The Carrier Bag Theory of Fiction - Ursula K. Le Guin

నాటి నుండీ నేటి వరకూ సాంస్కృతిక ఆధిపత్యం అంతా పితృస్వామ్య వ్యవస్థ  చెప్పుచేతల్లోనే ఉంది. చరిత్ర లిఖించడం మొదలుపెట్టిన తొలినాళ్ళనుండీ దాన్ని ఒక తరంనుండి మరో తరానికి వంశపారంపర్య ఆస్తిగా బంగారు పళ్ళెంలో పెట్టి ముట్టచెబుతూనే ఉన్నారు. ఈ విధానాన్ని సాంస్కృతిక వారసత్వం పేరిట శిలాశాసనంగా భావించి తలొగ్గేవారి సంగతి ప్రక్కన పెడితే, ఎప్పుడూ "బిగ్ పిక్చర్" చూస్తూ తమకంటూ స్వంత ఆలోచనా, అభిప్రాయాలూ ఉన్నవాళ్ళు ఈ హెచ్చుతగ్గుల్నీ, వివక్షనూ తమ రచనల ద్వారా ప్రశ్నిస్తూనే ఉన్నారు.

Image Courtesy Google

పితృస్వామ్యం నిర్దేశించిన చట్రం నుండి బయటపడి తమ రచనల ద్వారా ప్రత్యేకమైన గుర్తింపును తెచ్చుకున్న వారిలో అమెరికన్ రచయిత్రి ఉర్సులా కె లెగైన్ కూడా ఒకరు. సాహిత్యంలో వివక్షలపై దృష్టి సారిస్తూ "The Carrier Bag Theory of Fiction" పేరిట ఆమె రాసిన ఈ  వ్యాసాన్ని ఆమె వ్యాసాల సంపుటి నుండి వేరు చేసి మరీ ప్రత్యేకమైన పుస్తకంగా పునర్ముద్రించారంటేనే ఆధునిక సాహిత్యంలో దీని ప్రాముఖ్యత ఏమిటో అర్థమవుతుంది.

మనిషికి ఆహారంగా తొలుత అందుబాటులో ఉండేవి కందమూలాలు. నిజానికి ఆకులూ, దుంపలూ, పళ్ళూ వంటివి మాత్రమే మనిషికి ప్రకృతిలో ఆహారంగా కేటాయింపబడినవి. కానీ మనిషి స్వేచ్ఛాజీవే కాదు స్వార్థ జీవి కూడా. అతడికి ఉన్నదెప్పుడూ చాలదు, ఇంకా ఏదో కావాలి. ఒక సినీ కవి అన్నట్లు, అప్పటికీ, ఇప్పటికీ "మనిషి మారలేదూ, ఆతడి కాంక్ష తీరలేదు".

కానీ మనిషికి కందమూలాలు తిని బ్రతికేస్తే పనివేళలు తగ్గిపోతాయి. తోచింది చేసుకోడానికి చేతినిండా కావాల్సినంత సమయం మిగులుతుంది. కానీ అబ్బే, మనకది నచ్చదు. మనిషికి రుచులు అధికం, అందునా "జిహ్వకో రుచీ, పుర్రెకో బుద్ధీ" అన్నారు. గొడ్డులా చాకిరీ చెయ్యాలి, మనిషన్నాకా ఏదో ఒకటి సాధించే తీరాలి. అందుకే మనిషికి నిరంతరం కొత్త కొత్త రుచులు కావాలి. అందుకే ఆదిమ మానవుడు గుహల్లోంచి బయటకొచ్చి తన జిహ్వను సంతృప్తి పరుచుకోడానికి వ్యవసాయం చేశాడు. అలా ఒకరోజు ఆహార సముపార్జన కోసం అరణ్యంలో సాగుచేసిన పొలాల్లో కాయకష్టం చేస్తుండగా ఉన్నట్లుండి ఒక పెద్ద సింహం కనబడింది. మనిషి దానితో వీరోచితంగా పోరాడి, తన బల్లెంతో దాన్ని మట్టుబెట్టి, చేత రక్తమోడుతున్న అదే ఆయుధం ధరించి, ఆహారంతో బాటు విజయగర్వంతో తన సమూహం వద్దకు తిరిగి వచ్చాడు. ఇక్కడ ముఖ్యమైన విషయం అతడు తెచ్చిన ఆహరం అనుకుంటే పొరపాటే, ఇక్కడ ముఖ్యమైన విషయం అతడు ఆహారంతో బాటుగా వెంటబెట్టుకుని తెచ్చిన "కథ". 

యుద్ధం, సాహసం, రక్తపాతం, హింస లాంటి ఆసక్తికరమైన అంశాలతో కూడిన ఆ కథను విని అందరూ చప్పట్లు కొట్టారు. అలా ఆ కథ ఒక చెవి నుంచి మరో చెవికి చేరింది, తీరాలు దాటింది. అతడు కథానాయకుడయ్యాడు. ఇక కథను విన్నవాళ్ళూ, చూసిన వాళ్ళూ, చిలవలు పలవలల్లి చెప్పిన మిగతా వాళ్ళంతా సహాయపాత్రల్లా ప్రాముఖ్యత లేకుండా మిగిలిపోయారు. కానీ ఈ వీరోచిత గాథనే ఏళ్ళ తరబడి అటు తిప్పి, ఇటు తిప్పి, చెప్పిందే మళ్ళీ మళ్ళీ చెబుతున్నారు. ఈ కథలో కథానాయకుడు ఒక్కడే. తరాలు మారే కొద్దీ ఒక కథానాయకుడి పీఠంలో మరొకరొచ్చి కూర్చుంటారు. ఇది సాంస్కృతిక వారసత్వంగా, పురుషుడి హక్కుగా మారింది.

