ఈ మధ్య గ్రోవ్ ప్రెస్ర్ వారు 2022 లో పునర్ముద్రించిన ఐరిష్ రచయిత్రి క్లైర్ కీగన్ 'Foster' చదివాక ఆసక్తి అనిపించి ఆవిడ ఇతర రచనల కోసం ఆన్లైన్ లో వెతికితే క్లైర్ మరో రచన 'Small Things Like These' బుకర్ ప్రైజ్ షార్ట్ లిస్టు (2022) లో పోటీ చెయ్యడమే కాకుండా పొలిటికల్ ఫిక్షన్ విభాగంలో 'ఆర్వెల్ ప్రైజ్' కూడా గెలుచుకుందని తెలిసింది. తరువాత అది కూడా చదివాను. ఈ మధ్య సమకాలీన సాహిత్యం పెద్దగా రుచించడం లేదు, కానీ రూరల్ ఐరిష్ సంస్కృతిని ప్రతిబింబించే పాత వాసనలతో కూడిన క్లైర్ కీగన్ శైలి నాకు బాగా నచ్చింది.
Foster :
కథ చెప్పడమంటే కలాన్ని కుంచెగా చేసి రంగుల్లో ముంచి అక్షరాలతో అందమైన చిత్రాల్ని గీయడం లాంటిదే. పాఠకుల్లో ఏ భావోద్వేగాన్ని కలిగించడానికి ఏ వర్ణాన్ని ఎటువంటి మిశ్రమంగా చేసి వాడాలో క్లైర్ కీగన్ కు బాగా తెలుసునని 'ఫోస్టర్' చదివినప్పుడే అర్థమైంది. అక్కడక్కడా ఈ కథలో ఎంచుకున్న నేపథ్యం, సరళమైన వచనం లాంటివి కొంతకాలం క్రితం చదివిన అమెరికన్ రచయిత్రి ఎలిజబెత్ స్ట్రౌట్ (మై నేమ్ ఈజ్ లూసీ బార్టన్ ) ని గుర్తుకు తెచ్చాయి.
 |
| Image Courtesy Google |
నేను చిన్నతనంలో చదివిన ఠాగోర్ 'పోస్ట్ మాస్టర్' అనే కథలో (సత్యజిత్ రే "తీన్ కన్య" సిరీస్లో ఇది కూడా ఒక కథ) ఆ ఊరికి కొత్తగా వచ్చిన పోస్ట్ మాస్టర్ తన ఇంట్లో పనులు చేసి పెట్టే చిన్న పిల్ల రతన్ ను చేరదీసి రాయడం,చదవడం నేర్పిస్తాడు. అతడికి జ్వరం వచ్చినప్పుడు రతన్ దగ్గరుండి సపర్యలు చేస్తుంది. ఈ క్రమంలో పోస్ట్ మాస్టర్ తో అనుబంధం పెంచుకుంటుంది. ఈలోగా అతడికి వేరే ఊరికి బదిలీ అవుతుంది, అతడు ఈ విషయం చెప్పి రతన్ కు వెళ్తూ వెళ్తూ డబ్బులు ఇవ్వబోతాడు. రతన్ ఆ డబ్బు తీసుకోకుండా మౌనంగా అక్కడినుంచి వెళ్ళిపోతుంది. ఈ కథలో రతన్ అనుభవించే 'sense of abandonment' పాఠకుల మనసుల్ని మెలితిప్పి వదిలిపెడుతుంది. 'ఫాస్టర్' కథ చదివినప్పుడు అచ్చంగా ఆ కథ చదివిన అనుభూతి గుర్తుకువచ్చింది.
మరి 'ఫోస్టర్' కథలో విడిచిపెట్టడంతో మొదలయ్యే ప్రయాణం, చేరదీయడంతో ముగుస్తుందా లేదా అన్నది మిగతా కథ చదివి తెలుసుకోవాల్సిందే. ఐర్లాండ్ లోని Wexford లో జరిగే ఈ కథలో ఒక వేసవిలో తల్లి మేరీ కాన్పు సమయంలో 'పెటల్' అనే చిన్నపిల్లను ఎడ్నా, కిన్సెల్లా అనే భార్యాభర్తల సంరక్షణలో వదిలేస్తారు. తల్లిదండ్రులకు దూరంగా ఆ కొత్త ప్రపంచంలోకి పెంపుడు కూతురుగా అడుగుపెట్టిన పెటల్ క్రమేపీ వారిద్దరూ పంచిచ్చిన ప్రేమతో కిన్సెల్లాను తండ్రికంటే మిన్నగా ఇష్టపడుతుంది. ఈ కథను పెటల్ దృష్టికోణం నుండే చెబుతారు.
