Thursday, August 30, 2018

Books V. Cigarettes - George Orwell

పొలిటికల్ లిటరేచర్ గురించి మాట్లాడుకోవాలంటే ముందుగా జార్జ్ ఆర్వెల్ నుండే మొదలుపెట్టాలి..కాలదోషం పట్టని రచన ఉత్తమ సాహిత్యంగా పరిగణింపబడుతుందనుకుంటే ఆయన రాసిన ఆనిమల్ ఫార్మ్,1984 లాంటి రచనల్ని ఏ సమాజానికైనా సులువుగా అన్వయించుకోవచ్చు..ఆర్వెల్ రాసిన ఫిక్షన్ ని కాసేపు ప్రక్కన పెడితే ఆయన వ్యాసాలంటే నాకు ప్రత్యేకమైన ఇష్టం..ఒక పాఠకునిగా,జర్నలిస్టుగా,రచయితగా,అన్నిటినీ మించి ఒక సగటు మధ్య తరగతి వ్యక్తిగా ఎటువంటి భేషజాలూ లేని ఆర్వెల్ కళ్ళతో చూసే ప్రపంచం పరిధి చాలా ఎక్కువ..'పెంగ్విన్ గ్రేట్ ఐడియాస్' సిరీస్ లో భాగంగా ప్రచురించిన జార్జ్ ఆర్వెల్ 'బుక్స్ v. సిగరెట్స్' పుస్తకంలో ఆర్వెల్ వివిధ సమయాల్లో రాసిన ఏడు వ్యాసాలున్నాయి.

Image courtesy Google

ఆర్వెల్ ని చదవక మునుపు రాజకీయాలూ,సాహిత్యం అనేవి రెండు పరస్పర విభిన్నమైన ప్రపంచాలు అనే భ్రమలో ఉండేదాన్ని..అందులోనూ అస్తిత్వవాదం ఎక్కువగా చదువుతున్న సమయంలో అయితే ఈ భావన మరింత బలంగా ఉండేది..అన్నిటికీ అతీతంగా నిలబడే 'ఆర్ట్' ఒక సర్వస్వతంత్రమైన మాధ్యమం,కానీ నేడు రాజకీయసామాజికాంశాలు సాహిత్యాన్ని శాసించే దిశగా ఎదిగిన క్రమాన్ని గురించి 20 వ శతాబ్దపు ప్రారంభంలో రాసిన ఈ వ్యాసాలు ఇప్పుడు చదివినా కూడా తాజాగా అనిపిస్తాయి..మొదటి నాలుగు వ్యాసాలూ (Books v. Cigarettes,Bookshop Memories,Confessions of a Book Reviewer,The Prevention of Literature) పూర్తిగా సాహిత్యానికి సంబంధించినవి కాగా మిగతా మూడు ఆయన వ్యక్తిగతానుభవాల గురించి రాసినవి.

మొదటి వ్యాసం 'బుక్స్ v. సిగరెట్స్' లో ఒక సినిమాకు వెళ్ళినప్పుడు పెట్టే ఖర్చు,సిగరెట్ పాకెట్స్ కి పెట్టే ఖరీదూ లాంటివి లెక్కేసుకుంటే పుస్తకాలు కొనుక్కుని చదవడం పెద్ద ఖరీదైన వ్యవహారమేమీ కాదనీ,పుస్తకాలు చదువుకోవడం అన్నిటికంటే 'cheap luxury' అనీ తన దగ్గరున్న పుస్తకాల గురించిన గణాంకాల ద్వారా నిరూపిస్తారు..రెండో వ్యాసం బుక్ షాప్ మెమోరీస్ లో లండన్లో సెకండ్ హ్యాండ్ బుక్ షాప్ లో పని చేస్తున్నప్పుడు తన అనుభవాలను గురించి రాస్తూ పుస్తకాల షాప్ లో పని చెయ్యడం పుస్తకాలు చదవాలనే ఆసక్తిని చంపేస్తుందంటారు...'The Prevention of Literature' అన్నిటికంటే నాకు బాగా నచ్చిన వ్యాసం..భవిష్యత్తులో వ్యక్తిగత అనుభవాలూ,భావోద్వేగాలూ,నిజాయితీతో కూడిన పరిశీలనలు లేని డొల్లతనంతో కొత్త రకం సాహిత్యం పుడుతుందనీ,తమ కాలంలో వారు జీవించిన లిబరల్ సంస్కృతి అంతరించడంతో పాటే సాహిత్యం కూడా తుది శ్వాస విడుస్తుందని జోస్యం చెప్పడం సమకాలీన సాహిత్యపు విలువల్ని పరిగణనలోకి తీసుకుంటే నిజమేననిపిస్తుంది..ఆ నిరంకుశత్వం నీడల్లో మెటాఫోర్ల ముసుగుల్ని ఆసరా చేసుకుని కవిత్వం కొంతవరకూ నిలదొక్కుకోగలుగుతుందేమో గానీ హేతువాదం పునాదుల మీద నిలబడే గద్య రచన మాత్రం అంతరించిపోతుందంటారు..Totalitarian culture లో గద్య రచన చేసే రచయితకి అయితే నిశ్శబ్దం లేదా మృత్యువూ తప్ప మధ్యే మార్గం లేదని ఘంటాపథంగా చెప్పారు.