నిజానికి అతడి కథలో అసలు కథానాయకి పాత్ర చాలా కాలం వరకూ లేనే లేదు. తరువాత మెల్లిగా తమ సౌకర్యార్థం ఆ పాత్రను కథ మధ్యలో ఇరికించారు. ఆ పాత్రకు కూడా వాళ్ళే పరిమితమైన సంభాషణలు రాశారు. కథానాయకి వాళ్ళు చెప్పిందే చిలక పలుకుల్లా చెప్పాలి. అంటే హీరో కథని "ప్రాపగాండా" చెయ్యడానికే హీరోయిన్ ఉనికి పరిమితం. ఇదే మౌల్డ్ లో పోతపోసినట్లున్న కథనే వినీ వినీ మనకి విసుగొచ్చింది. కొత్తగా చెప్పుకోడానికి ఇక కథలేమీ మిగలని పరిస్థితి ఎదురైంది. సరిగ్గా ఆ సమయంలో మరో కథా నాయకుడు / నాయకురాలు ? కోణం నుంచి కథలు చెప్పడం ఆరంభమైంది.

నిజానికి హీరో ఉద్దేశ్యపూర్వకంగా చెప్పకుండా వదిలేసిన ఆమె కథ అతడి కథంత అడ్రినలిన్ రష్ ఇచ్చే కథ కాదు. ఆమె కథ సాదాసీదాగా ప్రేమ, దయ,  ఆదరణ, సేవ, సంతానోత్పత్తి, కుటుంబ పోషణ, పిల్లల పెంపకం వంటి అతి సామాన్యమైన అంశాల చుట్టూ పరిభ్రమిస్తుంది. ఎటువంటి హింసా, రక్తపాతం, సంఘర్షణా లేని, సాహసగాథలు కాని, చెప్పకుండా వదిలేసినా ఇటువంటి కథలు మనకు మరిన్ని అవసరం. నిజానికి ఉర్సులా కథల్లో లింగవివక్ష  కనపడదు. నాకు తెలిసి స్త్రీ పురుష భేదాన్ని సమూలంగా చెరిపేస్తూ తన పాత్రలకి ఏ ఒక్క జెండర్ నూ ఆపాదించకుండా "The Left Hand of Darkness" వంటి రచనలు చేసిన సాహసం చేసిన ఒకే ఒక్క రచయిత్రి ఆమె. అందుకే అటు స్త్రీవాదం వైపు కూడా పూర్తిగా మొగ్గు చూపని ఆమె రచనలు ఇంతవరకూ పెద్దగా ప్రాముఖ్యతను నోచుకోలేదు.

ఇటువంటి వ్యాసాలు చదివాక ఎంతో మంది ఫెమినిస్టు రచయిత్రులు  ప్రముఖులుగా వెలుగొందగా, ఆవిడ పేరు ఆవిడ జీవించి ఉన్నకాలంలో పెద్దగా వినపడకపోవడానికి కారణం కూడా ఆవిడలో "పితృస్వామ్యానికి ప్రమాదికారిగా మారే భావజాలం" ప్రధాన కారణం అని అర్థమవుతుంది. ఈ డిస్కోర్స్ ఆధునిక సాహిత్యపు తీరుతెన్నుల్ని సమూలంగా మార్చగల అవకాశాలు మున్ముందు పుష్కలంగా కనిపిస్తున్నాయి. 

Novelist as a Vocation - Haruki Murakami

కొత్త రచయితలకు మాత్రమే ఇచ్చే అకుతాగవా ప్రైజుకు రెండు సార్లు పోటీ చేసి ఓడిపోయి "used goods" అని ముద్ర వేయించుకున్నా, స్వదేశంలోనే సాహితీ ప్రపంచం మొత్తం ఏకమై ఆయన రచనలు సాహితీ విలువలకు సుదూరమైనవంటూ తూర్పారబట్టినా, "ఆకుతాగవా ప్రైజు గెలుచుకోడంలో మురాకమీ వైఫల్యానికి కారణాలు" వంటి ఛీసీ పేర్లతో కొందరు విమర్శకులు పుస్తకాలు రాసి పరిహసించినా ప్రఖ్యాత జపాన్ రచయిత హరుకి మురాకమీ మాత్రం తాను చెయ్యాలనుకున్నదే చేశారు. ఎవరెన్ని విమర్శలు చేసినా తన పంథాలోనే రచనావ్యాసంగాన్ని కొనసాగించి బెస్ట్ సెల్లర్స్ రాసే నవలాకారుడిగా సొంత గడ్డైన జపాన్లోనే కాక అంతర్జాతీయ ఖ్యాతిని కూడా గడించారు. ప్రతీ తరంలోనూ సాహితీ విలువల కొలమానాల్లో తూగగలిగిన రచనలు కొన్నైతే, ఆ నిర్ణీత కొలమానాలకు దూరంగా జనాదరణ పొందిన సాహిత్యంగా పాఠకుల అభిమానాన్ని చూరగొనేవి మరికొన్ని. తెలుగులో యద్దనపూడీ, ఆంగ్లంలో జేన్ ఆస్టెన్ వంటివారు అటువంటి రచనలే చేసి పాఠకుల మనసుల్లో శాశ్వతస్థానాన్ని సంపాదించుకున్నారు. మురాకమీ రచనలు కూడా అటువంటి కోవకే చెందుతాయి.  

