The Bus Driver Who Wanted To Be God & Other Stories - Etgar Keret

ఇజ్రాయెల్ రచయిత ఎట్గర్ కెరెట్ 'Fly Already' కథలు తొలిసారిగా చదివినప్పుడే ఆయన శైలితో ప్రేమలో పడిపోయాను..If you can't explain it simply, you don't understand it well enough అని ఐన్స్టీన్ అన్నట్లు పాఠకులను పదగాంభీర్యాలతో కూడిన అనవసరమైన విశేషణాలతో,విశ్లేషణలతో మరో గత్యంతరంలేక పేజీలు తిప్పించి విసిగించే కథలూ,నవలలూ రాసే రచయితల ఆలోచనల్లో స్పష్టత లోపించిందని అర్ధం..ఎంతటి లోతైన,గాఢమైన విషయమైనా సూటిగా సుత్తిలేకుండా చెప్పడంలో ఇటాలో కాల్వినో తరువాత కెరెట్ పేరే గుర్తొస్తుంది నాకు..ఇక ఈ టైటిల్ కూడా ఆయన పుస్తకం చదవాలనిపించడానికి మరొక కారణం..ఈ సంపుటిలో ప్రత్యేకత ఏమిటంటే ఒక్క కెరెట్ శైలి క్రాఫ్టింగ్ తప్ప ఇందులో కథలకు ఒకదానికొకటి పొంతన ఉండదు..ఒక్కో కథనూ చెప్పడానికి ఒక్కో వైవిధ్యమైన థీమ్ ను ఎంచుకున్నారు కెరెట్..ఈ క్రమంలో ఒక ఆర్టిస్టుగా తన కుంచెకు అద్దగలిగిన ఒక్క వర్ణాన్ని కూడా వదిలిపెట్టలేదంటే అతిశయోక్తి కాదేమో.

Image Courtesy Google

అలాగని ఇందులో అన్ని కథలూ బావున్నాయని చెప్పలేను..మొదటి కథ 'The Bus Driver Who Wanted To Be God' కథ సాటి మనుషులపట్ల కరుణ ఆవశ్యకతను గుర్తుచేసే కథ..తీవ్రమైన భావోద్వేగాలు సైతం కెరెట్ కలంలో సరళత్వాన్ని ఆపాదించుకుంటాయి..బిగ్గరగా అరిచి చెప్పవలసిన విషయాన్ని సైతం సున్నితంగా దగ్గరకు లాక్కుని చెవిలో గుసగుసలాడినట్లు చెప్పగల కెరెట్ నైపుణ్యం ఈ కథలో స్పష్టంగా కనిపిస్తుంది.

ఇక మరో కథ 'Goodman' మనుషుల్లో నైతికతను ప్రశ్నించే కథ..ఒక సెనేటర్ ను హత్య చేసిన నేరంలో శిక్షపడబోతున్న గుడ్ మాన్ అనే పేరు గల వ్యక్తి గురించి అతడి స్నేహితుడు మనకు కథను చెప్తుంటాడు..ఈ క్రమంలో దోషిని నిందిస్తూ అతడి స్నేహితులు,సన్నిహితులు వ్యక్తం చేసిన అభిప్రాయాలను రాస్తారు కెరెట్..తీరా చూస్తే దోషిని తిడుతున్నవాళ్ళెవరూ ధర్మపరులు కాదు..“You never know what goes on in people’s heads.” అనే వాక్యం మెటఫోర్ లా మళ్ళీ మళ్ళీ వారి మధ్య జరిగే సంభాషణల్లో దొర్లుతూ అందరూ నీతిమంతులు కారన్న విషయాన్ని అంతర్లీనంగా ప్రతిధ్వనిస్తుంది..ఈ కథ ముగిసే సమయానికి అసలు నేరం అంటే ఏమిటి ? నైతికత అంటే ఏమిటి ? దోషి ఎవరు ? ఎటువంటి దోషాలు శిక్షార్హం ? అనే పలు ప్రశ్నలు పాఠకుల మనస్సులో ఉత్పన్నమవుతాయి..చివరకు మన నైతికతనూ,మంచితనాన్నీ మనమే ప్రశ్నించుకుని,ఒకసారి ఆత్మపరిశీలన చేసుకునే అవసరం తీసుకొస్తారు కెరెట్..ఒక వేలు ఎదుటివాళ్ళవైపు చూపిస్తే నాలుగు వేళ్ళు మనవైపు చూపిస్తాయనే నానుడికి ఈ కథ మంచి ఉదాహరణ.

