Lincoln in the Bardo - George Saunders

ఏదో పుస్తకం చదువుదామని కూర్చుంటే,మన ముందొక jigsaw పజిల్ పెట్టి,'సాల్వ్ చెయ్యి చూద్దాం' అంటారు George Saunders..ఎటొచ్చీ పాఠకులు పుస్తకం చదవడం పూర్తి చేసినా పజిల్ ను మాత్రం ఇంకా సాల్వ్ చేస్తూనే ఉంటారు..Lincoln in the Bardo ని చదవడం అంటే ఒక క్లిష్టమైన పజిల్ ను సాల్వ్ చెయ్యడంలా ఉంటుంది..అసలు మొదట నలభై పేజీల వరకూ కూడా అస్సలు తెలీని ఊరిలో గూగుల్ మ్యాప్ ని నమ్ముకుని దారి వెతుక్కుంటున్నట్లు ఎటెళ్తున్నామో,ఏం జరుగుతోందో కూడా అర్ధం కాదు..కానీ అప్పటివరకూ కాస్త ఓపిక పడితే ఆ తరువాత కథ ఆగదు.

'Lincoln in the Bardo' అనే టైటిల్ చూడగానే అసలు బార్డో అంటే ఏమిటా అని చూస్తే,ఆ పదం Tibetan Buddhism కి సంబంధించినదని ఉంది..టిబెటన్ బుద్దిజానికి సంబంధించి బార్డో అంటే మరణానికీ,పునర్జన్మకీ మధ్యన ఉండే దశగా చెప్తారు..(Bardo = A state of existence between death and rebirth, varying in length according to a person's conduct in life and manner of, or age at, death.)


1862 లో సివిల్ వార్ సమయంలో అబ్రహం లింకన్ అమెరికా అధ్యక్షుడుగా ఉండగా జరిగిన సంఘటనలకు కాల్పనికతను జోడించి ఈ హిస్టారికల్ ఫిక్షన్ కు రూపకల్పన చేశారు George Saunders..ఫిబ్రవరి 20,1862 లో అబ్రహం లింకన్,మేరీ లింకన్ లు వైట్ హౌస్ లో ఒక గొప్ప విందు ఏర్పాటు చేస్తారు..కానీ అదే సమయంలో వారి పదకొండేళ్ల కొడుకు Willie Lincoln తీవ్రమైన టైఫాయిడ్ జ్వరంతో బాధపడుతుంటాడు...ఒక దేశాధ్యక్షుడుగా ఆ విందు ఇవ్వడం తప్పనిసరి కావడం,అదే సమయంలో పరిస్థితి విషమించి తన కొడుకు తీవ్రమైన జ్వరంతో మేడ మీద గదిలో తుదిశ్వాస విడవడం లింకన్ ను తీవ్రంగా కలచివేస్తాయి..సరిగ్గా రెండ్రోజుల తరువాత ఒక రాత్రివేళ లింకన్ Willie మృతదేహాన్ని ఖననం చేసిన Georgetown symmetry కి వెళ్ళి Willie సమాధి వద్ద కొంతసేపు గడుపుతారు..ఈ సంఘటనే George Saunders రచనకు కథావస్తువు.

మరణానంతరం 'బార్డో' చేరిన Willie అక్కడ మరికొన్ని ఆత్మల తో చేరతాడు..రెండో రోజు తండ్రి వచ్చి సుగంధ ద్రవ్యాలతో నిండిన తన శరీరాన్ని హత్తుకుని ఏడవడం,మళ్ళీ వస్తానని చెప్పి తిరిగివెళ్లడంతో తండ్రి రాకకోసం వేచి చూస్తూ అక్కడే ఉండిపోతాడు..బార్డో ప్రపంచంలో పిల్లలు ఎక్కువ కాలం ఉండటానికి వీలుపడదు..ఆ కారణంగా మిగిలిన ఆత్మలు Willie ని ఎలా అయినా పంపించేద్దామని ప్రయత్నిస్తాయి..కానీ Willie అంగకరించకపోవడంతో అతని చుట్టూ ఒక రకమైన తీగల వలయంల ఏర్పడుతుంది,క్రమేణా ఆ వలయం గట్టిపడి ఒక Carapace(తెలుగులో ఏమంటారో తెలీలేదు) లా మారుతుంది..ఆ వలయంలో చిక్కుకుని Willie తీవ్రమైన బాధకు గురవుతుంటాడు..మరి తిరిగి వస్తానన్న తండ్రి వచ్చారా,Willie కి బార్డో నుంచి విముక్తి లభించిందా అనేది తరువాతి కథాంశం..

The more perverse the carapace, the less “light” (happiness, honesty, positive aspiration) would get in. -- roger bevins iii

అందులో చాలా ఆత్మలున్నా,Hans Vollman,Roger Bevins iii,The Reverend Everly Thomas అనే ముగ్గురు ముఖ్యులు..కథలో సింహభాగం వారి సంభాషణలే ఉంటాయి..ఆ కాలమాన పరిస్థితులకు అనుగుణంగా నీగ్రోల బానిసత్వం,సివిల్ వార్ మరణాలు వంటివి కూడా కథాగమనంలో పాలుపంచుకుంటాయి...ఒక ఫాంటసీని వాస్తవమని నమ్ముతూ సంచరించే ఆ ఆత్మల ప్రపంచంలో Willie రాకతో ఎలాంటి మార్పులు చోటు చేసుకున్నాయనే అంశంపై మిగతా కథంతా నడుస్తుంది...

ఇక 'బార్డో' మనకో ఆబ్స్ట్రాక్ట్  ప్రపంచం..అందులో ఆత్మల ఆలోచనల ద్వారా మనకు ఆ ప్రపంచాన్ని పరిచయం చేస్తారు  Saunders..ఇందులో నివసించే (?) వారికి తాము చనిపోయామని తెలీదు..వారు కేవలం తాము వ్యాధిగ్రస్తులమనీ (Sick-form), తమ సమాధులను (sick-box) లుగా పిలుచుకుంటూ,మళ్ళీ తమ ప్రపంచానికి తిరిగి వెళ్ళిపోగలమనీ  నమ్ముతుంటారు..వారి సంభాషణల్లో వారి గతించిన అనుభవాలూ,ఆశలూ,ఆశయాలు,భయాలు మనకు స్పష్టమవుతూ ఉంటాయి..రచయిత తన musings ని బార్డో ఆత్మల గళంలో అద్భుతంగా వినిపించారు..ఏ రచనలోనైనా ఒక ఆబ్జెక్ట్ ను దృశ్యం గా మలచడం సులభమే,కానీ 'బార్డో' రూపకల్పన ద్వారా శూన్యానికి ఒక దృశ్యంరూపం ఇవ్వడానికి ప్రయత్నించడం అనేది ఒక విధంగా సాహసం..కానీ ఈ విషయంలో George Saunders పూర్తిగా సఫలీకృతులయ్యారని చెప్పొచ్చు..

All were in sorrow, or had been, or soon would be.

Having never loved or been loved in that previous place, they were frozen here in a youthful state of perpetual emotional vacuity; interested only in freedom, profligacy, and high-jinks, railing against any limitation or commitment whatsoever. --  the reverend everly thomas.

In truth, we were bored, so very bored, so continually bored.  roger bevins iii
Each night passed with a devastating sameness. -- hans vollman

కథంతా చిన్న చిన్నఫ్రాగ్మెంట్స్ లా Quotes రూపం లో ఉంటుంది...ముఖ్యంగా సాధారణ శైలికి భిన్నంగా,చరిత్ర నుండి యధాతథంగా సంగ్రహించిన సమాచారాన్ని వేర్వేరు వాతావరణాల్లో,భిన్నమైన కోణాల్లో,విభిన్నమైన వ్యక్తుల ద్వారా చెప్తారు,అంటే ఒకే సంఘటనను వేర్వేరు కోణాల్లో చూపిస్తారు...దాని వలన రచయిత శైలిలో Conformity ఎంత వెతికినా కనిపించదు..ఉదాహరణకి అబ్రహం లింకన్ వ్యక్తిత్వాన్ని ఆవిష్కరించడంలో ఆయన శారీరక నిర్మాణం గురించీ,ముఖ కవళికల గురించీ పలువురి అభిప్రాయాలను రాస్తారు..కొందరు లింకన్ ను ఒక కురూపి అంటే,మరికొందరు ఆ రూపాన్ని దాటి చూడగలిగితే ఆయనలోని దయ ఆ కళ్ళలో ప్రతిఫలిస్తూ లింకన్ ను ఒక అందమైన వ్యక్తిగా నిలబెడుతుంది అంటారు...అదే విధంగా సివిల్ వార్ మరణాలకు బాధ్యుడుగా ఆయన్ను ఒక దేశాధ్యక్షుడిగా అనర్హుడని కొందరంటే,ఒక మామూలు తండ్రిగా పిల్లలపట్ల పిచ్చి ప్రేమ తో వారికి వైట్ హౌస్ లో ఏ క్రమశిక్షణా అలవర్చలేదని మరికొందరి విమర్శ..ఇలా లింకన్ వ్యక్తిత్వాన్ని అన్ని కోణాలనుంచీ చూపిస్తారు..అబ్రహం లింకన్ మంచి-చెడులతో తనకేం సంబంధం లేదు,ఆయన్ని పరిచయం చెయ్యడం వరకే తన పని అన్నట్లు ఉంటుంది Saunders శైలి..