Image Courtesy Google

మురాకమీ జపాన్ లోని క్యోటోలో మొదలై న్యూయార్క్ టైమ్స్ వరకూ సాగిన తన సాహితీ ప్రయాణాన్ని గురించి "Novelist as a Vocation" పేరిట కొన్ని వ్యాసాలు రాశారు. కానీ ఒక స్థాయికి చేరుకున్నాకా వర్ధమాన రచయితలకు రాయడం విషయంలో సూచనలిచ్చే చాలామంది రచయితల్లా మురాకమీ ఈ పుస్తకంలో నవలలు ఎలా రాయాలో, ఎలా రాయకూడదో చెప్పే ప్రయత్నం చెయ్యలేదు. ఒక నవలాకారునిగా ఆయన వ్యక్తిగత అనుభవాల సమాహారంగా రాసిన ఈ వ్యాసాలు యువ రచయితలకు దిశానిర్దేశం చేసే గైడ్ లా కంటే ఆయన రచయితగా ఎదిగే క్రమంలో ఎదుర్కున్న ఆటుపోట్లనూ, అనుభవాలను గురించే ఎక్కువ చెబుతాయి.

ఏ రంగంలో నైనా ఒక పోతపోసినట్లుండే శైలికి భిన్నంగా ఏది కనిపించినా ముందు తిరస్కారంతో కూడిన విమర్శలు వెల్లువెత్తడం సహజమే. సాహిత్యం కూడా దీనికి మినహాయింపేమీ కాదు. నిజానికి ఈ పోకడలూ ఈనాటివి కాదు. చిత్రకళా రంగంలో విన్సెన్ట్ వాన్ గో, క్యూబిజం శైలికి ఆద్యుడైన పాబ్లో పికాసో వంటి దిగ్గజాల పెయింటింగ్స్ ని తొలిసారిగా చూసిన కళాప్రియులు కూడా అప్పట్లో విస్తుపోయి పెదవి విరిచారంటారు. అదే విధంగా ఎర్నెస్ట్ హెమ్మింగ్వే, Natsume Sōseki వంటివారి రచనలు నేడు నీరాజనాలందుకుంటున్నప్పటికీ, వారు కూడా తమ సమకాలీనులనుండి నుండి తీవ్రమైన విమర్శలను ఎదుర్కున్నారు. అలనాటి సాంస్కృతిక మేథోవర్గం తీవ్రంగా విమర్శించిన వారి రచనలు నేడు ప్రామాణికమైనవిగా నిలబడడంలో ఎంతమాత్రమూ ఆశ్చర్యం లేదు. మురాకమీ కూడా తన రచనలు కాలగతికి ఎదురీది నిలబడతాయో లేదో భవిష్యత్తులో తన పాఠకులే చెప్పాలంటారు.

మురాకమీ రచయితగా కెరీర్ మొదలుపెట్టిన తొలినాళ్ళలో సాహితీ వర్గాల నుండి తీవ్రమైన వ్యతిరేకతను ఎదుర్కున్నారు. "దీన్ని నవల అనలేం" అని కొందరూ, "ఇది సాహిత్యం కాదని" మరికొందరూ ఆయన రచనల్ని తరచూ  విమర్శించేవారు. కథలూ, నవలికలూ రాయడంలో కూడా తనదైన ప్రత్యేకమైన ముద్రను వేసినప్పటికీ ఎక్కువ నిడివి ఉన్న పెద్ద నవలలు రాయడాన్ని తన ప్రత్యేకతగా చెప్పుకుంటూనే, ఏ రచయితకైనా తానొక కళాకారుణ్ణని చెప్పుకోకపోవడం మనసుమీద నుండి పెద్ద గుదిబండ దింపుకోవడంతో సమానమంటారు. నిజానికి తానొక "ఆర్టిస్టుని" అనుకోకపోవడం వల్ల రచయితలపై వత్తిడి ఉండదు. ముఖ్యంగా రచయితలు తాము రచయితలని భావించుకోకపోవడంలో ఒకవిధమైన స్వేచ్ఛ ఉంటుంది. ప్రపంచం వాళ్ళనెలా చూస్తుందనే దానితో సంబంధం లేకుండా వాళ్ళకి ఎప్పుడు ఏది ఎలా కావాలంటే అలా చేసే స్వాతంత్య్రం ఉంటుంది. ఇటువంటి స్వేచ్ఛ సృజనాత్మకతలో కీలక పాత్ర పోషిస్తుంది. "వ్యవస్థ తన మార్గంలో తాను వెళ్తుంది, నేను నా మార్గంలో నా పని చేసుకుంటాను." అని ఆత్మవిశ్వాసంతో అనగలిగే మురాకమీ, ఎవరికీ జవాబుదారీ లేని విధంగా తనకు వీలైన షెడ్యూల్స్ ని బట్టి నచ్చినట్లు రాసుకోడానికి అవసరమైన ఆధ్యాత్మిక స్వేచ్ఛను కలిగి ఉండడం ఒక రచయితకు మిక్కిలి అవసరమంటారు.

"నవలలు రాయడమంటే నిజానికి నీ గురించి నీవు ప్రత్యక్షంగానో, పరోక్షంగానో చెప్పుకోవడం లాంటిదే. అందువల్ల ఒక రచయితగా రాయడం గురించి మాట్లాడడమంటే, నీ గురించి నువ్వు మాట్లాడడమే." అంటూ మురాకమీ ఒకవేళ తానొక రచయిత గనక కాకపోయుంటే తన ఉనికిని గుర్తించే ప్రత్యేకతలు తనలో ఏమీ లేవని అంటారు. భాష మీద పట్టూ, సృజనాత్మకత మినహా నవలాకారులవ్వడానికి ఎవరికైనా ప్రత్యేకార్హతలేవీ అవసరం లేదు కానీ మురాకమీ పరిశీలనలో బాగా తెలివైనవాళ్ళు నవలాకారులు కాలేరు. కొంత విద్య, కాసిన్ని తెలివితేటలూ, విభిన్న విషయాలపై అంతో ఇంతో జ్ఞానం రచయిత కావడానికి అవసరమే అయినా "నువ్వు తెలివైన వాడిననుకుంటున్నావా ?" అని ఎవరైనా అడిగితే, అవునని ఆత్మవిశ్వాసంతో సమాధానం చెప్పడానికి కష్టపడతానంటారాయన. "మీరొక ఊరిలో నడుస్తూ వెళ్తుంటే, నాలాంటి సాధారణ వ్యక్తులు మీకు అడుగడుక్కీ తారసపడతారు. వీళ్ళు నలుగురిలో ప్రత్యేకంగా నిలబడే వ్యక్తులు కాదు, తెలవారుతుండగా కాకా హోటళ్ళలో పరమ అశుభ్రంగా ఉండే టేబుల్స్ దగ్గర టీ తాగుతూ కూర్చునే మామూలు మనుషులు. ఒకవేళ నేను నవలలు రాయకపోయి ఉంటే బహుశా నా ఉనికిని కూడా ఎవరూ గుర్తించేవారు కాదు." అనడం ఆయనలో ఎదిగినకొద్దీ ఒదిగి ఉండే తత్వానికి చిన్న ఉదాహరణ మాత్రమే.

