత చెప్పేవాడికంటే గొప్ప అర్హతలున్నవాడా ? కాదు కదా ! అందుకే ఇంత పెద్ద నగరంలో ఒక వ్యక్తి మాట్లాడుతున్న మాటల్ని వినేవాడు ఉన్నదున్నట్లుగా అర్థంచేసుకునే అవకాశం హీనపక్షం రోజుకి రెండు సార్లు కూడా జరగదు అంటున్నాను." అంటాడు.
జాక్వెస్ మాటలు విన్న యజమాని చిరాగ్గా “నువ్వొకడివి జాక్వెస్ !! ఈ సిద్ధాంతాలు అన్నీ పట్టుకుని వేళ్ళాడితే అందరూ మాట్లాడడం, వినడం ఇవన్నీ మొత్తంగా మానెయ్యాల్సొస్తుంది. అప్పుడు పరిస్థితి "ఏమీ మాట్లాడవద్దు, ఏమీ వినవద్దు, ఏమీ నమ్మవద్దు" అన్నట్లు తయారవుతుంది. నీకు తోచింది నువ్వు చెప్పు, నేను నాకు చేతనైన రీతిలో విని అర్థంచేసుకుంటాను." అంటాడు.
ఈ కథ తాను రచనకు పూర్తి స్థాయి న్యాయం చెయ్యలేననే భ్రమల్ని తొలగించి పూర్తి స్థాయి రచయిత్రిగా మారడానికి ఎంతో ప్రోత్సాహకరంగా నిలిచిందంటారు ఫెరాంటే.
I had read a lot of books on these subjects, including pointlessly complex passages, and here, plainly expressed, I found some consolation. If every novel I wrote, hefty or slim, turned out to be far from my aspirations—I had boundless ambitions—maybe the reason was not only my incapacity. Telling the real, Jacques emphasized, is constitutionally difficult; you have to deal with the fact that the teller is always a distorting mirror. So? Better to give up? No, the master answers, you don’t have to throw everything away: it’s arduous to speak truthfully, but you do your best.
ఈ పుస్తకంలో రాసే వాళ్ళందరూ చదవడం ఎంత ముఖ్యమో చెబుతూ, చదువరిగా ఏదో పైపైన చదివెయ్యకుండా ఆమె తన రచనల్లో తాను చదివిన విషయాలను ఎలా అన్వయించుకున్నారో చెప్పిన విధానం ఆకట్టుకుంటుంది. జాక్వెస్ కథ ప్రేరణగా, రాయడం విషయంలో ఎటువంటి దిశానిర్దేశమూ లేకుండా ఒక రచయిత్రిగా తాను ఏర్పరుచుకున్న శైలిని తాను సృష్టించిన ముగ్గురు నాయికల ద్వారా వివరించే ప్రయత్నం చేస్తారు ఫెరాంటే.
మొదటి తరహా రచన Troubling Love లో ప్రధాన పాత్ర డెలియా తన భావావేశాలపై పూర్తిగా అదుపు కలిగిన వ్యక్తి. నాగరిక స్త్రీగా, పట్టుదల కలిగిన మనిషిగా కొన్ని ఖచ్చితమైన నియమాలకు లోబడి తన కథ పరిథిలో సాధికారికంగా వ్యవహరిస్తుంది. కానీ ఆ నియమాలన్నీ ఆ కథ తాలూకు జానర్ తో క్రమేపీ పటాపంచలైపోగా పుట్టిందే ఆమె రెండో నవల 'The Days of Abandonment'. ఈ కథలో ఓల్గా ఒక నాగరికమైన స్త్రీగా, తల్లిగా,భార్యగా కూలిపోతున్న సంసారాన్ని నిలబెట్టుకునే క్రమంలో అన్ని ప్రయత్నాలూ చేస్తుంది. అయినప్పటికీ ఒక దశలో తన మనసు మీద అదుపు కోల్పోతుంది. ఈ వివాహ వ్వవస్థ అనే జానర్ మెల్లిగా ఆమె కళ్ళముందే పేకమేడల్లా కూలిపోగా మరో నవల ఉద్భవిస్తుంది, అదే 'The Lost Daughter'. ఇందులో విడాకులు తీసుకున్న లెడా యుక్తవయస్సులో ఉన్న కూతుళ్ళతో మరో కథలోని నియమాలకు లోబడి వ్యవహరిస్తుంది.
In these books I muted the idea that I had to describe an “out there” arranged in a narrative order and, without letting it show, had the duty to record it on the great scroll of realistic literature. Instead, I dipped into the warehouse of literary expression, taking out what I needed—different genres, different techniques, effects, and, why not, unpleasant effects—without indicating boundaries between high and low. I moved on not to a narrative voice—no voice, no imitation of voices—but to a female first person who is all writing and, writing, tells how, in certain circumstances, deviations, unexpected jolts, erratic leaps occurred, which had been able to upset the solidity of the chessboard on which she was castled.
