The Book of Fantasy - Edited By Jorge Luis Borges, Silvina Ocampo and Adolfo Bioy Casares

ఇష్టమైన రచయితలు ఎందరున్నా బోర్హెస్, సుసాన్ సొంటాగ్ -వీరిద్దరూ అంటే నాకు ప్రత్యేకమైన ఇష్టం. ఎందుకో వీరిద్దరూ నాకు రచయితలుగా కంటే పాఠకుల్లానే ఎక్కువ కనిపిస్తారు. వాళ్ళలో పుస్తకాల పేజీల్లో తప్ప మరే విధంగానూ వాస్తవ ప్రపంచాన్ని చూడలేనితనమేదో నాకు చాలా దగ్గరితనంగా అనిపిస్తుంది. ఎస్థెటిక్ స్పర్శ తగలని వాస్తవాన్ని యథాతథంగా చూడడానికి ఇష్టపడనితత్వమేదో నాలో కూడా ఉండడమే బహుశా ఆ ఇష్టానికి కారణం కావచ్చు. దానికి తోడు వాళ్ళ పుస్తకాలు మునుపెన్నడూ చదవని గొప్ప సాహిత్యాన్ని పరిచయం చేసాయి. 1940లో ఫాంటసీ ప్రక్రియలో ప్రముఖుడైన బోర్హెస్, తన మిత్రులైన మరో ఇద్దరు అర్జెంటీనా సాహితీ దిగ్గజాలతో కలిసి ఎంపిక చేసిన 81 కథల్ని "ది బుక్ ఆఫ్ ఫాంటసీ" పేరుతో ప్రచురించారు. కంటిచూపు పోయేవరకూ పఠనాన్ని ఒక యజ్ఞంలా మార్చుకున్న మనిషికి నచ్చిన ఈ కథలు, ప్రచురించిన 85 ఏళ్ళ తర్వాత కూడా పాఠకులకు ఫాంటసీ ప్రపంచపు అద్భుతాలను సరికొత్తగా పరిచయం చేస్తూనే ఉన్నాయి.

ఒక సమయంలో అకుతాగవా, బోర్హెస్, క్రిఝిఝానోవ్స్కీ, కాల్వినో, ఉర్సులా లీగ్విన్, బ్రాడ్బరీ లాంటి కొందర్ని చదివాక ఫెంటాస్టిక్ ఫిక్షన్ వ్యామోహంలో పడిపోయాను. అంతవరకూ చదివిన అస్తిత్వవాదపు రచనలకు భిన్నంగా మెదడుకి మేత పెట్టే మెటఫోర్లతో కూడిన కథనంతో పజిల్స్ సాల్వ్ చేస్తున్నట్లుండే కథల్ని చదివాక ఇతరత్రా రచనలేవీ పెద్దగా నచ్చడం మానేశాయి. చివరకు ఫెంటాస్టిక్ ఫిక్షన్ ఏం చేసిందంటే, నా చదువు "సిగిజ్మండ్ ని చదవక ముందూ, చదివిన తరువాత" అన్నంతగా ప్రభావితమైంది. చెప్పీచెప్పకుండా కథను చెబుతూ, దాన్నెలా అర్థం చేసుకుంటామన్న విషయాన్ని పూర్తిగా పాఠకుడి ఊహకు వదిలేస్తూ చెప్పే కథలంటే నాకు మొదట్నుంచీ ఆసక్తి.

"యులీసిస్" చదివిన తర్వాత ఏ పుస్తకం చదవడమైనా తేలికే(?) అనిపిస్తుంది కాబట్టి ఈ పుస్తకాన్ని మహా అయితే పదిహేను రోజుల్లో పూర్తిచేసేస్తాను అనుకుంటూ మొదలుపెట్టాను. కానీ విచిత్రంగా ఇందులో కొన్ని కథల్ని వాటి శైలి కోసం రెండు, మూడు సార్లు చదివాను. మరి కొన్ని కథల్ని ఎక్కడైనా డాట్స్ ని సరిగ్గా కనెక్ట్ చెయ్యలేదేమో అన్న అనుమానంతో మరో రెండు, మూడు సార్లు చదివాను. ఇక కొన్నైతే రచయిత నర్మగర్భంగా ఇంకేం వివరాలు దాచేస్తున్నారో తెలుసుకుందామని డిటెక్టివ్ వర్క్ చేస్తూ మరోసారి చదివాను. “I can't imagine a man really enjoying a book and reading it only once.” అని C.S. Lewis అన్నట్లు ఎవరైనాసరే ఈ కథల్ని కనీసం రెండుమూడు సార్లు చదవకుండా ఈ పుస్తకం ముగించడం దాదాపు అసంభవం అంటాను. 

ఇందులో కొన్ని చిన్నకథలైతే, కొన్ని పెద్ద పెద్ద కథలు, మరికొన్ని పేజీలో సగం మాత్రమే ఉండే పిట్టకథలు. కొన్ని కథల్లో దెయ్యాలూ, ప్రేతాత్మలూ కనిపిస్తే, మరికొన్ని క్రైమ్ చుట్టూ అల్లిన కథలు. ఈ కథల గురించి చెప్పాలంటే ఒక్కో కథకూ ఒక్కో వ్యాసం రాయచ్చు, అంత మంచి కథలు. ఈ పుస్తకం నాకు అత్యంత ఇష్టుడు అకుతాగవా రాసిన "సెన్నిన్" తో మొదలవుతుంది. 

1. "The Drowned Giant" by J.G. Ballard :

ఈ కథల్లో నాకు మునుపు పరిచయం లేని రచయితల్లో ఒకరైన జె. జి. బల్లాడ్ కథ ఒకటి ఉంది. బల్లాడ్ రాసిన "The Drowned Giant" కాల్పనిక సాహిత్యంలో మార్మికత అవసరాన్ని మరోసారి గుర్తుచేసిన కథ. ఒకానొక చోట సముద్రపు ఒడ్డుకి ఒక పెద్ద 'జైంట్' (మహాకాయుడు) కొట్టుకు వచ్చిన సంగతి చుట్టుపక్కలంతా పాకితే, అది ఒట్టి  పుకారని అనుకుంటూ కూడా కుతూహలం కొద్దీ దాన్ని చూడ్డానికి అక్కడికి చేరతాడు. తీరాచూస్తే అక్కడ నిజంగానే ఒక జైంట్ కనిపిస్తాడు. అతడి మహోన్నతమైన ఆకృతినీ, తీర్చిదిద్దినట్లున్న రూపురేఖల్నీ చూశాక అక్కడ కనిపించిన తోటి మనుషులంతా అతడికి అల్పంగా [puny] కనిపిస్తారు. "కొత్తొక వింత" అన్నట్లుగా మొదట్లో దాన్నొక మహాద్భుతంగా చూసిన జనం దాని మీదకెక్కి ఆడుతుంటారు. కొందరు దాన్నెక్కి కూర్చుంటారు, మరి కొందరు దానిమీద నడుస్తుంటారు. కానీ రోజులు గడిచే కొద్దీ శుష్కిస్తున్న శరీర భాగాలనూ, ఎముకలనూ, తలనూ మొండెం నుంచి వేరుచేసి ఊరిలో పలుచోట్ల అలంకార ప్రాయంగానూ, మ్యూజియంలలోనూ ప్రదర్శనకు పెడతారు. మనిషి జీవించి ఉన్నప్పుడు ఎంత గొప్పగా బ్రతికినా మరణించాక మట్టిలో నిరర్ధకంగా  కలిసిపోవడమనే  నిజాన్ని కళ్ళలోకి కళ్ళుపెట్టి చూస్తూ ఈ కథ చెబుతున్నట్లు ఉంటుంది.

ఇందులో చివరకు మిగిలే మహోన్నతమైన(?) మానవ జీవితపు అవశేషాలనూ, దుఖ్ఖాన్నీ కథావస్తువుగా చేసి పైకి చాలా సరళంగా కనిపిస్తున్నట్లు కథ చెప్పినా చదవడం పూర్తయ్యేసరికి పాఠకుడిలో ఒకరకమైన స్తబ్దత నెలకొంటుంది. ఎందుకంటే ఆ కథ ఒక జైంట్ గురించి చెబుతున్నట్లు చెప్పినా, రచయిత "నువ్వు 'మానవుడే మహనీయుడు' అనుకుంటూ, నిన్ను మించినవాడులేడని విర్రవీగుతూ మరచిపోయిన నీ కథను నీకే గుర్తుచేస్తున్నాను" అన్నట్లు  'హ్యూమన్ మోర్టాలిటీ'ని గుర్తుచేస్తారు. రచయిత ఎవరి గురించో చెప్తున్న కథను మనం "ఊఁ" కొడుతూ వింటున్నప్పుడు చివర్లో హఠాత్తుగా ఆ కథ నన్ను గురించేనన్న స్పృహ కలగడం పాఠకుడికి ఒక షాక్ లా అనిపిస్తుంది.

2.  "The Golden Kite, the Silver Wind" - Ray Bradbury :

ఈ కథ నాకెంత ఎంత నచ్చిందో చెప్పలేను. "అనగనగా" అంటూ మొదలుపెట్టి పిల్లలందరికీ మళ్ళీ మళ్ళీ చెప్పాల్సిన కథ ఇది. యునైటెడ్ స్టేట్స్ కీ, సోవియట్ యూనియన్ కీ మధ్య కోల్డ్ వార్ జరుగుతూ విపరీతమైన టెన్షన్ నెలకొన్న సందర్భంలో రాసిన ఈ నీతి కథ ప్రతీ మానవ సమాజానికీ అన్వయించుకునే విధంగా అత్యంత అవసరమైన రాజకీయ పాఠం చెబుతుంది. ఈ కథను అనువాదం చెయ్యాలనిపించేంతగా నచ్చింది. మరో పోస్ట్ లో దీన్ని విడిగా అనువాదం చేశాను.

Life was full of symbols and omens. Demons lurked everywhere, Death swam in the wetness of an eye, the turn of a gull’s wing meant rain, a fan held so, the tilt of a roof, and, yes, even a city wall was of immense importance.

3. Fate is a Fool - Arturo Cancela

ఈ అర్జెంటీనియన్ కథ కాలగతిలో మనం గర్వపడేవన్నీ మనతో సహా ఎలా కనుమరుగైపోతాయో కథానాయకుడు 'జువాన్ పెడ్రో రియార్టే' అనుభవాలకు సున్నితమైన హాస్యాన్ని జోడించి చెబుతుంది. సామాజికంగా మార్పు ఎంత సహజంగా జరిగిపోతుందో, ఆ మార్పుతో బాటు ఒకప్పుడు సంఘజీవిగా గొప్పగా, గర్వంగా జీవించిన మనిషి ప్రాముఖ్యతను కోల్పోయి నిరర్ధకంగా ఎలా మిగిలిపోతాడో హాస్యం, వ్యంగ్యం మేళవించి చెప్పిన కథ ఇది. ఈ కథ మునుపు చదివిన Marcel Aymé రాసిన 'The Man Who Walked Through Walls' కథల్ని గుర్తుకుతెచ్చింది. ఈ కథ చదివాక "శంకరాభరణం" సినిమా లాంటి గంభీరమైన అంశాన్ని ఈ కథలా పూర్తిగా కామెడీ కోణంలో ఎవరైనా తీస్తే చూడాలన్న చిలిపి ఆలోచన వచ్చింది. :)

Juan Pedro Rearte left the hospital limping, and limping he entered the twentieth century.

‘So,’ he said to himself, deeply melancholic, ‘progress has left me with a limp and that same limp prevents me from following it, making me the champion of underdevelopment.’

4. Tantalia - Macedonio Fernandez :

ఈ కథల్లో బోర్హెస్ గురువు, మెంటార్, ఇన్స్పిరేషన్ అయిన మేసిడోనియో హెర్నాండెజ్ కథ ఒకటి ఉంది. ఫెర్నాండెజ్ గురించి మునుపు చాలా చోట్ల చదివాను. ఆయన కథల సారాన్ని [లేదా కథల్ని!?] బోర్హెస్ తన రచనల్లో కాపీ చేశారనే అపవాదులు బోర్హెస్ మీద చాలానే ఉన్నాయి. ఆ ప్లాగియారిజం ఆరోపణలు నిజమో కాదో ఖచ్చితమైన సమాచారం లేదు గానీ ఆ విషయాలు మొదటిసారి చదివినప్పుడు మాత్రం చాలా బాధేసింది. 'టాంటాలియా' కథ చదివినప్పుడు ఆయన శైలి బోర్హెస్ మీద చాలా ప్రభావం కలిగి ఉందన్నది మాత్రం నిజమని అర్థమైంది. ఈ కథకి ముందు రచయిత పేరు చెప్పకపోతే  శైలిని బట్టి మనం బోర్హెస్ రాశారేమో అనుకుని పొరబడే అవకాశం ఉంది.

