కొన్ని రచనలు చదవడం పూర్తిచేశాక కూడా మనలో ఏదో వెలితి మిగిలిపోతుంది..రచయిత అంతరంగాన్ని పూర్తిగా పట్టుకోవడంలో విఫలమయ్యామనో,లేక శ్రద్ధగా చదవలేదేమో అనే అనుమానమో కలుగుతుంది..ఆసాంతం చదివినా రచనలో స్పష్టత లోపించిన భావన కలగడం కొన్నిసార్లు పాఠకులకు అనుభవమే..ముఖ్యంగా అత్యుత్తమమైన సాహిత్యంగా పరిగణింపబడే రచనల్లో 'మార్మికత' పునాదులమీద నిలబెట్టినవే సింహభాగం ఉంటాయి..ఈ తరహా రచనల్లో,రచయిత తన అంతరంగానికి తెరచాటు చేసుకుని తాను చెప్పాలనుకున్న కథ చెప్తారు..బహుశా ఆ తెరచాటు పరీక్షను దాటి తన అంతరంగంలోకి తొంగిచూసేదెవరా అని ఎదురుచూస్తారేమో !! అటువంటి కొన్ని పుస్తకాలు చదువుతున్నప్పుడు ఇవెందుకింత ఆదరణ పొందాయా అని ఆశ్చర్యపోవడం కూడా పరిపాటే..ఈ మధ్యే చదివిన విటోల్డ్ గోమ్బ్రోవిచ్ రచన 'కాస్మోస్' నన్ను ఇలాంటి సందిగ్ధంలోకే నెట్టేసింది..అందులోని సంక్లిష్టత గురించి రాసినప్పుడు నాగరాజు పప్పు గారు చదవమని చెప్పగా Peter Mendelsund రాసిన ఈ 'What We See When We Read అనే పుస్తకం గురించి తెలిసింది..ఇందులో మెండెల్సండ్ వర్ణచిత్రాల ఆధారంగా పాఠకులు పుస్తకాలను చదివే విధానాల గురించి వివరణాత్మకమైన విశ్లేషణలు చేశారు.
'Only parts of us will ever touch only parts of others.' అని మార్లిన్ మన్రో అన్నట్లు మనకి బాగా తెలుసనుకున్న వ్యక్తుల గురించి కూడా మనకి పూర్తిగా తెలిసే అవకాశం లేదు..మనుషుల్లో మనకు తెలియని కోణాలు మిగిలి ఉన్నట్లే రచయిత ఎంత విడమర్చి రాసినా ఆయన అంతరంగాన్ని యధాతథంగా (పూర్తిగా) తెలుసుకోవడం సాధ్యం కాదంటారు మెండెల్సండ్..ఈ రచన పఠనానుభవం అనేది అసంపూర్ణమైనదని నొక్కి చెప్తుంది..పుస్తకపఠనం విషయంలో సంపూర్ణత(wholeness) ను ఆశించడం కష్టమే కాదు అసంభవం అని కూడా చెప్తుంది..రచయితలు తమ అనుభవాలను వాక్యాలుగా కుదించి (reduce) ఒక పుస్తకంగా మలుస్తారు,అలాగే పాఠకులు ఆ పుస్తకాన్ని తమ ప్రపంచంలోకి కుదించుకుని చదువుతారు..ఈ మొత్తం వ్యవహారంలో పర్ఫెక్షన్ కష్టమనేదే ఇక్కడ రచయిత చెప్పదలచుకున్న అంశం..
Writers reduce when they write, and readers reduce when they read. The brain itself is built to reduce, replace, emblemize … Verisimilitude is not only a false idol, but also an unattainable goal. So we reduce. And it is not without reverence that we reduce. This is how we apprehend our world. This is what humans do.
