ముఖంపై మారే ముసుగులు చెప్పిన కథలు - లూగీ పిరాండెల్లో

"జీవితం నుండి పూర్తిగా విడివడి ఒక ప్రక్కగా నుంచుని నీ పాత్రను నువ్వే తరచి చూసుకుంటే ఆ జీవితమనే వేదికపై నువ్విక లేనట్లే" అనే ఇటాలియన్ రచయిత లూగీ పిరాండెల్లోను కేవలం ఒక రచయితగా మాత్రమే చూడడానికి మనస్కరించదు. ఆధునిక యుగంలో రెండు ప్రపంచ యుద్ధాల తరువాత మనిషికి తన గుర్తింపునీ, అస్తిత్వాన్నీ సరికొత్తగా నిర్వచించుకునే అవసరం ఏర్పడింది. ఈ కారణంగా ఆ కాలంలో కవులూ, రచయితలూ చేసిన సింహభాగం రచనల్లో ఈ అంశాలకే ప్రాధాన్యత ఇచ్చినట్లు కనబడుతుంది. అటువంటి ఆధునిక యుగపు రచయితల్లో హెన్రిక్ ఇబ్సెన్, జార్జ్ బెర్నార్డ్ షా, శామ్యూల్ బెకెట్ వంటి వారికి సమకాలీనులైన నోబెల్ గ్రహీత లూగీ పిరాండెల్లో (1867-1936) కూడా ఒకరు. ఇబ్సెన్ సామజిక సమస్యల నేపథ్యంలో వాస్తవికతతో కూడిన రచనలు చేస్తే, బెకెట్ మనిషిలోని నిరాశా నిస్పృహలతో కూడిన సాంఘికమైన వేర్పాటుతనాన్నీ, సామజిక పరాయీకరణనీ ఆధారంగా చేసుకుని అసంబద్ధమైన అంశాలతో కూడిన రచనలు చేశారు, వీరిరువురికీ భిన్నంగా పిరాండెల్లో రచనలు మానసిక విశ్లేషణల చుట్టూ తిరుగుతాయి.

Image Courtesy Google

ఆధునిక రచయితలు తమ నాటకాల్లో మనస్తత్వ శాస్త్రంతోబాటు సిగ్మన్డ్ ఫ్రాయిడ్, కార్ల్ జంగ్ వంటి వారి మానసిక విశ్లేషణలకు ప్రాధాన్యతనివ్వడం గమనిస్తాం. ఈ క్రమంలో పిరాండెల్లో నాటకాల్ని 'సైకో డ్రామా' శైలికి చెందిన రచనలుగా వర్గీకరిస్తారు. ఈ 'సైకో డ్రామా' అనే పదానికి సృష్టికర్త అయిన జాకబ్ లెవీ మోనెరో ఈ శైలికి చెందిన నాటకాలు మనుషులకు తమ మానసిక సమస్యలను పరిష్కరించుకునే దిశగా సహాయపడగలవని భావిస్తారు. ఉదాహరణకు షేక్స్పియర్ 'హేమ్లెట్'ను ఈ శైలికి చెందిన నాటకంగా పరిగణిస్తారు. ప్రప్రథమంగా ఒక నాటక రచయితగానే ఖ్యాతిని కూడగట్టుకున్నప్పటికీ తరువాతి కాలంలో పిరాండెల్లో మంచి కథకుడిగా, నవలాకారుడిగా కూడా పేరు సంపాదించుకున్నారు. ఆయన తన రచనల్లో తరచూ 'కాన్సెప్ట్ ఆఫ్ సెల్ఫ్' ను ప్రధాన పాత్రగా చేస్తూ, "నేను ఎవరు ?", "ఏది వాస్తవం? ", "ఏది భ్రమ ?" అనే ప్రశ్నల్ని చర్చకు పెడతారు. ఒక సంఘజీవిగా స్పష్టమైన గుర్తింపు సంపాదించుకోవడంలో మనిషి ఎదుర్కునే సంక్లిష్టతల్నీ, భావప్రకటన విషయంలో మనుషుల మధ్య సంభాషణల్లోని అసంపూర్ణత్వాన్నీ, వాస్తవికత-భ్రమల మధ్య నిరంతరం స్థానభ్రంశం చెందే పరిధులనూ ఆయన తన రచనలకు థీమ్స్ గా వాడుకుంటారు.