మరో కథ, A Souvenir of Hell సర్రియలిస్టిక్ చిత్రంగా కనిపిస్తుంది..ఇందులో ఒక నరక ద్వారం వెలుపల ఉండే సాధారణ ప్రపంచంలోకి యాత్రికులు వస్తుంటారు,వీరు మిలిటరీ ప్రభుత్వానికి ప్రతినిధుల్లా అనిపిస్తారు..అలా ఒక దుకాణంలో వస్తువులు కొనుగోలు చేద్దామని వచ్చిన ఒక యాత్రికునితో దుకాణదారుని కూతురు ప్రేమలో పడుతుంది..ఆమె స్వప్నాలు రెండు ప్రపంచాల మధ్య రాకపోకలకు వీలులేకుండా మూసుకుపోయిన నరకద్వారంతో పాటుగా సమాధైపోగా,ఆమె తరువాతి తరాలకు తన అనుభవాలను కథలు కథలుగా చెప్తుంటుంది అంటూ కథను ముగిస్తారు..'ఉజ్బెకిస్థాన్ గ్రామానికి వందేళ్ళకొకసారి సెలవుమీద వచ్చిన సైనికుల్లా' అనే వాక్యం ఈ కథను ఇజ్రాయెల్ చరిత్రకు ముడిపెట్టి చూడమంటుంది..హోలోకాస్ట్ లో మరణించిన వాళ్ళందరూ నరకంలో నుండి భూమ్మీదకు వచ్చి వందేళ్ళకు సరిపడా తలుచుకునే చరిత్రగా మిగిలిపోవడం ఈ కథలో కీలకాంశం..ఇందులో Cocked and Locked,Shoes,Rabin లాంటి కొన్ని కథలు అర్ధం కావాలంటే ఇజ్రాయెల్-పాలస్తీనా వైషమ్యాల గురించీ,ఇజ్రాయెల్ చరిత్ర గురించీ అవగాహన ఉండాలి..ఈ కథల్లో ఇజ్రాయెల్ సంస్కృతిని ప్రతిబింబించే లిరా,షెకెల్ వంటి అనేక హీబ్రూ పదాలు దొర్లడం చూస్తాం..కాగా ఇందులో కెరెట్ స్వస్థలమైన Tel Aviv బ్యాక్ డ్రాప్ లో రాసిన కొన్ని కథలు కూడా ఉన్నాయి..Katzenstein అనే మరో కథ కూడా మూలం వేరైనప్పటికీ మరణానంతరం స్వర్గ/నరకాలను చేరడం గురించిన కథే.

They come in, ask how much, gift wrap/no gift wrap, and that’s that. They’re all kind of very short-term guests, spending the day and then going back to Hell. And you never see the same one twice, cause they only come out every one hundred years. That’s just how it is. Those are the rules. Like in the army when you only get one weekend off out of three, or on guard duty, when you’re only allowed to sit down for five minutes every hour on the hour. It’s the same with the people in Hell: one day off every hundred years. If there ever was an  explanation, nobody remembers it anymore. By now it’s more a matter of maintaining the status quo.

Korbi's Girl అనే కథలో ఈ ఓపెనింగ్ లైన్స్ అచ్చంగా కెరెట్ మార్కు హాస్యానికీ,వ్యంగ్యానికీ మచ్చుతునకలు.

Korbi was a punk like all punks. The kind that you don’t know whether they’re uglier or stupider. And like all punks he had a beautiful girlfriend, who no one could understand what she was doing with him.

Shoes అనే మరో కథ హోలోకాస్ట్ నేపథ్యంలో కూర్చిన కథ..హోలోకాస్ట్ మెమోరియల్ డే సందర్భంగా ఒక హోలోకాస్ట్ సర్వైవర్ అయిన వృద్ధుని లెక్చర్ విన్న ఒక చిన్నపిల్లవాడు ఇంటికి వచ్చాకా తల్లితండ్రులు కొన్న జర్మన్ మేడ్ షూస్ ని చూసినప్పుడు అతడి మనస్థితిని విశ్లేషించే కథ..ఈ కథలో కెరెట్ తన బాల్య జ్ఞాపకాల్ని మనతో పంచుకున్నారా అనిపిస్తుంది..బాల్యానికి సంబంధించిన మరో కథ 'Breaking the Pig' పసితనపు అమాయకత్వాన్ని అమాంతం పాఠకుల అనుభవంలోకి తీసుకొస్తుంది.

Because when he went with his parents to Germany fifty years ago everything looked nice, but it ended in hell. People have short memories, he said, especially when bad things are concerned. People tend to forget, he said, but you won’t forget. Every time you see a German, you’ll remember what I told you. Every time you see German products, be it television (since most televisions here are made by German manufacturers) or anything else, you’ll always remember that underneath the elegant wrapping are hidden parts and tubes made of bones and skin and flesh of dead Jews.