కొంతమంది నవలాకారులు పత్రికల వాళ్ళో, ప్రచురణ సంస్థలో రాయమని కోరితే రాస్తారు. ఇది చాలామంది ప్రొఫెషనల్ రైటర్స్ సహజంగా చేసేదే. కానీ మురాకమీ ఒక పూర్తి స్థాయి రచయితగా నిలదొక్కుకునే వరకూ ఆ విధంగా రాయలేదని అంటారు. బహుశా ఆయనలాంటి వాళ్ళు ఈ  కాలంలో అరుదు కావచ్చు. బాల్యంలో అన్ని రకాల పుస్తకాలూ చదివినప్పటికీ ప్రత్యేకం రష్యన్ అనువాదాలంటే ప్రీతిగా ఉండేదని చెప్పుకునే మురాకమీ, తనకు ఆధునిక జాపనీస్ సాహిత్యం (సీరియస్ వెరైటీ) పట్ల ఎటువంటి అవగాహనా లేదని చెప్పడం గమనార్హం. నిజానికి మురాకమీ రాయడం మొదలుపెట్టిన తొలినాళ్ళలో జాపనీస్ సాహిత్యం అంటే కావబాతా, తనిజాకి, మిషిమా వంటి వారి పేర్లే ప్రముఖంగా వినిపించేవి. ఈ రచనలు కూడా నిర్ణీత మేథోవర్గానికి చెందినవి కావడంతో వాటిని చదివే పాఠకవర్గం కూడా మితంగానే ఉండేది. అటువంటి సమయంలో సాధారణ పాఠకులు సైతం తమను తాము సులభంగా గుర్తుపట్టుకోగల పాత్రల రూపకల్పన చేసిన మురాకమీ వినూత్నమైన శైలి జపాన్ సాహిత్యంలో నూతన ఒరవడికి శ్రీకారం చుట్టింది.

సమకాలీన జాపనీస్ సాహిత్యం చదవనందువల్ల తాను నవలలు రాయడం మొదలుపెట్టే సమయానికి జపాన్లో ఎటువంటి పుస్తకాలు రాసేవారో, ఎటువంటి సాహిత్యాన్ని జనం ఎక్కువగా ఆదరించేవారో తనకు తెలీదంటారు మురాకమీ. బహుశా ఈ అవగాహనాలేమే పొంతనలూ, పోటీతత్వాలకు దూరంగా నవలాకారుడిగా ఆయనకంటూ ప్రత్యేకమైన శైలిని తయారుచేసుకోవడంలో మార్గం సుగమం చేసిందనిపిస్తుంది. అందుకే, "నా వరకూ నేను ఇలా మాత్రమే రాయగలను, అందుకే అదే చేస్తాను." అంటారాయన. ప్రశంసలూ, విమర్శలకతీతంగా, వాస్తవానికి ఏ రచయితకైనా అనుకరణలకు దూరంగా తనదైన ప్రత్యేకమైన శైలీ ఉండడం ఎంతో అవసరమని ఒడిదుడుకుల మురాకమీ సాహితీ ప్రయాణం నిరూపిస్తుంది. ఈ విషయాలన్నీ పంచుకుంటున్నా మురాకమీ "నవలలు అంటే ఇలాగే రాయాలి" అని ఎక్కడా చెప్పిన దాఖలాల్లేవు. నిజమే కదా ! మనమో వందమంది నవలాకారుల్ని తీసుకుంటే, వందమంది వంద రకాలుగా రాయడం గమనిస్తాం.

ఫిక్షన్ రాయడం మొదలుపెట్టిన తొలినాళ్ళలో మురాకమీ శైలిపై విమర్శలు ఏ స్థాయిలో వెల్లువెత్తేవంటే, చివరకు ఒక ప్రఖ్యాత విమర్శకుడు ఆయన్ని "కాన్ మాన్" అని అవమానించారట. అయినప్పటికీ దాన్ని కూడా మెచ్చుకోలుగానే తీసుకుంటానంటారు మురాకమీ. ఒక నవలాకారుడిగా పాఠకులకు కట్టు కథలు చెప్పి మభ్యపెట్టడాన్ని మించిన బాధ్యత మరొకటుంటుందా అన్నది ఆయన వాదన. అదే సమయంలో ఎంత సానుకూల ధోరణి అవలంబించినా ఇటువంటి  విమర్శలు చేదు మాత్రల్లా నిరుత్సాహపరుస్తాయి. సరిగ్గా ఇటువంటి సమయాల్లోనే పోలిష్ రచయిత హెర్బర్ట్ అన్నట్లు, "నీ లక్ష్యాన్ని చేరాలంటే ప్రవాహానికి ఎదురీదాలి. కేవలం చెత్త మాత్రమే ప్రవాహంతో బాటు వెళ్తుంది" అన్న మాటలు నిరాశ అలుముకున్న సందర్భాల్లో తన మీద ఎంతో ప్రభావం చూపించాయని చెప్పే మురాకమీ స్వదేశంలో తీవ్ర వ్యతిరేకతను తట్టుకోలేక  నవలలు రాయడానికి విదేశాల్లో తలదాచుకున్న సందర్భాలు కూడా అనేకం ఉన్నాయి. సంప్రదాయతకు పెద్ద పీట వేసే అనేక ఆసియా దేశాల్లాగానే జపాన్ లో కూడా అధిక శాతం జనాభాకు ప్రవాహానికి ఎదురీదే వాళ్ళంటే ద్వేషం ఉంటుందంటారు. ఈ కారణంగా జపాన్ లాంటి దేశాల్లో సాంస్కృతికపరమైన భారాన్ని మోస్తూ ముందుకు అడుగు వెయ్యడం కళాకారులకు పెనుసవాలుగా ఉండేది.