19 వ శతాబ్దికి చెందిన ఆస్ట్రియన్ న్యూరాలజిస్ట్ ,సైకో ఎనాలిసిస్ ఆద్యుడూ   సిగ్మండ్ ఫ్రాయిడ్ కు సమకాలీనులైన పిరాండెల్లో రచనల్లో మానసిక  విశ్లేషణలు ఎక్కువగా కనిపించడంలో నిజానికి వింతేమీ లేదు. పిరాండెల్లో రచనలు ఉపచేతనావస్థలో మానవ మస్తిష్కంలోని లోపలి పొరల్ని మానసిక విశ్లేషణల ద్వారా విడదీసే ప్రయత్నం చేస్తూ, మనిషి యొక్క ఉనికినీ, గుర్తింపునీ శోధిస్తాయి. అలాగని ఆయన రచనలపై ఫ్రాయిడ్ ప్రభావం ఉందని కాదు, మనిషి మెదడులోని రహస్యాలను ఛేదించడంపై ఆ తరంలో మేథోవర్గానికున్న కుతూహలమే దీనికొక కారణం కావచ్చు. నిజానికి ఫ్రాయిడ్, పిరాండెల్లో, ఈ ఇద్దరి రచనల్లోనూ సైకో ఎనాలిసిస్ ఉమ్మడి అంశమైనప్పటికీ,  వృత్తిరీత్యా మానసిక వైద్యుడైన ఫ్రాయిడ్ సిద్ధాంతాలకూ, కళాకారుడైన పిరాండెల్లో విశ్లేషణలకూ మధ్య పొంతనలేమీ ఉండవు. పిరాండెల్లో రాసింది ఫ్రాయిడ్ రచనలకు పూర్తి విరుద్ధమైన కాల్పనిక సాహిత్యం. కానీ ఫ్రాయిడ్ మానసిక విశ్లేషణలు చదువుతున్నప్పుడు, వాటిల్లో కనిపించే మనిషి ప్రవృత్తిలోని విపరీతాలు శాస్త్రీయంగా నిరూపణలైన నిజాలు కాబట్టి మనకి పెద్దగా ఆశ్చర్యం కలగదు. కానీ పిరాండెల్లో రచనల్లో సాధారణ పరిస్థితుల్లో కూడా అసంబద్ధంగా  ప్రవర్తించే సహజమైన పాత్రలు నిజజీవితంలో పరిచయస్తుల్ని పోలి ఉంటాయి. ఈ కారణంగా మనిషి ప్రవర్తనా సరళిలో అసహజంగా అనిపించే లోపాలూ, పిచ్చితనంలాంటివి నమ్మశక్యంగాలేక మనల్ని అనేక సందర్భాల్లో విస్తుపోయేలా చేస్తాయి. Six Characters in Search of an Author ,హెన్రీ-IV ఈ రెండు నాటకాల్లోనూ ప్రధాన పాత్రలు గతాన్ని వర్ణించే ప్రయత్నం చేస్తాయి. కానీ ఈ వర్ణన జ్ఞాపకాల్లో నుండీ, అచేతనావస్థలో నుండీ వచ్చేది కావడం వల్ల వాళ్ళు ఆ క్రమంలో తీవ్రమైన మానసిక సంఘర్షణకూ, అస్థిమితానికీ లోనవడం చూస్తాం. పిరాండెల్లో కథల సంపుటి 'The Tales of Madness' లో మనిషిలో విపరీత ధోరణులు మొదలుకుని చిత్త వైకల్యాలవంటి రుగ్మతల వరకూ వివిధ మానసిక స్థితులను అన్ని సాధ్యమైన కోణాల్లోనూ చూపిస్తారు. ఈ కథల్లో అస్తిత్వవాదాన్ని విశ్లేషించడానికి 'madness' ను ఒక మెటఫోర్ గా వాడతారు. మానసిక వైకల్యం కలిగిన భార్య Antonietta తో పిరాండెల్లో వైవాహిక జీవితం మానసికవైకల్యాలపై ఆయన ఆలోచనాసరళిని చాలా వరకూ ప్రభావితం చేసిందంటారు.

ప్రతి మనిషిలో మనకు తెలిసి కొంతా, తెలియక కొంతా పిచ్చితనం ఉండటం కూడా ఒక సహజమైన మానసిక స్థితి క్రిందకే వస్తుందని పిరాండెల్లో కథలు  నిరూపిస్తాయి. వాస్తవం నుండి దూరం జరగడం, ఏదో జరుగుతుందని భయపడడం, నిజాన్ని జీర్ణించుకోలేక భ్రమలో బ్రతకడానికి అలవాటుపడటం, సమాజంలో ఇమడలేక దూరంగా పారిపోవడం లేదా 'తను' కాని తనను సామాజిక చట్రంలో ఇమిడ్చేసుకోవడం, ఈ కారణాల వల్ల ఉత్పన్నమయ్యే అనేక భయాలూ, బాధలూ, కోపతాపాలు, నిరాశా-నిస్పృహలూ వెరసి పిరాండెల్లో కథలు అన్ని కోణాల్నీ స్పృశిస్తూ మనిషి మెదడులోని రహస్యాలను లోతంటా కొలవడానికి ప్రయత్నిస్తాయి.