The sun, at a slant now, throws a rippled version of how we look back at us. For a moment, I am afraid. I wait until I see myself not as I was when I arrived, looking like a tinker’s child, but as I am now, clean, in different clothes, with the woman behind me. I dip the ladle and bring it to my lips. This water is cool and clean as anything I have ever tasted: it tastes of my father leaving, of him never having been there, of having nothing after he was gone.
మరి పెటల్ తిరిగి తన తల్లిదండ్రుల దగ్గరకు వెడుతుందా లేదా అన్నది మిగతా కథ. నిజానికి ఏ మాత్రం కొత్తదనం లేని ఈ కథలో ప్రత్యేకత ఏమిటంటే, కథలో సాదాసీదా పాత్రల మధ్య సంభాషణలు చాలా మామూలుగా జరుగుతున్నట్లున్నా, తన కథనంతో అంతర్లీనంగా ఒక మిస్టరీని సృష్టిస్తారు కీగన్. కథలో ఎవరూ ఏ విషయాన్నీ బహిర్గతం చెయ్యరు. ఏమీ చెప్పకుండానే ఎన్నో విషయాలను చెప్పినట్లుండే ఈ కథకు ముగింపు కూడా అలాగే ఉంటుంది.
'Many’s the man lost much just because he missed a perfect opportunity to say nothing.’
దీనికి తోడు ఐరిష్ సంస్కృతినీ, యాసనూ, భాషనూ ఒడిసిపట్టుకుని కథను చెప్పడం ఈ పుస్తకానికి అదనపు ఆకర్షణ. నాకైతే ఏ బీబీసీ పీరియడ్ డ్రామానో అక్షరాల రూపంలో చూస్తున్న అనుభవం కలిగింది.
పుస్తకం నుండి కొన్ని నచ్చిన వాక్యాలు :
‘Where there’s a secret,’ she says, ‘there’s shame, and shame is something we can do without.’
Everything changes into something else, turns into some version of what it was before.
We fold my clothes and place them inside, along with the books we bought at Webb’s in Gorey: Heidi, What Katy Did Next, The Snow Queen.
-------------------------------------------------------------------------------------------
Small things like these :
ఇక మరో రచన "Small things like these" ఐర్లాండ్ నేపథ్యంలో రాసిన ఒక హిస్టారికల్ ఫిక్షన్ కథ. చరిత్ర చూస్తే మతం ముసుగులో క్యాథలిక్ చర్చ్ చేసిన దురాగతాలు అన్నీ ఇన్నీ కావు. ఐర్లాండులో క్యాథలిక్ చర్చి ఆధిపత్యంలో అనేక దుర్మార్గాలకు చిరునామాలైన "మాగ్డలెన్ లాండ్రీల" పేరిట స్త్రీల కోసం నడిపిన హోమ్స్ గురించిన విశేషాలు మానవత్వం సిగ్గుతో తల దించుకునేలా ఉంటాయి. 1922 లో మొదలైన ఈ హోమ్స్ లో 1996 లో చిట్టచివరి మాగ్డలెన్ లాండ్రీ మూతపడేదాకా ఈ దుర్మార్గాలు కొనసాగుతూనే ఉన్నాయి. పెళ్ళికి ముందే గర్భవతులైన అమ్మాయిలూ, చట్టవిరుద్ధమైన పనులు చేసిన వాళ్ళూ, నేరస్థులూ, సాంఘికంగా వెలివేతకు గురైన స్త్రీలను చిన్న పెద్దా తేడా లేకుండా ఈ హోమ్స్ చేరదీసేవి. వారి పేర్లు మార్చేసి, గుర్తింపు చిహ్నాలన్నిటినీ తుడిచేసి, జీతం భత్యం లేని కట్టుబానిసల్లా పగలూ రాత్రీ వెట్టి చాకిరీ చేయించేవి. ఆశ్రయం పేరిట ఆ ఎత్తైన గోడల వెనుక జరిగే హింస నాజీల కాన్సంట్రేషన్ క్యాంపులకు ఎంతమాత్రం తీసిపోదు.