ఫిక్షన్ విషయంలోనే కాక నాన్ ఫిక్షన్ రాయడానికి ప్రయత్నించినప్పుడు కూడా మురాకమీకి తీవ్రమైన వ్యతిరేకత ఎదురైంది. తన రచనలకు భిన్నంగా "టోక్యో సబ్వే గ్యాస్ ఎటాక్" నేపథ్యంలో "అండర్ గ్రౌండ్" ని ప్రచురించినప్పుడు ప్రొఫెషనల్ నాన్ ఫిక్షన్ రచయితల తీవ్రమైన విమర్శలు ఎదుర్కున్నారాయన : “a display of ignorance of the basic rules of nonfiction”; “a tearjerker of the first order”; “the work of a dilettante.” లాంటి విమర్శనాస్త్రాలెన్నో.  "నిజానికి నాకు నాన్ ఫిక్షన్ రాసే ఉద్దేశ్యం లేదు. ఏ జానర్ నియమాలకూ లోబడని రచన చేద్దామని ప్రయత్నించాను. కానీ ఈ క్రమంలో 'నాన్ ఫిక్షన్ పవిత్ర స్థలాన్ని' పరిరక్షించే పులుల తోకల మీద తెలీకుండానే కాలేసి వాళ్ళకి కోపం తెప్పించానని" చిరునవ్వు నవ్వుతారాయన. కారణాలేవైనా ఒక రంగంలో నిష్ణాతులు ఆ రంగంలో కొత్తగా వచ్చినవారి పట్ల అసహనాన్ని ప్రదర్శించడం సహజమే. ఆ అథారిటీ ఎంత శక్తిమంతంగా ఉంటే కొత్తవారిపై వ్యతిరేకత కూడా అంతే తీవ్రంగా ఉంటుంది.

కొన్ని వ్యాసాల్లో మనుషుల్నీ, మనస్తత్వాల్నీ చదవడంలో మురాకమీకి సహజంగా అబ్బిన నైపుణ్యం ఆయనపై వచ్చే విమర్శలకు సహేతుకమైన కారణాలు విశ్లేషించడంలోనూ కనిపిస్తుంది. ఆయన రచనలపై సదభిప్రాయం లేని వారి గురించి రాస్తూ, "నిజానికి చాలామంది విమర్శకులు రచనల్ని అర్థం చేసుకోవడంలో విఫలమవుతారు, ఒకవేళ ఏదైనా నవలో, కథో అర్థమైనా దాన్ని సమర్థవంతంగా వ్యక్తీకరించడం వారికి చేత కాదు. సాధారణంగా ఇటువంటి విమర్శకుడు నవలాకారుడి కంటే చాలా తెలివైన వాడు, అతి వేగంగా పనిచేసే అతడి మెదడు మెల్లగా నడిచే వాహనమైన నవల వేగానికి సర్దుకోలేదు. ఈ కారణంగా వారు ఆ నవల మొత్తం వచనాన్ని తమ వేగానికి తగ్గట్లు చిన్న సారాంశంగా కుదించి అనువదించుకుని, దాన్ని బట్టే విమర్శను చేస్తారు. ఈ క్రమంలో నవలకు ప్రాణంపోసే ప్రాముఖ్యత కలిగిన వివరాలనూ, చిన్న చిన్న సంగతులనూ వదిలేస్తారు." అని చెప్పడంలో విమర్శకులే కాదు, పాఠకులు కూడా ఒక నవలను ఓపిగ్గా ఎలా చదవాలో, ఎలా చదవకూడదో చెప్పకనే చెబుతున్నట్లు అనిపిస్తుంది. అందులోనూ నవలా ప్రక్రియ మెల్లిగా అంతరించిపోతున్న ఈ సూపర్ ఫాస్ట్ ఆధునిక తరానికి ఈ సలహా అనుభూతి చెందడంలో వేగాన్ని తగ్గించుకోవలసిన అవసరాన్ని గుర్తుచేస్తుంది.