పిరాండెల్లో అస్తిత్వాన్ని నిరంతరం రూపాంతరం చెందుతూ మిగిలిపోయే  జ్ఞాపకంగానూ, మనిషి గుర్తింపుని కాలాన్ని బట్టి నిరంతరం మారే ముసుగు  వెనుక రహస్యంగానూ చూస్తారు. అందువల్ల మనిషి తన స్పష్టమైన ఉనికిని నిర్వచించుకోవడం దాదాపూ అసాధ్యమనేది ఆయన వాదన, అందునా భావదారిద్య్రం రాజ్యమేలే ఆధునిక సమాజం ఇటువంటి అంశాలను పూర్తిగా కోల్పోయిందని మనసావాచా నమ్మేవారాయన. అందువల్ల ప్రతి మనిషీ తనని తాను కోల్పోయి మాత్రమే ఇటువంటి ఒక వ్యవస్థలో భాగం కాగలడని ఆయన రచనలన్నీ మనకి ప్రత్యక్షంగానో, పరోక్షంగానో నిరూపించే ప్రయత్నం చేస్తాయి. ఈ కారణంగానే పిరాండెల్లో పాత్రలన్నీ సంఘజీవిగా రూపాంతరం చెందే క్రమంలో తమ అసలైన వ్యక్తిత్వాన్ని ఒక అనుకూలమైన ముసుగు చాటున దాచే ప్రయత్నం చేస్తాయి.'హెన్రీ IV' నాటకంలో ప్రధాన పాత్రధారికి గుర్రం మీద నుండి పడిపోవడంతో మతిస్థిమితం తప్పుతుంది. కానీ అతడు కొంతకాలానికి కోలుకుని మామూలు మనిషైనప్పటికీ తన నిజమైన వ్యక్తిత్వాన్ని సమాజం నుండి దాచుకోడానికి ఉద్దేశ్యపూర్వకంగా పిచ్చివాడిలా నటిస్తుంటాడు. ఇలా తన అస్తిత్వాన్ని చెరిపేసుకుని నటించడం ద్వారా అతడు సామజిక శృంఖలాలనుండి తప్పించుకుని స్వేచ్ఛగా తనకు తోచినట్లు జీవించే అవకాశం ఉందని భావిస్తాడు. పిరాండెల్లో నవలల్లో బాగా పేరుపొందిన నవల 'ది లేట్ మటియా పాస్కల్' కూడా ఇటువంటి కథే. మరణించాడని సమాజం పొరపాటుగా భావించిన కథానాయకుడు తిరిగొచ్చిన తర్వాత ఈ విషయం తెలుసుకుని, వారికి నిజం చెప్పకుండా తన అస్తిత్వాన్ని సరికొత్తగా నిర్వచించుకునే ప్రయత్నం చేస్తూ కొత్త జీవితం ప్రారంభించాలని తలపోస్తాడు. ఈవిధంగా మనిషి తన గుర్తింపునీ, అస్తిత్వాన్నీ కనుగొనడానికి సహాయపడే శాస్త్రమైన కార్ల్ యుంగ్ మానసిక విశ్లేషణల్ని 'Six Characters in Search of an Author' ,'హెన్రీ -IV', 'The Late Mattia Pascal' వంటి రచనల ద్వారా పిరాండెల్లో తన కాల్పనిక ప్రపంచాలకు అన్వయించడాన్ని చూస్తాం. కార్ల్ యుంగ్ ఇగోని మనిషి గుర్తింపుకి కేంద్రంగా చూస్తారు. ఈ కారణంచేత ఎవరైనా తన వ్యక్తిత్వానికి ఒక ముసుగు తొడుక్కున్నప్పుడు తనని తాను ఆ ముసుగు ద్వారా ఐడెంటిఫై చేసుకోవడం మొదలు పెడతాడు కాబట్టి అతడు తన స్వతఃసిద్ధమైన ఐడెంటిటీని కోల్పోతాడని ప్రతిపాదిస్తారాయన. ఒకవేళ పైకి అగుపించే ఆకారస్వరూపాలే మనిషి అస్తిత్వాన్ని నిర్వచించే చిహ్నాలైతే, ఆ వాస్తవికత నిరంతరం రూపాంతరం చెందుతుందని పిరాండెల్లో రచనలు పదేపదే నిరూపిస్తూ ఉంటాయి. దీనికి తోడు ఆయన దృష్టిలో ఖచ్చితమైన, విశ్వజనీనమైన వాస్తవమంటూ అసలుండే అవకాశం లేదు కాబట్టి భ్రమను అపాయకారిగా కంటే ఒక వ్యక్తిగత ధృవీకరణగా, సమాజానికి సవాలు విసిరే అంశంగా చూడాలన్నది ఆయన భావన. 

పిరాండెల్లో కథల్లో నేపథ్యాలే కాదు ఆయన కథ చెప్పే తీరు కూడా విలక్షణంగా ఉంటుంది. జీవితంలోని అబ్సర్డిటీకి హాస్యాన్నీ, వ్యంగ్యోక్తుల్నీ జోడించి దాన్నొక హాస్య కథలా చెప్పడం ఆయన ప్రత్యేకత. కథలో ఎక్కడో ఒకచోట లోతైన విషయం చర్చిస్తున్నారనుకునేలోగా ఉన్నట్లుండి చిన్న చమత్కారం దొర్లుతుంది. మరోచోట ఏదో ఒక సరదా సందర్భంలో అంతర్లీనంగా నిరాశా నిస్పృహలు, ఇదిగో మేమున్నామంటూ తొంగిచూస్తాయి. ఇంకోచోట మానవసంబంధాలను ఆవిష్కరించే క్రమంలో ఉన్నట్లుండి తాత్వికత తెరపైకొస్తుంది. ఆయన కథల్లో వర్ణనలు కూడా ఇదే తరహాలో ఉంటాయి. ఆయన శైలి పాదరసంలా ఒక వర్ణన నుండి స్వగతానికీ , స్వగతం నుండి ఒక నాటకీయ సంభాషణకూ, దాన్నుండి ప్రత్యక్ష ఉపన్యాసానికీ ఎప్పుడు ఎలా రూపాంతరం చెందుతుందో గమనించే సమయం పాఠకులకు ఇవ్వరు. 

