To Be a Machine - Mark O'Connell

ఒకవైపు మానవ జాతి తమ స్వయంకృతమైన కుల,మత,జాతి,లింగవివక్షల్లాంటి కంటికి కనిపించని శత్రువులతో అహర్నిశలూ పోరాడుతూ ఉంటే,మరో వైపు మానవాళికి అసలుసిసలు శత్రువైన (?) మృత్యువు మాత్రం,ఈ స్వపర భేదాలు నాకు లేవంటూ అందరిపట్లా సమన్యాయం పాటిస్తూ తాపీగా తన పని తాను చేసుకుపోతోంది..మానవ మేథస్సు ఎన్నో రంగాల్లో విజయం సాధించింది,చంద్రుడి మీద కాలుమోపినా,మార్స్ మంగళయాన్ విజయవంతం చేసి,మరో గ్రహంలో కూడా విజయ బావుటా ఎగురవేసినా మనిషికి తీరని కోరిక మాత్రం ఒక్కటుండిపోయింది..అదే మృత్యువుని జయించడం..

Image Courtesy Google

“They spoil every romance by trying to make it last for ever" అంటారు ఆస్కార్ వైల్డ్..మనకి 'శాశ్వతత్వం' కావాలి,దాన్ని అందుకోవడం కోసం మానవాళి అహర్నిశలూ శ్రమిస్తోంది..'విధి లిఖితం' అని సామాన్యులు సరిపెట్టుకున్నా,శాస్త్రవిజ్ఞాన రంగాల్లో కొందరు మేధావులు మాత్రం మృత్యువును అంగీకరించడానికి సంసిద్ధత కనబరచడం లేదు..మృత్యువు ఎదుట వెలవెలబోయే విజయాలకు అర్ధం లేదని భావించిన శాస్త్రజ్ఞులు కాలగతికి ఎదురీది పోరాడాలని నిశ్చయించుకున్నారు..ఈ వర్గాన్ని 'ట్రాన్స్హ్యూమనిస్టులు' (Transhumanist) అంటారు..ఒక ప్రక్క సామాన్య ప్రపంచం అర్ధంపర్ధం లేని ఉన్మాదాలతో రగిలిపోతోంటే,మరో ప్రక్క ఈ ఫ్యూచరిస్టులు మాత్రం ఆర్టిఫిషల్ ఇంటెలిజెన్స్ తో అద్భుతాలు సృష్టిస్తూ 'ట్రాన్స్హ్యూమనిజం' ఉద్యమాన్ని ముందుకు నడిపిస్తున్నారు..ఐరిష్ రచయిత Mark O'Connell 'ట్రాన్స్హ్యూమనిజం' గురించి రాసిన పుస్తకం ఈ 'To Be a Machine'.

'హ్యూమన్ మోర్టాలిటీ'ని ఒప్పుకోని శాస్త్ర సాంకేతిక రంగం మానవజాతికి అమరత్వాన్ని సాధించిపెట్టే  దిశగా తీవ్రంగా పరిశ్రమిస్తోంది..మేరీ రోచ్ 2003 లో రాసిన 'స్టిఫ్' అనే పుస్తకంలో మనిషిని రెండు కాళ్ళ జంతువుగా అభివర్ణిస్తారు,ఒక్క మేథస్సు విషయంలో తప్ప జంతులక్షణాల్ని పోలిన మానవశరీరం జననమరణాల విషయంలో ఇప్పటివరకూ జీవశాస్త్రపు పరిధి నుండి బయటకు రాలేదు..ట్రాన్స్హ్యూమనిస్టులు శాస్త్ర విజ్ఞాన రంగాల ద్వారా మనిషి ఉనికిని జీవశాస్త్రపు కబంధహస్తాలనుండి వేరు చేసే ప్రయత్నాలు ముమ్మరం చేస్తున్నారు..ఆర్టిఫిషియల్ ఇంటలిజెన్స్,న్యూరో సైన్సెస్,టెక్నికల్ సింగులారిటీ లాంటి విభాగాల్లో జరుగుతున్న పరిశోధనలు మనిషిని మరణంలేని ఒక మెషీన్ గా మార్చడానికి అన్ని మార్గాల్నీ వెతుకుతున్నాయి..ఈ ట్రాన్స్హ్యూమనిజం లక్ష్యాల్లో టెక్నాలజీనీ,మన రక్తమాంసాలనూ ఏకం చెయ్యడం ఒకటైతే,మెషీన్స్ లోకి హ్యూమన్ బ్రెయిన్స్ ని అప్లోడ్ చెయ్యడం (brain emulation) మరొకటి..మానవజాతికి అమరత్వాన్ని సాధించిపెట్టడమే లక్ష్యంగా చేసుకున్న ఈ ట్రాన్స్హ్యూమనిజాన్ని ఒక కోణంలో మనిషికి జీవశాస్త్రపు దాస్యం నుండి శాశ్వత విముక్తిగా చూస్తే మరో కోణంలో టెక్నాలజీకి శాశ్వత దాస్యత్వంగా కూడా పరిగణించవచ్చు.

We would no longer submit to being the products of blind evolution, but would rather “seek complete choice of bodily form and function, refining and augmenting our physical and intellectual abilities beyond those of any human in history.” And we would no longer be content to limit our physical, intellectual, and emotional capacities by remaining confined to carbon-based biological forms.

కానీ మనిషి మాత్రమే చెయ్యగలిగేవీ,మెషీన్లు చెయ్యలేనివీ కొన్ని పనులుంటాయి,ఉదాహరణకు సృజనాత్మకత,ఆలోచించడం,కీలకసమయాల్లో విచక్షణతో తగు నిర్ణయం తీసుకోవడం లాంటివి..'బ్రెయిన్ అప్లోడింగ్' ద్వారా మెదడులోని సమాచారాన్ని అంతటినీ సేకరించి మరణం లేని మరో మెషీన్ లో పెట్టగలిగినా అది కూడా మరో రోబోట్ అవుతుందే తప్ప ఆ వ్యక్తి కాలేదు..ఎందుకంటే మనల్ని ఈ యంత్రాలనుండి వేరు చేసేది మనిషిలో కీలకమైన Consciousness(ఆత్మ) ఒక్కటే..ఈ అంశమే ట్రాన్స్హ్యూమనిస్టుల స్వప్నానికి అతి పెద్ద అవరోధంగా మారింది..కంప్యూటర్ ని అర్ధం చేసుకోవాలంటే దాని wiring తెలిస్తే చాలదు, డైనమిక్స్ కూడా తెలియాలి అలాగే న్యూరో సైంటిస్ట్ ల లక్ష్యం ఈ 'consciousness' కోడ్ ని పరిష్కరించడం...ఏదేమైనా మరో ఇరవయ్యేళ్లలో న్యూరో సైన్సెస్,ఆర్టిఫీషియల్ ఇంటలిజెన్స్ వర్గాలు ఈ మానవ మస్తిష్కపు పద్మవ్యూహాన్ని ఛేదించగలమని నమ్మకంగా చెబుతున్నాయి..ఉదాహరణగా ఇందులో కంప్యూటర్ రైటర్స్ రాసిన ప్రోస్ ఫిక్షన్ గురించి రాశారు..మనిషి రచనంత గొప్పగా లేకపోయినప్పటికీ కంప్యూటర్స్ నిరంతరం తమను తాము మెరుగుపరుచుకునే దిశగా evolve అవుతుంటాయి కాబట్టి త్వరలో రోబోట్స్ లో మానవులతో ధీటైన సృజనాత్మకత కూడా సాధ్యమేనంటారు.

ఈ పుస్తకం 'ట్రాన్స్హ్యూమనిజాన్ని' ముందుండి నడిపిస్తున్న ప్రఖ్యాత ఫ్యూచరిస్టుల్ని పరిచయం చేస్తుంది,వారు ఆయా రంగాల్లో చేస్తున్న పరిశోధనలకు సంబంధించిన ఆసక్తికరమైన విషయవిశేషాల్నీ వివరిస్తుంది...ఈ జీవన ప్రమాణాన్ని పెంచే ప్రాజెక్టుల్లో SENS Research Foundation (Strategies for Engineered Negligible Senescence Research Foundation) అధినేత Aubrey de Grey’s పరిశోధనను గురించి రాశారు..ఈ సంస్థ వృద్ధాప్యాన్ని ఒక వ్యాధిగా పరిగణించడమే కాకుండా,దాన్ని ఖచ్చితంగా నయం చెయ్యవచ్చని అంటుంది..'Technological Singularity' పై పరిశోధనలు చేస్తున్న గూగుల్ ఇంజనీరింగ్ డైరెక్టర్ Ray Kurzweil మనుషుల్నీ,యంత్రాల్నీ ఒకదానిలో మరొకటి విలీనం చెయ్యడమే మనిషికి అమరత్వాన్ని సాధించి పెట్టగలదని అంటారు..ఈ దిశగా ఈయన అనేక పరిశోధనలు చెయ్యడంతో పాటు,పలు పుస్తకాలు కూడా రాశారు..

ఇదంతా నాణానికి ఒక కోణమే,అసలు మనిషికి మెషిన్ గా మారడానికి అవసరమైన సంసిద్ధత ఉందా లేదా అని మనం ఆలోచనలో పడినప్పుడు,Oxford’s Future of Humanity Institute లో రీసెర్చ్ చేస్తున్న Anders Sandberg అంటారు “I also want to become a machine. But I want to be an emotional machine.” అని..మరి భావోద్వేగాలు మాత్రమే మనిషిని మిగతా జీవులనుండి వేరుగా నిలబెడతాయి.

ఇది చదువుతున్నప్పుడు Cryonics గురించి తొలిసారి విన్నాను..ఈ పద్ధతిలో క్లినికల్ డెత్ తరువాత మానవ శరీరాన్ని దాని మెదడులోని సమాచారం పాడవ్వకుండా సంవత్సరాల తరబడి ఫ్రీజ్ చేసి, సిలెండర్లలో భద్రపరుస్తారు..ఈ తరహా సంస్థలు USA లో నాలుగూ,రష్యాలో ఒకటీ ఉండగా అమెరికాలో Phoenix లో ఉన్న Alcor అన్నిటికంటే పెద్దది..Alcor Life Extension Foundation ప్రెసిడెంట్ మాక్స్ మోర్ మనకి Cryonics గురించిన ఆసక్తికరమైన వివరాలు అందజేస్తారు...ట్రాన్స్హ్యూమనిస్టుల కల సాకారం అయ్యాకా 'brain emulation' ద్వారా ఆ మృతదేహాల (?) మెదడులోని డాటాను అంతటినీ మరో AI మెషీన్ లోకి కాపీ చేసి మరణించినవారిని మెషీన్ రూపంలో తిరిగి పునర్జీవింపజేస్తారు(ట)..వినడానికి ఇదంతా మాయల ఫకీరు ప్రాణం చిలకలో ఉన్నట్టు కట్టుకథలా అనిపించినా,ఇదంతా నిజం..ఇక్కడ Alcor foundation భద్రపరిచిన మృతదేహాల్ని భౌతికకాయాలు అనకుండా 'పేషెంట్స్' అనడం గమనార్హం...ఈ ట్రాన్స్హ్యూమనిజం గురించి మరింత లోతుగా తెలియాలంటే,పేజీ తిప్పుతున్నప్పుడల్లా గూగుల్ చెయ్యడం,యూ ట్యూబ్,TED టాక్స్ లో వాటి ఆధారిత వీడియోస్ చూడడం అవసరం..2006 లో ట్రాన్స్హ్యూమనిజం గురించి Frank Theys అనే Belgian filmmaker తీసిన 'Technocalyps' అని ఒక డాక్యుమెంటరీ యూట్యూబ్లో ఉంది.

For $200,000, Alcor would keep your entire body suspended until such time as it might once more be of some use to you; for $80,000, you could become what was known as a “neuro-patient,” whereby your head alone—detached, petrified,chambered in steel—would be cryopreserved, with a view to the later uploading of your brain, or your mind, into some kind of artificial body.

ఇదిలా ఉండగా ఈ Cryonics వ్యవహారమంతా మతిలేని ఊహనీ,చీకట్లో గుడ్డిగా రాయి వెయ్యడం లాంటిదనీ మరికొందరి వాదన..ట్రాన్స్హ్యూమనిజాన్ని దగ్గరగా చూసిన రచయిత ఒక దశలో దీన్ని 'సైన్స్ ఫిక్షన్ సెట్ వేసి తీసేసిన అమెరికన్ డ్రామా స్టేజి'గా అభివర్ణిస్తారు.

ఈ ట్రాన్స్హ్యూమనిస్టుల్లో మరో ముఖ్యమైన వ్యక్తి Zoltan Istvan,ఈయన అమెరికాలో ట్రాన్స్హ్యూమనిజం ఫై అవగాహన పెంపొందించడానికి  43 అడుగుల శవపేటిక ఆకారంలో ఉండే 'Immortality Bus' యాత్రను చేశారు,కాగా ఈయన రాసిన 'The Transhumanist Wager' అనే పుస్తకం ఇంటర్నేషనల్ బుక్ అవార్డుని గెలుచుకుంది..ఇదిలా ఉండగా శాస్త్ర విజ్ఞాన రంగం అభివృద్ధికి అవరోధాలు అన్ని సమయాల్లోనూ ఉన్నట్లే ఈకాలంలో కూడా ఉన్నాయి..సైంటిఫిక్ అడ్వాన్స్మెంట్ మానవ జాతి వినాశనానికేనని నమ్మేవాళ్ళు అన్ని కాలాల్లోనూ ఉన్నారు..ప్రాచీనకాలంలో వైద్యరంగంలో అనాటమీ రహస్యాల్ని ఛేదించడానికి శాస్త్రవేత్తలు మృతదేహాల్ని సమాధుల్లోనుంచి దొంగిలించి రహస్యంగా ఎత్తుకెళ్ళేవారట,అలాగే ఈకాలంలొ సైంటిఫిక్ కమ్యూనిటీస్ కి భయపడి ఫ్యూచరిస్టులు 'Brain uploading' మీద పరిశోధనల్ని రహస్యంగా ఉంచుతున్నారట.

Those who did comment on it tended to do so with outright contempt. Writing in the MIT Technology Review, for instance, the McGill University neurobiologist Michael Hendricks insisted that “reanimation or simulation is an abjectly false hope that is beyond the promise of technology,” and that “those who profit from this hope deserve our anger and contempt."

భూమి 'sixth mass extinction' కి సిద్ధపడుతుందని శాస్త్రజ్ఞులు చెబుతున్న దశలో,ఆర్టిఫిషియల్ ఇంటలిజెన్స్ గురించి Elon Musk,బిల్ గేట్స్,స్టీఫెన్ హాకింగ్ లాంటి వారి హెచ్చరికల్ని నిజం చేస్తూ ఈ ట్రాన్స్హ్యూమనిస్టుల కల నిజమవుతుందా అని మనక్కూడా ఒక దశలో అనుమానమొస్తుంది..

I saw the imprint of transhumanism in claims like that of Google CEO Eric Schmidt,who suggested that “Eventually, you’ll have an implant, where if you just think about a fact, it will tell you the answer.”

ఈ ట్రాన్స్హ్యూమనిస్టుల సున్నాలు,ఒకట్ల ప్రపంచాన్ని దగ్గరగా చూస్తున్నప్పుడు  రచయిత అన్నట్లు,మనం ఈ ప్రపంచానికి చెందమనిపిస్తుంది,మన చుట్టూ ఉన్న మనుషులు మనవాళ్ళు కాదనిపిస్తుంది.."All utopian futures are, in one way or another, revisionist readings of a mythical past" అంటారు రచయిత..నిజానికి ఒక కాల్పనిక జగత్తుని తలపించే ఈ ట్రాన్స్హ్యూమనిజానికి మూలాలన్నీ సాహిత్యంలో దొరుకుతాయి.

Around this time, he read Arthur C. Clarke’s The City and the Stars, a novel set in a future a billion years from now, in which the enclosed city of Diaspar is ruled by a superintelligent Central Computer, which creates bodies for the city’s posthuman citizens, and stores their minds in its memory banks at the end of their lives, for purposes of future reincarnation.

I found myself thinking often of W. B. Yeats’s “Sailing to Byzantium,” in which the aging poet writes of his burning to be free of the weakening body, the sickening heart—to abandon the “dying animal” for the man-made and immortal form of a mechanical bird. “Once out of nature,"
“I shall never take/My bodily form from any natural thing/But such a form as Grecian goldsmiths make"

'Technological Singularity' ని తొలిసారి సైన్స్ ఫిక్షన్ రచయిత Vernor Vinge ప్రతిపాదించారట,
The first substantial statement of the concept of a Technological Singularity is usually attributed to the mathematician and science fiction writer Vernor Vinge. In an essay called “The Coming Technological Singularity: How to Survive in the Post-human Era,” first delivered as a paper at a 1993 conference organized by NASA, Vinge claimed that “within thirty years, we will have the technological means to create superhuman intelligence.

ఈ పుస్తకం చదువుతుంటే సైన్స్ ఫిక్షన్,ఫాంటసీ సినిమాలు గుర్తొస్తాయి..ఇస్సాక్ అసిమోవ్ నవల ఆధారంగా తీసిన I-Robot సినిమాలోలా ఒకవేళ ఈ ఆర్టిఫిషియల్ ఇంటలిజెన్స్ అంతిమంగా మానవాళి వినాశానికే దారితీస్తుందా అనే అనుమానాలు రచయితకొచ్చినప్పుడు AI  గురించి పుస్తకం రాసిన స్టువర్ట్ అనే ఒక సైంటిస్ట్ కింగ్ మిడాస్ కథను గుర్తు చేసుకుంటారు.

"I get a lot of mileage,” he said, “out of the King Midas myth.” What King Midas wanted, presumably, was the selective ability to turn things into gold by touching them, but what he asked for (and what Dionysus famously granted him) was the inability to avoid turning things into gold by touching them. You could argue that his root problem was greed, but the proximate cause of his grief—which included, let’s remember, the unwanted alchemical transmutations of not just all foodstuffs and beverages, but ultimately his own daughter—was that he was insufficiently clear in communicating his wishes.

ఆర్టిఫిషియల్ ఇంటలిజెన్స్ లో 'నిర్ణయం తీసుకోవడం' అనేది కీలకాంశంగా పరిగణిస్తారు..
That hierarchical decision making is a key component of human intelligence, and it’s one we have yet to figure out how to implement in computers. But it’s by no means unachievable, and once we do, we’ll have made another major advance toward human-level AI.

ఇందులో పెంటగాన్ అనుబంధ సంస్థ DARPA (the Defense Advanced Research Projects Agency) గురించి తెలిసింది..DARPA మాజీ ఛీఫ్ ఆరతి ప్రభాకర్ ఒక భారతీయురాలు కావడం విశేషం..మిలటరీకి ఉపయోగపడే అత్యవసర టెక్నాలజీ గురించి ఆవిడ TED టాక్ చూశాను..ఈ పుస్తకం హ్యూమన్ మోర్టాలిటీకి ఆవలివైపు ప్రపంచాన్ని పరిచయం చేసే ప్రయత్నం చేస్తుంది..మరి రాబోయే కాలంలో ట్రాన్స్హ్యూమనిస్టుల కల సాకారమవుతుందో లేదో భవిష్యత్తే నిర్ణయించాలి.

పుస్తకం నుండి మరికొన్ని అంశాలు,
Beneath the talk of future technologies, I could hear the murmur of ancient ideas. We were talking about the transmigration of souls, eternal return, reincarnation. Nothing is ever new. Nothing ever truly dies, but is reborn in a new form, a new language, a new substrate.

“You can be anything you like,” as an article about uploading in Extropy magazine put it in the mid-1990s. “You can be big or small; you can be lighter than air, and fly; you can teleport and walk through walls. You can be a lion or an antelope, a frog or a fly, a tree, a pool, the coat of paint on a ceiling.”

Perhaps the reason for our being insane animals is precisely our inability to accept ourselves as animals, to accept the fact that we will die animal deaths. And why should we accept it? It’s a fact not to be borne, an inadmissible reality. You would think that we’d be beyond this; you would think that, by now, we’d do better than just succumbing to nature’s final dumb imperative. Our existence, and its attendant neurosis, is defined by a seemingly irresolvable contradiction: that we are outside of nature, beyond it and above it like minor deities, and yet always helplessly within it, forever defined and circumscribed by its blind and implacable authority.

The picture Kurzweil paints of the future is one in which technology continues to get smaller and more powerful, until such time as its accelerating evolution becomes the primary agent of our own evolution as a species. We will no longer carry computers around with us, he reveals, but rather take them into our bodies—into our brains and our bloodstreams—changing thereby the nature of the human experience.

Out of India: Selected Stories - Ruth Prawer Jhabvala

చాలా కాలం క్రితం ఇంతియాజ్ అలీ ఒక ఇంటర్వ్యూలో శశి కపూర్ 'జునూన్'(1979) సినిమా గురించి ప్రస్తావించారు..ఆ సినిమాలో శశి నటనను ఆయన ప్రశంసించిన తీరుకి నాకు వెంటనే ఆ సినిమా చూడాలనిపించింది..ఆ క్షణం వరకూ శశి కపూర్ అంటే 'మేరే పాస్ మా హై' తరహా కమర్షియల్ సినిమాలు తప్ప వేరే సినిమాలు తెలీని నాకు ఆ సినిమా శశి కపూర్ లోని అసలుసిసలు నటుణ్ణి పరిచయం చేసింది..ఆ తరువాత వరుసగా శశి నటించిన Householder,Shakespeare Wallah, Bombay Talkie,Heat and dust లు చూశాను (ఇవన్నీ యూట్యూబ్ లో లభిస్తాయి)..విశేషమేంటంటే ఈ సినిమాలన్నీ 'మర్చంట్ ఐవరీ ప్రొడక్షన్స్' అనే ఒకే సంస్థ నిర్మించినవే.

Image Courtesy Google

జేమ్స్ ఐవరీ,ఇస్మాయిల్ మర్చంట్ ల జాయింట్ కొలాబొరేషన్ 'మర్చంట్ ఐవరీ ప్రొడక్షన్స్' సంస్థ నిర్మించిన సినిమాలు చూసినవారికీ,వారి ఆస్థాన హీరో శశి కపూర్ అభిమానులకూ 'రూథ్ ప్రవెర్ ఝబ్వాలా' సుపరిచితురాలు..వారి సంస్థలో సింహభాగం సినిమాలకు ఆమె కథ,స్క్రీన్ప్లే అందించారు..ఆవిడ స్క్రీన్ప్లే అందించిన EM Forster's నవలలు 'A Room with a View' మరియు 'Howards End' లకు గాను రెండు ఆస్కార్లు కూడా సొంతం చేసుకున్నారు..అంతేకాకుండా 'Heat and Dust' నవలకు గాను 1975 లో Booker Prize ను గెలుచుకున్నారు..ఆ విధంగా చరిత్రలో ఆస్కార్ మరియు బుకర్ ప్రైజ్ లను గెలుచుకున్న ఏకైక వ్యక్తిగా కీర్తినార్జించారామె..చాలా కాలం నుండీ ఆవిడ రచనలు చదవాలనుకుని,ఎట్టకేలకు ఆమె కథలు 'Out of India : Selected stories' చదివాను..ఈ పుస్తకంలో కథలు ఒకెత్తైతే 'Myself in India' అంటూ ఆమె రాసిన పరిచయ వాక్యాలు మరొకెత్తు..ఒకప్పుడు ఒక అద్భుతంగా తోచిన ఇండియా మీద నేడు తనకు ఆసక్తి లేదనీ,అందువల్ల ఈ పుస్తకంలో ఇండియాలో తన ఉనికిని గురించి మాత్రమే మాట్లాడతాననీ  అంటారు..రూథ్ ను ఇండియాలోని దుర్భర దారిద్య్రం తీవ్రంగా కలచివేసింది.

There is a cycle that Europeans—by Europeans I mean all Westerners, including Americans—tend to pass through. It goes like this: first stage, tremendous enthusiasm—everything Indian is marvelous; second stage, everything Indian not so marvelous; third stage, everything Indian abominable. For some people it ends there, for others the cycle renews itself and goes on. I have been through it so many times that now I think of myself as strapped to a wheel that goes round and round and sometimes I’m up and sometimes I’m down.

స్వతంత్ర భారతం ఆవిర్భవించేనాటికి జాత్యాంతర వివాహాలూ,వ్యాపార,వాణిజ్యాల కారణంగా తూర్పు-పశ్చిమల సాంస్కృతిక సమ్మేళనం జరిగింది..తత్పరిణామంగా ఇండియాలో భారతీయుల్ని వివాహం చేసుకోవడం ద్వారా ఇక్కడే స్థిరపడ్డ ఆంగ్లో-ఇండియన్లు కొందరైతే, క్యాబినెట్ మినిస్టర్లు,ఇంజినీర్లు,టీచర్లు,కళాకారులుగా పలురంగాల్లో వృత్తి రీత్యా స్థిరపడ్డవారు మరికొందరు..ఇలా ఆ కాలంలో ఆంగ్లేయులు కూడా మన సమాజంలో కీలకమైన అంతర్భాగంగా ఉండేవారు..రూథ్ ఝబ్వాలా కూడా ఒక భారతీయ ఆర్కిటెక్ట్ సైరస్ ఝబ్వాలాను వివాహమాడి ఢిల్లీలో చాలా ఏళ్ళు నివసించారు కాబట్టి ఆమె కూడా ఆనాటి ఆంగ్లో ఇండియన్ వలస సమాజంలో అంతర్భాగమే..అందుకేనేమో ఆమె రచనలన్నీ సాంస్కృతిక వైరుధ్యాలు కీలకాంశంగా ఉంటాయి..'Once a refugee, always a refugee' అని నమ్మే రచయిత్రి ఇండియాను own చేసుకోడంలో విఫలమయ్యారో,లేక అప్పుడప్పుడే మానుతున్న గాయాలతో ఉన్న ఇండియా ఆమెను own చేసుకోడానికి సుముఖంగా లేదో ఇప్పటికీ అర్ధం కాలేదు.

సాహిత్యమంటే 'ఉనికిని చాటుకునే దిశగా జరిగే సంఘర్షణే' అనుకుంటే రూథ్ కథల్లో ఆ సంఘర్షణ అడుగడుగునా కనిపిస్తుంది..జన్మతః యూరోపియన్ అయినప్పటికీ భారతీయుల ఇంటి కోడలుగా,ఈ సమాజంలో ఇమడడానికి ఆమె పడ్డ కష్టం కనిపిస్తుంది..ఆమె ఊహల్లో ఇండియాకూ,వాస్తవంలో ఇండియాకూ పొంతన లేదనే నిరాశ దాదాపు అన్ని కథల్లోనూ అంతర్లీనంగా ద్యోతకమవుతూనే ఉంటుంది..'Passion' అనే కథలో ఇద్దరు భారతీయ యువకుల్ని ఇండియా రెండు స్వరూపాలుగా అభివర్ణిస్తారు..పశ్చిమదేశాల వారికీ తెలీని భారతాన్ని హరగోపాల్ అనే సగటు పేద యువకుని సంఘర్షణగా చూపిస్తే,మానీ అనే ప్రెసిడెంటు బాడీగార్డ్ ను పశ్చిమదేశాలవారు పుస్తకాల్లో చదివి ఊహించుకునే సుందర భారతంగా చూపిస్తారు..ఈ కథలో రూథ్ లో ఇండియా పట్ల పేరుకుపోయిన అయిష్టత,ఆశాభంగం ప్రస్ఫుటమవుతాయి.

Betsy had to admit that Manny too was typically Indian—but in a very different way. Manny was the India one read about in childhood, colored with tigers, sunsets,and princes; but Har Gopal was real, he was everyday, urban, suffering India that people in the West didn’t know about.

ఇందులో మొత్తం పదిహేను కథల్లో నాకు బాగా నచ్చిన కథ 'An experience of India' మతం మాటున దాక్కున్నభారతీయత యొక్క పవిత్రత ముసుగుని తొలగించి,ఛాందసత్వ సమాజపు మాలిన్యాన్ని బహిర్గతం చేస్తుంది..తొలుత ఇండియా మీద ప్రేమతో ఇక్కడికి వచ్చిన రచయిత్రి ఝబ్వాలాకు ఇక్కడ ఆధ్యాత్మికత,సంప్రదాయం,కట్టుబాట్ల చాటునున్న హిపోక్రసీ అనుభవంలోకి రాగానే కలిగిన ఆశాభంగంలోంచి పుట్టిన వ్యథ ఈ కథగా రూపుదాల్చిందా అని అనిపిస్తుంది..రచయిత్రిగా ఆమె ప్రతిభకు ఈ కథ ఒక మచ్చుతునక మాత్రమే.

I resisted with all my strength and sat down on one of the kitchen chairs. Henry continued to pull and now he was pulling me along with the chair as if on a sleigh. I clung to it as hard as I could but I felt terribly weak and was afraid I would let myself be pulled away. I begged him to leave me. I cried and wept with fear—fear that he would take me, fear that he would leave me.

ఒక కథలో తన షర్ట్ కు గుండీ ఊడిపోయినా,పనివాడు బూజు సరిగ్గా దులపకపోయినా కూడా దానికి భారతీయుల్ని అందర్నీ బాధ్యుల్ని చేసి,ఇండియా పేద దేశమనీ,భారతీయులు అందరూ మూర్ఖులనీ,పనికిరానివారనీ పరిహసించి,అవమానించే Boekelman లాంటి యూరోపియన్లు తారసపడితే, ప్రియురాలైన బెట్సీ (ఆంగ్లేయురాలు) చేతిని వెనక్కి విరిచి శరత్ నవల్లో కథానాయకుడిలా ఆమెతో పరిహాసమాడే హరగోపాల్ లాంటి సగటు ఇండియన్లు మరో కథలో  కనిపిస్తారు..భారతీయ యువకుల 'విచారగ్రస్తమైన కళ్ళు' ఎంత అందంగా ఉంటాయో అని అంటూ,భారతీయ స్త్రీలకు యూరోపియన్ యువకులపై ఆకర్షణకు గల కారణాలను 'Man with a dog' కథలో విశ్లేషిస్తారు.

Indian men who are always a little shy with us and clumsy, and even if they like to talk with us, they don’t want anyone to see that they like it. But he didn’t care who saw—he would sit on a little stool by the side of the lady with whom he was talking, and he would look up at her and smile and make conversation in a very lively manner, and sometimes, in talking, he would lay his hand on her arm. He was also extra polite with us, he drew back the chair for us when we wanted to sit down or get up, and he would open the door for us, and he lit the cigarettes of those ladies who smoked, and all sorts of other little services that our Indian men would be ashamed of and think beneath their dignity. But the way he did it all, it was full of dignity. And one other thing, when he greeted a lady and wanted her to know that he thought highly of her, he would kiss her hand, and this too was beautiful, although the first time he did it to me I had a shock like electricity going down my spine and I wanted to snatch away my hand from him and wipe it clean on my sari. But afterward I got used to it and I liked it.

ఈ కథల్లో సంప్రదాయపు దాష్టీకాల నడుమ అలనాటి భారతీయ సమాజంలో స్త్రీ సంఘర్షణపై దృష్టి సారించే ప్రయత్నం చేస్తారు రూథ్..ముఖ్యంగా ఈ కథల్లో స్త్రీలందరూ శరత్ నాయికల్లా భర్తపై,ప్రియునిపై,గురువుపై తీర్పరితనంలేని అకుంఠిత దీక్ష,గుడ్డి ప్రేమ కలిగి ఉంటారు..కాగా పురుషులు మాత్రం ప్రతిసారీ ఆ నమ్మకాన్ని వమ్ముచేస్తూ వెన్నెముకలేని సగటు భారతీయ మనస్తత్వాన్ని బయటపెట్టుకుంటుంటారు..యురోపియన్ వ్యవస్థకూ,భారతీయ సమాజానికీ ఉన్న భేదాన్ని రూథ్ తన కథల్లో సున్నితంగా ఆవిష్కరించే ప్రయత్నం చేస్తారు..ఆవిడ దృష్టిలో భారతీయులు తమలోని మాలిన్యాన్ని 'సంప్రదాయం,ఆధ్యాత్మికత' అనే మేలిముసుగులో దాచుకుంటారు..ఆవిడ ప్రతి కథలోనూ ఆ ముసుగును తీసేసి సత్యాన్ని బహిర్గతం చేసే దిశగా అలుపెరగని ప్రయత్నం కనిపిస్తుంది..ఇందులో కొన్ని కథలు 'భారతీయ ఆధ్యాత్మిక వ్యవస్థ' కు చెంపపెట్టులా ఉంటాయి..పాశ్చాత్య మెటీరియలిస్టు వ్యవస్థకు దూరంగా,ఇక్కడ ఆధ్యాత్మిక చైతన్యం కోసం తరలి వచ్చే విదేశీయుల్ని ఆశ్రమాల పేరిట,మత గురువుల వేషధారణలో తమ స్వార్ధం కోసం పావులుగా మార్చుకున్న వ్యక్తులు అక్కడక్కడా తారసపడతారు.

ఈ కథలు చదువుతుంటే అరవై-డెబ్భై ల కాలంనాటి కాలుష్యం లేని బొంబాయి,ఢిల్లీ వీధుల్లో విహారానికి వెళ్ళినట్లుంటుంది..మధ్య మధ్యలో “Bombay House'',“Shalimar,”“Monna Lisa,”“Taj Mahal" లాంటి రెస్టారెంట్లలో ఆగి చాయ్ తాగుతూ,దార్లో పద్ధతిగా ధోవతి కట్టుకుని ఉద్యోగానికి వెళ్తూ ఎదురయ్యే సగటు భారతీయుల్ని కలిసి పిచ్చాపాటీ మాట్లాడుతున్నట్లుంటుంది..ఇందులో సాయంకాలపు వీధి దీపాల మసక వెలుతురుల్లో తమ గమ్యాన్ని వెతుక్కునే సాధారణమైన పాత్రలు దర్శమిస్తాయి..సంగీత సాధనలో తన జీవితానికి అర్ధాన్ని వెతుక్కునే మధ్యవయసు గృహస్థురాలూ,మాటల మాయకు లొంగిపోయి ఆస్తుల్ని త్యజించి ఒక దేశదిమ్మరిని పెళ్ళి చేసుకునే యువతీ,సంప్రదాయాల్ని కాదని తన హక్కులకై పోరాడే విధవరాలు,స్వప్నలోకంలో  విహరిస్తూ,బాధ్యతల్ని విస్మరించి వాస్తవాన్ని ఎదుర్కోలేని సగటు మధ్యతరగతి అసమర్ధుడు,ఆధ్యాత్మికతకు అర్ధాన్ని తెలుసుకున్న విదేశీయురాలు,కట్టుబాట్లను ధిక్కరిస్తూ ఒక విదేశీయుడితో సహజీవనం సాగించే మహిళా ఇలా చెప్పుకుంటూ పోతే ఇందులో ఒక్కో కథా ఒక్కో సజీవమైన జీవన ప్రస్థానాన్ని దర్శింపజేస్తుంది..ఈ కథల్లో అప్పుడే రెక్కలు విప్పుకుంటున్న స్వతంత్ర భారత విహంగాన్నీ,'కల్చరల్ క్లాష్' నూ ఒక విదేశీయురాలి దృష్టికోణంతో చూడచ్చు..అద్భుతమైన వచనంతో,సున్నితమైన భావోద్వేగాల్ని అలవోకగా పలికించగల రూథ్ ప్రవెర్ ఝబ్వాలా ఖచ్చితంగా చదివి తీరాల్సిన రచయిత్రి.

పుస్తకం నుండి మరికొన్ని వాక్యాలు,
I’d had this idea that there was something in India for me to gain, and even though for the time being I’d failed, I could try longer and at last perhaps I would succeed.

Two more under the indian sun కథ నుండి,
As soon as I set foot on Indian soil, I knew this was the place I belonged. It’s funny isn’t it? I don’t suppose there’s any rational explanation for it. But then, when was India ever the place for rational explanations.”

సాహిత్యం - ప్రశంసా,విమర్శ

ఈ మధ్య ఒక వెబ్ మ్యాగజైన్ ప్రచురించిన సాహితీ వ్యాసాలేవో చదివాను..ఆ వ్యాసాల కంటే అక్కడ వాటికి లభించిన ఆదరణ నన్ను ఎక్కువ ఆశ్చర్య పరిచింది..ఇటీవల చదివిన Ottessa Moshfegh నవలలో "School is not for artists,” “Art history is  fascism" అని ఒక ఆర్టిస్టు అంటాడు..ఈ వాదన చాలా సరైనదేనని చాలాసార్లు అనిపించినా ఒక్కోసారి మాత్రం అది 'సరైనదేనా !' అని అనుమానం వస్తుంటుంది..మన ప్రజాస్వామ్యంలో రాజకీయాల్లో లాగే దురదృష్టవశాత్తూ(?) ఆర్ట్ కి కూడా నియమ నిబంధనలు,ప్రత్యేక అర్హతలూ ఉండవు..నిజమైన  కళాకారుడు తనకూ తన సృజనకూ మధ్య హేతువాదాన్నీ,consciousness నీ జొరబడనివ్వడంటారు.

Image By Charles Joseph Travies de Villiers

నాకు తెలిసి సాహితీప్రియులు రెండు రకాలుగా ఉంటారు..కొందరు సాహిత్యానికి ఆత్మయితే మరికొందరు దాని భౌతిక స్వరూపంగా ఉంటారు..రచయితలు మొదటి వర్గం వారైతే  విమర్శకులు,ప్రచురణ సంస్థలూ,అనువాదకులూ ఈ రెండో వర్గంవారు..ఈ రెండు వర్గాలూ సాహిత్యాన్ని పెంచిపోషించడంలో తమ నిర్ణీత పరిధిలో తమ కర్తవ్యాన్ని నిర్వర్తిస్తుంటాయి..'It is the job of thinking people not to be on the side of the executioners.' అంటారు కామూ..ఇక్కడ ఆయనన్న థింకర్స్  రచయితలైతే 'ఎగ్జిక్యూషనర్స్' చుట్టూ ఉన్న వ్యవస్థ అవుతుంది..ఈ రెండింటినీ విడగొట్టి చూడడం సమంజసమైనప్పటికీ ,ఈ రెండూ ఒకదాన్నొకటి ప్రత్యక్షంగానో,పరోక్షంగానో ప్రభావితం చేస్తూనే ఉంటాయి..నిజానికి సాహిత్యం వ్యవస్థపై ప్రభావం చూపి తీరాలి,అలా కానప్పుడు సాహిత్యం ప్రయోజనం శూన్యం..మరి వ్యవస్థ సాహిత్యం మీద ప్రభావం చూపిస్తే ! ఇది చాలా పిచ్చి ప్రశ్న..వ్యవస్థను ప్రతిబింబించేదే సాహిత్యం కదా ! ఇక్కడ విషయం వ్యవస్థ సాహిత్యాన్ని శాసించాలని ప్రయత్నిస్తే కలిగే నష్టం గురించి.

కళాపోషణ చేసేవారికి ఉండవలసిన కనీసార్హత 'కళాభిరుచి'..మంచి సాహిత్యాన్ని అందలమెక్కించడం ఈ కళాభిరుచి ఉన్నవారి కర్తవ్యం,కాగా సాహిత్య ప్రమాణాలకు దిగువన ఉన్న రచనలు ఎటూ వాటంతటవే కాలపరీక్షను ఎదుర్కోలేక కాలగర్భంలో కలిసిపోతాయి..కళాభిరుచి పుష్కలంగా ఉన్న శ్రీకృష్ణ దేవరాయలు తన ఆస్థానంలో అష్ట దిగ్గజాల్ని పోషించారు..ప్రస్తుతం రాయలు వంటి కళాపోషకుల స్థానంలో కార్పొరేట్ వ్యవస్థలో కాపిటలిస్టులు కొలువుతీరారు..'బీ ప్రాక్టికల్' మంత్రం జపించే ఈ వర్గానికి స్వప్నాలు,స్వాప్నికులూ పూర్తి గ్రహాంతర వ్యవహారం..వ్యాపారధోరణి ప్రవృత్తిగా ఉండే ఈ వర్గానికి కాల్పనిక జగత్తుపై గౌరవం కూడా తక్కువ..ఊహాప్రపంచాల్లో విహరించడమనే మాట వదిలేస్తే,కాళ్ళు భూమి మీద పూర్తిగా నిలిపి ఉంచే ప్రాక్టికల్ వర్గం ఇది..'పాపులారిటీ' స్లోగన్ గా ఉండే ఇటువంటి  వ్యవస్థ కొమ్ముకాస్తున్న సాహితీ ప్రపంచం ఆర్టిస్టులకి ఆరోగ్యకరమైన వాతావరణాన్ని కల్పించడంలో ఘోరంగా విఫలమవుతోంది..సంపదను కొలమానంగా సాహిత్యాన్ని తక్కెడలో వేసి కొలిచే ఇటువంటి కార్పొరేట్ వ్యవస్థ కనుసన్నలలో మెలిగే సాహిత్యం కూడా నేడు పబ్లిసిటీ,మార్కెటింగ్ ల ప్రభావానికి లోనై వెంటిలేటర్ మీదున్నట్లుంది..సూర్యుడి వెలుగుని అడ్డుకోవడం అసంభవమైనట్లే స్వచ్ఛమైన కళ,ఆలస్యమైనా ఎప్పుడో అప్పుడు వెలుగులోకి రాకమానదు,కాలగతికి ఎదురీది నిలవకా మానదు..కానీ ఈ వ్యవహారమంతటిలో నలిగిపోయేది ఆర్టిస్టులు..నిజమైన కళాకారులు తమ కళకు సరైన గుర్తింపులేక తీవ్రమైన నిరాశ నిస్పృహలకు లోనవుతున్నారు..సాహితీ విమర్శ సైతం లైకులు,ఎమోటికాన్లకు పరిమితమైపోయిన ఈ టెక్నాలజీ కాలంలో సాహితీ విమర్శ చేసేటప్పుడు,కొన్ని ప్రమాణాలకు లోబడి చెయ్యడం ఎంతైనా అవసరం..

* ఏదైనా రచనను అద్భుతం/అమోఘం అని ప్రశంసించే ముందుగా రాసింది క్షుణ్ణంగా చదవాలి.
* రచయితలు స్నేహితులైతే ఆ స్నేహాన్ని కాసేపు ప్రక్కన పెట్టి రాసిన విషయాన్ని మాత్రమే చదవగలగాలి..అనగా ఆర్ట్ ను ఆర్టిస్టు నుండి వేరు చేసి చూడాలి.
* సాహితీ విమర్శ చేసేటప్పుడు డిఫెన్స్ లాయర్ గా కాక పబ్లిక్ ప్రాసిక్యూటర్ గా వ్యహరించాలి.
* రచయితల కులం,మతం,భాష,జాతి,వ్యక్తిత్వం లాంటివి సాహితీ విమర్శ మధ్యలో చొరబడకూడదు..
* ఎవరు రాశారన్నదాని కంటే ఏమి రాశారన్న విషయానికి ప్రాధాన్యత ఇవ్వాలి,అనగా అథారిటీనీ,ఆత్మీయుల్నీ,మన కోటరీ వారేననే బంధు ప్రీతినీ సాహితీ విమర్శలో చొరబడనివ్వకూడదు.
* తమ సామజిక ప్రయోజనాల దృష్ట్యా 'భజనబృంద సభ్యులు'గా వ్యవహరించరాదు.
* సాహితీ అభిరుచి ఉన్నవారందరూ సాహితీవేత్తలు కాలేరు,కష్టమైనా ఈ సత్యాన్ని అంగీకరించి సాహిత్యంలో ప్రత్యక్ష పాత్ర కంటే పరోక్ష పాత్ర తీసుకుంటే చాలా మంది సాహితీ ప్రేమికులకూ,పాఠకులకు మేలు చేసినవారు అవుతారు..అనగా రచయిత అని పేరు తెచ్చుకోవాలనే తపనతో తోచింది రాసి పడేసి  పాఠకుల విలువైన సమయాన్ని దుర్వినియోగం చేసేకంటే,అస్త్రసన్యాసం చేసి నిజమైన ఆర్టిస్టులను ప్రోత్సహించడం మేలు.
* తమ సామాజిక స్థితినీ,అధికారాన్నీ,పరపతినీ సాహిత్యాన్ని శాసించడానికో,తమ ఐడెంటిటీ క్రైసిస్ కోసమో వాడరాదు.
* చివరగా రాసే ప్రతీ అక్షరమూ సాహిత్యం కాదు..రాయడం వచ్చిన ప్రతివారూ రచయితలు కారు.

పాఠకుల్లో భావావేశాన్ని ప్రేరేపించడానికి వ్యాకరణాన్ని మించిందేదో భాషలో ఉండాలి..భాషని,ఆ భావావేశాన్ని ప్రేరేపించే  దిశగా మలచగల నేర్పు రచయిత దగ్గరుండాలి..ఏ విషయం మీదైనా ఫాక్ట్స్ అనర్గళంగా చెప్పడానికీ,ఆ విషయాన్ని కూలంకషంగా చర్చించి,సారాంశం అర్ధం చేసుకోడానికీ చాలా వ్యత్యాసం ఉంటుంది..రాసేవాళ్ళ ప్రపంచం ఎంత చిన్నదైతే ఆ రచనలో అంత డొల్లతనం వ్యక్తమవుతుంది..వివేకానికీ,జ్ఞానానికి ఉండే భేదం ఇక్కడే కనిపిస్తుంది..చదువు పేరిట ప్రస్తుతం అమలులో ఉన్న విద్యావిధానాల్లో కూడా ఈ 'ఫాక్ట్స్' నేర్పించడంలో ఉన్న శ్రద్ధ,వివేకాన్ని పెంపొందించే దిశగా లేదు..విద్యావంతుల్ని తయారుచేస్తున్న సమాజం వివేకవంతుల్ని తయారుచెయ్యడంలో మాత్రం ఘోరంగా విఫలమవుతోంది..చివరగా అమ్మా/అయ్యా 'క్యాపిటలిస్టు ఆర్టిస్టులూ', మీకు తోచకపోతే ఆర్ట్ ఆఫ్ లివింగ్ క్లాసులున్నాయి,లేదా ఆస్తులు ఏం చేసుకోవాలో తెలీకపోతే మరో రెండు మేడలో,నాలుగు కార్లో కొనుక్కోండి,అంతే గానీ దయచేసి సాహిత్యాన్ని మాత్రం వదిలెయ్యండి.

My Year of Rest and Relaxation - Ottessa Moshfegh

ఈ మధ్య కాలంలో ఐదు నిముషాల్లో రాసిన ఆర్టికల్ బహుశా ఇదే అనుకుంటా ! అయినా పొగడాలంటే కష్టం గానీ,తెగడాలంటే చిటికలో పని కదూ !! డిప్రెషన్ నుండి బయటపడడానికి ఒక్కొక్కరు ఒక్కోమార్గం ఎంచుకుంటారు..కొందరు ఏకాంతం కోరుకుంటే,మరికొందరు అందరితో కలిసిమెలిసి తిరుగుతారు..అమెరికన్ రచయిత్రి Ottessa Moshfegh రాసిన ఈ నవలలో,తల్లితండ్రుల్ని కోల్పోయి అనాథగా డిప్రెషన్ లో ఉన్న ప్రోటగొనిస్ట్ నార్కోటిక్ హైబర్నేషన్ ద్వారా తన గత జీవితపు చేదు నుండి విముక్తి పొందాలనుకుంటుంది..ఆమెకు అప్పుడప్పుడూ వచ్చి పలకరించి పోయే చిన్ననాటి స్నేహితురాలు రేవా తప్ప ఎవరూ ఉండరు..సెప్టెంబర్ 11 న WTC టవర్స్ కూల్చివేత సమయంలో అల్లిన కథ ఇది.

Image Courtesy Google

కొన్ని పుస్తకాలు ఊహాలోకాల్లో విహరింపజేస్తే,మరో కొన్ని విజ్ఞాన భాండాగారాల్లా కొత్త కొత్త విషయాలను నేర్పిస్తాయి..అటువంటి పుస్తకాల గురించి రాయమంటే రచయిత విశ్లేషించిన అంశాలను ఏకరువు పెట్టడం తప్ప తన్మయత్వంతో భావావేశానికి లోనై కొత్తగా పరిచయం పేరిట మరో కథ రాసే అవకాశం తక్కువ..ఇంకొన్ని పుస్తకాలుంటాయి,అందులో రచయిత చెప్పే వివరాల చిట్టా ఓపిగ్గా విని విని 'మీరు చెప్పడం ఆపేస్తే మాకు బయట బోలెడు పనులున్నాయ్' అని పుస్తకం ఎప్పుడైపోతుందా అని ఎదురుచూసేవి..ఇది అచ్చంగా ఈ మూడోరకం పుస్తకం అన్నమాట..పాఠకుణ్ణి కట్టిపడేసే అంశాలు ఇందులో ఏవీ లేవు..కథా కమామిషు సంగతి ప్రక్కన పెడితే వాక్యనిర్మాణంలో కూసింత సౌందర్యం తప్ప కథనంలో పస లేదు..ఇక ఆధునిక పోకడలతో కూడిన భాషారాక్షసాల్ని గురించి ప్రస్తావించే పని అసలే లేదు..దీనికి వ్యాసాలూ,పరిచయాలూ రాసే అవసరం అంతకంటే లేదు..ఈపోస్టు కేవలం పుస్తకం చదివిన ఫ్రస్ట్రేషన్ పోగొట్టుకునే ప్రయత్నం అన్నమాట..

ఈ మధ్య నేను బొత్తిగా సమకాలీన సాహిత్యం చదవడం మానేశాను..కానీ ఒకానొక దుర్ముహూర్తంలో అసలు ఆ ప్రపంచంలో ఏం జరుగుతోందో చూద్దామనే దుర్బుద్ధి పుట్టింది..పర్యవసానంగా,మాన్ బుకర్లూ,అమెజాన్ బెస్ట్ సెల్లర్లు అంటూ విడుదలయ్యే లిస్టుల జోలికి వెళ్ళకూడదని వేసుకున్న ఒట్టు తీసి అమాంతం గట్టున పెట్టేసి ఈ టైమ్ మ్యాగజైన్ 2018 లో విడుదల చేసిన పది బెస్ట్ బుక్స్ లో ఒకటైన  Ottessa Moshfegh  రాసిన ఈ 'My Year of Rest and Relaxation' అనే పుస్తకాన్ని చదవడం సంభవించింది..'Eileen' గురించి విన్నప్పటినుంచీ  Ottessa Moshfegh ని చదువుదామని మూడేళ్ళుగా వాయిదా వేస్తూ వచ్చాను..ఒక్కోసారి వేచి చూసి చూసి చదివిన పుస్తకాలు 'ఇంతేనా' అని తుస్సుమనిపించడం చాలా సార్లు అనుభవమే అయినా అందమైన పుస్తకం కవర్ల మాటున దాగున్న రచయిత అంతరంగమేంటో తెలుసుకునే వరకూ మనకు మనఃశాంతి ఉండదు,అదో బాధ..ఈ పుస్తకం చదవడానికి మరో కారణం,కవరు మీదున్న అందమైన అమ్మాయి ముఖచిత్రం,కవరు అందంగా ఉంటే కథ కూడా అందంగా ఉంటుందని అనుకోవడం అమాయకత్వం కదూ !!! సమకాలీన సాహిత్యంలో ఈ అమెరికన్ రచయిత్రి కి వచ్చిన అవార్డులూ రివార్డులూ అన్నీ ఇన్నీ కావు..మెల్లిగా పేజీలు తిప్పుతూ, చాలా చోట్ల  విసుగేసినా కూడా ఏదో విషయం లేకపోతే ఇంత పేరు ప్రఖ్యాతులు రావు కదా ! అని మళ్ళీ నాకు నేనే నచ్చజెప్పుకుంటూ చదువుతూ వెళ్ళాను..ఇక ఇందులో ఉన్న పాజిటివ్ అంశాల గురించి చెప్పాలంటే,ఎక్కడా తెచ్చిపెట్టుకున్న ధోరణి లేని నిజాయితీ ఈ రచనలో అణువణువునా కనిపిస్తుంది..Moshfeg శైలిలో ముతకలోహంలోని కరుకుదనం కనిపిస్తుంది..ఈ నవల కార్పొరేట్ వ్యవస్థ వెలుగుల వెనుక న్యూ యార్క్ ఆధునిక యువత జీవన విధానాన్ని కళ్ళకు కట్టినట్లు చూపిస్తుంది..పుస్తకం నిడివి తగ్గిస్తే కథ కాస్త ఆసక్తికరంగా ఉండదేమో అని కూడా అనిపించింది..చాలా ఏళ్ళ క్రితం చదివిన అండ్రే గిడే 'ఇమ్మోరలిస్ట్' నీ,కామూ existentialism ని అక్కడక్కడా తళుక్కుమనిపించినా రోజూ వేసుకునే టాబ్లెట్ల చిట్టానీ,కళ్ళ క్రింది ముడతల్నీ,సోఫా కవర్లనీ.బేడీషీట్ మాపునీ,స్నేహితురాలి హావభావాల్నీ గురించిన పదేపదే చెప్పిందే చెప్పినట్లున్న విపరీతమైన వర్ణనలు విసుగు తెప్పించాయి..వంద పేజీల కథని మూడొందల పేజీల్లో చెప్పిన రచయిత్రి సహనాన్ని కొనియాడుతూ,పుస్తకం పూర్తి చేశాక నాకు సహనం బాగా ఎక్కువని నాకు నేనే భుజం తట్టుకుని,లెంపలు వేసుకుని పాపపరిహారంగా బ్లాగ్ లో ఈ పోస్టు రాసి పడేస్తున్నాను..స్వస్తి..
పుస్తకం నుండి కొన్ని నచ్చిన వాక్యాలు,
I was both relieved and irritated when Reva showed up, the way you’d feel if someone interrupted you in the middle of suicide. Not that what I was doing was suicide. In fact, it was the opposite of suicide. My hibernation was self-preservational. I thought that it was going to save my life.

She was a slave to vanity and status, which was not unusual in a place like Manhattan, but I found her desperation especially irritating. It made it hard for me to respect her intelligence. She was so obsessed with brand names, conformity, “fitting in.” She made regular trips down to Chinatown for the latest knockoff designer handbags. She’d given me a Dooney & Bourke wallet for Christmas once. She got us matching fake Coach key rings. Ironically, her desire to be classy had always been the déclassé thorn in her side. “Studied grace is not grace,” I once tried to explain. “Charm is not a hairstyle. You either have it or you don’t. The more you try to be fashionable, the tackier you’ll look.”

Education is directly proportional to anxiety, as you’ve probably learned, having gone to Columbia.

Being pretty only kept me trapped in a world that valued looks above all else.

OH, SLEEP. Nothing else could ever bring me such pleasure, such freedom, the power to feel and move and think and imagine, safe from the miseries of my waking consciousness. I was not a narcoleptic—I never fell asleep when I didn’t want to. I was more of a somniac. A somnophile. I’d always loved sleeping. It was one thing my mother and I had enjoyed doing together when I was a child. She was not the type to sit and watch me draw or read me books or play games or go for walks in the park or bake brownies. We got along best when we were asleep.

This was good, I thought. I was finally doing something that really mattered. Sleep felt productive. Something was getting sorted out. I knew in my heart—this was, perhaps, the only thing my heart knew back then—that when I’d slept enough, I’d be okay. I’d be renewed, reborn. I would be a whole new person, every one of my cells regenerated enough times that the old cells were just distant, foggy memories. My past life would be but a dream, and I could start over without regrets, bolstered by the bliss and serenity that I would have accumulated in my year of rest and relaxation.

I wanted to hold on to the house the way you’d hold on to a love letter. It was proof that I had not always been completely alone in this world. But I think I was also holding on to the loss, to the emptiness of the house itself, as though to affirm that it was better to be alone than to be stuck with people who were supposed to love you, yet couldn’t.

But I was determined to sleep it away.

And during this lull in the drama of sleep, I entered a stranger, less certain reality. Days slipped by obliquely, with little to remember, just the familiar dent in the sofa cushions, a froth of scum in the bathroom sink like some lunar landscape, craters bubbling on the porcelain when I washed my face or brushed my teeth. But that was all that went on. And I might have just dreamt up the scum. Nothing seemed really real. Sleeping, waking, it all collided into one gray, monotonous plane ride through the clouds. I didn’t talk to myself in my head. There wasn’t much to say. This was how I knew the sleep was having an effect: I was growing less and less attached to life. If I kept going, I thought, I’d disappear completely, then reappear in some new form. This was my hope. This was the dream.

I took the garbage out into the hallway and threw it down the trash chute. Having a trash chute was one of my favorite things about my building. It made me feel important, like I was participating in the world. My trash mixed with the trash of others. The things I touched touched things other people had touched. I was contributing. I was connecting.

Rejection, I have found, can be the only antidote to delusion

The art world had turned out to be like the stock market, a reflection of political trends and the persuasions of capitalism, fueled by greed and gossip and cocaine. I might as well have worked on Wall Street. Speculation and opinions drove not only the market but the products, sadly, the values of which were hinged not to the ineffable quality of art as a sacred human ritual—a value impossible to measure, anyway—but to what a bunch of rich assholes thought would “elevate” their portfolios and inspire jealousy and, delusional
as they all were, respect. I was perfectly happy to wipe out all that garbage from my mind.

The air tasted like when you test a battery with your tongue. Cold and electric. “I’m not fit to occupy space. Excuse me for living.”

I did the math: for the next four months, 120 days total, I would spend only forty hours in a conscious state.

“School is not for artists,” I could hear him say. “Art history is fascism.