మురాకమీ ఒక సందర్భంలో నవల రాయడాన్ని ఒంటరి ప్రయాణంతో పోలిస్తే మరోచోట  నవలాకారుడిగా మారే విధానాన్ని రెజ్లింగ్ రింగ్ లోకి ప్రవేశించడంతో పోలుస్తారు. ఆయన ఉద్దేశ్యంలో : "నవలదేముంది !! ఎవరైనా రాయగలరు." ఇలా అనడంలో ఆయనకు నవల రాయడాన్ని తక్కువ చేసే ఉద్దేశ్యం ఉన్నట్లు అనిపించదు. ఆయన దృష్టిలో అదొక పొగడ్త. తీవ్రమైన కృషీ, సాధనా అవసరమైన అనేక కళారూపాల కంటే ఇది సులభమని ఆయన భావన. అర్హతలూ, సర్టిఫికెట్లతో సంబంధం లేని నవలాకారుల ప్రపంచం ధైర్యంగా బరిలోకి దిగి కుస్తీకి సిద్ధపడ్డ ఎవరినైనా స్వాగతించే ప్రొఫెషనల్ రెజ్లింగ్ రింగ్ లాంటిది. ఆ రెస్లింగ్ రింగ్ చుట్టూ ఉండే తాళ్ళ మధ్య అంతరం ఎవరైనా అందులో ప్రవేశించడానికి అనువైనంత వెడల్పుగా ఉంటుంది. ఆ రింగ్ లోపలి వైశాల్యం కూడా ఎక్కువే. ఇక ఎవరినైనా అందులో ప్రవేశించకుండా ఆపడానికి సెక్యూరిటీ వాళ్ళు ఉండరు, లోపల రిఫరీ బయటకి పొమ్మని మీ మీద అరవడు. అప్పటికే రింగ్ లోపల ఉన్న రెజ్లర్స్, అంటే ప్రసిద్ధ నవలాకారులు, "రావోయ్, సరదాగా ఒక పట్టు పడదాం"  అని మిమ్మల్ని కూడా రింగ్ లోకి సాదరంగా ఆహ్వానిస్తారు. The ring is—how shall I put this?—an airy, easy, accommodating, altogether laid-back environment." అంటారు మురాకమీ. కానీ కంటికి కనిపించిన ఏ విషయంపైనైనా వెంటనే ఒక అభిప్రాయానికి వచ్చేసేవాళ్ళు నవలాకారులుగా రాణించే అవకాశం తక్కువన్నది మురాకమీ భావన. అటువంటి వాళ్ళు రచయితలుగా కంటే పాత్రికేయులుగా, విమర్శకులుగా బాగా పనికొస్తారంటారు.

మురాకమీ తన వ్యాసాల్లో అనేక అంశాలను చర్చించగా, ముఖ్యంగా సాహితీ పురస్కారాల గురించీ, రచయితల శారీరక, మానసిక ఆరోగ్యం గురించీ విశ్లేషించిన అంశాలు పాఠకుల్ని ప్రత్యేకంగా ఆకట్టుకుంటాయి. ఆయన అవార్డుల గురించి రాసిన వ్యాసంలో, ఎన్ని బెస్ట్ సెల్లర్స్ రాసినప్పటికీ సాహితీ విలువలు లేవంటూ మేథోవర్గం చేసిన విమర్శల కారణంగా తన రచనల్ని సాహితీ పురస్కారాలు వరించకపోవటం పట్ల మురాకమీలో కాస్త నిరాశతో కూడిన కోపం ఉన్నట్లు కనిపిస్తుంది. మురాకమీ కోవలోనే పాఠకుల అభిమానాన్ని విశేషంగా చూరగొన్న పలు రచనలు చేసిన అమెరికన్-బ్రిటిష్ రచయిత రేమండ్ చాండ్లెర్ సైతం ఒక సందర్భంలో తనకు నోబెల్ బహుమతి రావకపోవడం పట్ల స్పందిస్తూ అప్పటికే నోబెల్ ను అనేకమంది సెకండ్ రేట్ రచయితలకి ఇచ్చిన కారణంగా దానికి వెలువ లేదనీ, అయినా ఆ ప్రైజు తీసుకోడానికి హుందాగా డ్రెస్ చేసుకుని, ప్రసంగం తయారుచేసుకుని మరీ స్వీడన్ వరకూ వెళ్ళేంత విలువ నోబెల్ కి లేదనీ వ్యంగ్యాస్త్రాలు విసిరారంటారు.

సాహితీ రంగంలో తన వ్యక్తిగతానుభవాల్ని ఒక్కొక్కటిగా విప్పి చెబుతూ "ఆర్టిస్టు" ల చుట్టూ ఉండే అనేక భ్రమల్ని తొలగించే ప్రయత్నం చేస్తారు మురాకమీ. రచయితల్ని అందర్నీ ఒకే గాటన కట్టెయ్యకపోయినా, చాలా మంది నవలాకారులు నిజాయితీ, స్నేహపూర్వక స్వభావం కలిగిన వాళ్ళు కాదనీ, అందరూ అనుకున్నట్లు మంచి స్ఫూర్తినిస్తూ నలుగురికీ ఆదర్శంగా నిలిచే వాళ్ళూ అంతకంటే కాదనీ అంటారు. మురాకమీ మాటల్లోనే చూస్తే  రచయితలు సహజంగా విపరీత స్వభావాలతో, విచిత్రమైన జీవన విధానాలతో, భిన్నమైన ప్రవర్తనలతో ఉంటారన్నది నిజమే అయినప్పటికే, "నా లెక్క ప్రకారం నాతో కలిపి 92% మంది రచయితలు మిగతా రచయితలందరూ తప్పు, నా దారే సరైన దారనే అప్రకటితమైన ఊహతో ఉంటారని" ఈ విమర్శలో సైతం తనను మినహాయించుకోకపోవడమే ఆయన ప్రత్యేకత అనిపిస్తుంది.