తాను జీవించి ఉన్న కాలంలో సుమారు 200 పై చిలుకు కథలు రాసిన ఆయన, తాను తొలినాళ్ళలో రాసిన కథల్నే పునాదులుగా చేసుకుని తరువాతి కాలంలో అనేక నాటకాలకు రూపకల్పన చేశారంటారు. ఆయన కథల్లో అంతఃసంఘర్షణలూ, వ్యక్తిగత సమస్యల ఆధారంగా రాసివి కొన్నైతే, అధికశాతం కథలు మాత్రం మనిషి సామజిక సాలెగూడులో చిక్కుకుని ఎదుర్కునే సంఘర్షణలూ, సామజిక కట్టుబాట్లను ఉల్లంఘించలేని నిస్సహాయత వల్ల సంఘజీవిగా మనడానికి అవసరమయ్యే ముసుగు ధరించే దిశగా పురిగొల్పే పరిస్థితుల (పిరాండెల్లో చాలా ఏవగించుకునే విషయం ) చుట్టూ తిరుగుతాయి. బహుశా మధ్య తరగతి, దిగువ మధ్య తరగతి పాఠకులు పిరాండెల్లో రచనల్ని ఎక్కువ ఇష్టపడడానికి కారణం కూడా ఇదే కావచ్చు. ఎందుకంటే ఆయన ప్రపంచంలో పాత్రల జీవితాలు విధి లిఖితంగా,ఊహించని మలుపులతో అనూహ్యంగా ఉంటాయి. అనేక వైరుధ్యాల పోగుగా ఉండే విభిన్నమైన మనుషుల్లో నిబిడీకృతమై ఉండే అనంతమైన అంతఃప్రపంచాలను పదాల్లో పెట్టాలని ప్రయత్నించడం వృథాప్రయాసేనంటూ, అక్షరీకరించిన ప్రతీ విషయమూ అర్థసత్యమేనని నిర్ధారిస్తూ సాహిత్య ప్రమాణాల్ని నిష్పక్షపాతంగా అంచనా వేసే ప్రయత్నం చేస్తారు లూగీ పిరాండెల్లో. కాల్పనికత, వాస్తవికతలనే రెండు పాయలనూ రెండు వైపుల నుంచీ సరిసమానంగా అల్లుకొచ్చి చిట్టచివరకి వాస్తవికతకు ముడి పెట్టడంలో పిరాండేల్లో నైపుణ్యం ఆయన ప్రతీ రచనలోనూ కనిపిస్తుంది. ఆయనను చదవడమంటే తాత్వికతనూ, మానసిక తత్వశాస్త్రాన్నీ, అస్తిత్వవాదాన్నీ, కాల్పనికతనూ అన్నిటినీ సమపాళ్ళలో కలిపి వండిన విందుభోజనం చెయ్యడంలా ఉంటుంది. పిరాండెల్లో రచనలు పాఠకులకు అన్నిఅంశాలూ తగుపాళ్ళలో కుదిరిన ఒక పూర్తి స్థాయి రచన చదివిన తృప్తినిస్తాయి. మనిషి భావోద్వేగాల్ని లోతంటా తవ్వితియ్యడంలో పిరాండెల్లో కనబరిచే నైపుణ్యం మరో రచయితలో కనిపించదంటే అతిశయోక్తి కాదు.

తొలి ప్రచురణ : ఆంధ్రజ్యోతి వివిధ 28th నవంబర్ 2022

https://www.andhrajyothy.com/2022/editorial/stories-told-by-changing-face-masks-956143.html

https://epaper.andhrajyothy.com/Home/ShareImage?Pictureid=e0fe4a13

The Loser - Thomas Bernhard

“The only way to deal with an unfree world is to become so absolutely free that your very existence is an act of rebellion.” అన్న ఆల్బర్ట్ కామూ మాటలు ఎవరికైనా అతికినట్లు సరిపోతాయంటే అది ఒక్క థామస్ బెర్న్హార్డ్ కే అనిపిస్తుంది. తిరుగుబాటునే తన జీవితానికి నిర్వచనంగా చేసుకున్న ఈ ఆస్ట్రియన్ రచయిత స్వదేశంలో జర్మన్ పదమైన Nestbeschmutzer [ person who fouls their own nest ] గా అభివర్ణించబడినా స్వదేశానికి ఆవల మాత్రం కుండబద్దలుకొట్టినట్లుండే ఆయన రచనల శైలికి గాను యావత్ సాహితీ ప్రపంచపు మన్ననలందుకున్నారంటారు.

బాల్యంలో తల్లిదండ్రుల తీవ్ర నిర్లక్ష్యానికి గురవడం, చిన్న వయసులోనే క్షయ బారినపడడం, యువకుడిగా ఉండగా 'హిట్లర్ యూత్' లో భాగంగా బలవంతంగా పనిచెయ్యాల్సిరావడం వంటి కారణాల వల్ల బెర్న్హార్డ్ రచనలపై తీవ్రమైన నిరాశావాదపు ఛాయలు కనిపిస్తాయి. బెర్న్హార్డ్ "ది లూజర్" చదువుతున్నంతసేపూ జులియన్ బార్నెస్ "ది సెన్స్ ఆఫ్ ఆన్ ఎండింగ్"  గుర్తుకువచ్చింది. ఆ రచనలో జీవితానికి అంతిమ లక్ష్యం, పరమార్థం మృత్యువేననే నిరాశావాదం ఈ రచనలో కూడా కనిపిస్తుంది. బార్నెస్ నిరాశావాదానికి తోడు జె.ఎమ్.కోట్జీ కళాత్మకత, మిలన్ కుందేరా రచనల్లో అంతర్లీనంగా ధ్వనించే కళాకారుడి అహంభావం కూడా కలిపితే ఒక థామస్ బెర్న్హార్డ్ తయారవుతాడు.