Missing Kissinger కథ ప్రేమను నిరూపించుకోవాల్సిన దుస్థితిని గురించిన కథ..నిజానికి భావోద్వేగాలకు నిరూపణలు అవసరం లేదు..అవి అనుభవంలో తెలుసుకోవాల్సిన విషయాలు మాత్రమే..అనుమానాలూ,అపార్ధాలూ ఉన్న చోట ప్రేమకు ఆస్కారం లేదు అని నిరూపిస్తూ,There are two kinds of people, the ones who like sleeping next to the wall, and the ones who like sleeping next to the people who push them off the bed. అంటారు కెరెట్.

ఈ కథల్లో Pipes నాకు చాలా నచ్చిన మరో కథ..ప్రతి మనిషీ ప్రత్యేకం,కానీ మన సమాజంలో వస్తువుల్ని వర్గీకరించినట్లే మనుషుల్ని కూడా విభజించి విడదీస్తారు..సామజిక పరమైన వర్గీకరణ సంగతి అటుంచితే వారి జన్యుపరమైన లోపాలకు,మనోవైకల్యాలకు సంబంధించిన నైపుణ్యాలను బట్టి కూడా జడ్జి చేసే సమాజంపై వ్యంగ్యోక్తిగా రాసిన కథ ఇది..ప్రపంచాన్ని ఒక్కొక్కరూ ఒక్కో దృష్టితో చూస్తారు..సగం నీళ్ళతో ఉన్న గ్లాసుని చూసి సగం ఖాళీగా ఉందని అనేవారు కొందరైతే,సగం నిండి ఉందని అనేవారు మరికొందరు..ఇక్కడ ఎవరి దృష్టికోణం సరైనది ? అనే ప్రశ్న వేస్తుందీ కథ.

My boss was an engineer with a diploma from a top technical college. A brilliant guy. If you showed him a picture of a kid without ears or something like that, he’d figure it out in no time.

When I saw it all in one piece, waiting for me, I remembered my social studies teacher who said once that the first human being to use a club wasn’t the strongest person in his tribe or the smartest. It’s just that the others didn’t need a club, while he did. He needed a club more than anyone, to survive and to make up for being weak. I don’t think there was another human being in the whole world who wanted to disappear more than I did, and that’s why it was me who invented the pipe. Me, and not that brilliant engineer with his technical college degree who runs the factory.

I always used to think that Heaven is a place for people who’ve spent their whole life being good, but it isn’t. God is too merciful and kind to make a decision like that. Heaven is simply a place for people who were genuinely unable to be happy on earth. They told me here that people who kill themselves return to live their life all over again, because the fact that they didn’t like it the first time doesn’t mean they won’t fit in the second time. But the ones who really don’t fit in the world wind up here. They each have their own way of getting to Heaven.

ఇలా చెప్పుకుంటూపోతే ఇందులో కథలన్నీ పాఠకుల ఊహాత్మకతకు రెక్కలిచ్చేవే..కథలన్నీ చిన్న చిన్నవీ,సరళమైనవీ అయినప్పటికీ కథల్లో మూలం సంక్లిష్టంగా ఉండటం వల్ల ఈ కథల్ని  ఒక్క సిట్టింగ్ లో చదవడం సాధ్యపడదు..ఇందులో ఒకే ఒక్క నవలిక Kneller's Happy Campers ఎందుకంత పాపులర్ అయ్యిందో నాకు అర్ధం కాలేదు..నాలుగైదు చాప్టర్లు చదివేసరికి అందులో ఉపయోగించిన భాష నాన్ స్టాప్ ర్యాంటింగ్ గా చాలా విసుగు తెప్పించింది..ఆ ఒక్కటీ మరోసారి ఓపిగ్గా చదవాలి.

చివరి కథ 'One last story and that's it' ఆర్టిస్టుకు,వాస్తవికతకు మధ్య సంబంధాన్ని తర్కిస్తూ కళ ప్రాథాన్యతను సున్నితంగా గుర్తుచేసే కథ.

It’s always the nice ones who give you the biggest hassle. With the obnoxious ones he never had any problem. You get there, remove the soul, undo the Velcro, pull out the talent, and that’s that.

Rabin కథ నుండి :
Everything in life is just luck. Even the original Rabin—after everyone sang the Hymn to Peace at the big rally in the Square, if instead of going down those stairs he’d hung around a little longer, he’d still be alive. And they would have shot Peres instead.

Plague of the Firstborn కథ నుండి :
“Even as a very young man, I knew that my family is like a plant. Uproot it, and it will wilt. Pluck away at it, and it will die. But leave it to thrive in the soil, untouched, and it will weather both gods and winds. It is born with the soil, and it will live so long as the soil shall live."