మురాకమీ నవలలు ఎలా రాయాలో చెప్పకపోయినా, రచయితలు దీర్ఘకాలం పాటు రచనావ్యాసంగంలో కొనసాగడానికి మాత్రం వారి శారీరక,మానసికారోగ్యాల పై దృష్టి పెట్టడం చాలా అవసరమని పదేపదే సూచిస్తారు. రచయితలు  గంటల తరబడి కదలకుండా రాయడంలో నిమగ్నమైనప్పుడు క్రమేపీ వయసు పెరిగే కొద్దీ వారి శారీరక, మానసిక ఆరోగ్యం క్షీణించడం మొదలుపెడుతుంది. దీనికి తోడు ఆర్టిస్టులందరూ క్రమశిక్షణ లేని జీవితాలు మాత్రమే గడుపుతారని వారి జీవన విధానాన్ని రొమాంటిసైజ్ చేస్తూ కనిపించే అనేక సాక్ష్యాలూ, ఊహాగానాలను సవాలు చేస్తూ తన దైనందిన జీవన విధానం గురించి కొన్ని విషయాలను పంచుకుంటారు. ప్రశాంత వాతావరణంలో జీవిస్తూ, క్రమం తప్పకుండా రోజూ జాగింగ్ చేస్తూ, ఆరోగ్యకరమైన ఆహరం తీసుకుంటూ, ఖచ్చితమైన వేళలకు నిద్రపోయే తన జీవన విధానాన్ని గురించి పాఠకులకు తెలిస్తే ఒక రైటర్ గా తనను రొమాంటిసైజ్ చెయ్యడం మానేస్తారేమో అని హాస్యమాడతారు. ప్రముఖ బ్రిటిష్ రచయిత ఆంథోనీ ట్రోల్లోప్ విషయంలో ఇటువంటిదే జరిగింది. మరణానంతరం ట్రోల్లోప్ క్రమశిక్షణతో కూడిన ఆరోగ్యకరమైన జీవన విధానం గురించి అంతవరకూ తెలియని వివరాలు తెలుసుకున్న యావత్ పాఠకలోకం నివ్వెరపోయిందట. మొజార్ట్, షూబర్ట్, పుష్కిన్, రిమ్బాడ్ , వాన్ గో వంటి ప్రాడిజీల మార్గంలో తక్కువకాలంలో ఒక వెలుగు వెలిగి నిష్క్రమించే ఉద్దేశ్యం ఉంటే తప్ప నవలాకారుడిగా సుదీర్ఘకాలంపాటు కొనసాగే ఉద్దేశ్యం ఉంటే మాత్రం పైన చెప్పిన సూచనలు పాటించడం తప్పనిసరంటారు మురాకమీ. నిజానికి ఒకటో రెండో నవలలు రాయడం కష్టమేమీ కాదు. కానీ అలా రాస్తూనే ఉండడం, రాయడాన్ని జీవనోపాధిగా మార్చుకోవడమే తన అనుభవంలో అత్యంత కష్టంతో కూడుకున్నపని అంటారు మురాకమీ. నలభై ఏళ్ళుగా ప్రొఫెషనల్ రచయితగా అనేక రచనలు చేసిన మురాకమీ ఈ హెర్క్యూలియన్ టాస్క్ ని సమర్ధవంతంగా పూర్తి చేసి యువ రచయితలకు ఆదర్శప్రాయంగా నిలిచారు.

తొలి ప్రచురణ : ఆంధ్రజ్యోతి 'వివిధ' 20 ఫిబ్రవరి 2023. 

https://www.andhrajyothy.com/2023/editorial/extremely-professional-1014523.html?fbclid=IwAR0igKR6Pk60WCgAzQrKdY0vVd_PodxrxOM-kUI4fHalVzOITE6FWriUi_c

విత్ లాగిన్ : https://epaper.andhrajyothy.com/Home/FullPage?eid=34&edate=20/02/2023&pgid=365447

Love and Youth : Essential Stories - Ivan Turgenev

కొన్ని రోజులు ఫిలాసఫీలూ, సైకో ఎనాలిటిక్ విశ్లేషణలకు సెలవిచ్చి ఆడుతూ పాడుతూ "పుష్కిన్ ప్రెస్ ఫెస్టివల్" జరుపుకుంటున్నాను. మునుపు పుష్కిన్ ప్రెస్ ప్రచురణల్లో మార్సెల్ల్ ఐమీ, కాఫ్కా, ఆకుతాగవా కథలు చదివాను. ఇది నాలుగో కలెక్షన్. ఫిబ్రవరి కదా, కాస్త ఆహ్లాదకరమైన తేలికపాటి కథలేమన్నా చదువుదామని చూస్తే ఇవాన్ తుర్గేనెవ్ కథల పుస్తకం "లవ్ అండ్ యూత్" కనిపించింది. నాకు తుర్గెనెవ్ రచనలతో తొలిపరిచయం ఆయన నవలిక "ఫస్ట్ లవ్" తో జరిగింది. ఈ కథల సంపుటిలో మొట్టమొదటి కథే అది. ఇందులో మూడు ప్రేమ కథలతో బాటు 'Notes of a Hunter', 'A Sportsman's Sketches'  నుండి సంగ్రహించిన కొన్ని కథలూ, స్కెచెస్ ఉన్నాయి. ఇందులో కూడా అన్నిటికంటే ఆకట్టుకున్న కథ మొదటిదే : 'ఫస్ట్ లవ్'. దాని గురించి మునుపు బ్లాగ్ లో రాశాను కాబట్టి మళ్ళీ ప్రస్తావించడం లేదు.

Image Courtesy Google

మిగతా కథల విషయానికొస్తే తుర్గెనెవ్ కథలన్నీ మంచి ల్యాండ్ స్కేప్ నేపథ్యంలో మొదలవుతాయి. కెంజాయ రంగులో మెరిసే ఆకాశం, అల్లంత దూరం వరకూ విస్తరించిన పచ్చిక మైదానాలూ, తుప్పలతో కూడిన చిక్కని అడవి దారులూ, మధ్య మధ్యలో విరామాలు తీసుకుంటూ కురిసే చిరుజల్లుల జూలై వానలూ, ఇలా కథ మొదలు పెడుతూనే ప్రకృతి వర్ణనలు చదువుతున్నామంటే అది ఖచ్చితంగా తుర్గెనెవ్ అయ్యుండాలి అని ఆయన పేరు తెలీకుండా ఏ కథ చదివినా ఊహించడం సులభం.