Image Courtesy Google

"ది లూజర్" మనకు కథను చెబుతున్న పేరు తెలియని కథానాయకుడితో కలిపి పియానో ప్లేయర్స్ అయిన ముగ్గురు స్నేహితుల కథ. మిగతా ఇద్దరిలో  ఒకరు ప్రపంచ ప్రసిద్ధ 'కెనెడియన్ ప్రాడిజీ' గ్లెన్ గౌల్డ్ కాగా మరొకరు Wertheimer. రచయిత కథను ఉత్తమపురుషలో చెబుతారు. కాగా 'బ్రెత్లెస్' టోన్ లో చెబుతున్నట్లుండే గొలుసుకట్టు వర్ణనలు బెర్న్హార్డ్ వచనానికి అదనపు ఆకర్షణ.

ప్రతి మనిషికీ అతడి శక్తిసామర్ధ్యాల దృష్ట్యా, వ్యక్తిగత నైపుణ్యాల దృష్ట్యా తనదంటూ ఒక ప్రత్యేకమైన గమ్యం నిర్దేశించబడి ఉంటుంది. దాన్ని ఎంత త్వరగా గుర్తిస్తే అంత త్వరగా తనదైన మార్గంలో అడుగు ముందుకు వెయ్యడానికి ఆస్కారం ఉంటుంది. దాన్ని గుర్తించకుండా నిరంతరం వేరొకరి విజయాలతో పోల్చుకుంటూ ఆత్మన్యూనతకు గురై జీవితాన్ని చేజేతులా నాశనం చేసుకోవడమంత మూర్ఖత్వం, పరాజయం మరొకటి ఉండదు. ఒక ప్రపంచ ప్రసిద్ధ పియానో వాద్యకారుడిగా పేరుప్రఖ్యాతులు సంపాదించుకోవాలనుకునే క్రమంలో గ్లెన్ గౌల్డ్ లాంటి జన్మతః సాక్షాత్ సరస్వతీ పుత్రుడి స్థాయికి చేరలేక నిరంతరం ఆత్మన్యూనతతో సతమతమయ్యి జీవితాన్ని నరకప్రాయం చేసుకుంటాడు Wertheimer, మరోవైపు ఎంత ప్రయత్నించినా సంగీత ప్రపంచంలో గ్లెన్ స్థాయికి ఎప్పటికీ చేరలేనని గుర్తించిన కథానాయకుడు తన తనదైన తాత్విక గమ్యం వైపు దిశను మార్చుకుంటాడు. నిజానికి గ్లెన్ సాహచర్యంలో వాళ్ళిద్దరూ కూడా బాగుపడే అవకాశం ఉన్నప్పటికీ, అతడి శిఖరసమానమైన కీర్తిప్రతిష్ఠలు మిగతా ఇద్దరు స్నేహితుల జీవితాలనూ తాత్విక, హేతువాద కోణాల్లో ప్రభావితం చేస్తూ పరోక్షంగా వారి జీవితాలను ఎలా అథఃపాతాళానికి నెట్టేశాయన్నదే ఈ కథ. 

The whole time on my way to the teacher’s I kept on saying these three words: Absolutely no artist! Absolutely no artist! Absolutely no artist! If I hadn’t met Glenn Gould, I probably wouldn’t have given up the piano and I would have become a piano virtuoso and perhaps even one of the best piano virtuosos in the world, I thought in the inn. When we meet the very best, we have to give up, I thought.

ఈ కథలో పరాజితుడంటే ఎవరనే ప్రశ్నకి, తన బలాలూ, బలహీనతల సహితం తనను తానుగా అంగీకరించలేనివాడని Wertheimer జీవితం రుజువు చేస్తుంది. కథ జరుగుతున్న సమయంలో నేరేటర్ వేర్వేరు కారణాలతో మరణించిన తన ఇద్దరి స్నేహితులతో తన జ్ఞాపకాలను తలుచుకుంటూ ఉంటాడు. కథ మొదట్లోనే నేరేటర్ గ్లెన్ ను పరిచయం చేస్తూ, he was so possessed by his art that we had to assume he couldn’t continue in that state for very long and would soon die returning to Canada from Salzburg, destroy himself with his music obsession, with his piano radicalism. అంటాడు. అతడన్నట్లుగానే గ్లెన్ తనకున్న ఊపిరితిత్తుల వ్యాధితో చనిపోడు, నలభై ఏళ్ళు తన కళను దైవసమానంగా సాధన చేస్తూ, ఆ కళారాధనలోనే గుండెపోటుతో తుదిశ్వాస విడుస్తాడు. 

We never attained the inhuman state that Glenn attained, who by the way never escaped this inhuman state, who didn’t even want to escape this inhuman state.

From the first moment ours was a spiritual friendship. The majority of even the most famous piano players haven’t a clue about their art, he said. But it’s like that in all the arts, I said, just like that in painting, in literature, I said, even philosophers are ignorant of philosophy. Most artists are ignorant of their art. They have a dilettante’s notion of art, remain stuck all their lives in dilettantism, even the most famous artists in the world.