అలాగే మనం చూసే సినిమాలూ,ప్రోగ్రాములు మన సృజనాత్మకతను తీవ్రంగా ప్రభావితం చేస్తాయి అంటారు మెండెల్సండ్ ..అంటే చాలా ఏళ్ళు నా ఊహల్లో అబ్స్ట్రాక్ట్ గా ఉన్న అన్నా కరెనీనా రూపం,సినిమా చూసేసరికి కేరా నైట్లీగా మారిపోవడంలా అన్నమాట..ఇలాంటి సందర్భాల్లో మన ప్రమేయం లేకుండానే అన్నా ప్రస్తావన వచ్చినప్పుడల్లా మనం చూసిన అన్నా తాలూకా రూపం కళ్ళ ముందు ప్రత్యక్షమవుతుంది..దృశ్యశ్రవణ యంత్రాల వినియోగం తారాస్థాయికి చేరుకున్న ఈ కాలంలో ఊహాశక్తి రాన్రానూ తగ్గిపోవడానికి ఇదొక కారణం కావచ్చు..చిన్నప్పుడెప్పుడో స్కూల్లో చదువుతున్నరోజుల్లో సెక్రటరీ నవల చదివి రాజశేఖరాన్ని ఊహించుకుని ఆ తరువాతెప్పుడో ఆ సినిమా చూసి తీవ్రంగా నిరాశ చెందాను..ఎందుకంటే నేను నవల్లో ఊహించుకున్న రాజశేఖరం నాగేశ్వరరావు కాదు మరి :)
కొంతకాలం క్రిందట కాఫ్కా పుస్తకాల కవర్లు కొన్ని చూసినప్పుడు రొటీన్ కంటే భిన్నంగా చాలా ప్రత్యేకంగా ఉన్నాయనుకున్నాను..ఈ పుస్తకం చదివేటప్పుడు ఆ కవర్ల వెనుక ఉన్న క్రియేటివ్ మైండ్ పీటర్ మెండెల్సండ్ అని తెలిసింది..సింపుల్ జియోమెట్రికల్ షేప్స్ లో,బ్రైట్ కలర్స్ లో ఆయన డిజైన్ చేసిన కవర్లు నన్ను చాలా ఆకర్షించాయి..సాహిత్యాన్ని ఎలా చదవాలో,ఎలా చదవకూడదో,ఎలా చదువుతామో తెలియాలంటే ఈ పుస్తకాన్ని ఒకసారి చదవాలి.
పుస్తకం నుండి కొన్ని వాక్యాలు ,
Another question: As a character develops throughout the course of a novel, does the way this character “looks” to you (their appearance) change … as a result of their inner development? (A real person may become more beautiful to us once we are better acquainted with their nature—and in these cases our increased affection isn’t due to some closer physical observation.)
Are characters complete as soon as they are introduced? Perhaps they are complete, but just out of order; the way a puzzle might be
Past, present, and future are interwoven in each conscious moment—and in the performative reading moment as well. Each fluid interval comprises an admixture of: the memory of things read (past), the experience of a consciousness “now” (present), and the anticipation of things to be read (future).
All good books are, at heart, mysteries. (Authors withhold information. This information may be revealed over time. This is one reason we bother to turn a book’s pages.) A book may be a literal mystery (Murder on the Orient Express, The Brothers Karamazov) or a metaphysical mystery (Moby-Dick, Doctor Faustus) or a mystery of a purely architectonic kind—a chronotopic mystery (Emma, The Odyssey)
Nabokov seems to be making the point that the greater the specificity and context for an image, the more evocative it is.
Specificity and context add to the meaning and perhaps to the expressiveness of an image, but do not seem to add to the vividness of my experience of an image—that is, all this authorial care, the author’s observation and transcription of the world, does not help me to see. They help me to understand—but not to see. (At least, when I examine my responses to these types of descriptions, I do not perform any better in my attempts to envision the author’s world.
Writers closely observe the world and record their observations. When we remark that a novel is “finely observed,” we are praising the writer’s ability to bear witness. This bearing witness is composed of two acts: the author’s initial observation in the real world, and then the translation of that observation into prose. The more “finely observed” the text, the better we readers recognize the thing or event in question. (Again—seeing and acknowledging are different activities)
To borrow a line of reasoning from the philosophy of science: What we are observing is not the thing itself, but the tools we have constructed to observe that thing.
“For me, the main thing in a narrative is … the order of things … the pattern; the symmetry; the network of images deposited around it …”—Italo Calvino, Le Monde, August 15, 1970
Jorge Luis Borges refers to the disparate elements listed in literary description as disjecta membra, which translates from the Latin as either “scattered (or dismembered) remains,” or “broken pottery shards.”