Bezhin Meadow కథలో అడవిలో దారితప్పిన వేటగాడు ఆ రాత్రి గడపడానికి ఏదైనా చోటు కోసం వెతుకుతుండగా, గుర్రాలను మేపడానికొచ్చిన 16 ఏళ్ళ లోపు వయసున్న ఐదుగురు కుర్రవాళ్ళు చలి కాచుకుంటూ కనిపిస్తారు. వారి అనుమతితో ఆ రాత్రి అక్కడే విశ్రమించిన కథానాయకుడు, ఆ యువకులు ఒక్కొక్కరూ చలిమంట చుట్టూ చేరి పొద్దుపుచ్చడానికి తమలో తాము చెప్పుకునే కథల్ని మనకు చెబుతూ ఉంటాడు. ఆ కథలో కథలన్నీ రష్యన్  జానపదాలని తలపించే పిట్టకథల్లా ఉంటాయి. వాస్తవాన్నీ, కల్పననూ చెరిపేస్తూ ఫాంటసీ, గాసిప్, హారర్ లాంటి అంశాలను జత చేసిన ఈ కథలు వారి ఊళ్ళో తెలిసిన మనుషుల మధ్య జరిగిన (?) అనేక సంఘటనల గురించి చిలవలు పలవలు అల్లి చెప్పుకునే కథల్లా అనిపిస్తాయి. 'పుస్తకం' పుట్టుకకు ముందు ఆ నోటా ఈ నోటా కథలెలా వ్యాప్తి చెందేవో తెలియాలంటే ఈ కథ ఒక చక్కని ఉదాహరణ. ఈ కథ చిన్నప్పుడు చదివిన చందమామ కథల్ని గుర్తుకుతెచ్చింది. అలాగే Biryuk కూడా దారితప్పిన వేటగాడికి ఆశ్రయం ఇచ్చిన ఒక అటవీశాఖ అధికారి కథ. బిర్యుక్ అంటే "లోన్ వుల్ఫ్" అని అర్థం ఉందట. ఈ కథలో ప్రత్యేకం పాత్రల్ని మలిచిన తీరూ, వారి హావభావాల వర్ణనా కథకు ప్రాణం పోశాయి. తుర్గెనెవ్ కథనాన్ని రక్తి కట్టిస్తూ భావోద్వేగాలను పండించిన తీరు ఆకట్టుకుంటుంది.

ఇక The Rattling, అడవి దారిలో దోపిడీ దొంగల భయంతో ప్రాణాలను గుప్పెట్లో పెట్టుకుని గుర్రపు బగ్గీలో ప్రయాణించే ఇద్దరు వ్యక్తులు చివరకు తమ గమ్యాన్ని చేరారో లేదో చెప్పే కథ. తుర్గెనెవ్ వర్ణనల్లో ప్రత్యేకత ఏంటంటే, పాత్రలతో బాటు మనల్ని కూడా ఆ ప్రయాణంలో భాగస్వాముల్ని చేస్తారు. వాళ్ళు భయంతో వణికిపోతున్నప్పుడూ, మళ్ళీ తేరుకుని స్పృహలోకి వచ్చినప్పుడూ కూడా మనం వారి అనుభవాన్ని మనదిగా చేసుకున్నట్లు అనిపిస్తుంది. ముఖ్యంగా పాఠకుల ఏకాగ్రతను కథమీద నుండి మళ్ళకుండా కథనంలో అలవోకగా కలిసిపోయి కోటగోడలా కాపుకాసే రష్యన్ లాండ్స్కేప్ కథకు తగిన పరిసరాల ఆవశ్యకతను గుర్తుచేస్తుంది. ఈ తరం కథల్లో ఏ నేపథ్యమూ, మూలాలూ లేని మొండి గోడల్లా నిలిచే పాత్రల్లోని డొల్లతనానికి కారణాలు కూడా ఇలాంటి కథలు చదివినప్పుడు అర్థమవుతుంది. ఆనాటి కథకూ, నేటి కథకూ ప్రధాన వ్యత్యాసం ఏమిటంటే, మనిషి ప్రకృతి నుండి పూర్తిగా విడిపోయి ఒంటరిగా మరో ప్రక్క నిలబడి చెప్తున్న కథలు నేటివి. ఇక 'ఫస్ట్ లవ్' తో బాటు ఇందులో ఉన్న మరో రెండు ప్రేమ కథలు 'The District Doctor', 'The Lover's Meeting'. మొదటిది తన పేషెంట్ తో ప్రేమలో పడే డాక్టర్ కథైతే, రెండోది అమాయకంగా ఒక యువకుణ్ణి నమ్మి మోసపోయిన యువతి  కథ.

ఈ కథలు ఆధునిక సమాజం అధికంగా చెప్పుకుంటున్న 'కడుపునిండిన కథలు' కావు. తాత్వికత, ఆధ్యాత్మికత అంతర్వాహినిగా ప్రవహించే వచనంతో కూడిన కథలు. వీటిల్లో పల్లె జీవుల సమస్యలూ, పామరుల సంఘర్షణలూ, వారి భ్రమలూ, భయాలూ, ఊహాగానాలూ, సామాన్యుల సాధకబాధకల్లాంటివే ఎక్కువగా కనిపిస్తాయి. అదే సమయంలో అన్ని కథల్లోనూ జీవన చిత్రాన్ని చూపించే ప్రయత్నమే కనబడుతుంది. ఎక్కడా నీతులు చెప్పకుండా, భావజాలాల్ని ప్రోపగాండా చెయ్యకుండా అలనాటి రష్యన్ లాండ్స్కేప్ ని అందమైన చిత్రంలా గీసి మనిషిగా మనడానికి అవసరమయ్యే ప్రాముఖ్యతలేవో మనల్నే తేల్చుకోమని అక్కడితో తన పనైపోయిందని  చేతులు దులుపుకుంటారు తుర్గెనెవ్. :)

హ్యాపీ రీడింగ్. :)