The saddest eyes of any human being that I have ever seen.  --- In “Lincoln’s Melancholy: How Depression Challenged a President and Fueled His Greatness,” by Joshua Wolf Shenk, account of John Widmer

His nose is rather long but he is rather long himself, so it is a Necessity to keep the proportion complete. ---  In “Mary Lincoln: Biography of a Marriage,” by Ruth Painter Randall, account of a soldier.

బార్డో లో జీవన్మరణాల మధ్య కొట్టుమిట్టాడుతున్న ఆత్మలు అంతా శాశ్వతమే అన్నట్లు వ్యవహరించడం,మామూలు మనుషుల్లా మాట్లాడుకోవడం,కోట్లాడుకోవడం లాంటివి పైకి సరళంగా,సరదాగా కనిపిస్తూ మానవ జీవితంలోని అనిశ్చితిని అంతర్లీనంగా చెప్తూనే ఉంటాయి..సహజత్వం ఉట్టిపడేలా అన్ని పాత్రలు వారి వారి స్వాభావికమైన భాష మాట్లాడుతూ ఉంటాయి..'Gone with the wind' లో నీగ్రోల వాడుక భాష లాగా ఇందులో కూడా కొందరి మాటల్ని అప్పటి వ్యావహారిక భాషలా అస్తవ్యస్తమైన వాక్య నిర్మాణంతో (తప్పులతో కలిపి) రాశారు..

మొదట్లో ఒక లేయర్ మీద అల్లినట్లు అనిపించిన కథ క్రమేణా మరొకటి,ఇంకొకటి, ఇలా అనేక పొరలు ఒకదానిపై ఒకటి అమరిపోయినట్లు,కొన్నిసార్లు overlap అయిపోయినట్లు అనిపిస్తుంది..ముఖ్యంగా తన తొలి నవలకు George Saunders ఎన్నుకున్న శైలి చాలా పుస్తకాల కంటే భిన్నమైనదీ,క్లిష్టతరమైనదీను..ఈ కథ ఒక అద్భుతం అని చెప్పలేను కథనిర్మాణం లో రచయిత ఎంచుకున్న శైలి,నేరేషన్ మాత్రం అద్భుతం..ఇటువంటి రచన ఇప్పటివరకూ చదవలేదు అని మాత్రం చెప్పగలను..
కథలో సంభాషణలు ఇలా ఉంటాయి,లింకన్ Willie సమాధి వద్దకు వచ్చినప్పుడు ఆత్మల సంభాషణ,

And touched the face and hair fondly. --- hans vollmanAs no doubt he had many times done when the boy was -- roger bevins iiiLess sick. -- hans vollman

Saunders పదాలతో చేసిన మాయాజాలం ఈ వర్ణనల్లో అడుగడుగునా కనిపిస్తూ ఉంటుంది..

But he went forth into that stygian dark like pilgrim going forward into a trackless desert.

Truth be told, there was not one among the many here—not even the strongest—who did not entertain some lingering doubt about the wisdom of his or her choice.  roger bevins iii

The tide ran out but never ran in, said Susanna Briggs... The stones rolled downhill but never rolled back up, said Cynthia Hoynton. .....You never in your life was given enough, said Miranda Debb.

You are a wave that has crashed upon the shore, said Miranda.

Tell them we are tired of being nothing, and doing nothing, and mattering not at all to anyone, and living in a state of constant fear, -- the Reverend said.

కొడుకుని పోగొట్టుకున్న లింకన్ శారీరక,మానసిక స్థితిని వర్ణిస్తూ,

Great sobs choked his utterance. He buried his head in his hands, and his tall frame was convulsed with emotion.His grief unnerved him, and made him a weak, passive child. I did not dream that his rugged nature could be so moved. I shall never forget those solemn moments—genius and greatness weeping over love’s lost idol.--Keckley, op. cit.

పుస్తకం నుండి మరికొన్ని నచ్చిన అంశాలు  ,

What I mean to say is, we had been considerable. Had been loved. Not lonely, not lost, not freakish, but wise, each in his or her own way. Our departures caused pain. Those who had loved us sat upon their beds, heads in hand; lowered their faces to tabletops, making animal noises. We had been loved, I say, and remembering us, even many years later, people would smile, briefly gladdened at the memory. --- the reverend everly thomas.

All over now. He is either in joy or nothingness. (So why grieve? The worst of it, for him, is over.)