డెలియా, ఓల్గా, లెడా : ఈ ముగ్గురు స్త్రీలలో ఉమ్మడిగా ఉన్న అంశం ఏమిటంటే, వాళ్ళు తమ జీవితంలో చేదు అనుభవాల దృష్ట్యా ఎవరినీ నమ్మరు, తమ శరీరంలో తాము ఖైదీలుగా ఉంటారు. వీళ్ళకి బంధువులూ, స్నేహితులు కూడా ఉండరు. గతంలో ఇతరులతో మానవ సంబంధాలు ఏర్పరుచుకునే ప్రయత్నంలో ఘోరవైఫల్యాన్ని చవిచూస్తారు, అందుకే ఒంటరిగా మిగిలిపోతారు. వాళ్ళకి తమపట్ల కూడా నమ్మకం ఉండదు. అలాగని మానసికంగా భర్తా,ప్రేమికులూ,పిల్లలపై కూడా ఆధారపడరు. వాళ్ళ రూపురేఖలెలా ఉంటాయో కూడా పాఠకులకి తెలీదు. ఈ కారణంగా వాళ్ళ కథల్లో మూలవస్తువు వాళ్ళే. వాళ్ళను గురించి వర్ణించి చెప్పడానికి ఈ కథల్లో వేరే పాత్రలు ఉండవు. కథంతా వారి గళంలోనుండే వింటాము.
Besides, they seem to have come so close to the facts of their story that they don’t have a view of the whole, don’t truly know the meaning of what they say. I wanted them like that. Writing, I rejected conventional distancing. Where they eliminated the distance from their wounds, I eliminated the distance from their suffering. And I confused myself, the author, with the version they gave of the story, and with their isolated situation, so that even I who was writing avoided the role of the other, the external, she who witnesses what really happened.
In Troubling Love and in The Days of Abandonment this self-imprisonment was a conscious aesthetic choice.
That is, this writing is the always random result of how Delia, Olga, and Leda are recorded in the registry office of fictions, and of how I, the author—a fiction forever incomplete, molded by years and years of reading and the desire to write—invent and disrupt the writing that has recorded them. I am, I would say, their autobiography as they are mine.
ఇందులో ఆటోబయోగ్రఫీ / మెమోయిర్ వంటివి రాయడం గురించి రాస్తూ రచయిత్రిగా గెర్ట్రూడ్ స్టెయిన్ శైలిని గురించి ఫెరాంటే రాసిన కొన్ని విషయాలు చాలా ఆసక్తి కలిగించడంతోబాటు నవ్వు కూడా తెప్పిస్తాయి. అవి చదివాకా చాలాకాలం నుండీ చదవాలనుకుంటున్న 'The Autobiography of Alice B. Toklas' పుస్తకం వెంటనే చదవాలనిపించింది. గెర్ట్రూడ్ ఆ రచనలో అలిస్ పాత్ర వెనక దాక్కుంటూ తన గురించి తాను రాసుకున్న సోత్కర్షను నిజంగా చదివి తీరాల్సిందే ! :) ఏదేమైనా రచయితలు 'బయటపడిపోవడం' ఇష్టం లేనప్పుడూ, సామజిక జడ్జిమెంట్లకు దూరంగా ఉండాలనుకున్నప్పుడూ రచనల్లో పాత్రలను తెరచాటు చేసుకుని తమ గురించి తాము ప్రత్యక్షంగానో, పరోక్షంగానో చెప్పుకోవడంలో తప్పు లేదని కూడా అంటారు ఫెరాంటే. ఆమె ఉదహరించిన ఈ వాక్యాలు స్వయంగా గెర్ట్రూడ్ కాల్పనిక సాహిత్యమని చెప్పుకున్న (పార్ట్లీ ఆటోబయోగ్రఫీ) రచనలో రాసుకున్నవి :
A famous passage in which Alice writes about meeting Gertrude for the first time: "I was impressed by the coral brooch she wore and by her voice. I may say that only three times in my life have I met a genius and each time a bell within me rang and I was not mistaken, and I may say in each case it was before there was any general recognition of the quality of genius in them. The three geniuses of whom I wish to speak are Gertrude Stein, Pablo Picasso and Alfred Whitehead."
ఆలిస్ (అంటే గెర్ట్రూడ్) కలవాలనుకున్న ముగ్గురు జీనియస్లలో గెర్ట్రూడ్ స్టెయిన్ ఒకరన్నమాట :)) ఏదేమైనా ఇలా చెప్పుకుంటూ పోతే ఈ రచనలో ఒక పాఠకురాలిగా, రచయిత్రిగా ఎలెనా ఫెరాంటే మనతో పంచుకున్న అనుభవాలెన్నో. ఇది చదవడం వల్ల రాయడం ఎలా అనే అంశంతోబాటు ఒక రచనను ఎలా చదవాలో కూడా తెలుస్తుంది. రచయితలూ, పాఠకులూ తప్పకుండా చదవాల్సిన పుస్తకం ఇది. హ్యాపీ రీడింగ్ :)
పుస్తకం నుండి మరికొన్ని వాక్యాలు :
This is what upends the traditional relations between invented story, autobiographical truth, and biographical truth, making Stein’s book a great lesson for the “I” who wants to write, surely a more stimulating lesson, today, than what we might get from Hemingway’s books. Ernest’s mistake is to succeed by prudently respecting the rules of an old, well-known game; Gertrude’s virtue is to succeed by sticking to the old, well-known game but in order to disrupt it and bend it to her purposes.
In Notes from Underground, Dostoyevsky has his terrible protagonist say:
We’ve become so estranged that at times we feel some kind of revulsion for genuine “real life,” and therefore we can’t bear to be reminded of it. Why, we’ve reached a point where we almost regard “real life” as hard work, as a job, and we’ve all agreed in private that it’s really better in books.
Writing is, rather, entering an immense cemetery where every tomb is waiting to be profaned. Writing is getting comfortable with everything that has already been written—great literature and commercial literature, if useful, the novel-essay and the screenplay—and in turn becoming, within the limits of one’s own dizzying, crowded individuality, something written. Writing is seizing everything that has already been written and gradually learning to spend that enormous fortune.
No comments:
Post a Comment