Papers such as the Writer abound with advertisements of Literary Schools, all of them offering you ready-made plots at a few shillings a time. Some, together with the plot, supply the opening and closing sentences of each chapter. Others furnish you with a sort of algebraical formula by the use of which you can construct your plots for yourself. Other offer packs of cards marked with characters and situations, which have only to be shuffled and dealt in order to produce ingenious stories automatically. It is probably in some such way that the literature of a totalitarian society would be produced, if literature were still felt to be necessary. Imagination – even consciousness, so far as possible – would be eliminated from the process of writing. Books would be planned in their broad lines by bureaucrats, and would pass through so many hands that when finished they would be no more an individual product than a Ford car at the end of the assembly line.

In our age, the idea of intellectual liberty is under attack from two directions. On the one side are its theoretical enemies, the apologists of totalitarianism, and on the other its immediate, practical enemies, monopoly and bureaucracy. Any writer or journalist who wants to retain his integrity finds himself thwarted by the general drift of society rather than by active persecution.

At some time in the future, if the human mind becomes something totally different from what it now is, we may learn to separate literary creation from intellectual honesty. At present we know only that the imagination, like certain wild animals, will not breed in captivity. Any writer or journalist who denies that fact – and nearly all the current praise of the Soviet Union contains or implies such a denial – is, in effect, demanding his own destruction.

'Confessions of a Book Reviewer' వ్యాసం చదివినవాళ్ళు ఎవరూ ఇక ముందు బుక్ రివ్యూస్ చదివే సాహసం చెయ్యరు..పుస్తకం అచ్చు అవ్వగానే 'అద్భుతం,అమోఘం' అని రాయాలని ఎడిటర్ల దగ్గర నుండి వచ్చే వత్తిడిని తట్టుకుని సమీక్షకులు ఎంత మెకానికల్ గా ఆ పని చేసుకుపోతారో ఇందులో కాస్త సునిశిత హస్యం మేళవించి స్పష్టంగా రాశారు..పుస్తక సమీక్షల్లో లోపించే  నిజాయితీని నిజాయితీగా ఒప్పుకున్న సమీక్షకులు ఆర్వెల్..'How the poor die' అనే మరో  వ్యాసంలో 1929 లో పారిస్ లో ఉండగా ఒక X అనే హాస్పిటల్లో కొన్ని వారాలపాటు చికిత్స తీసుకున్నప్పటి సంగతులను వివరించారు..ఈ వ్యాసం అప్పట్లో చదివిన అతుల్ ఘవండే రాసిన 'బీయింగ్ మోర్టల్' ను మరోవిధంగా గుర్తుకు తెచ్చింది..Quality of life vs Quantity of life సూత్రాన్ని బట్టి చూస్తే నేటి వైద్య విధానాలు ముగింపు(మృత్యువు) విషయంలో పేషంట్లకు సరైన క్లారిటీ ఇవ్వడానికీ,నిజాన్ని నిజాయితీగా చెప్పడానికీ నిరాకరిస్తున్నాయనీ ఘవండే స్వయంగా అంటారు..పేదవారి పట్ల గవర్నమెంట్ హాస్పిటల్స్ నిరంకుశ వ్యవహారశైలిని స్వయంగా చూసిన(అనుభవించిన) ఆర్వెల్ గౌరవప్రదమైన మరణానికి ఇలాంటి హాస్పిటళ్ళ బదులు మరో మార్గం వెతుక్కోవడం ఉత్తమం అంటారు.

As a non-paying patient, in the uniform nightshirt, you were primarily a specimen, a thing I did not resent but could never quite get used to.

One wants to live, of course, indeed one only stays alive by virtue of the fear of death, but I think now, as I thought then, that it’s better to die violently and not too old. People talk about the horrors of war, but what weapon has a man invented that even approaches in cruelty some of the commoner diseases? ‘Natural’ death, almost by definition, means something slow, smelly and painful. Even at that, it makes a difference if you can achieve it in your own home and not in a public institution. This poor old wretch who had just flickered out like a candle-end was not even important enough to have anyone watching by his deathbed. He was merely a number, then a ‘subject’ for the students’ scalpels. And the sordid publicity of dying in such a place!