There is no such thing as a “close-up” in prose. A detail may be called out in a narrative, but the effect is not the same as that of a camera, zooming in. In books, when a detail (Oblonsky’s slippers, for instance) is remarked upon, the observer does not have the sensation of moving closer, or even of a different vantage point.These events in fiction are not spatial, but semantic. When a camera
zooms in, the relationship of the camera to the object changes and thus our relationship (as viewers) to the object has changed. But not in novels.
As Calvino puts it: “The distance between language and image is always the same.”
One of the common metaphors we use when describing the immersive drift of reading is that of floating on a river: we are carried along by a narrative, as if we were in an oarless boat. This metaphor implies a passivity that belies the vested involvement of our reading minds. Sometimes we must row hard against the current, or steer around a jutting rock. And even when we are coasting, the boat that is carrying us is: our own minds.
The world, as we read it, is made of fragments. Discontinuous points—discrete and dispersed.
(So are we. So too our coworkers; our spouses; parents; children; friends…)
We know ourselves and those around us by our readings of them, by the epithets we have given them, by their metaphors, synecdoches, metonymies. Even those we love most in the world. We read them in their fragments and substitutions.The world for us is a work in progress. And what we understand of it we understand by cobbling these pieces together—synthesizing them over time. It is the synthesis that we know. (It is all we know.) And all the while we are committed to believing in the totality—the fiction of seeing."
Authors are curators of experience. They filter the world’s noise, and out of that noise they make the purest signal they can—out of disorder they create narrative. They administer this narrative in the form of a book, and preside, in some ineffable way, over the reading experience. Yet no matter how pure the data set that authors provide to readers—no matter how diligently prefiltered and tightly reconstructed—readers’ brains will continue in their prescribed assignment: to analyze, screen, and sort. Our brains will treat a book as if it were any other of the world’s many unfiltered, encrypted signals. That is, the author’s book, for readers, reverts to a species of noise. We take in as much of the author’s world as we can, and mix this material with our own in the alembic of our reading minds, combining them to alchemize something unique. I would propose that this is why reading “works”: reading mirrors the procedure by which we acquaint ourselves with the world. It is not that our narratives necessarily tell us something true about the world (though they might), but rather that the practice of reading feels like, and is like, consciousness itself: imperfect; partial; hazy; co-creative.
Lily painting:
And she lost consciousness of outer things, and her name and her personality and her appearance, and whether Mr. Carmichael was there or not, her mind kept throwing up from its depths, scenes, and names, and sayings, and memories and ideas, like a fountain spurting over that glaring, hideously difficult white space … But this is one way of knowing people, she thought: to know the outline, not the detail.
 |
| Image Courtesy Google |
ప్రపంచాన్నైనా,పుస్తకాన్నైనా పాఠకుడు తన దృష్టికోణం నుంచే చూస్తాడనేది జగమెరిగిన సత్యం..ఈ విషయాన్ని శాస్త్రీయంగా నిరూపించడానికి మెండెల్సండ్ టాల్స్టాయ్ సృష్టించిన 'అన్నా' పాత్రను ఉదహరిస్తారు..అన్నా కరెనినా లో అన్నా చూడడానికి ఎలా ఉంటుంది ? టాల్స్టాయ్ దృష్టిలో అన్నా రూపాన్ని మనం యథాతథంగా చూడలేము..రచయిత ఆమెను వర్ణించిన అంశాల ఆధారంగా ఆమె ఇమేజ్ ని మాత్రమే ఊహించుకుంటూ చదువుతాము..అలాగే మోబి-డిక్ లోని ఓపెనింగ్ లైన్స్ గురించి రాస్తారు..'Call me Ishmail' అంటూ మొదలయ్యే హెర్మాన్ మెల్విల్లీ 'మోబీ-డిక్' నవలలో ఆ మొదటి వాక్యాలు ఎవరు ఎవరితో చెప్తున్నారో కూడా తెలీకుండా చదవడం మొదలుపెట్టే పాఠకుడు ఆ వాక్యాలను ఒక అనానిమస్ క్యారెక్టర్ చెప్తున్నట్లు ఊహించుకుంటూ చదువుతాడు..అంటే రచయిత కథలోకి వెళ్ళే లోపే మనం మనసులో కొన్ని ఇమేజెస్ ను తయారు చేసేసుకుంటాం..ఒక్కో పాత్ర గురించీ స్పష్టత వచ్చే కొద్దీ మన ఇమేజెస్ ను మార్చుకుంటూ (సరిచేసుకుంటూ) చదువుతాము..ముఖ్యంగా ముఖ కవళికలు లాంటివి వర్ణించినప్పుడు ఒక్కో పాఠకుడు ఒక్కో రూపాన్ని ఊహించుకుంటూ ముందుకు వెళ్తాడు..ఇదంతా అబ్స్ట్రాక్ట్ వ్యవహారమే తప్ప,ఇందులో స్పష్టత ఉండదు..ఇతిమిద్దంగా ఆ పాత్రని ఫలానా అని రూపురేఖలతో సహా వర్ణించడం కుదరదు..రచయిత తాను చెప్పాలనుకున్నది కూడా పూర్తిగా చెప్పలేరు,మనం ఖాళీలను పూరించుకుంటూ చదువుతాము.