ప్రపంచాన్ని అందరూ ఒకే కోణంలో చూడాలని కొన్ని నియమాలుంటాయి. అందరూ అలాగే చూడాలని సమాజాలూ, ప్రభుత్వాలూ, యజమాన్యాలూ నిర్ణయిస్తాయి. దానికి భిన్నంగా చూసేవాళ్ళు ఆ సమూహానికి చెందరు. అటువంటి "అవుట్ సైడర్" ఇమేజ్ థామస్ బెర్నార్డ్ సొంతం. "జర్మన్ తలబిరుసుతనం" ప్రపంచానికి కొత్తేమీ కాదు కానీ అదే జర్మన్ తలబిరుసుతనం ఆ దేశానికే తలనెప్పిగా మారితే ఎలా ఉంటుందో తెలియాలంటే థామస్ బెర్నార్డ్ రచనలు చదవాలి.

ప్రపంచమంతా తీవ్రమైన కన్ఫర్మిటీ రాజ్యమేలుతున్న ఈ కాలంలో విప్లవాత్మకమైన థామస్ బెర్న్హార్డ్ గళం పాఠకులకు సహజంగానే వైవిధ్యంగానూ, వినసొంపుగానూ అనిపిస్తుంది. ఇక ప్రపంచంలో ఏ మనిషి పట్లా, ఏ ప్రాంతం పట్లా కూడా కనీసమైన సహానుభూతీ, గౌరవం లేకుండా  పుస్తకం మొదలుపెట్టిన దగ్గర్నుండి ముగింపు వరకూ నిరంతరం సాగే రచయిత విమర్శనాత్మకమైన విశ్లేషణలు చదువుతుంటే అసలు ఈ భూప్రపంచంలో బెర్న్హార్డ్ కి నచ్చే, అతడు మెచ్చుకునే అంశమంటూ ఏదైనా ఉండే అవకాశం ఉందా అని కూడా ఆశ్చర్యం కలుగుతుంది. ఈ "యాంటీ ఆస్ట్రియన్", "డెత్ అబ్సెస్డ్" రచనలో కథానాయకుడికి ఆస్ట్రియన్ ప్రభుత్వం నచ్చదు, అక్కడి ట్రైన్స్ నచ్చవు, హోటళ్ళు, అభివృద్ధి దిశగా అడుగులు వేస్తున్న చిన్న చిన్న పట్టణాలూ కూడా నచ్చవు.  అతడి ఫిర్యాదులు చాలా చోట్ల జర్మన్ తత్వవేత్త Arthur Schopenhauer సినిసిజాన్ని గుర్తుచేస్తున్నాయి అని నేను అనుకునేలోగా, ఈ ముగ్గురు స్నేహితులూ Schopenhauer, Kant, Spinoza ల రచనల్ని చదువుతున్నారని రాస్తారు రచయిత. అయితే ఇకనేం !! అస్సలు ఆశ్చర్యం లేదు అనుకున్నాను. "To exist means nothing other than we despair" అనే Wertheimer ఫిర్యాదులు కొన్ని చోట్ల అదుపు తప్పి అసలు మనిషి పుట్టడమే తప్పన్నట్లు మొత్తం మనవాళిపై వెళ్ళగక్కే విద్వేషంలా అనిపిస్తాయి.

“Battle not with monsters, lest ye become a monster, and if you gaze into the abyss, the abyss gazes also into you.” అని Nietzsche అన్నట్లు హేతువాదపు పరిధుల్ని సవాలు చేసే ప్రయత్నంలో Wertheimer తన అస్తిత్వాన్ని పూర్తిగా కోల్పోయి తనకు తెలీకుండానే తన జీవితంపై పట్టు కోల్పోయి ఒక ఉన్మాదిగా మారతాడు. తనకు జన్మనిచ్చిన తల్లిదండ్రుల మొదలు, నలభై ఏళ్ళపాటు తనకు చేదోడువాదోడుగా ఉన్న చెల్లెల్ని సైతం ప్రేమించలేని Wertheimer, చివరకు ప్రపంచంపై తీవ్రమైన విరక్తితో, ద్వేషభావంతో తన చెల్లెలి ఇంటిముందే ఉరిపోసుకుని జీవితాన్ని అంతం చేసుకుంటాడు.

హేతువాదం పులి మీద స్వారీ లాంటిది. దాన్ని మన అధీనంలో ఉంచుకున్నామని మనం విర్రవీగేలోగా దానికెప్పుడు ఆహారంగా మారిపోతామో  కనీసం మనక్కూడా తెలీదు. హేతువాదానికీ, ఉన్మాదానికీ మధ్య ఉండేది అతి సన్నని గీత మాత్రమే. అది అలికినట్లైపోయి స్పష్టంగా కనిపించని ప్రతిసారీ మళ్ళీ మళ్ళీ ఆ గీతను స్పష్టంగా పునఃచిత్రించుకుంటూనే ఉండాలి. "ది లూజర్" చదివినప్పుడు Wertheimer జీవితం ద్వారా థామస్ బెర్న్హార్డ్ చెప్పదలుచుకున్నది ఏదైనా ఉంటే, అది ఇదొక్కటే. థామస్ బెర్న్హార్డ్ భావజాలం కంటే ఆయన భావవ్యక్తీకరణ నాకు అమితంగా నచ్చింది. ఈ రచన ఆయన మరికొన్ని రచనలు చదవాలనిపించేలా చేసింది. హ్యాపీ రీడింగ్ :)