5. A Secure Home : Elena Garro

ఇందులో ఎలెనా గర్రో అనే మెక్సికన్ రచయిత్రి తొలిసారి పరిచయమైంది. ఈ కథ నేరేషన్ మొదలవ్వడమే భలే ఉంటుంది. కిటికీలూ, తలుపులూ లేని ఒక ఇరుకైన చీకటి గది. ఆ గదిలో 80 నుండి 5 ఏళ్ళ వరకూ అన్ని వయసుల  స్త్రీపురుషులు ఉంటారు. ఆ ఇంట్లో వాళ్ళంతా ఇంటికి రాబోయే ఒక వ్యక్తి కోసం ఎదురు చూస్తూ ఒకరితో ఒకరు పిచ్చాపాటీ మాట్లాడుకుంటూ ఉంటారు. ఈ కథలో వాళ్ళెవరూ? ఆ ఇంటికి ఎవరొస్తున్నారు? ఈ విషయాలేమీ స్పష్టత లేకుండా చివరికొచ్చేసరికి విషయం అర్థమైనప్పుడు "కథను ఇలా కూడా చెప్పొచ్చా" అనిపిస్తుంది. ఈ కథ చదివి రచయిత్రి ఎలెనా ఇతరత్రా పుస్తకాలేమైనా దొరుకుతాయేమో అని జల్లెడ పడితే ఆ దార్లు మరో రెండు మూడు పుస్తకాలవైపు తీసుకెళ్ళాయి.

కొన్నేళ్ళ క్రితం పీటర్ మెండెల్సండ్ రాసిన "What we see when we read" అనే పుస్తకం చదివాను. అందులో ఈ తరంలో సృజనాత్మకత క్షీణించిపోవడానికి ప్రధాన కారణంగా సినిమాలూ, ఫోటోలూ అంటారు. ఉదాహరణకు నేను "ప్రైడ్ అండ్ ప్రిజుడిస్" నవల చదివినప్పుడు డార్సీనీ, ఎలిజబెత్ నూ నా మనసులో ఒక రూపంలో ఊహించుకుంటాను. నవలను సినిమాగా చూసినప్పుడు నా ఊహకూ, వాస్తవానికీ పొంతనలు కనబడవు. కానీ నా మెదడులో నిక్షిప్తమైన ఉన్న ఎలిజబెత్ చిత్రం వెంటనే ఆ సినిమాలో నటి రూపంలో ఒక ఫ్రేమ్ లో ఇమిడిపోతుంది. ఆ తరువాత 'ఎలిజబెత్' ప్రస్తావన ఎప్పుడొచ్చినా ఆ నటి మొహం తప్ప మన మెదడు మరొక రూపాన్ని అంగీకరించదు, మన కళ్ళు స్టోర్ చేసుకునే మెమరీ డేటా మన ఊహాత్మకతను రీప్లేస్ చేసేస్తుందన్నమాట. బహుశా అందుకే సొంటాగ్ కూడా ఫోటోగ్రఫీ గురించి రాసిన ఒక పుస్తకంలో [On Photography] “Photographs are a way of imprisoning reality...One can't possess reality, one can possess images--one can't possess the present but one can possess the past.” అంటారు. "బుక్ ఆఫ్ ఫాంటసీ" కథల్లో మనిషి ఆలోచనా పరిధికావలి    అతీంద్రీయ శక్తులతో కూడిన అసాధారణ ప్రపంచాలను కేవలం మన దృష్టి పరిధిలోకి కుదించడం చాలా కష్టంతో కూడుకున్న పని. ఫాంటసీ శైలి ఉనికిలోకి వచ్చే చోటు మనిషి సబ్కాన్షియస్ కాబట్టి ఈ కథలన్నీ అవి చదివే పాఠకుడి ఊహాత్మకతలోనే జీవం పోసుకుంటాయి. అందువల్ల ఆ ఫాంటసీ ప్రపంచపు అనుభవం ఎవరికి వారికే ప్రత్యేకం.

ఇందులో కోర్తజార్, కిప్లింగ్, చెస్టెరాన్, హాథోర్న్, కాఫ్కా, మపాసా, ఎడ్గర్ అలెన్ పో, వైల్డ్, టాల్స్టాయ్ లాంటి వాళ్ళతో బాటు నాకు మునుపు తెలీని వివిధ దేశాల సైన్స్ ఫిక్షన్, ఫాంటసీ, క్రైమ్ రచయితలు చాలామంది పరిచయమయ్యారు.  ఇందులో మునుపు చదివిన నథానియల్ హాథ్రోన్ "Earth's Holocaust" కథ కూడా ఉంది. దాని గురించి మునుపొక బ్లాగ్ పోస్ట్లో రాసాను. పుస్తకాల పురుగుల గురించి అందులో వ్యంగ్యంగా, అవమానకరంగా రాసిన వాక్యాలు అంత సులభంగా మర్చిపోలేం. :))

This,’ remarked the sedate observer beside me, ‘is a bookworm—one of those men who are born to gnaw dead thoughts. His clothes, you see, are covered with the dust of libraries. He has no inward fountain of ideas; and, in good earnest, now that the old stock is abolished, I do not see what is to become of the poor fellow. Have you no word of comfort for him?’

ఇందులో నేను మొదటిసారి మాక్స్ బీర్బోమ్ కథను చదివాను. ఆయన రాసిన "Enoch Soames" రచనావ్యాసంగంలోకి అడుగుపెట్టే ప్రతీ రచయితా చదివి తీరాల్సిన గొప్ప కథ. ఇక ఈవెలిన్ వా రాసిన "The man who liked Dickens", ఎడిత్ వార్టన్ రాసిన "Pomegranate Seed", జియోవన్నీ పాపిని రాసిన "The man who belonged to me" కథలు గురించి ఎంత చెప్పుకున్నా తక్కువే. ముఖ్యంగా ఆ మూడో కథ స్టోరీ టెల్లింగ్ లో ఒక మాస్టర్ పీస్. విచిత్రంగా జాయిస్ తో తెగతెంపులు చేసేసుకున్నాననుకునేలోగా ఇందులో కూడా "యులీసిస్" లో డెడలస్ తల్లి మరణం గురించి రాసిన రెండు చిన్న భాగాలు ఉన్నట్టుండి  ప్రత్యక్షమయ్యాయి. Leopoldo Lugones రాసిన కథ "The Horses of Abdera"కు  గ్రీకు మైథాలజీలో హెర్క్యులస్ కథ ఆధారం. ఈ కథ గురించి గూగుల్ చేస్తే దాని చుట్టూ ప్రచారంలో ఉన్న పిట్టకథలనేకం తెలుస్తాయి. గుర్రాలు అచ్చం మనుషుల్లా వ్యవహరించే ఈ కథ భలే వింతగా ఉంటుంది. 

ఇక రుడ్యార్డ్ కిప్లింగ్ రాసిన "The return of Imray" కథ బ్రిటిషర్ల కాలపు  ఇండియా నేపథ్యంలో రాసిన కథ. కథకుడిగా కిప్లింగ్ నైపుణ్యం గురించి చెప్పనవసరం లేదు. ఆకాలంలో చదువూ సంధ్యా లేని భారతీయులపట్ల కిప్లింగ్ తృణీకార వైఖరి ఆయన రాతల్లో స్పష్టంగా కనిపిస్తుంది. పాపం ఎప్పటిలాగానే వాళ్ళే ఏలిన రాజ్యంలో పాలకుల మీద జరిగిన అమానుషాల గురించి మాత్రమే చెప్పుకొస్తారాయన. నాణానికి రెండో వైపు కథలు ఏవైనా రాశారేమో తెలీదు, నాకైతే ఎక్కడా చదివిన గుర్తులేదు. అదంతా ప్రక్కన పెడితే ఈ కథలో ఒక వాక్యం దగ్గర ఆగిపోయాను. ఆ మధ్య కొందరు పాత రచయితల రచనల్లో వాక్యాలను తీసేసి, వాటిని తిరగరాసి ప్రచురించే ప్రయత్నం చేసిన వివాదం బహుశా ఇలాంటి వాక్యాల గురించే అనిపించింది. ఆ రచయితల్లో కిప్లింగ్ పేరు కూడా ఉంది మరి. కిప్లింగ్ భార్య గయ్యాళి అని కొందరూ, కిప్లింగ్ ఒక 'మేల్ షొవనిస్ట్ పిగ్' అని మరి కొందరూ అనుకుంటూ ఉంటారు. కిప్లింగ్ కఠినమైన వ్యక్తిత్వం గురించి కొన్ని గార్డియన్ పత్రిక కథనాలు కూడా ఉన్నాయి. ఆ వాక్యం ఇదీ.

"If a mere wife had wished to sleep out of doors in that pelting rain it would not have mattered; but Tietjens was a dog, and therefore the better animal."

కొద్దికాలంగా రియాలిటీ నలువైపులకూ లాగేస్తుంటే, ఇష్టమైన చదువు ప్రాధాన్యతల లిస్టులో అట్టడుగుకి చేరిపోయింది. మళ్ళీ చాలా కాలానికి రాసి పెట్టుకున్న "డ్రీమ్ లిస్టు" దుమ్ము దులిపితే, వాటిల్లో మొట్టమొదట కనిపించిన పుస్తకం జార్జి లూయీ బోర్హెస్, అడాల్ఫో బయో కజారెస్, సిల్వినా ఒకాంపో- ఈ ముగ్గురూ సంపాదకత్వం వహించిన "The Book of Fantasy". అన్నట్లు సిల్వినా ఒకాంపో అంటే గుర్తొచ్చింది, ఆవిడ కథలు చాలా చెత్తగా రాస్తారు. కొన్నేళ్ళ క్రితం NYRB క్లాసిక్స్ లో కొన్ని కథలు చదివి విరక్తి చెందాను. కేవలం బోర్హెస్, అడాల్ఫో ల స్నేహం, సాహచర్యం మాత్రమే ఆవిణ్ణి లైమ్ లైట్ లో నిలబెట్టాయనిపిస్తుంది. "బుక్ ఆఫ్ ఫాంటసీ" చదవాలనుకుంటూ ఆరేడేళ్ళపైనే గడిచిపోయాయంటే నాకే ఆశ్చర్యంగా ఉంది. ఎట్టకేలకు ఈ ఏడాది ఆ కోరిక నెరవేర్చుకున్నాను. హ్యాపీ రీడింగ్. :)

పుస్తకం నుండి నచ్చిన కొన్ని వాక్యాలు:

I asked him what he thought of Baudelaire. He uttered the snort that was his laugh, and ‘Baudelaire,’ he said, ‘was a bourgeois malgré lui.’

‘In Life and in Art,’ he said, ‘all that matters is an inevitable ending.’

‘You sound like an Argentine, you’re so bitter.’

He who consumes too much news has no time for boiling, frying or chewing it over, but is obliged to swallow everything raw and whole. Having considered political digestion and protective fatty layers of tissue, he decided to attack the problem from quite a different angle.

The Tale and the Poet : Sir Richard Burton (1821-90) --- Tulsi Das, the Hindu poet, created the tale of Hanuman and his army of monkeys. Years afterwards, a despot imprisoned him in a stone tower. Alone in his cell, he fell to meditating, and from his meditation came Hanuman and his monkey army, who laid low the city, broke open the tower, and freed Tulsi Das.

I couldn’t tell you why she knitted so much; I think women knit when they discover that it’s a fat excuse to do nothing at all.

The truth was, that the human race had now reached a stage of progress so far beyond what the wisest and wittiest men of former ages had ever dreamed of that it would have been a manifest absurdity to allow the earth to be any longer encumbered with their poor achievements in the literary line.

How could she ever have gained that power, since she knows so little about these hearts of ours? She hides herself and does not sing, but our people, quietly, without visible disappointment, a self-confident mass in perfect equilibrium, so constituted, even though appearances are misleading, that they can only bestow gifts and not receive them, even from Josephine, our people continue on their way.

I have always had a solitary disposition, always been a dreamer, a sort of lone philosopher, kind to others, content with little, bearing neither bitterness towards men, nor resentment towards heaven. I have always lived alone, as a result of a kind of uneasiness which comes over me when I am with other people. How can I explain this? I don’t suppose I can explain it. It’s not that I refuse to see people, or to chat to them, or to have dinner with friends, but when I’ve been with them for some time, even with the people I know best, I find that they weary me, tire me out, get on my nerves—and with a growing exasperation I long to see them go, or go away myself, so that I can be alone.

This feeling I have is more than a desire: it is a compelling necessity. And if I had to endure the continued presence of other people, if I had to go on listening to their conversation for any length of time, something would certainly happen to me. What exactly would it be? Ah, who knows? Perhaps I should faint—something like that.

‘Wait one moment, please. I’ll explain now why I thought about you and why I followed you. A few days ago I said to myself: “You are a fool, the kind of person you can meet anywhere any day; and you’ve got this craze of wanting to live a glorious life, all risks and adventures, like the people in six-penny stories and cheap novels. But you’ve no imagination so you can’t expect to have that sort of life. The only thing to do is to look round till you find an author who makes up extra-ordinary characters, and make him a present of your life so that he can do whatever he likes with it and turn it into something really exciting and beautiful and unexpected . . .” ‘

I thought to myself how for months—ever since I had taken over control of that man—I had not been master of my own life; I had been obliged to leave all my work in the middle, to leave my country, to worry myself inventing romantic adventures and reliable people to carry them out. Since I had taken possession of Amico Dite’s life, I had had to sacrifice the whole of my own life to him. I, nominally his master, had really degenerated into his slave; or at best, merely the manager of his personal existence.

‘I married Rani never dreaming that at night she turned into a tiger.’

At about seven o’clock the bell rang. I opened the door. It was Rani. Her hair was uncombed, her clothes in a mess, her nails dirty. She seemed confused and ashamed. I turned my head away so as not to hurt her; I let her come i

Don Pedro was right: each family is a world unto itself.

In vain I told him that I considered as harmful the distance which is maintained between one man and another in Buenos Aires and the displeasure at the peculiarities of others, in vain I advised him to be tolerant and understanding. I don’t think he even heard me.

‘For nearly half a century now I have been acting and playing other men’s passions without ever feeling them—for at bottom I have never felt anything. So I am like those other men just for fun! So I am nothing but a shadow! Passions, feelings, real actions—that is what makes a genuine Man. Consequently, since my age forces me to rejoin Mankind, I must find myself some passions or real feelings—seeing that that is the sine qua non without which nobody can call himself a Man.

In those days people were happy in getting so easily quit. America was not then discovered, and distressed ladies were not nearly as dangerous as they are now.

The proper basis for marriage is a mutual misunderstanding.

Not being a genius, he had no enemies

The Golden Kite, the Silver Wind - Ray Bradbury

కొద్ది రోజులుగా బోర్హెస్, సిల్వినా ఒకాంపో, అడాల్ఫో సెసారెస్ లతో కలిసి ఎడిట్ చేసిన "బుక్  ఆఫ్ ఫాంటసీ" చదువుతున్నాను. అందులో రే బ్రాడ్బరీ కథ "The Golden Kite, the Silver Wind" చిన్నపుడు చదివిన చందమామ కథను గుర్తుచేసింది. "అనగనగా" అంటూ మొదలుపెట్టి పిల్లలందరికీ మళ్ళీ మళ్ళీ చెప్పాల్సిన కథ ఇది. యునైటెడ్ స్టేట్స్ కీ, సోవియట్ యూనియన్ కీ మధ్య కోల్డ్ వార్ జరుగుతూ విపరీతమైన టెన్షన్ నెలకొన్న సందర్భంలో రాసిన ఈ నీతి కథ ప్రతీ మానవ సమాజానికీ అన్వయించుకునే విధంగా అత్యంత అవసరమైన రాజకీయ పాఠం చెబుతుంది.

Image Courtesy Google

Life was full of symbols and omens. Demons lurked everywhere, Death swam in the wetness of an eye, the turn of a gull’s wing meant rain, a fan held so, the tilt of a roof, and, yes, even a city wall was of immense importance.

ఈ కథకు నా స్వేచ్ఛానువాదం: 

అనగనగా రెండూళ్ళు. ఒక్కో ఊరికీ ఒక "మాండరిన్" రాజుగా ఉంటాడు. ఒకరోజు రాజు గారు కొలువుదీరి ఉండగా ఒక బంటు పక్కూరు కువాన్-సి తన ఊరి గోడను పంది ఆకారంలో కట్టుకుందన్న వార్తను మోసుకొస్తాడు.

"నా చిన్నప్పుడు కొండ ప్రక్కన చిన్న పల్లెటూరు, ఇప్పుడు గోడ నిర్మించుకునేంత స్థాయికి చేరిందా!" కోపంతో రుసరుసలాడాడు మాండరిన్.

"ఎక్కడో దూరంగా ఉన్న ఊరు గోడ ఎలా కట్టుకుంటే మనకేంటి నాన్నా?" ప్రశ్నించింది రాజు గారి కూతురు.

"ఎందుకంటే, మన ఊరి గోడ 'నారింజ' ఆకారంలో కట్టుకున్నాం కదా! ఆ పందులన్నీ మన గోడను ఆకలితో తినేస్తాయి" సమాధానమిచ్చాడు రాజు.

మానవ జీవితమంతా సంకేతాలమయం. శకునాలు, చిహ్నాలూ మనకు చాలా ముఖ్యం. మృత్యువు ఎక్కడెలా పొంచి ఉందో చెప్పలేం. అందుకే ఒక గోడ కూడా చాలా ప్రాముఖ్యతను కలిగి ఉంటుంది. ఈ ప్రాంతానికి వచ్చే యాత్రికులూ, ప్రయాణికులు, కళాకారులూ,  దేశదిమ్మరులూ ఈ రెండు ఊళ్ళలో ప్రవేశించడానికి శకునాలూ, సంకేతాలూ చూసుకుంటారు. "నారింజ ఆకారపు గోడ ఉన్న ఊరా? వద్దొద్దు, నేను పంది ఆకారంలో ఉన్న ఊళ్ళో ప్రవేశిస్తే, దానిలాగే సుష్టుగా తిని బాగా వృద్ధి చెందుతాను" అనుకుంటారు.

రాజుగారి భయమూ, బాధా చూసిన కూతురు అతనికో మంచి ఉపాయం చెప్పింది. గోడ కట్టడానికి అవసరమైన శిల్పుల్నీ, పనివాళ్ళనూ వెంటనే పిలిపించమని చెప్పి తాను మాత్రం తెర వెనుక నిలబడి, తండ్రికి వాళ్ళతో ఏం మాట్లాడాలో దిశానిర్దేశం చేస్తానని చెప్పింది.

రాళ్ళు, గ్రానైట్ , ఓనిక్స్, క్వార్ట్జ్ లాంటి స్ఫటికాలూ, శిలలతో పని చెయ్యడం తెలిసిన శిల్పులందరూ సభకు తరలి వచ్చారు. మాండరిన్ సింహాసనం వెనుకనున్న తెరకు దగ్గరగా నిలబడ్డాడు. కాసేపటికి తెర వెనుక నుండి గుసగుసగా మాటలు వినిపించాయి. మాండరిన్, కూతురి మాటల్ని యథాతథంగా వల్లించడం మొదలుపెట్టాడు.

"మన పట్టణమేమో నారింజ ఆకారంలో ఉంది, పొరుగున ఉన్న కువాన్-సి తమ పట్టణాన్ని పంది ఆకారంలో కట్టుకుంది. అందువల్ల అది మన నారింజలన్నిటినీ తినేస్తుంది. మీరు వెంటనే మన గోడను ఆ పందిని హతమార్చడానికి వీలుగా ఉండే పెద్ద దుడ్డు కర్ర ఆకారంలోకి మార్చాలి." అని ఆదేశించాడు.

శిల్పులందరూ సరేనని రాజు వద్ద సెలవు తీసుకుని వెళ్ళిపోయారు. ఈ విషయం పట్టణమంతా వ్యాపించింది. రాజుగారి తెలివికీ, వివేకానికీ అందరూ అతణ్ణి ప్రశంసించారు.

ఊళ్ళో గోడ కట్టడానికి సన్నాహాలు మొదలయ్యాయి. ప్రజలందరూ కలసిమెలసి పనిచేశారు. నెల తిరిగేలోగా గోడ కట్టడం పూర్తైపోయింది. ఇప్పుడు మాండరిన్ ప్రతిరోజూ ప్రశాంతంగా నిద్రపోతున్నాడు. కానీ ఈ ఆనందం ఎక్కువకాలం నిలవలేదు. ఒకనాడు మధ్యాహ్నం బంటు ఒకడు అత్యవసర సందేశం మోసుకుని సభలోకి పరుగెత్తుకుంటూ వచ్చాడు.

"ఓ మాండరిన్, మన ఊళ్ళో వ్యాధి ప్రబలింది, నీరు విషతుల్యమైంది, ప్రజలు అల్లాడుతున్నారు. మనం కట్టిన దుడ్డు కర్ర ఆకారంలో ఉన్న గోడను కాల్చి మసిచెయ్యడానికి కువాన్-సి పట్టణం వారు తమ గోడను అతి పెద్ద చలిమంట ఆకారంలో పునర్నిర్మించారు." అని విన్నవించుకున్నాడు.

మాండరిన్ కి మళ్ళీ నీరసం వచ్చినంత పనైంది. ఊళ్ళోకి వచ్చే యాత్రికులు, సులభంగా బూడిదయ్యే కర్రను కాదని ఉవ్వెత్తున ఎగసిపడే మంటలున్న వారి ఊరి వైపు వెళ్ళిపోతారు అనుకుని విచారపడ్డాడు.

సరిగ్గా అదే సమయంలో తెర వెనుక నుండి "కాదు" అన్న స్వరం వినిపించింది. మాండరిన్ మునుపటిలాగే తెర వెనుక మాటల్ని అనుకరిస్తూ, "శిల్పకారులకు  వెంటనే మన గోడలను పెద్ద సరస్సు ఆకారంలో కట్టమని చెప్పండి. ఆ సరస్సు నీటితో వాళ్ళ మంటల్ని ఆర్పేయండి." అని ఆదేశించాడు.

మహారాజు తెలివికి పట్టణమంతా మరోసారి సంతోషించింది. ప్రజలందరూ  మరోసారి గోడ నిర్మించే పనుల్లో పడ్డారు. కానీ వారి పనిలో మునుపటి వేగం , ఉత్సాహం తగ్గాయి. ఎందుకంటే మొదటిసారి గోడ నిర్మించడానికి పట్టిన నెల రోజుల సమయంలో వారు సొంత పనులకూ, వ్యాపారానికీ, వ్యవసాయానికీ సమయం కేటాయించలేకపోయారు. ఈకారణంగా చాలామంది పేదరికంతో బలహీనపడ్డారు. ఏదైతేనేం, త్వరలోనే సరస్సు ఆకారంలో గోడ నిర్మాణం పూర్తయ్యింది.

రాజు గారు సరిగ్గా ఊపిరి పీల్చుకోనైనాలేదు, ఈలోగానే మళ్ళీ ముప్పు ముంచుకొచ్చింది. కువాన్-సి పట్టణంవారు ఈసారి తమ గోడలను సరస్సు నీటిని అమాంతంగా తాగేసే "నోరు" ఆకారంలో కట్టారనన్న వార్త ఊళ్ళో గుప్పుమంది.

మాండరిన్ మరోసారి కుమార్తె సలహా కోసం తెరకు దగ్గరగా జరిగాడు. అప్పుడు తెర వెనుక స్వరం, "మన గోడలను వెంటనే 'సూది' ఆకారంలోకి మార్చండి, ఆ నోటిని కుట్టేద్దాం." అని పలికింది. మాండరిన్ ఆ స్వరాన్ని అనుకరిస్తూ శిల్పులకు ఆదేశాలు జారీ చేసాడు.

"రాజా! రక్ష రక్ష!" అంటూ వార్తాహరుడు మళ్ళీ వచ్చాడు. "వారు తమ గోడలను 'కత్తి' ఆకారంలోకి మారుస్తున్నారు, అది మన సూదిని ఇట్టే విరగ్గొట్టేస్తుంది." అన్నాడు.

ఈసారి మాండరిన్ నిలువెల్లా కంపించిపోయాడు. తెరను పట్టుకుని నిలబడి , కుమార్తె చెప్పే ఉపాయం కోసం వేచి చూస్తున్నాడు.

తెర వెనుక స్వరం, "అయితే మన గోడను వెంటనే 'కత్తి ఒర'గా మార్చండి. వాళ్ళ కత్తి మన ఒరలో ఇమిడిపోతుంది." అని పలికింది.

"ప్రభూ, దయ చూపండి. కువాన్-సి పట్టణం వారు రాత్రీ పగలూ పనిచేసి, తమ గోడను మిరుమిట్లు గొలిపే 'మెరుపు' ఆకారంలోకి మార్చారు, అది మన కత్తి ఒరను ధ్వంసం చేసేస్తుంది." అంటూ పరుగుపరుగున ఏడుస్తూ మరో వార్త మోసుకొచ్చాడు వార్తాహరుడు.

ఊరంతా వ్యాధులు ప్రబలాయి, దుకాణాలు మూసుకుపోయాయి. నడి వేసవి రోజుల్లో వ్యవసాయం మాని, నిరంతరం గోడలు నిర్మిస్తూ నిర్విరామంగా పనిచేసిన జనం నీరసంతో శుష్కించిపోయారు. మృతుల సంఖ్య కూడా పెరిగింది. మాండరిన్ విచారంతో వ్యాధిగ్రస్తుడై మంచంపట్టాడు. తెరవెనుక స్వరం కూడా నీరసించి ఎక్కడో నూతిలోంచి వస్తున్నట్లు వినిపించసాగింది.

"కువాన్-సి ఒక 'గద్ద'. అయితే మన గోడల్ని ఆ గద్దను పట్టుకునే 'వల'గా మార్చాలి. వారు సూర్యుడిగా మారి మన వలను కాల్చేస్తే, మనం చంద్రుడిలా మారి వాళ్ళ సూర్యుణ్ణి గ్రహణంతో కనపడకుండా చేసెయ్యాలి."

ఆ విధంగా వ్యాపారాలూ, వ్యవసాయాలూ మానేసి సమతౌల్యం కోల్పోయిన  ఊరు తుప్పుపట్టిన యంత్రంలా చివరకు పూర్తిగా పనిచెయ్యడం మానేసింది.

తెర వెనుక నుండి క్షీణించిన స్వరం, "ఇంక చాలు, దేవుడి మీద భారం వేసి,  కువాన్-సి ని మన ఊరికి ఆహ్వానిస్తున్నామని వెంటనే కబురు పంపండి" అంది.

వేసవి చివరలో, శుష్కించిన శరీరంతో, నీరసంగా నడవలేని స్థితిలో ఉన్న కువాన్-సి రాజుగారిని నలుగురు బక్కచిక్కిన మనుషులు మోసుకొచ్చి సభలో కూర్చోబెట్టారు. రెండూళ్ళ మాండరిన్లు ఎదురెదురుగా కూర్చున్నారు.

తెర వెనుక స్వరం "మనం ఈ దురంతానికి ముగింపు పలుకుదాం. ఇదిలా కొనసాగదు, మన ప్రజలు ప్రతి రోజూ, ప్రతి గంటా తమ గోడల్ని నిర్మిస్తూనే ఉంటే వాళ్ళకి వేటకీ, వ్యవసాయానికీ, వ్యాపారానికీ, భోజనం చేయడానికీ, చేపలు పట్టడానికీ, ప్రేమలో పడడానికీ, తమ పూర్వీకుల్ని గౌరవించుకోడానికీ సమయం దొరకదు." అని పలికింది.

ఇద్దరు రాజులూ అంగీకారంగా తలూపారు.

"ఇప్పుడు మమ్మల్నందర్నీ సూర్యకాంతిలోకి తీసుకెళ్ళండి" అని సేవకులను  ఆజ్ఞాపించిందా స్వరం.

ఇద్దరు వృద్ధులనూ సూర్యకాంతి పడుతున్న ఒక చిన్న కొండ పైకి  తీసుకెళ్ళారు. అక్కడ పోషణ లేక, సన్నగా చిక్కిపోయిన కొందరు పిల్లలు రంగురంగుల గాలిపటాలెగరేస్తున్నారు.

రాకుమార్తె తన తండ్రి మంచం వద్ద నిలబడి, "అవి చూడండి," అంది.

"చూడ్డానికేముంది? అవి కేవలం గాలిపటాలేగా!" అన్నారు ఇద్దరు మాండరిన్లు.

"నిజమే, కానీ నేలమీద ఉండే గాలిపటానికి విలువేమిటి? విలువ లేని దానికో లక్ష్యాన్నిచ్చి, అది అందంగా ఎదగడానికి అవసరమైనదేమిటి?" ఆమె ఇద్దర్నీ ప్రశ్నించింది.

"గాలి కదా!" ఏకగ్రీవంగా సమాధానమిచ్చారు ఇద్దరు మాండరిన్లు.

"మరి ఆకాశాన్నీ, గాలినీ అందంగా మార్చడానికి వాటికేం కావాలి?" మళ్ళీ ప్రశ్నించిందామె.

"గాలిపటం." వారు ఒక్కసారిగా సమాధానమిచ్చారు. "నిజానికి సాదాసీదాగా,  ఖాళీగా ఉండే ఆకాశాన్ని రంగులమయం చేస్తూ అందంగా మార్చాలంటే ఎగిరే గాలిపటాలు అనేకం కావాలి."

"కదా! ఇప్పుడు మీ కువాన్-సి ఊరి గోడని చివరిసారిగా 'గాలి' ఆకారంలో నిర్మించండి. మేము మా గోడను ఒక బంగారు గాలిపటంలా నిర్మిస్తాము. మీ ఊరి గాలి మా గాలిపటాన్ని ఆకాశంలో అద్భుతమైన ఎత్తులకు తీసుకువెడుతుంది. మా గాలిపటం మీ గాలి యొక్క సమరూపాన్ని మార్చి దానికో గమ్యాన్నీ, అర్థాన్నీ ఇస్తుంది. ఈ రెండూ ఒకటి లేకుండా మరొకటి అందంగా, ఆనందంగా మనలేవు. కలసిమెలసి జీవించడం అంటే పరస్పర సహకారంతో ఒక దాని మీద మరొకటి ఆధారపడి చిరకాలం జీవించడం."

తరువాత ఇద్దరు రాజులూ చాలా కాలం తరువాత తృప్తిగా ఆహారాన్ని తీసుకున్నారు. తాత్కాలికంగా వచ్చిన ఓపికతో ఒకరినొకరు కౌగలించుకుని కీర్తించుకున్నారు. మాండరిన్ కుమార్తె వివేకాన్ని గౌరవిస్తూ ఆమెను కొడుకులు లేని మాండరిన్ కు దక్కిన గొప్ప కొడుకని వేనోళ్ళ పొగిడారు.

ఆ విధంగా ఆ రెండు పట్టణాలూ "గోల్డెన్ కైట్ పట్టణం" మరియు "సిల్వర్ విండ్  పట్టణం"గా మారాయి. పాడి పంటలతో, వ్యాపారాలతో, సుఖసంతోషాలతో  రెండూళ్ళూ కళకళలాడాయి.

Don Quixote - Miguel de Cervantes

పాశ్చాత్య సాహిత్యంలో "తొలి ఆధునిక నవల"గా ప్రఖ్యాతి గాంచిన సెర్వాంటెజ్ "డాన్ క్విక్ సెట్" నవల చదవాలని చాలా కాలంగా అనుకుంటున్నదే. ఇలాంటి క్లాసిక్స్ ప్రత్యేకత ఏంటంటే, వాటిని చదవక ముందే అనేక రచనల్లో వాటిని గురించి చాలా సంగతులు వినో లేదా చదివో ఉంటాం. అలా ఈ నవల గురించి మునుపు రెండు మూడు రచనల్లో ప్రస్తావనలు చదివిన తర్వాత "డాన్ క్విక్ సెట్" మీద ఆసక్తి కలిగింది. ఇక ఈ కాలంలో చదవడానికి సమయం కేటాయించగలగడమే గొప్ప అనుకుంటే నా విషయంలో వెయ్యి పేజీల పుస్తకం అతి పెద్ద "డీల్ బ్రేకర్". అలా ఈ నవల ఉనికిని మర్చిపోయిన సమయంలో యాదృచ్ఛికంగా దీనికి తెలుగు అనువాదం కనిపించింది. ఎప్పుడో తోటి పుస్తకాలపురుగులెవరైనా షేర్ చేశారో, లేదా గూగుల్ వేటలో నాకే ఎప్పుడైనా కనిపించిందో కూడా గుర్తులేదు. ఏదేమైనా ఇది హార్డ్ డిస్క్లో ఓ మూలన దాక్కుని ఉంది. తర్వాతెప్పుడైనా చదువుదాంలే అనుకుంటే మళ్ళీ కనిపించడం కష్టం కాబట్టి, ఈసారి వాయిదా వెయ్యదల్చుకోలేదు.

Image Courtesy Google

ఇక మూలం తెలుగైతే తప్ప సాధారణంగా ఇలాంటి పుస్తకాలు ఇంగ్లీషులో చదవడమే తేలికనిపిస్తుంది నాకు. "డాన్ క్విక్ సెట్"ను తెలుగులోకి అనువదించిన విశ్వాత్ముల నరసింహమూర్తి గారు వెయ్యి పేజీల ఈ పుస్తకాన్ని మూడొందల పేజీలకు కుదించారు. ఈ పుస్తకం విషయంలో నాకు ఆ పేజీల సంఖ్య సౌకర్యంగా అనిపించింది :) దానికి తోడు కథ పరాయిదైనా చిక్కని తెలుగుదనంతో కూడిన చమత్కారాలూ, హాస్యం అచ్చంగా తెలుగు పుస్తకమే చదువుతున్నట్లు భ్రమింపజేస్తాయి.

లామంచా అనే గ్రామంలో సామాన్య కుటుంబీకుడైన డాన్ పొద్దస్తమానమూ  పుస్తకాలు ముందేసుకుని కూర్చునేవాడు. వీరుల, మహావీరుల గాథలన్నీ చదివి తలకెక్కించుకునేసరికి ఆయనలో ఒక వింతప్రవృత్తి మొదలవుతుంది. తాను కూడా మహావీరుణ్ణనిపించుకోవాలనీ, తన వీరగాథలు కూడా పుస్తకాల్లో చిరస్థాయిగా నిలిచిపోవాలనీ కలలుకంటూ చివరకు ఒకరోజు బక్కచిక్కిన ముసలి గుర్రాన్ని ఎక్కి, అట్టముక్కలు అంటించిన ఉక్కు టోపీ, ముత్తాతల  కాలంనాటి తుప్పుపట్టిన కవచం ధరించి, పాత కత్తినొకదాన్ని తీసుకుని, శాంకో  పాంజా అనే బంటుతో కలిసి దుష్టశిక్షణ, శిష్టరక్షణ చెయ్యడానికి బయలుదేరతాడు. ఆ క్రమంలో అతడికి ఎదురయ్యే అనేక సరదా సంఘటనలను నవలగా రాసుకొచ్చారు సెర్వాంటెజ్. డాన్ స్వభావరీత్యా మంచివాడే అయినప్పటికీ అతనిలోని మూర్ఖత్వం, అజ్ఞానం కలబోసిన వెఱ్ఱితనం ఒక్క అతనికి తప్ప మిగతా అందరికీ తెలుస్తూనే ఉంటుంది.

డాన్ తన కాల్పనిక ప్రపంచాన్ని వాస్తవమని మనసావాచా నమ్మడం అందరికీ  ఆశ్చర్యం కలిగిస్తుంది. కానీ కాస్త నిశితంగా పరిశీలిస్తే ప్రతీ మనిషిలోనూ అంతర్లీనంగా ఒక "డాన్ క్విక్ సెట్" ఉంటాడేమో!! ప్రతీ మనిషీ తాను గొప్పవాణ్ణనీ, మంచివాణ్ణనీ, తనలో అనేక సుగుణాలున్నాయనీ నమ్ముతాడు. ప్రతీ మనిషి కథలోనూ తనకు తానే ఒక పెద్ద హీరో. నిజానికి అది మనకు మనం చెప్పుకునే కథ. మరి ఎదుటి మనిషి కూడా మనల్ని హీరోలాగే చూస్తున్నాడా? ఈ హీరో కథను మరొక వ్యక్తిని అడిగితే నిస్సందేహంగా దాన్ని అతడి దృష్టి కోణం నుంచే చెబుతాడు. ఆ కథలో మనం హీరో కాకపోవచ్చు, విలన్ కావచ్చు, లేదా మరో సహాయక పాత్రో, కమెడియన్ పాత్రో కావచ్చు. ఆ కథకూ, మన కథకూ పోలికలుండవు లేదా ఆ కథ యథాతథంగా మనం మన గురించి చెప్పుకుంటున్న కథలా అయితే ఉండదు. మనం వీరశూరాగ్రేసరుడు "డాన్ క్విక్ సెట్" అని మనం అనుకున్నట్లు ఇతరులు అనుకోకపోవచ్చు. మన జీవితాల గురించి మనం చెప్పుకునే కథలు వాస్తవంగా జరిగినదాన్ని ప్రతిబింబించడంలో చాలాసార్లు విఫలమవుతాయి. వాటిల్లో వాస్తవికత లోపభూయిష్టమైనది. అలాగని అవి పూర్తిగా అబద్ధాలనీ కొట్టిపారెయ్యలేం.

మూడేళ్ళ క్రితం అనుకుంటా నోబెల్ గ్రహీత జె. ఎమ్. కూట్సీ, సైకోథెరపిస్టు అరాబెలా కర్ట్స్ సంయుక్తంగా రాసిన 'ది గుడ్ స్టోరీ' అనే పుస్తకం చదివాను. అందులో వాస్తవానికీ, కాల్పనికతకూ మధ్య సంబంధాన్ని సైకో ఎనలిటిక్ విశ్లేషణల నేపథ్యంలో విస్తృతంగా చర్చించారు. అందులో కూడా 'డాన్ క్విక్ సెట్' నవల ప్రస్తావన వస్తుంది. ఈ కథలో డాన్ సృష్టించుకునే ఆదర్శవంత సత్యం (ideal truth) వాస్తవిక సత్యం (real truth) కంటే మెరుగైనదేమో అనిపిస్తుంది. నవల రెండో భాగంలో ఒక సందర్భంలో డాన్ తాను అశ్వారూఢుడయిన మహా వీరుడిని అన్న భ్రమ నుండి విడివడి ఇలా అంటాడు: "నాకు ఒక శూరుడి ధర్మం పట్ల నమ్మకముంది, నేను నా నమ్మకాలకనుగుణంగా మసలుకునే వ్యక్తిని. అలా చెయ్యడం ద్వారా మనిషిగా నన్ను నేను మెరుగుపరుచుకుంటాను. నేను మునుపటిలా స్పానిష్ సమాజంలో శిథిలమైపోతున్న నా భవంతిలో మరణం కోసం ఎదురుచూస్తూ దుర్భరమైన స్థితిలో ఉండడం మీకు ఇష్టమా? లేదా ఇప్పటిలా పేదలకు, అణగారిన వర్గాలకు, బాధితులైన స్త్రీలకూ రక్షకుడుగా ఉండడం ఇష్టమా? అయినా నా నమ్మకాలు మనిషిగా నా ఎదుగుదలకు తోడ్పడుతున్నప్పుడు మీరు వాటిని నాశనం చేసే ప్రయత్నం చేస్తున్నారెందుకు?"

డాన్ క్విక్ సెట్ మాటల్ని పరిశీలిస్తే మనిషి శారీరక, మానసికాభివృద్ధికి తోడ్పడుతున్నప్పుడు కొన్ని భ్రమలని కూడా వాస్తవాల్లా నమ్మడంలో కోల్పోయేదేముంటుంది అనిపిస్తుంది. మనిషి మానసికారోగ్యానికి అవసరమైన మోతాదులో కాల్పనికత చేసే మేలుని గురించి చెప్పడానికి ఇంతకంటే మంచి ఉదాహరణ నాకైతే కనపడలేదు. నేటి సమాజంలో శాస్త్ర సాంకేతికాభివృద్ధి కారణంగా సృజనాత్మకతకు తావివ్వని మితిమీరిన స్పష్టత, తార్కికత లాంటివి మనిషి మానసికాభివృద్ధిని అనేక విధాలుగా నిర్వీర్యం చేస్తున్నాయనడంలో సందేహం లేదు. డాన్ ఆదర్శవాదాన్ని ఆచరించకపోయినా అతడి ఆదర్శాల వల్ల ప్రపంచానికొరిగే నష్టమైతే లేదని శాంకో పాంజాతో సహా డాన్  అనుచరులందరూ ముక్తకంఠంతో తీర్మానిస్తారు. ఇటువంటి భ్రమల వల్ల ప్రపంచం మరికొంచెం సజీవంగా, వినోదాత్మకంగా మారుతుందని అభిప్రాయపడతారు. 

"We have art in order not to die of the truth." అంటారు ఫ్రెడ్రిక్ నీచ. అలాగని తన వాస్తవాన్ని కల్పిత కథనాలతో మార్చుకొనే స్వేచ్ఛ మనిషికి ఉందా అన్నది ప్రశ్నర్థకమే. డాన్ కు వాస్తవంలో వీలుకాని విషయాలు కాల్పనిక జగత్తులో సాధ్యపడ్డాయి. మన వాస్తవాన్ని మనకు వీలుగా మార్చుకోవడానికి సాహిత్యం అనంతమైన అవకాశాలిస్తుందనడానికి "డాన్ క్విక్ సెట్" కథ చక్కని ఉదాహరణ. సహజంగా ‘కథ’ అనగానే సత్యదూరమైనది, కాల్పనికమైనదీ అనే స్థిరాభిప్రాయం ఉంటుంది. కానీ ఫిక్షన్ అనేది పూర్తి నిజమూ కాదు, అబద్ధమూ కాదు. అది సమీకరణాల్లో కాన్స్టెంట్ లా సాపేక్షమైనది, అస్థిరమైనదీనూ. అటువంటి కాల్పనిక ప్రపంచంలో తమకు తోచిన సత్యాన్ని తూకం వేసి నిర్ణయించుకునే అవకాశం పాఠకులకు ఎప్పుడూ ఉంటుంది.

Desire - Haruki Murakami

ప్రేమకు భాష ఉన్నట్లే మనిషిలోని కోరికకు కూడా భాష ఉంటుందంటారు మురాకమీ. టైటిల్ కి తగ్గట్టు ఈ కథలన్నీ లాజిక్ కి ఎంతమాత్రం అందని కోరికను గురించి రాసినవే.  "What I wanted was to be one with her, with nothing coming between us."- దారినపోతున్న స్త్రీని చూసి ఒక యువకుడు మనసులో అనుకునే మాటలివి. మరి ఆ అమ్మాయి అందగత్తేనా అంటే, అదీ కాదుట. ఆమె ముక్కు చూసి ఆమెతో అమాంతం ప్రేమలో పడ్డానంటాడు. :) ఆమెతో మాట కలపడం కోసం ఆమెకో కథ చెప్తాడు. ఆకలి, వ్యామోహం, మనిషిలో రహస్యమైన కోరికలూ- వెరసి ఈ కథలన్నీ మనిషి అదుపులోలేని (?) 'కోరికను' గురించి రాసినవే.

Image Courtesy Google

రికవరీ మోడ్ లో ఉన్నప్పుడు మెదడు మీద భారం మోపే పుస్తకాల కంటే మగతలోనైనా చదివించగలిగే పుస్తకాలు అవసరమవుతాయి. మునుపు మురాకమీ రచనల్లో 'నార్వేయన్ వుడ్' తో పాటు ఇతరత్రా కొన్ని ఫిక్షన్, నాన్ ఫిక్షన్ రచనలు చదివాను గానీ ఆయన కథలతో నాకు పెద్దగా పరిచయం లేదు. ఇంట్లో ఉన్న పుస్తకాలు వెతికితే వింటేజ్ మినీస్ వారి ఈ 'డిజైర్' కనిపించింది.

ఇందులో మురకమీ కథల్లో వివిధ రచనల నుండి సేకరించిన ఐదు కథలున్నాయి. ఈ కథలన్నిటిలో మూలవస్తువు మనిషిలో మౌలికమైన  భావోద్వేగాలు, కోరికలు. మనిషిలో నాగరికతకూ, ఆధునికతకూ దూరంగా మరో ఆదిమమైన మనిషి ఉంటాడని సైకో ఎనాలిసిస్ చెబుతుంది. ప్రతి మనిషిలోనూ సమాజం హర్షించని కొన్ని ఆదిమ భావజాలాలు అంతర్లీనంగా ఉంటాయి. అవి కొన్ని కొన్ని సందర్భాల్లో అనుకోని విధంగా బయటకి వస్తుంటాయి. నిజానికి ఒక మనిషి మరో మనిషితో సులభంగా కనెక్ట్ అవ్వడంలో కూడా ఈ మౌలిక అంశాలే ప్రధాన పాత్ర పోషిస్తాయి అనిపిస్తుంది. మనిషితనానికి దగ్గరగా ఉండే కొన్ని భావాలూ, భావజాలాలూ మరొక వ్యక్తిలో కనిపించినప్పుడు వాళ్ళు మనకు దగ్గర మనుషుల్లా అనిపించడం సహజం. అటువంటి వాళ్ళని సరదాగా "పార్టనర్ ఇన్ క్రైమ్" అంటూ ఉంటాం. వాళ్ళు ఎటువంటి జడ్జిమెంట్లు చెయ్యకుండా మనలోని మంచితో పాటు చెడుని కూడా సహానుభూతితో చూడగలరని నమ్ముతాం. 

ఈ కథల్లోని పాత్రలు తోటిమనుషులతో అటువంటి 'కనెక్షన్'ను వెతుక్కుంటాయి. "The Second Bakery Attack" కథలో కొత్తగా పెళ్ళైన జంట అర్థరాత్రి వేళ ఆకలి తట్టుకోలేక, ఇంట్లో ఏమీ లేకపోవడంతో ఒక బేకరీకి దొంగతనానికి బయలుదేరతారు. అంతవరకూ సమాజంలో హుందాగా జీవిస్తున్న ఈ జంటలో ఉన్నట్లుండి ఇటువంటి విచిత్రమైన కోరిక కలగడానికి కారణాలు భర్త కథగా చెప్పే అతని గతంతో ముడిపడి ఉంటాయి. మనిషిలో కొన్ని బలమైన కోరికలకు లాజిక్ అస్సలు ఉండదని చెప్పడమే మురాకమీ ఉద్దేశ్యం అనిపిస్తుంది. ఈ క్రింది వాక్యాలు చూడండీ, లావాలా ఎప్పుడు ఉబికి వస్తుందో తెలీని అదిమిపట్టిన కోరికకు ఎంత గాఢమైన వర్ణన!!

One, I am in a little boat, floating on a quiet sea. Two, I look down, and in the water I see the peak of a volcano thrusting up from the ocean floor. Three, the peak seems pretty close to the water’s surface, but just how close I cannot tell. Four, this is because the hypertransparency of the water interferes with the perception of distance.

I myself have adopted the position that, in fact, we never choose anything at all. Things happen. Or not.

‘The baker was a classical-music freak, and when we got there, he was listening to an album of Wagner overtures. So he made us a deal. If we would listen to the record all the way through, we could take as much bread as we liked.

రెండో కథ 'On Seeing the 100% Perfect Girl One Beautiful April Morning' కథతో చాలా మంది పాఠకులు సులభంగా కనెక్ట్ అవుతారు. జీవితంలో కొందరు తారసపడినప్పుడు తొలిపరిచయంలోనే "హీ/ షీ ఈజ్ ది వన్" అనిపిస్తుంది. అన్ని అడ్డుగోడల్నీ దాటుకుని మనలో మనకు తెలీని మరో మనిషిని వాళ్ళు గుర్తుపట్టినట్లు అనిపిస్తుంది. మళ్ళీ ఇక్కడా కూడా లాజిక్ పెద్దగా ఏమీ ఉండదు. మురాకమీ హీరో దారినపోతున్న ఒక అమ్మాయి ముక్కు తీరు చూసి ప్రేమలో పడ్డానంటాడు. :) 'అందం' సహజ నిర్వచనాలకి చాలా దూరంగా ఉండే ఆమె తన కంటికి జగదేక సుందరిలా అగుపించిందంటాడు. మరి దారినపోతున్న ఆమెతో ఎలా మాట కలపడం! ఎలా పరిచయం పెంచుకోవడం! వాళ్ళ కథ "హ్యాప్పీలీ ఎవర్ ఆఫ్టర్" అవుతుందా లేదా అన్నది కథ చదివి తెలుసుకోవాల్సిందే.

Wish I could talk to her. Half an hour would be plenty: just ask her about herself, tell her about myself, and – what I’d really like to do – explain to her the complexities of fate that have led to our passing each other on a side street in Harajuku on a beautiful April morning in 1981. This was something sure to be crammed full of warm secrets, like an antique clock built when peace filled the world.

After talking, we’d have lunch somewhere, maybe see a Woody Allen movie, stop by a hotel bar for cocktails. With any kind of luck, we might end up in bed.

Potentiality knocks on the door of my heart.

Now the distance between us has narrowed to fifteen yards.

'Birthday Girl' కథ కాస్త క్రిప్టిక్ గా అనిపిస్తుంది. తన పుట్టినరోజు కానుకగా ఆ 20 ఏళ్ళ అమ్మాయి ఏం కోరుకుందో, ఆ వృద్ధుడు ఆమెకు ఏమి కానుక ఇచ్చారో పాఠకుల ఊహకే వదిలేస్తారు రచయిత. 'Samsa in Love' కథను కాఫ్కా 'మెటమార్ఫసిస్' నేపథ్యంగా తీసుకుని రాశారు మురాకమీ. కోరికనూ, వ్యామోహాన్నీ కొత్త వెలుగులో చూపించే ప్రయత్నం చేసిన ఈ కథ ఇందులోని మిగతా కథలన్నిటికంటే భిన్నంగా ఉంటుంది. హ్యాపీ రీడింగ్ :)

పుస్తకం నుండి మరికొన్ని వాక్యాలు :

ONCE UPON A time, there lived a boy and a girl. The boy was eighteen and the girl sixteen. He was not unusually handsome, and she was not especially beautiful. They were just an ordinary lonely boy and an ordinary lonely girl, like all the others. But they believed with their whole hearts that somewhere in the world there lived the 100% perfect boy and the 100% perfect girl for them. Yes, they believed in a miracle. And that miracle actually happened. One day the two came upon each other on the corner of a street.

They should never have undertaken it, because they really and truly were each other’s 100% perfect lovers, and it was a miracle that they had ever met. But it was impossible for them to know this, young as they were. The cold, indifferent waves of fate proceeded to toss them unmercifully.

When they awoke, their heads were as empty as the young D. H. Lawrence’s piggy bank.

But the glow of their memories was far too weak, and their thoughts no longer had the clarity of fourteen years earlier. Without a word, they passed each other, disappearing into the crowd. Forever. A sad story, don’t you think?

‘Hey, bumpers are made for denting.’

‘No matter what they wish for, no matter how far they go, people can never be anything but themselves. That’s all.’

THE STORY HE told me came out after we had knocked around other topics over some wine, so strictly speaking it might not be altogether true. There are parts I didn’t catch, and details I’ve kind of imagined and woven in. And to protect the real people in it, I’ve changed some of the facts, though this doesn’t have a bearing on the overall story. Still, I think things took place pretty much as set out. I say this because though I might have forgotten some of the details, I distinctly recall the general tone. When you listen to somebody’s story and then try to reproduce it in writing, the tone’s the main thing. Get the tone right and you have a true story on your hands. Maybe some of the facts aren’t quite correct, but that doesn’t matter – it actually might elevate the truth factor of the story. Turn this around, and you could say there are stories that are factually accurate yet aren’t true at all. Those are the kind of stories you can count on being boring, and even, in some instances, dangerous. You can smell those ones a mile away.

Every Time I Find the Meaning of Life, They Change It: Wisdom of the Great Philosophers on How to Live - Daniel Klein

ఆదర్శంగా జీవించడానికి సార్వజనీనమైన బ్లూ ప్రింట్ ఇదీ అంటూ ప్రత్యేకంగా ఏదీ ఉండదు. అది ప్రతీ మనిషికీ 'టైలర్ మేడ్' కొలతలతోనే వస్తుంది. అందుకే ఇతరుల నిర్వచనాలను మనం బట్టీపట్టడం వల్ల ప్రయోజనం లేదు. ఈ విషయంలో ఎవరి నిర్వచనాలు వాళ్ళవే. కానీ మన పూర్వీకుల నుండీ, తమ అనుభవాలను అక్షరీకరించిన తత్వవేత్తల నుండీ మనం ఎంతో నేర్చుకోవచ్చు. ఎటొచ్చీ ఒక వయసులో ఒక ఫిలాసఫీ సరైనదనిపిస్తే, మరో వయసులో మరో ఫిలోసఫీ సరైనదనిపిస్తుంది. దీనికి తోడు మారుతున్న సంస్కృతులతో బాటు సందర్భానుసారం కొత్త కొత్త ఫిలాసఫీలు పుట్టుకొస్తున్నాయి. అందుకేనేమో అమెరికన్ సోషల్ ఫిలాసఫర్, థియలోజియన్ Reinhold Niebuhr- “Every time I find the meaning of life, they change it.” అన్నారు.

Image Courtesy Google

ఏ తాత్విక మార్గాన్ని అనుసరించాలో తెలీని సందిగ్ధతల మధ్య అనేక తత్వాలను సమన్వయం చేస్తూ జీవితానికి మనదైన సొంత ఫిలాసఫీ తయారుచేసుకోవడం అవసరమని అనుకున్నారో ఏమో డేనియల్ క్లైన్ ముప్పైల వయసులో తనను ప్రభావితం చేసిన సిద్ధాంతాలను ఎప్పటికప్పుడు కోట్స్ రూపంలో ఒక పుస్తకంగా రాసిపెట్టుకునేవారు. అలా క్లైన్ చదివిన పుస్తకాల నుండి ఒక్కో సిద్ధాంతాన్నీ తన దృక్కోణం నుండి చూస్తూ రాసిన పుస్తకమే ఈ "Every Time I Find the Meaning of Life, They Change It". డేనియల్ క్లైన్ ను ఆరేడేళ్ళుగా చదువుదామనుకున్నా ఈ పుస్తకం కనిపించగానే టైటిల్ చాలా ఆసక్తికరంగా అనిపించి వెంటనే చదివేలా చేసింది.

నేను ఇరవైలలో చదివిన ఆల్బర్ట్ కామూ, జిడ్డు కృష్ణమూర్తి, హెర్మన్ హెస్, ఆండ్రే గిడే లాంటి వాళ్ళతోబాటు తరువాతి కాలంలో చదివిన స్టాయిక్, ఈస్టర్న్ ఫిలాసఫీలు క్రమేపీ ఫిలాసఫీపై ఒకప్పటి ఆసక్తిని సడలించాయి. సత్యశోధన విషయంలో ఏ సంస్కృతికి చెందిన ఎంత గొప్ప తత్వమైనా చివరకు హ్యూమన్ మోర్టాలిటీ దగ్గరకే వచ్చి ఆగిపోయేది. తత్వవేత్తలందరూ యెటువంటి భాష వాడినా, ఏ శైలిలో చెప్పినా కర్మ సిద్ధాంతామనే ఒకే ఒక్క సత్యాన్ని మళ్ళీ మళ్ళీ చెప్పినట్లనిపించేది. ఈ పుస్తకం మునుపు చదివిన ఆ  ఫిలాసఫీలన్నిటినీ మరోసారి పునఃశ్చరణ చేసుకునే అవకాశం ఇచ్చింది.

క్లైన్ ఈ పుస్తకాన్ని స్టాయిక్స్ మొదలు పలువురు ప్రపంచ ప్రసిద్ధ తత్వవేత్తల సిద్ధాంతాలకు తన జీవితానుభవాలతో కూడిన ఆసక్తికరమైన విశ్లేషణల్ని జతచేస్తూ పిచ్చాపాటీ కబుర్లు చెబుతున్నట్లు రాశారు. అందువల్ల లోతైన తాత్విక చర్చలే అయినప్పటికీ ఈ పుస్తకంలోని అంశాలన్నీ సరళంగానూ, అదే సమయంలో ఆహ్లాదంగానూ అనిపిస్తాయి. క్లైన్ క్లిష్టమైన సమయాల్లో నిరాశానిస్పృహలు ఆవహించినప్పుడు ఈ తత్వాలని తన జీవితానికి అన్వయించుకున్న తీరు నాకు బాగా నచ్చింది. ఎంతగా అంటే నాక్కుడా ఇటువంటి జర్నల్ ఒకటి రాసుకోవాలనుకునేంతగా.

హెడోనిస్ట్ అయిన గ్రీకు తత్వవేత్త ఎపిక్యూరస్- “Do not spoil what you have by desiring what you have not; remember that what you now have was once among the things you only hoped for.” అంటారు. దాన్నే మరో విధంగా చెప్పారు ఎమెర్సన్- “We are always getting ready to live, but never living.”

ఎపిక్యూరస్ లాంటి స్టాయిక్లు ఆదర్శ జీవన మార్గానికి శాస్త్రీయంగానూ, నైతికంగానూ కూడా ఆమోదయోగ్యమైన ఆరోగ్యకర విధానాలను మనముందుంచినా, వాటిని కాలంచెల్లిన తత్వాలుగా తీసిపారేసి ఆధునికత పేరిట వెర్రితలలు వేస్తున్న నేటి తాత్విక (?) ప్రమాణాల గురించి ఇందులో విస్తృతంగా చర్చించారు క్లైన్. ఆధునిక మానవుడికి జరామరణాలు లేని మనుష్య జన్మ కావాలి. మరో భావోద్వేగానికి తావులేని శాశ్వతానందం కావాలి. ఎపిక్యూరస్ ప్రతిపాదించిన సిద్ధాంతాలను అదే హెడోనిస్ట్ వర్గానికి చెందిన బ్రిటిష్ ఫిలాసఫర్ డేవిడ్ పియర్స్ లాంటివాళ్ళు పురోగతి పేరిట ఎలా వక్రీకరించారో క్లైన్ విశ్లేషణలు చదివితే అర్థమవుతుంది.

“Genetic engineering and nanotechnology will abolish suffering in all sentient life. This project is ambitious but technically feasible. It is also instrumentally rational and ethically mandatory.” — David Pearce, British Philosopher (1960– ), Hedonist.

డేవిడ్ పియర్స్ "ఫీల్ గుడ్ ఉటోపియా" ప్రకారం మనిషి నిరంతరం ఆనందంగా మాత్రమే ఉండడానికి "సింథెటిక్ మూడ్స్" సృష్టించడంలో తప్పులేదు.  నిజానికి యాంటీ డిప్రెషన్ పిల్స్ లాంటివి చేసే పని కూడా అదే. మనిషికి మోర్టాలిటీ చేధించలేని పజిల్ అయితే, "శాశ్వతానందం" (అత్యాశ / విపరీతం?) అందని ద్రాక్షలాగా ఊరిస్తున్న లక్ష్యం. నిజానికి ఆదర్శ జీవితానికి అర్థాన్నిచ్చే అన్ని నిర్వచనాలూ ఆ "ఆనందం" అనే సో కాల్డ్ బ్రహ్మపదార్థం దగ్గరకే వచ్చి ఆగుతాయి. కానీ ఆధునిక తరం ఆ ఆనందం శాశ్వతం కావాలనుకుంటోంది. ఒకసారి క్లౌడ్ 9 అనుభవం చవిచూశాక మరో అనుభవం దానికంటే ఖచ్చితంగా గొప్పదై ఉండాలి. నిరంతరం డోపమైన్ హిట్స్ దొరకడం, ఆనందడోలికల్లో తేలియాడడం కుదిరేపని కాదు కాబట్టి సమస్త సౌకర్యాలూ ఉన్నా, దేనికీ లోటు  లేకపోయినా నేటి తరం డిప్రెషన్తో బాటు పలు మానసిక వైకల్యాలతో సతమతమవుతోంది. ఎంత నింపినా నిండని చిల్లు కుండలాంటి మనిషి కోర్కెల్ని భర్తీ చెయ్యడానికి అనేక వినోదప్రధానమైన అంశాలు తెరమీదకొచ్చాయి. ప్రతీ సమస్యకూ పరిష్కారం ఉండే తీరాలని నమ్మే సైన్సు జెనెటిక్ ఇంజనీరింగ్, నానో టెక్నాలజీ మనిషికి అన్ని బాధలనుంచీ విముక్తి కలిగించి శాశ్వతానందాన్నిస్తాయని నమ్మబలుకుతోంది. ఇది అత్యాశే అయినా అసంభవం కాదంటూ శాస్త్రవేత్తలు ఈ దిశగా పరిశోధనలు మొదలుపెట్టారు.

డేవిడ్ పియర్స్ వాదనను సవాలుచేసే కథ “Escape from Spiderhead” గురించి రచయిత ప్రస్తావించగా ఆ కథ వెతికి చదివాను. "Lincoln in the Bardo" రచయిత జార్జ్ సాండర్స్ రాసిన ఆ కథనే నెట్ఫ్లిక్స్ మూవీగా కూడా తీశారట (క్రిస్ హెమ్స్వర్త్ హీరో). నేనా సినిమా ఇంకా చూడలేదు. ఈ కథలో ప్రధాన పాత్రధారిపై "మైండ్ అండ్ ఎమోషన్ ఆల్టరింగ్ డ్రగ్స్"ని ప్రయోగిస్తారు. 'మోబి ప్యాక్' అనే ఒక పరికరాన్ని సర్జరీతో శరీరానికి అమర్చి పరిశోధనలు చేస్తారు. ఆ ప్రయోగంలో భాగంగా అతడిని హెథర్ అనే స్త్రీతో కలిపి ఒక గదిలో ఉంచుతారు. ప్రొటగోనిస్ట్ కి మునుపు ఎంతమాత్రమూ ఆకర్షణ లేని హెదర్ తో లవ్ డ్రగ్ ఇచ్చిన తరువాత విపరీతమైన వ్యామోహంలో పడిపోతాడు. హెదర్ కు కూడా ఆ డ్రగ్ ఇస్తారు. ఆ గదిలో ఇద్దరూ చాలా ప్యాషనేట్ గా ఒకటవుతారు. ఈ లవ్ డ్రగ్ గురించి చదువుతున్నప్పుడు షేక్స్పియర్ "A Midsummer Night's Dream"లో 'లవ్ పోషన్' గుర్తొచ్చింది. విచిత్రమేమిటంటే, హెథర్ తనకు సరైన జోడు అనుకున్నప్పటికీ, ఆ రసాయనాల ప్రభావం తగ్గగానే ఆమెను పూర్తిగా పట్టించుకోవడం మానేస్తాడు. రేచల్ అనే మరో అమ్మాయితో ఇదే ప్రయోగాన్ని మళ్ళీ చేస్తారు. అప్పుడు కూడా అతడికి రేచల్ తన "వన్ ట్రూ లవ్" అనే  అనిపిస్తుంది.

Says the protagonist: “Soon my memory of the perfect taste of Heather’s mouth was being overwritten by the current taste of Rachel’s mouth, so much more the taste I now desired. I was feeling unprecedented emotions, even though those unprecedented emotions were (I discerned somewhere in my consciousness) exactly the same emotions I had felt earlier, for that now unworthy-seeming vessel Heather. Rachel was, I mean to say, it.”

Sublime love, total delight in finding one’s long-desired soul mate, is thus reduced to drops of a drug. And once the experimental subject knows that, strong as his current feelings are, he realizes that ultimately his love is meaningless. (Of course, some readers may see Saunders’s tale as wicked commentary on the undrugged, but nonetheless fickle, human heart.)

“Neuromodulation of mood”తో భావోద్వేగాలను నియంత్రించి మనిషికి ఆనందం తప్ప చిన్న బాధ కూడా కలగకుండా చూడడం సాధ్యమే గానీ, "ఇది సరైనా మార్గమేనా?" అన్నది అసలు ప్రశ్న. వీటివల్ల మిగిలేది కష్టం, కన్నీరు తెలీని డొల్లజీవితాలేగా! మరో హెడోనిస్ట్ గ్రీకు తత్వవేత్త అరిస్టిపస్ కూడా పియర్స్ వాదనలకు తీసిపోకుండా, సంతోషాన్ని సాధించడానికి నైతిక విలువల్ని పట్టించుకోనవసరంలేదని అంటారు. 

“The art of life lies in taking pleasures as they pass, and the keenest pleasures are not intellectual, nor are they always moral.” - Aristippus, Greek/Libyan Philosopher (435–356 BC).

ఇకపోతే ఫిలాసఫీలన్నీ మంచివే కాదు కదా! మంచి-చెడుల బేరీజు వేసుకుని చదివిన ప్రతీ తత్వం మనపై ప్రభావం చూపించకుండా జాగ్రత్తపడడం కూడా అవసరం. ఒకప్పుడు టాల్స్టాయ్ ని చదువుతున్నప్పుడు జీవితపు చివరి దశలో జర్మన్ తత్వవేత్త ఆర్థర్ షోపెన్హార్ ప్రభావం టాల్స్టాయ్ పై తీవ్రంగా ఉండేదని తెలిసింది. షోపెన్హార్ నిరాశావాదం నుండి సాక్షాత్తూ టాల్స్టాయే తప్పించుకోలేకపోయారు. 20వ శతాబ్దపు తత్త్వవేత్త బెర్ట్రాండ్ రస్సెల్ ఈ పుస్తకంలో షోపెన్హార్ పై చేసిన విమర్శల గురించిన ప్రస్తావన చదివినప్పుడు టాల్స్టాయ్ గుర్తొచ్చారు. షోపెన్హార్ తన జీవితంలో కడు దుర్భర పరిస్థితుల్లో రాసిన రాతలకీ, ఆ రాతల ద్వారా వచ్చిన డబ్బు, కీర్తితో తరువాత కాలంలో గడిపిన విలాసవంతమైన జీవితానికీ అస్సలు సంబంధమేలేదంటారు రస్సెల్.

The twentieth-century philosopher Bertrand Russell, by all accounts a generally charitable man, thought that Schopenhauer was a consummate hypocrite. Wrote Russell: “He habitually dined well, at a good restaurant; he had many trivial love-affairs, which were sensual but not passionate; he was exceedingly quarrelsome and unusually avaricious. . . . It is difficult to believe that a man who was profoundly convinced of the virtue of asceticism and resignation would never have made any attempt to embody his convictions in his practice.”

ఇలా చెప్పుకుంటూపోతే అనేక తత్వాలను లోతుగా చర్చిస్తూ క్లైన్ రాసిన ఈ పుస్తకం పాఠకులకు ఒక పూర్తి స్థాయి "ఫిలాసఫీ బఫే"లా ఉంటుంది. హ్యాపీ రీడింగ్ :)

పుస్తకం నుండి మరికొన్ని వాక్యాలు : 

In the 1960s and 1970s, the idea of finding one’s true self and giving it full expression was very much in the air. In pursuit of this goal, many of us went into psychoanalysis or group therapy, practiced Transcendental Meditation, imbibed mind-expanding drugs, and engaged in talk marathons during which we tried to strip away all artifice, all delusion, all the bullshit we habitually told one another. I remember that many a romance and friendship was wrecked along the way.

Wrote Leopardi, “If all you seek from something is pleasure, you’ll never find it.

To feel pleasure in any act or activity, you have to pursue some end other than pleasure. To put it another way, the pursuit of happiness is a guaranteed dead end,

Woody Allen: “My one regret in life is that I am not someone else.”

Albert Einstein expressed this late-in-life phenomenon beautifully when he wrote, “I live in that solitude which is painful in youth, but delicious in the years of maturity.”

One thing about living in a psychological era is that few people give credence or value to a philosophical perspective. In our period, despairing of finding any meaning in life is rarely considered a sincerely held worldview; no, it is a sickness that needs to be cured.

“Estragon: We always find something, eh Didi, to give us the impression we exist? “Vladimir: Yes, yes, we’re magicians.”—SAMUEL BECKETT, IRISH NOVELIST AND PLAYWRIGHT (1906–1989), ABSURDIST

But the ultimate absurdist gag is the one about the human being looking for life’s meaning when there isn’t any to be found.

So off Horner goes to the doctor’s clinic, Remobilization Farm, for therapy that includes reading both the works of Sartre and the World Almanac. Until Horner gets a hold on his life, the doctor prescribes a method for making his daily choices: “[D]on’t let yourself get stuck between alternatives, or you’re lost. You’re not that strong. If the alternatives are side by side, choose the one on the left; if they’re consecutive in time, choose the earlier. If neither of these applies, choose the alternative whose name begins with the earlier letter of the alphabet. These are the principles of Sinistrality, Antecedence, and Alphabetical Priority—there are others, and they’re arbitrary, but useful.”

The doctor’s treatment for overcoming choice-making paralysis then goes on to “mythotherapy,” adopting “masks” to abolish the ego by acting out symbolic roles. This is Existentialism gone wacky.

Like many people I know, I sometimes feel guilty for living in a fortunate bubble, one where too often I am oblivious to the evil running like a mad dog through the bigger world. Being a hedonist with a conscience can be demoralizing. It turns out that this business of feeling good often comes at the price of somebody else’s deprivation, and then I have to consider which is more important to me: feeling good or being good?

“People deserve much less punishment, or even perhaps no punishment, for what they did many years ago as compared to with what they did very recently. - Derek Parfit, British Philosopher (1942– )

When Wittgenstein says that “eternal life belongs to those who live in the present,” he is suggesting that this kind of eternal life is available only to certain people and not to others.

“The unexamined life is surely worth living, but is the unlived life worth examining?” —Adam Phillips. (British Psychoanalyst and Philosopher (1954– )

Often, Niebuhr displayed a sense of humor about what he saw as man’s predicament. He concluded one sermon by saying, “What a contradiction—to be the judge of all things and yet to be a worm of the earth.” Not exactly a thigh-slapper, but not bad for a sermon.

Like political creeds and advertising slogans, philosophies of life arise and fall in a culture.

The Gate - Natsume Sōseki

కొన్నేళ్ళ క్రితం శామ్యూల్ బెకెట్ రచన "Waiting for Godot" చదివాను. పుస్తకం అయిపోవస్తున్నా విచిత్రంగా కథ మాత్రం ముందుకెళ్ళడం లేదు. సగానికి వచ్చేసరికి అసలు రచయిత ఏం చెప్పాలనుకుంటున్నారో అర్థంకాక తలపట్టుకున్నాను. ఏదేమైనా చదవడం పూర్తిచేశాక, "The art of nothing happening" is an art in itself అని గ్రహింపుకొచ్చింది. ఇప్పుడు బెకెట్ పుస్తకం ఎందుకు గుర్తొచ్చిందీ అంటే- జాపనీస్ రచయిత నాట్సూమీ సొసెకీ నవల "ది గేట్" చదివినప్పుడు కూడా దాదాపు అటువంటి అనుభవమే ఎదురైంది.

Image Courtesy Google

"Life is what happens to you while you're busy making other plans." అంటారు జాన్ లెనన్. జీవితంలో మనకి నిరంతరం ఏదో ఒక విషయం జరుగుతూ ఉండాలి. ముఖ్యంగా ప్రతి క్షణం ప్రత్యేకమైనదేదీ జరగకపోవడం మన దృష్టిలో జీవించడంలోకి రాదు. జీవితం పట్ల ప్రశాంతమైన నిర్లిప్తతను కేవలం రోజులు వెళ్ళదీయడంగా భావిస్తుంది నేటి తరం. ఈ భావన ఆధునిక సంస్కృతిలో మరింతగా పెరిగింది. అందుకే నేడు ఏమీ జరిగే అవకాశంలేని సామాన్యమైన కాలాన్ని పూరించుకోడానికి సినిమాలూ, మాల్స్, ట్రావెలింగ్, షాపింగ్, వండర్ ల్యాండ్స్, కేఫ్స్, పార్టీస్, మ్యూజిక్ షోస్- ఇలా లెక్కకుమించిన వినోదప్రధానమైన మార్గాలున్నాయి. ఇవన్నీ ఉపరితలంలో మనం సంతోషంగానే ఉన్నామన్న భ్రమను కలుగజేసి సుఖంగా జీవిస్తున్నామన్న భరోసా ఇస్తాయి. అటువంటి తాత్కాలికమైన డోపమైన్ హిట్స్ కోసం, అడ్రినలిన్ రష్ కోసం నిరంతరం అర్రులు చాస్తున్న తరం మనది.

హెర్మన్ మెల్విల్లే కథ "బార్టిల్‌బై ది స్క్రీవెనర్"లో "I prefer not to" అని కార్యాచరణకు సుముఖంగా లేని కథానాయకుడిలాగే సొసెకీ నవలలోని పాత్రలు కూడా కార్యాచరణకు సుదూరమైన వ్యక్తిత్వంతో కనిపిస్తాయి. వీళ్ళకి ఏ విషయంలోనైనా ఒక నిర్ణయానికి రావడం అత్యంత కష్టమైన పని. అలాగని  వాళ్ళని సోమరులనుకుంటే పొరబాటే. వాళ్ళు నిరంతరం ఏదో ఒక పని చేస్తూనే కనిపిస్తారు. కానీ అవేమీ గొప్ప గొప్ప పనులు (?) కావు. ఇందులో  కథానాయకుడి సోసుకే తన స్నేహితుడి భార్యను వివాహం చేసుకున్నందుకు అపరాధభావంతో జెన్ మార్గాన్ని అనుసరించాలని ప్రయత్నిస్తాడు. నవల మొదట్నుంచీ చివర వరకూ ప్రధాన పాత్ర 'సోసుకే'తో సహా అతడి భార్య ఓయోనే, తమ్ముడు కొరోకూ, స్నేహితుడు మొదలైన పాత్రలన్నీ తమ దైనందిన జీవితంలో సర్వసాధారణమైన పనుల్లో నిమగ్నమైపోయి కనిపిస్తారు. కొన్ని సందర్భాల్లో అతి పెద్ద సమస్యల (ఆర్ధిక/సామజిక) నుండి మొహం చాటేస్తున్నారని  కూడా అనిపిస్తుంది. రోజులు, నెలలు గడిచిపోతున్నా వాళ్ళ జీవితాల్లో పెద్దగా చెప్పుకోదగ్గ విషయాలేవీ జరగవు. నిజానికి వాళ్ళందరూ తమ చేతుల్లో లేని సమస్యల్ని కాలానికీ, విధికీ వదిలేసి తమ ముందున్న ముఖ్యమైన పనులపై మాత్రమే దృష్టి పెట్టడం చూస్తాం. మన జీవితం మన చేతుల్లోనే ఉందనీ, ప్రతీ సమస్యనూ మనం తక్షణమే ఎదుర్కోవాలనీ (action) బోధించే కర్మ సిద్ధాంతాన్ని ఒకరకమైన అనాసక్తితో, నిర్లిప్తతతో ప్రశ్నిస్తుందీ నవల.

ఒక సందర్భంల్లో సోసుకే భార్య జబ్బుపడుతుంది. ఆసరికే విసిగిపోయిన పాఠకులం ఆమెకేమవుతుందో అని కాస్త కుతూహలంగా ఎదురుచూస్తాం. కానీ ఏమీ జరగదు. చివర్లో జెన్ మార్గాన్ని వెతుక్కుంటూ వెళ్ళిన సోసుకేకి హెర్మన్ హెస్ 'సిద్ధార్థ' తరహాలో జ్ఞానోదయం అవుతుందేమో అని ఆత్రంగా ఎదురుచూస్తాం. ఎటువంటి ఉపన్యాసాలూ లేకుండానే ఆ సందర్భం కూడా ముగిసిపోతుంది. కానీ నిశితంగా గమనిస్తే సొసెకీ నవలలో కథంతా 'బిట్వీన్ ది లైన్స్' జరుగుతూ ఉంటుంది. నవలలో 'Loud revelations' లేని మౌనంతో కూడిన సందర్భాలూ, సన్నివేశాలూ చెప్పే కథే ఎక్కువ.

ఎటువంటి ప్రయాసలూ, ప్రయత్నపూర్వకమైన వినోదాలూ లేకుండా రోజువారీ జీవితాన్ని యధాతథంగా అంగీకరిస్తూ ఉన్నదున్నట్లుగా జీవిస్తే ఎలా ఉంటుందో సొసెకీ నవలలోని జీవితాల్ని చూస్తే అర్థమవుతుంది. నిజానికి క్షణం తీరికలేని ఆధునీకరణను సంతరించుకున్న నేటి జపాన్ కీ సొసెకీ రచనలో కనిపించే అలనాటి జపాన్ కీ కూడా ఎక్కడా పొంతనలుండవు. ముఖ్యంగా జీవించడం పేరిట ఖాళీలను పూరించుకోవడం అలవాటైపోయిన నేటి సంస్కృతికి సొసెకీ కథలోని పాత్రలు గ్రహాంతర వ్యవహారంలా అనిపించే అవకాశం ఉంది. సొసెకీ నవల అలనాటి జపాన్ సంస్కృతిలో కీలక భాగమైన  విరామాన్నీ, ఉబుసుపోనితనాన్నీ, ఏకాంతాన్నీ ఒక ఉత్సవంగా చేసి చూపిస్తుంది. ఆ రెండు సంస్కృతుల మధ్యన సంధి కాలపు సంఘర్షణను వివరించే ప్రయత్నం చేస్తుంది.

Reconciliation - Naoya Shiga

20వ శతాబ్దపు సాహిత్యాన్ని శాసించిన ఆటోబయోగ్రఫికల్ ఫిక్షన్ (Shishōsetsu - Confessional literature) రచయితల్లో జపాన్ కు చెందిన నవోయా షిగా పేరు ప్రముఖంగా వినిపిస్తుంది. "నా సాహిత్యానికి ముడిసరుకు నేనే, నేను మాత్రమే" అని చెప్పుకున్నప్పటికీ కథలో, కథనంలో, ఇతరత్రా పాత్రల్లో ఆయన స్వానుభవాలకు ఊహాత్మకతను జోడించే శైలి, రచయితగా షిగాను ప్రత్యేకంగా నిలబెడుతుంది. పుట్టినప్పుడే తల్లిని పోగోట్టుకున్న షిగాకు సన్నిహితం కాలేని తండ్రి నవోమిచీతో ఉన్న సంక్లిష్టమైన సంబంధాన్ని గురించి 1917లో రాసిన నవలిక 'Reconciliation'ని కేవలం ఐదే వారాల్లో పూర్తి చేశారట. ఈ కథ ద్వారా షిగా తన జీవితపు తొలినాళ్ళ మానసికమైన గాయాలను మాన్పుకునే ప్రయత్నం కనిపిస్తుంది.

Image Courtesy Google

మానవ సంబంధాలు అనుకున్నంత సరళం కాదు. ఎప్పుడు ఏ మాట, ఏ చర్య, ఎవరిని ఎలా నొప్పిస్తుందో ఊహించడం కష్టం. దీనికి ఏ సంబంధమూ మినహాయింపు కాదు. షిగా తండ్రికి ఇష్టంలేని వివాహం చేసుకున్నందువల్ల వాళ్ళిద్దరి మధ్యా విభేదాలు తలెత్తాయి. ఈ కారణంగానే ఆ పెళ్ళి తర్వాత  నాలుగేళ్ళ పాటు షిగా ఏమీ రాయలేదు. మరో ప్రముఖ జాపనీస్ రచయిత నట్సుమే సోసికి (Natsume Sōseki) ఈ వైరాన్ని గురించి 'ఆశాహి' అనే పత్రికలో సీరియల్ గా రాయమని షిగాను కోరినప్పటికీ ఆయన రాయలేకపోయారు. [నిజానికి సోసికి మాస్టర్ పీస్ 'కొకోరో' కూడా ఆ తండ్రీకొడుకుల విభేదాల ప్రేరణగానే రాశారంటారు.] తర్వాత సోసికి "పోనీ రాయలేకపోవడం గురించే ఒక నవల ఎందుకు రాయకూడదూ?" అని అడగ్గా షిగా కలంనుండి ఈ రచన ప్రాణంపోసుకుంది. జననమరణాలకూ, వాటి మధ్య కొట్టుకులాటకూ సంబంధించిన సాధారణ అంశాలను గురించే రాసినప్పటికీ, షిగా వర్ణనలో సైకాలజీకి సంబంధించిన సంక్లిష్టమైన శైలి ఆయన కథల్ని ప్రత్యేకంగా నిలబెడుతుంది. విశ్వజనీనమైన అంశాలతో కూడినదైనా జీవితానికీ, కళకూ మధ్య సన్నిహిత సంబంధాన్ని గురించి చెబుతుందీ రచన.

కళాకారుడి సృజనాత్మకతను ప్రేరేపించడానికి 'మ్యూజ్' అవసరమవుతుంది. దాన్నొక ట్రిగ్గర్ అనొచ్చు, లేదా డ్రైవింగ్ ఫోర్స్ అనొచ్చు. తండ్రితో ఉన్న విభేదాలు పరిష్కరించుకోవడంలో షిగాకు ఈ నవల రాయడం ఒక ఊతంగా ఉపయోగపడింది. నవల పూర్తయ్యేసరికి తండ్రితో ఉన్న విభేదాలు కూడా సమసిపోయాయి. దానితోబాటే షిగా నాలుగేళ్ళ 'రైటర్స్ బ్లాక్' కూడా మాయమైపోయింది. షిగాకు పేరు ప్రఖ్యాతలార్జించి పెట్టిన 'ది డార్క్ నైట్స్ పాసింగ్' నవల మొదలు అనేక రచనలు 'Reconciliation' రాసిన తర్వాతే  చేశారు. 

సతోకో జననంతో జుంకిచికీ, అతడి తండ్రికీ మధ్య ఉన్న విభేదాలు సమసిపోతాయనుకుంటే తర్వాత జరిగిన పరిణామాలు వారి సంబంధాన్ని మరింత జటిలం చేస్తాయి. చివరకు వారిద్దరి మధ్యా సయోధ్య ఎలా కుదిరిందన్నదే మిగతా కథ. జుంకిచి పాత్ర ద్వారా షిగా తన తండ్రిపట్ల ఉన్న కోపానికీ, దురభిమానాలకూ పరిష్కారం వెతుక్కునే ప్రయత్నం చేస్తారు. ఈ కథలో ప్రధాన పాత్ర జుంకిచి బిడ్డ సతోకో గురించి రాసిన వర్ణన చదివినప్పుడు హ్రిషిదా 'అభిమాన్' గుర్తుకొచ్చింది. సినిమాల్లో కళకూ , జీవితానికీ ఉన్న దగ్గర సంబంధం గురించి తీసిన ఆ సినిమాకూ ఈ నవలకూ నాకు చాలా పోలికలు కనిపించాయి. అది కూడా కళను ఆధారంగా చేసుకున్న 'Reconciliation' ఆధారంగా తీసిన సినిమానే. హ్రిషికేష్ ముఖర్జీ 'అభిమాన్'లో ప్రేమించి పెళ్ళిచేసుకున్న జంట (జయా, అమితాబ్) మధ్య వృత్తిపరమైన పోటీ కారణంగా భర్త మనసులో విషబీజాలు నాటుకుంటాయి. విచ్ఛిన్నమైన వారి వివాహాన్ని పుట్టబోయే బిడ్డే సరిదిద్దుతుందన్న ఆశతో భర్త రాకకోసం ఎదురుచూస్తుందామె. కానీ చివరకు పుట్టిన బిడ్డ పురిట్లోనే మరణిస్తాడు. తనకు మిగిలిన ఆఖరు ఆశ కూడా కరిగిపోగా ఆమె శిలలా మిగిలిపోతుంది. సున్నితమైన భావోద్వేగాలతో ముడిపడి ఉండే మానవ సంబంధాలను గురించి తీసిన చిత్రాల్లో అదొక క్లాసిక్. 'Reconciliation' చదువుతున్నప్పుడు చిన్నప్పుడు ఎన్నోసార్లు చూసిన ఆ సినిమా గుర్తుకువచ్చింది. ఆపకుండా చదివించిన షిగా నేరేషన్ పాఠకుడికి కథెలా చెప్పాలో మాస్టర్ క్లాస్ లో ఉదహరించాల్సిన రచన.

పుస్తకం నుండి కొన్ని వాక్యాలు:

I was writing a piece for a literary journal that had to be finished by 19 August. Every night at ten o’clock I would set to work on it, but the material was proving hard to handle. At first I called it ‘The Daydreamer’, then changed it to ‘The Dreamer’. It focused on my relationship with Father six years previously, when I was living in the small city of Onomichi on the Inland Sea. I personally disliked Father. This was more than the inescapable tangle of emotion that binds most parents and children, I felt: at the root of our mutual animosity was a basic disharmony. But although I found it relatively easy to talk about these feelings, I found I couldn’t express them on paper. I didn’t want to use my writing to emotionally purge myself. This was partly out of consideration for him, but I was also afraid that it would poison my work.

Moreover, as I have mentioned, I was hampered by my resolve not to use my work to purge my resentment of Father. The grudge I bore him lived within me like another self. Yet it did not fill me, for beside it dwelt still another self that was deeply sympathetic.

I felt a deep surge of resentment. My thinking went as follows: had the family not attempted to use the baby to reconcile Father and me, she wouldn’t have died.

Her mood and mine were like oil and water.

There must be some sort of rationale, I felt, for the age-old custom that a husband shouldn’t watch his wife give birth. It certainly wouldn’t be good if his presence made her worry about how unattractive her face or her posture might look; bearing the baby safely should be her only concern. For my part, I didn’t think seeing my wife in such an unseemly state was a very good idea. Having to stare at her suffering didn’t appeal to me either.

About the time we pulled out of Kitasenjū, I began to leaf through M’s book on Rodin. At first, I was too distracted to give it my full attention. Before long, though, the pictures began to suck me in. I became acutely aware of the eternal quality of Rodin’s art. I could feel excitement bubbling up from the pit of my stomach, and with it a pleasurable sensation of liberation. It felt as if my own heart were flying off to seek Rodin’s. This experience was strangely invigorating.

The biggest problem was that my mental image of Father just wouldn’t stand still. To put it another way, I found my feelings about him were constantly shifting. Each time I started writing, he would look calm, even conciliatory, and I could go ahead feeling quite calm myself. As I continued, however, Father’s expression would gradually change, and I would respond by shifting from a factual to a more argumentative style. As soon as this happened, Father’s face grew stubborn and cross, and I had no choice but to lay down my pen.

Suppose I’d become the kind of person Father would have liked – judged by my eyes today, that person would be worthless.’

I am reminded of the lines from an old Chinese poem:
"From East and West, South and North
We make our way home at last
Together in the depths of night
We look out upon the same snow-capped peaks."