ఈ నరకకూపంలో చిక్కుకుపోయిన అనేక మంది స్త్రీలు తమ ప్రాణాల్ని కోల్పోయారు, ఎంతోమంది తమ బిడ్డల్ని కోల్పోయారు. ఈ హోమ్స్ గురించి ఆన్లైన్ లో లభ్యమయ్యే అనేక వ్యాసాలు చదివే కొద్దీ ఒళ్ళు గగుర్పొడిచింది. రికార్డుల్లో పదివేల మంది అన్నప్పటికీ సుమారు 30,000 మంది అనేది సరైన సంఖ్య కావచ్చు అంటారు క్లైర్. నిజానికి ఇవేమీ వెలుగులోకి రాకుండా ఆ రికార్డుల్ని నాశనం చేసి చరిత్ర పుటల్లోంచి ఆ పేజీల్ని చింపేశారు.
[ Earlier this year, the Mother and Baby Home Commission Report found that nine thousand children died in just eighteen of the institutions investigated. In 2014, the historian Catherine Corless made public her shocking discovery that 796 babies died between 1925 and 1961 in the Tuam home, in County Galway. These institutions were run and financed by the Catholic Church in concert with the Irish State. No apology was issued by the Irish government over the Magdalen laundries until Taoiseach Enda Kenny did so in 2013.]
ఇక పుస్తకం కథ విషయానికి వస్తే , క్లైర్ ఇటువంటి ఒక అంశంపై కథను కూడా తన ఎస్తెటిక్స్ నూ, సున్నితత్వాన్నీ వదులుకోకుండా చెప్పడం ఈ రోజుల్లో కాస్త ఆశ్చర్యం, అద్భుతమూను. కథ మొదటి నుండీ చివరి పేజీ వరకూ క్లైర్ స్వరంలో సంతులనం కోల్పోని వాక్యం పాఠకుల్ని ఆపకుండా చదివిస్తుంది. పాఠకులకు పఠనానుభవానికి దూరం చెయ్యడం ఇష్టం లేదు కాబట్టి కథలోకి వెళ్ళడం లేదు కానీ ఈ కథకు ముగింపు నాకు చాలా నచ్చింది. సహజంగా దుర్మార్గాల గురించి ఎలుగెత్తి చెప్పే అనేక స్వరాలు వాటికి పరిష్కారాలు సూచించే దగ్గరకు వచ్చేసరికి హఠాత్తుగా మూగవైపోతాయి. దానికి భిన్నంగా "నా చిన్నిపొట్టకు శ్రీరామరక్ష" అనుకునే పరిస్థితుల్లో ఉన్నప్పటికీ కూడా చివర్న Furlong తీసుకునే నిర్ణయం ఈ కథను మిగతా కథలకంటే ప్రత్యేకంగా నిలబెడుతుంది. మనిషై పుట్టాక సమాజం పట్ల తన బాధ్యతను గుర్తించి, తన పరిధిలోనే తాను చెయ్యగలిగింది చెయ్యడం ఎంత గొప్ప విషయం ! చిన్న జీవితంలో మనం చేసే చిన్న చిన్న పనులు కూడా మరో జీవితాన్ని వెలిగించడానికి సరిపోతాయని రుజువు చేసిన "సామాన్యుడైన గొప్ప వ్యక్తి" Furlong కథను అందరూ చదివి తీరాల్సిందే. ఈ రెండు రచనలూ చదివాకా 1946 నాటి ఐరిష్ లాండ్స్కేప్ పాఠకుల్ని ఓ పట్టాన వదిలిపోదు.
In October there were yellow trees. Then the clocks went back the hour and the long November winds came in and blew, and stripped the trees bare. In the town of New Ross, chimneys threw out smoke which fell away and drifted off in hairy, drawn-out strings before dispersing along the quays, and soon the River Barrow, dark as stout, swelled up with rain.
ఈ పుస్తకం నుండి కొన్ని నచ్చిన వాక్యాలు,
Before long, he caught a hold of himself and concluded that nothing ever did happen again; to each was given days and chances which wouldn’t come back around. And wasn’t it sweet to be where you were and let it remind you of the past for once, despite the upset, instead of always looking on into the mechanics of the days and the trouble ahead, which might never come.
So many things had a way of looking finer, when they were not so close.
To get the best out of people, you must always treat them well, Mrs Wilson used to say.
He found himself asking was there any point in being alive without helping one another? Was it possible to carry on along through all the years, the decades, through an entire life, without once being brave enough to go against what was there and yet call yourself a Christian, and face yourself in the mirror?
He thought of Mrs Wilson, of her daily kindnesses, of how she had corrected and encouraged him, of the small things she had said and done and had refused to do and say and what she must have known, the things which, when added up, amounted to a life.