Whatever the legal position may be, it is unquestionable that you have far less control over your own treatment, far less certainty that frivolous experiments will not be tried on you, when it is a case of ‘accept the discipline or get out’. And it is a great thing to die in your own bed, though it is better still to die in your boots. However great the kindness and the efficiency, in every hospital death there will be some cruel, squalid detail, something perhaps too small to be told but leaving terribly painful memories behind, arising out of the haste, the crowding, the impersonality of a place where every day people are dying among strangers.

'Such,such were the joys' వ్యాసంలో బాల్యంలో St.Cyprian బోర్డింగ్ స్కూల్ లో విద్యాభ్యాసం చేసిన కాలంలో ఆర్వెల్ అనుభవాలు వ్యక్తిగతంగా ఆయన గురించి మనకు తెలియని మరిన్ని విషయాలు తెలియజేస్తాయి..ఆర్వెల్ బాల్యం ఆయనకు పెద్దగా మధుర స్మృతులేవీ మిగల్చలేదు..బోర్డింగ్ స్కూల్లో ఇద్దరు నియంతలు Sambo,Flip ల ఆధ్వర్యంలో తన పేదరికం ఏ విధంగా నిరంతరం అవహేళనకు గురైందో పలు సందర్భాలను ఉటంకిస్తూ,నిరంకుశ ధోరణిలో వ్యవహరించే 19 వ శతాబ్దపు విద్యా విధానాన్ని ఈ వ్యాసంలో తీవ్ర స్వరంతో విమర్శించారు..ఆ రోజుల్ని తలుచుకుంటే తన మనసులో ఇప్పటికీ ఒక రకమైన ఏహ్యతాభావం తప్ప మరొకటి లేదంటారు..ప్రైడ్ అండ్ ప్రిజుడిస్ మొదలు నిన్న మొన్నటి Downton Abbey వరకూ నాకు మొదట్నుంచీ బ్రిటిష్ aristocracy వెలుగుజిలుగుల మీద ఒక రకమైన అబ్సెషన్ ఉంది..Cranford,North and South,Wives and daughters ఇలా చెప్పుకుంటూ పోతే బీబీసీ సిరీస్ లోని కంట్రీ హౌసెస్,విక్టోరియన్ రొమాన్స్ కంటికి ఎంత ఆహ్లాదకరంగా ఉంటాయో..వాటన్నిటిలో Aristocrats ని సైతం బాధితవర్గంగా చూపిస్తూ 'పాపం' అనిపించేలా చిత్రిస్తుంటారు..కానీ అసలు బాధిత వర్గాలు వేరే ఉన్నాయనీ,ఆ అందమైన ప్రపంచం వెనుక మనకు తెలియని మరో ప్రపంచాన్ని కూడా చూడమంటారు ఆర్వెల్..వాటితో పాటు చిన్నపిల్లల్లోని నిస్సహాయతని పెద్దలు ఎలా దుర్వినియోగపరుస్తారో తన అనుభవాల ద్వారా చెప్పే ప్రయత్నం చేశారు..పరిశీలిస్తే ఇందులో చైల్డ్ సైకాలజీకి సంబంధించిన పలు అంశాలున్నాయి..
ఆర్వెల్ అభిమానులూ,పుస్తక ప్రియులూ తప్పకుండా చదవవలసిన పుస్తకం ఇది.

In effect there were three castes in the school. There was the minority with an aristocratic or millionaire background, there were the children of the ordinary suburban rich, who made up the bulk of the school, and there were a few underlings like myself, the sons of clergymen, Indian civil servants, struggling widows and the like.

The essential conflict was between the tradition of the nineteenth-century asceticism and the actually existing luxury and snobbery of the pre-1914 age.On the one side were low-church Bible Christianity, sex puritanism, insistence on hard work, respect for academic distinction, disapproval of self-indulgence: on the other, contempt for ‘braininess’, and worship of games, contempt for foreigners and the working class, an almost neurotic dread of poverty, and, above all, the assumption not only that money and privilege are the things that matter, but that it is better to inherit them than to have to work for them.

That was the pattern of school life – a continuous triumph of the strong over the weak. Virtue consisted in winning: it consisted in being bigger, stronger, handsomer, richer, more popular, more elegant, more unscrupulous than other people – in dominating them, bullying them, making them suffer pain, making them look foolish, getting the better of them in every way. Life was hierarchical and whatever happened was right. There were the strong, who deserved to win and always did win, and there were the weak, who deserved to lose and always did lose, everlastingly.

And yet from a very early age I was aware of the impossibility of any subjective conformity. Always at the centre of my heart the inner self seemed to be awake, pointing out the difference between the moral obligation and the psychological fact.

A public school would be better fun than St Cyprian’s, but at bottom equally alien. In a world where the prime necessities were money, titled relatives, athleticism, tailor-made clothes, neatly brushed hair, a charming smile, I was no good.

All who have passed the age of thirty are joyless grotesques, endlessly fussing about things of no importance and staying alive without, so far as the child can see, having anything to live for. Only child life is real life.

2 comments: