టాల్స్టాయ్ అన్నా కరెనిన లో “All happy families resemble one another, every unhappy family is unhappy in its own way.” అంటూ దుఃక్ఖానికి ప్రత్యేకతను ఆపాదిస్తారు, ఆండ్రే గిడే 'ది ఇమ్మోరలిస్ట్' లో “What would there be in a story of happiness ?" అని ఆశ్చర్యం వ్యక్తం చేస్తారు..పరిశీలిస్తే సాహిత్యంతో పాటు చిత్రలేఖనం,సంగీతం వంటి కళకు సంబంధించిన ఏ మాధ్యమాన్ని చూసినా వాటిలో దుఃక్ఖానికి ఇచ్చినంత ప్రాధాన్యత సంతోషానికి ఇచ్చినట్లు కనబడదు..నెగెటివ్ భావోద్వేగాలకు మల్లే శాంతి,ఆనందం లాంటి పాజిటివ్ భావాలు గ్లోరిఫై చెయ్యబడలేదు..ఎందుకంటే పోజిటివిటీ కంటే నెగెటివిటీ మనిషి మెదడు మీద చూపించే ప్రభావం అధికం..సినిమాల్లో చూసి, సాహిత్యంలో చదివి కన్నీళ్ళు పెట్టుకోడానికీ బాగానే ఉంటుంది గానీ చివరకు అందరికీ కావాల్సింది ఆనందమే..మరి జీవితాన్ని ఆనందమయం చేసుకోవాలంటే మార్గాలేమిటి అన్న ప్రశ్నకు ఖచ్చితమైన సమాధానాలు ఈ పుస్తకంలో దొరుకుతాయి.
ఒక్కోసారి ప్రశంసలూ,విమర్శలూ,అవార్డులూ,రివార్డులకతీతంగా కొన్ని మంచిముత్యాల్లాంటి పుస్తకాలు మన కంటబడుతుంటాయి..వెలుగులు విరజిమ్మడానికి తమ కాంతిని బయటనుండి గ్రహించే అవసరం ఎంతమాత్రం లేని స్వయంప్రకాశకాల్లాంటి రచనలన్నమాట..పుష్కిన్ ప్రెస్ వారు ప్రచురించిన An Education in Happiness : The Lessons of Hesse and Tagore ఆ కోవకి చెందిన పుస్తకం..నేను జర్మన్ రచయిత్రి ఫ్లావియా అర్జేని పేరు వినడం అయితే ఇదే ప్రథమం.
 |
| Image Courtesy Google |
హెస్సే ప్రపంచంలో అస్పష్టమైన సింబాలిక్ ఇమేజెస్ తో పాటు, oneiric and esoteric ఎలిమెంట్స్ తో కూడిన ancient myths కనిపిస్తూ ఉంటాయి..ఆయన రచనలు చదివినవాళ్ళెవరికైనా అందులో పాత్రల అంతః సంఘర్షణ సుస్పష్టం..బాల్యంనుండీ వృద్ధాప్యం వరకూ పలు మానసిక సమస్యలతో సతమతమయినప్పటికీ హెస్సే చదవడం,రాయడంలో తన సంతోషాన్ని వెతుక్కున్నారు..ఆయన గురించి రాస్తూ ఒక సందర్భంలో తన రచనల ద్వారా ఆయన పొందిన ఆనందం కంటే పాఠకులకు పంచిన ఆనందం పాళ్ళు ఎక్కువంటారు రచయిత్రి.
తన సంతోషాన్ని నిర్వచించడానికి తన బాల్యంవైపు దృష్టిసారిస్తూ : “One morning I woke up, a lively child of about ten, with a totally strange but delightful feeling of joy and well-being, which like an inner sun went through me with its rays, as if at that moment, in that instant of awakening from a child’s sound sleep, something new and wonderful had happened … I knew nothing of yesterday or tomorrow,but was enveloped and softly lapped by a happy today.” అంటారు హెస్సే.
ఇక ఈ రచన చదువుతునప్పుడు దీనికి సంబంధంలేని మరెన్నో విషయాలు దృష్టికి వచ్చాయి..మనకి తెలియని,అర్ధంకాని ప్రతీదాన్ని వైరి భావంతో చూడడం పిరికివాడి లక్షణం..మన భాష మన యాస తప్ప పక్క రాష్ట్రం వాడితో సహా మనకు తెలియని ప్రతిదాన్నీ వెలివేసినట్లు చూసే నేటి తరం సాహతీవేత్తలూ ,పాఠకులూ నేర్చుకోడానికి ఇందులో అనేక అంశాలు ఉన్నాయి..ఇందులో ఇద్దరు మహామహుల రచనా వ్యాసంగం గురించి చదివినప్పుడు రచయితకు కేవలం భాష,వ్యాకరణం, క్రాఫ్ట్ మీద పట్టు ఉంటేనో, తన సంస్కృతి సంప్రదాయాలను గురించిన జ్ఞానం మాత్రం ఉంటేనో సరిపోతుందా అనిపించింది..జీవితాలను కథలుగా మలిచేవాళ్ళకి Yin and Yang గురించి ఖచ్చితంగా తెలిసుండాలి కదా !! నీ కథలో పాత్రకు పోలిక తేవాలంటే ప్రపంచంలో మరోమూల మరో మనిషి కథేదో నీకు తెలిసుండాలి కదా ! అన్నిటినీ మించి కథకు ముడిసరుకు కావాలంటే రచయితలకు వివిధ అంశాలపై ఉండవలసిన విస్తృతమైన అవగాహన ఆవశ్యకతను గుర్తు చేస్తుందీ రచన..ఉదాహరణకు,
* హెస్సే నే మనకి ఎన్నోతరాల ముందు మనిషి అనుకుంటే ఆయన తాతగారు ఈస్టర్న్ వెస్టర్న్ ఫిలాసఫీ లను అధ్యయనం చేసినవారు కావడంతో హెస్సే పై వివిధ సంస్కృతులతో పాటుగా బుద్ధిజం,హిందూయిజం ప్రభావం కూడా ఎక్కువగా ఉండేది..ఈయనతో పాటు నేను చదివిన (నాకు ఇప్పుడు ఇది రాస్తుంటే గుర్తుకువస్తున్న ) కొందరు ఉర్సులా లెగైన్,సిగిస్మన్డ్,వైల్డ్,గిన్స్బర్గ్ ,కాల్వినో,బోర్హెస్ ఇలా చెప్పుకుంటూ పోతే ఎందరో రచయితలు విదేశీ పురాణేతిహాసాలనూ,సంస్కృతీసంప్రదాయాలనూ విస్తృతంగా అధ్యయనం చేశారు.
* ఠాగోర్ ఇల్లు కూడా భిన్నసంస్కృతుల కళలకు నెలవుగా ఉండేది..దానికితోడు ఆయన దేశ,విదేశీ పర్యటనలు ఆయన ఆలోచనా విధానాన్ని విస్తృతం చేశాయి.
* మనకి వాళ్ళలా దేశదేశాలు పట్టుకుని తిరగడం ఎలా సాధ్యపడుతుంది అనే ప్రశ్న వచ్చినప్పుడు దానికి చాలా సరళమైన సమాధానం, ఆయా దేశాల సాహిత్యం ఉన్నది అందుకే.
పుస్తకంనుండి మరి కొన్ని నచ్చిన అంశాలు :
In the immediate aftermath of the Second World War, however, there were those who, in a Germany where it seemed impossible to separate literature from politics, distanced themselves from an author they considered an apostle of the inner life and the prophet of an outdated individualism. But his fame grew again to extraordinary heights in the 1960s and 1970s, first in America and then throughout the world, thanks to two books in particular; two books that can still be considered central to his output—Siddhartha and Steppenwolf.
సంతోషాన్ని సాహిత్యం ద్వారా నిర్వచించడం సులభం అంటూ క్యాథెరిన్ మాన్స్ఫీల్డ్ రాసిన Bliss and Other Stories లో ఒక అందమైన పాపులర్ పేరాగ్రాఫ్ ని ప్రస్తావిస్తారు..
“What can you do if you are thirty and, turning the corner of your own street, you are overcome suddenly by a feeling of bliss—absolute bliss!—as though you’d suddenly swallowed a bright piece of that late afternoon sun and it burned in your bosom, sending out a little shower of sparks into every particle, into every finger and toe? …”
The whole of Hesse’s life and work can be read in two ways—on the one hand as a reaction to an individual crisis, and on the other as a response to the social crisis of his time.
Hesse never belonged to any literary coterie or intellectual movement, and never hid his indifference to such labels: “What do I care if such and such a writer is a symbolist, a naturalist, a pupil of Maeterlinck or a friend of [Stefan] George?” he wrote when he was not yet thirty. “
The idea of escaping an outworn Western civilisation in search of the East and rediscovering oneself was fashionable at the time among European intellectuals, as evidenced by the great novels of Joseph Conrad published in those years, such as Lord Jim and The Nigger of the Narcissus.
“An enlightened man had but one duty—to seek the way to himself, to reach inner certainty, to grope his way forwards, no matter where it led.”
“I am against all attempts to change the world by force and so I do not support them, even if they are Socialist, even if they appear obviously just or desirable.”
As the years passed, Hesse broadened the horizons of his reading, embracing not only Western thought and literature, but also the philosophical and religious heritage of India and, above all, the masters of Chinese wisdom, from Lao-Tzu to Chuang-Tzu, and finally succeeded in formulating his idea of happiness which he expressed in this way: “By happiness today I mean something totally objective, in other words totality itself, being without time, the eternal music of the world, what others have called the harmony of the spheres or the smile of God.” Something, in other words, that “does not know time, history, before and after”.
“I also wanted to teach men to find in a fraternal love for nature a source of joy, a current of life; I wanted to ‘preach’ the art of seeing, of exploring, of enjoying.” What upsets him is that men’s thoughts are turning increasingly to current fashions and the mirage of novelty; that their minds are suffocated by scientific progress and their ears deafened by the noise of trains and cars. Throughout his life, through all his changing moods and tormented creative processes, nature, for Hesse, was a constant source of inspiration and a fundamental metaphor.
Hesse loved the metaphysical quality of air and water. When it came to the most physical of the elements, the earth, what he felt was gratitude, because the plants take their sustenance and stability from it. Of all plants, he most loved trees, and, of all trees, the isolated ones, in which he felt a connection to his own destiny and that of man, and which recur frequently in his writings. Solitary trees are warriors who fight their battles alone: “The world rustles in their branches, their roots sink into the infinite and yet are not lost in it, but pursue with all their strength a single aim—to realise the law that is innate in them; to bring their form to perfection; to represent themselves.”
To a confused young man who, like so many others, had written to him asking for help, he wrote back that one should “say yes to one’s self, one’s own isolation, one’s own feelings, one’s own destiny.”
Together with the wisdom he derived from the classics, Hesse’s position, his vision of the world, also included the Taoist wu wei, the desire not to hinder the course of things, to let things happen without interfering, to accept that what occurs happens without claiming to improve or teach anything. This is how he expresses it :
Every great intellectual is asked, sooner or later, which, in his judgement, are the ten or fifty or hundred greatest books ever written. Hesse answered this question in a short essay from 1929, entitled A Library of World Literature. His choice is highly personal and not at all objective, it makes no claim to exhaustiveness, neglects some great names, and almost completely ignores modern and contemporary writers. What Hesse looks for in books is not emotion but wisdom, he does not read to pass the time but to find the keys to time. His selection reflects a vision of what, according to him, the true aim of culture should be—to lead to a “broadening of our consciousness, an enrichment of our potential for life and joy.”
“Happy is he who knows how to love,” writes Hesse, and it is a theme to which he returned more or less consciously throughout his life—that love is the condition necessary for happiness; that loving is more important and necessary than being loved.
ఆనందమయమైన జీవితానికి ఠాగోర్ సూచించిన మార్గాలు :
The idea he expounded in Sadhana was that the divine can be recognised in all living things. He also warned against a danger which, he felt, hung over the West—the danger of believing that the future depended on constant progress in technology and science and that this might indeed be the ultimate meaning of existence.
To conclude this look at Tagore’s reflections on nature here is a passage that restates his vision of an overall harmony where all things, large and small, have their place. “The grass has to put forth all its energy to draw sustenance from the uttermost tips of its rootlets simply to grow where it is as grass; it does not vainly strive to become a tree; and so the earth gains a lovely carpet of green. And, indeed, what little of beauty and peace is to be found in the societies of men is owing to the daily performance of small duties, not to big doings and fine talk.”
అర్జెంటీనా రచయిత్రి విక్టోరియా ఒకాంపోకు ఠాగోర్ తో గల సన్నిహిత సంబంధాన్ని గురించి రాసిన కొన్ని విషయాలు నేను మునుపెన్నడూ వినలేదు.ఆయన ఆమెకు రాసిన ఉత్తరంలో వారి బంధాన్ని గురించి ఇలా రాశారు : “Whenever there is the least sign of the nest becoming a jealous rival of the sky, my mind, like a migrant bird, tries to take its flight to a distant shore” … I tell you all this because I know you love me.”
We cannot love what we do not know, and we cannot be happy if we do not love—that is Tagore’s message—a message that goes beyond the individual and can be adopted by the whole of society, because love must also be the essential element in the conduct of nations and those who govern them.
However different in scale and content, their works share a single great basic message—happiness is neither a right nor a gift, but something that can be attained through a process of learning and achievement.
Gardening is an exercise in awareness. We have to get to know the plants and to understand their needs, to know how much time they will take to grow and how big they will be. We have to wait without becoming impatient and learn that nothing is permanent, that all things change, die and are reborn. Basically, gardening is an apprenticeship in love.
The joy of little things and humble work well done can help us to forget ourselves, to drive away an obsession with our own image and the constant affirmation of the ego. If it then takes the form of creative activity, of whatever kind, it helps even more directly to liberate what is inside us. We do not need to be artists to be creative, nor do we need the praise or admiration of other people.
No comments:
Post a Comment