అలాగే ప్రదేశాల గురించిన వర్ణనలు చదువుతున్నప్పుడు మనకు పరిచయమైన (లేదా మనం చూసిన) ప్రదేశాలను మనసులో సమాంతరంగా ఊహించుకుంటూ ముందుకు వెళ్తాము..ఈ విధంగా కథనీ,కథలోని పాత్రల్ని కూడా ఒక్కో పాఠకుడూ ఒక్కో విధంగా ఊహించుకుంటాడు..ఈ ఊహలన్నీ కూడా రచయిత వర్ణన చదువుతూ,అప్పటికే మనిషి మెదడులో నిక్షిప్తమైన ఇమేజెస్ కు వాటిని అన్వయించుకోవడం ద్వారానే జరుగుతుందని మెండెల్సండ్ అభిప్రాయపడతారు..అంటే మనిషి మెదడులో అప్పటికే ఉన్న సమాచారాన్ని గుర్తుకు తెచ్చుకుని తవ్వి తీసుకోవడం ద్వారా రచయిత కథల్ని తనదైన కోణంలో చూసే ప్రయత్నం చేస్తాడు పాఠకుడు..కొన్ని పాత్రలు సజీవంగా కళ్ళ ముందుకొచ్చినట్లున్నాయి అనుకోవడం,లేదా మరికొన్ని పాత్రలు మనకు బాగా తెలిసిన వ్యక్తిలా అనిపించడం ఇవన్నీ కూడా మన subconscious లో ఉన్న ఊహా చిత్రాల ప్రభావమే..ఇటువంటి అనేక ఉదాహరణలతో పాఠకుల అనుభవాల్ని వర్ణచిత్రాల సహాయంతో విశ్లేషిస్తారు మెండెల్సండ్...ఇందులో వర్జీనియా వుల్ఫ్ 'టు ది లైట్ హౌస్' ,హెర్మన్ మెల్విల్లీ 'మోబి డిక్',జేమ్స్ జోయ్స్ 'Ulysses',ఇటాలో కాల్వినో 'ఇన్విజిబుల్ సిటీస్' ,డికెన్స్ 'బ్లేక్ హౌస్' లాంటి పలు ప్రపంచ ప్రఖ్యాత రచనల్నీ,వాటిల్లో ప్రధాన పాత్రల్నీ ఉదహరిస్తూ ఆసక్తికరమైన విశ్లేషణలు చేశారు..ముఖ్యంగా నబకోవ్ వ్యాసాలు 'లెక్చర్స్ ఆన్ లిటరేచర్' నుండి ప్రస్తావించిన కొన్ని అంశాలు చాలా ఆసక్తికరంగా ఉన్నాయి.
'Only parts of us will ever touch only parts of others.' అని మార్లిన్ మన్రో అన్నట్లు మనకి బాగా తెలుసనుకున్న వ్యక్తుల గురించి కూడా మనకి పూర్తిగా తెలిసే అవకాశం లేదు..మనుషుల్లో మనకు తెలియని కోణాలు మిగిలి ఉన్నట్లే రచయిత ఎంత విడమర్చి రాసినా ఆయన అంతరంగాన్ని యధాతథంగా (పూర్తిగా) తెలుసుకోవడం సాధ్యం కాదంటారు మెండెల్సండ్..ఈ రచన పఠనానుభవం అనేది అసంపూర్ణమైనదని నొక్కి చెప్తుంది..పుస్తకపఠనం విషయంలో సంపూర్ణత(wholeness) ను ఆశించడం కష్టమే కాదు అసంభవం అని కూడా చెప్తుంది..రచయితలు తమ అనుభవాలను వాక్యాలుగా కుదించి (reduce) ఒక పుస్తకంగా మలుస్తారు,అలాగే పాఠకులు ఆ పుస్తకాన్ని తమ ప్రపంచంలోకి కుదించుకుని చదువుతారు..ఈ మొత్తం వ్యవహారంలో పర్ఫెక్షన్ కష్టమనేదే ఇక్కడ రచయిత చెప్పదలచుకున్న అంశం..
Writers reduce when they write, and readers reduce when they read. The brain itself is built to reduce, replace, emblemize … Verisimilitude is not only a false idol, but also an unattainable goal. So we reduce. And it is not without reverence that we reduce. This is how we apprehend our world. This is what humans do.
అలాగే మనం చూసే సినిమాలూ,ప్రోగ్రాములు మన సృజనాత్మకతను తీవ్రంగా ప్రభావితం చేస్తాయి అంటారు మెండెల్సండ్ ..అంటే చాలా ఏళ్ళు నా ఊహల్లో అబ్స్ట్రాక్ట్ గా ఉన్న అన్నా కరెనీనా రూపం,సినిమా చూసేసరికి కేరా నైట్లీగా మారిపోవడంలా అన్నమాట..ఇలాంటి సందర్భాల్లో మన ప్రమేయం లేకుండానే అన్నా ప్రస్తావన వచ్చినప్పుడల్లా మనం చూసిన అన్నా తాలూకా రూపం కళ్ళ ముందు ప్రత్యక్షమవుతుంది..దృశ్యశ్రవణ యంత్రాల వినియోగం తారాస్థాయికి చేరుకున్న ఈ కాలంలో ఊహాశక్తి రాన్రానూ తగ్గిపోవడానికి ఇదొక కారణం కావచ్చు..చిన్నప్పుడెప్పుడో స్కూల్లో చదువుతున్నరోజుల్లో సెక్రటరీ నవల చదివి రాజశేఖరాన్ని ఊహించుకుని ఆ తరువాతెప్పుడో ఆ సినిమా చూసి తీవ్రంగా నిరాశ చెందాను..ఎందుకంటే నేను నవల్లో ఊహించుకున్న రాజశేఖరం నాగేశ్వరరావు కాదు మరి :)
కొంతకాలం క్రిందట కాఫ్కా పుస్తకాల కవర్లు కొన్ని చూసినప్పుడు రొటీన్ కంటే భిన్నంగా చాలా ప్రత్యేకంగా ఉన్నాయనుకున్నాను..ఈ పుస్తకం చదివేటప్పుడు ఆ కవర్ల వెనుక ఉన్న క్రియేటివ్ మైండ్ పీటర్ మెండెల్సండ్ అని తెలిసింది..సింపుల్ జియోమెట్రికల్ షేప్స్ లో,బ్రైట్ కలర్స్ లో ఆయన డిజైన్ చేసిన కవర్లు నన్ను చాలా ఆకర్షించాయి..సాహిత్యాన్ని ఎలా చదవాలో,ఎలా చదవకూడదో,ఎలా చదువుతామో తెలియాలంటే ఈ పుస్తకాన్ని ఒకసారి చదవాలి.
పుస్తకం నుండి కొన్ని వాక్యాలు ,
Another question: As a character develops throughout the course of a novel, does the way this character “looks” to you (their appearance) change … as a result of their inner development? (A real person may become more beautiful to us once we are better acquainted with their nature—and in these cases our increased affection isn’t due to some closer physical observation.)
Are characters complete as soon as they are introduced? Perhaps they are complete, but just out of order; the way a puzzle might be
Past, present, and future are interwoven in each conscious moment—and in the performative reading moment as well. Each fluid interval comprises an admixture of: the memory of things read (past), the experience of a consciousness “now” (present), and the anticipation of things to be read (future).
All good books are, at heart, mysteries. (Authors withhold information. This information may be revealed over time. This is one reason we bother to turn a book’s pages.) A book may be a literal mystery (Murder on the Orient Express, The Brothers Karamazov) or a metaphysical mystery (Moby-Dick, Doctor Faustus) or a mystery of a purely architectonic kind—a chronotopic mystery (Emma, The Odyssey)
Nabokov seems to be making the point that the greater the specificity and context for an image, the more evocative it is.
Specificity and context add to the meaning and perhaps to the expressiveness of an image, but do not seem to add to the vividness of my experience of an image—that is, all this authorial care, the author’s observation and transcription of the world, does not help me to see. They help me to understand—but not to see. (At least, when I examine my responses to these types of descriptions, I do not perform any better in my attempts to envision the author’s world.
Writers closely observe the world and record their observations. When we remark that a novel is “finely observed,” we are praising the writer’s ability to bear witness. This bearing witness is composed of two acts: the author’s initial observation in the real world, and then the translation of that observation into prose. The more “finely observed” the text, the better we readers recognize the thing or event in question. (Again—seeing and acknowledging are different activities)
To borrow a line of reasoning from the philosophy of science: What we are observing is not the thing itself, but the tools we have constructed to observe that thing.
“For me, the main thing in a narrative is … the order of things … the pattern; the symmetry; the network of images deposited around it …”—Italo Calvino, Le Monde, August 15, 1970
Jorge Luis Borges refers to the disparate elements listed in literary description as disjecta membra, which translates from the Latin as either “scattered (or dismembered) remains,” or “broken pottery shards.”
There is no such thing as a “close-up” in prose. A detail may be called out in a narrative, but the effect is not the same as that of a camera, zooming in. In books, when a detail (Oblonsky’s slippers, for instance) is remarked upon, the observer does not have the sensation of moving closer, or even of a different vantage point.These events in fiction are not spatial, but semantic. When a camera
zooms in, the relationship of the camera to the object changes and thus our relationship (as viewers) to the object has changed. But not in novels.
As Calvino puts it: “The distance between language and image is always the same.”
One of the common metaphors we use when describing the immersive drift of reading is that of floating on a river: we are carried along by a narrative, as if we were in an oarless boat. This metaphor implies a passivity that belies the vested involvement of our reading minds. Sometimes we must row hard against the current, or steer around a jutting rock. And even when we are coasting, the boat that is carrying us is: our own minds.
The world, as we read it, is made of fragments. Discontinuous points—discrete and dispersed.
(So are we. So too our coworkers; our spouses; parents; children; friends…)
We know ourselves and those around us by our readings of them, by the epithets we have given them, by their metaphors, synecdoches, metonymies. Even those we love most in the world. We read them in their fragments and substitutions.The world for us is a work in progress. And what we understand of it we understand by cobbling these pieces together—synthesizing them over time. It is the synthesis that we know. (It is all we know.) And all the while we are committed to believing in the totality—the fiction of seeing."
Authors are curators of experience. They filter the world’s noise, and out of that noise they make the purest signal they can—out of disorder they create narrative. They administer this narrative in the form of a book, and preside, in some ineffable way, over the reading experience. Yet no matter how pure the data set that authors provide to readers—no matter how diligently prefiltered and tightly reconstructed—readers’ brains will continue in their prescribed assignment: to analyze, screen, and sort. Our brains will treat a book as if it were any other of the world’s many unfiltered, encrypted signals. That is, the author’s book, for readers, reverts to a species of noise. We take in as much of the author’s world as we can, and mix this material with our own in the alembic of our reading minds, combining them to alchemize something unique. I would propose that this is why reading “works”: reading mirrors the procedure by which we acquaint ourselves with the world. It is not that our narratives necessarily tell us something true about the world (though they might), but rather that the practice of reading feels like, and is like, consciousness itself: imperfect; partial; hazy; co-creative.
Lily painting:
And she lost consciousness of outer things, and her name and her personality and her appearance, and whether Mr. Carmichael was there or not, her mind kept throwing up from its depths, scenes, and names, and sayings, and memories and ideas, like a fountain spurting over that glaring, hideously difficult white space … But this is one way of knowing people, she thought: to know the outline, not the detail.
No comments:
Post a Comment