చివరగా, ఈ పుస్తకానికి తుదిపలుకు రాసిన మార్క్ ఎమ్. ఆండర్సన్ ఒక రచయితగా బెర్న్హార్డ్ జీవితం గురించి రాసిన అనేక విషయాలు ఈ రచన కంటే మరింత ఆసక్తికరంగా అనిపించాయి : 

During his lifetime Thomas Bernhard’s texts provoked more than the ordinary share of scandals. But perhaps the most enduring scandal will turn out to be his very last text, his will: “Whatever I have written, whether published by me during my lifetime or as part of my literary papers still existing after my death, shall not be performed, printed or even recited for the duration of legal copyright within the borders of Austria, however this state identifies itself.” Bernhard had taken care not to reveal the contents of this will before he died; in fact, he even stipulated that news of his death not be announced until he was buried. This parting slap in the face of his native country thus came not only as a surprise; it came from the hand of a dead man, whose laughter rang out from the grave.

పుస్తకం నుండి మరికొన్ని నచ్చిన అంశాలు ,

He had barricaded himself in his house. For life. All our lives the three of us have shared the desire to barricade ourselves from the world. All three of us were born barricade fanatics. But Glenn had carried his barricade fanaticism furthest.

Glenn confirmed what we sensed: New York is the only city in the world where a thinking person can breathe freely the minute he sets foot in it.

Immediately I quashed that idea, for I detested virtuosity and its attendant features from the very beginning, I detested above all appearing before the populace, I absolutely detested the applause, I couldn’t stand it, for years I didn’t know, is it the bad air in concert halls or the applause I can’t stand, or both, until I realized that I couldn’t stand virtuosity per se and especially not piano virtuosity. For I absolutely detested the public and everything that had to do with this public and therefore I detested the virtuoso (and virtuosos) personally as well.

Our loser is a fanatic, Glenn once said, he’s practically choking on self-pity all the time. 

I had nothing to prove, only everything to lose, he said, I thought. Our wealth was probably our undoing, he said, but then immediately: Glenn’s wealth didn’t kill him, it allowed him to exploit his genius.

For fifty years are absolutely enough, I thought. We become contemptible when we go past fifty and are still living, continue our existence. We’re border-crossing weaklings, I thought, who have made ourselves twice as pitiful by putting fifty years behind us. Now I’m the shameless one, I thought. I envied the dead. For a moment I hated them for their superiority.

But we don’t always have to be studying something, I thought, it’s perfectly enough merely to think, to do nothing but think and give our thoughts free rein. To give in to our philosophical worldview, simply submit to our philosophical worldview, but that’s the hardest thing, I thought.

But simple people don’t understand complicated ones and thrust the latter back on themselves, more ruthlessly than any others, I thought. The biggest mistake is to think that one can be rescued by so-called simple people. A person goes to them in an extremely needy condition and begs desperately to be rescued and they thrust this person even more deeply into his own despair. And how are they supposed to save the extravagant one in his extravagance, I thought.

If a friend dies we nail him to his own sayings, his comments, kill him with his own weapons. On the one hand he lives on in what he said to us (and to others) all his life, on the other we kill him with it. We’re the most ruthless (toward him!) as far as his comments, his writings, are concerned, I thought, if we don’t have any more of his writings, because he prudently destroyed them, we go after his comments in order to destroy him, I thought. We exploit his unpublished papers in order to destroy even more the one who left them to us, to make the dead man even deader, and if he hasn’t left us the appropriate instructions to destroy his papers, we invent them, simply invent declarations against him, etc., I thought. Heirs are cruel, the survivors don’t have the slightest consideration, I thought. We’re searching for testimony against him, for us, I thought. We plunder everything that can be used against him in order to improve our situation, I thought, that’s the truth.

The so-called intellectual consumes himself in what he considers pathbreaking work and in the end has only succeeded in making himself ridiculous, whether he’s called Schopenhauer or Nietzsche, it doesn’t matter, even if he was Kleist or Voltaire we still see a pitiful being who has misused his head and finally driven himself into nonsense. Who’s been rolled over and passed over by history. We’ve locked up the great thinkers in our bookcases, from which they keep staring at us, sentenced to eternal ridicule, he said, I thought.

How good it is that none of these imperfect, incomplete works has ever appeared, I thought, had I published them, which would have posed no difficulty whatsoever, today I would be the unhappiest person imaginable, confronted daily with disastrous works crying out with errors, imprecision, carelessness, amateurishness. I avoided this punishment by destroying them, I thought, and suddenly I took great pleasure in the word destroying.

Everything about Wertheimer was always taken from somebody else, copied, he took everything from me, he copied me in everything, and so he even took my failure from me and copied it. Only his suicide was his own decision and came completely from him, I thought, and so he may have experienced, as they say, a sense of triumph in the end.

The lower classes are just as much a public menace as the upper classes, he said, they commit the same hideous acts, should be rejected just as categorically as the others, they’re different but they’re equally hideous, he said, I thought.

Wertheimer was an unrelieved emulator, he emulated anybody he thought was better off than he was, although he didn’t have the capacity for that, as I now see, I thought, he’d absolutely wanted to be an artist and thus walked into the mouth of disaster.

We say a word and destroy a person, although the person we’ve destroyed, at the moment we say out loud the word that destroys him, doesn’t take notice of this deadly fact, I thought.

An Evening with Susan Sontag

 An Evening with Susan : 

శుక్రవారం సాయంత్రం అవగానే లేజీ మూడ్ వచ్చేస్తుంది. వారం అంతా ఉరుకుల-పరుగుల రొటీన్ నుండి చిన్న బ్రేక్ అనే తప్ప పెద్దగా ఏమీ మారదనుకోండి. హైదరాబాద్ లో పుస్తకాల మార్కెట్లతో పాటు నన్ను బాగా  ఆకర్షించినవి ఇక్కడ కేఫ్ లు. కొండాకోనల్లో నిశ్శబ్దానికి అలవాటుపడి ఉండడంతో ఇంకా జనారణ్యపు శబ్ద కాలుష్యానికి చెవులు పూర్తిగా అలవాటుపడలేదు. లైఫ్ లో పెద్దగా అడ్రినలీన్ రష్ అక్కర్లేని quiet & comfortable స్టేజిలో పెద్దగా సందడి లేని చోట్లు నచ్చే మాలాంటి వాళ్ళకి వీకెండ్ రాగానే "దో దీవానే ఇస్ షెహర్ మే" అని పాడుకుంటూ కాస్త ఖాళీగా ఉన్న కేఫ్ వెతుక్కుని వెళ్ళి ఓ పుస్తకం పట్టుకుని ప్రశాంతంగా కూర్చుని చదువుకోవడం ఈ మెట్రో జీవితంలో ఒక అదనపు సౌకర్యం. ఎటొచ్చీ ఆయనకు రుచికరమైన సూపు, నాకొక చిక్కని కాఫీ దొరికితే చాలు.

Copyright A Homemaker's Utopia

కూర్చుని కాసేపు సెటిల్ అయ్యాక కొన్ని క్షణాలు చుట్టూ ఉన్న ప్రపంచాన్ని కాసేపు కళ్ళతో కాప్చర్ చెయ్యడంతో సరిపోతుంది. ఈరోజు ఇక్కడ మూడు విడివిడి టేబుల్స్ లో లాప్టాప్స్ పెట్టుకుని ఒంటరిగా కూర్చుని పనిచేసుకుంటున్నవాళ్ళు (ఒక స్త్రీ, ఇద్దరు మగవారు) ముగ్గురు కనిపించారు. ముగ్గుర్లో ఒక మేల్ అండ్ ఫిమేల్ పనిచేసుకుంటున్నంతసేపూ చాలా సీరియస్ గా సిగార్స్ ఊదుతూనే ఉన్నారు. మరో టేబుల్ దగ్గర సుమారు ఐదేళ్ళున్న పాపాయిని ఎంగేజ్ చేస్తూ కూర్చున్న ఒక టీనేజ్ కేర్ టేకర్ కనిపించింది. ఆ పాపాయి అమ్మగారు జాబ్ అనుకుంటా, ఆవిడొచ్చేవరకూ పాపాయిని ఆడిస్తూ అక్కడ వెయిట్ చేసింది. మరో టేబుల్ లో నలుగురు, కాలేజీ పిల్లలనుకుంటా, ముగ్గురబ్బాయిలూ, ఒకమ్మాయీ హుషారుగా కబుర్లలో మునిగిపోయి ఉన్నారు. "ఏం పుస్తకం చదువుతున్నారూ ?" అని డిస్టర్బ్ చేస్తూ అడగడానికి దురదృష్టవశాత్తూ ఈరోజు ఎవరూ కనబడలేదు. నలుగురిలో ఏకాంతాన్ని అనుభవిస్తూ నేను ఈ మధ్యే ఆర్డర్ చేసుకున్న సుసాన్ సొంటాగ్ జర్నల్స్ తిరగెయ్యడం మొదలుపెట్టాను. రేపు ఎప్పుడైనా హైదరాబాద్ విడిచి వెళ్ళేటప్పుడు గుర్తుగా నాతో వెంట తీసుకెళ్ళడానికి కొన్ని చలిగాలుల సాయంత్రపు జ్ఞాపకాల్ని పోగుచేసుకోవాలి కదా !! 

ఈ సాయంత్రానికి సొంటాగ్ డార్క్ హ్యూమర్ జతకలిసి మరింత అందమైన అనుభవాన్నిచ్చింది.

* Not only must I summon the courage to be a bad writer - I must dare to be truly unhappy. Desperate. And not save myself, short-circuit the despair.

By refusing to be as unhappy as I truly am, I deprive myself of subjects. I’ve nothing to write about. Every topic burns. (6/19/76,NY) ( Is she trying to prove that all writers are unhappy ? )

* TB : Consumed (dissolved) by passion - passion leads to dissolution of the body. It was tuberculosis but they called it 'Love'. (Sigh !) 

* Beckett found a new subject for the drama :- What am I going to do in the next second ? Weep, take out of my comb, sigh , sit, be silent, tell a joke, die. (He he he)

*Poets self-limited by some actual or mental regionalism, deliberately cultivated - so he / she will be seen to have [created ] his / her "universe". 

Weakness of American poetry- It's anti-intellectual. Great poetry has ideas. ( You are hurting the egos of Eliot clan Susan )