Three Types of Solitude - Brian Aldiss

వాస్తవ జీవితంలో సవాలక్ష డిస్ట్రాక్షన్స్ మధ్య ఈ ఫాబర్ సిరీస్ స్టోరీస్ చదువును గాడితప్పకుండా ఒక ట్రాక్ మీద నడిపిస్తున్నాయి..వీటి పుణ్యమా అని 'రీడింగ్ బ్లాక్' నుండి బయటపడ్డాను..సైన్స్ ఫిక్షన్ నవలలకూ,కథలకూ ఖ్యాతి గడించిన బ్రిటన్ రచయిత బ్రియాన్ ఆల్డిస్ రాసిన మూడు కథల్ని ఫాబర్ 90 వ పుట్టినరోజు సందర్భంగా ఫాబర్ ప్రచురణ సంస్థ 'Three types of solitude' పేరుతో ప్రచురించారు..ఈ రచయిత పేరు ఉర్సులా లెగైన్ ప్రస్తావనలో తొలిసారి విన్నాను..ఒకప్పుడు బ్రియాన్ ఆల్డిస్ సంపాదకునిగా ఒక్క స్త్రీ రచయిత కూడా లేకుండా ప్రచురించిన ఒక సైన్స్ ఫిక్షన్ ఆంథాలజీకి స్తుతివాక్యం రాయమని సంబంధిత ప్రచురణ  సంస్థవారు ఉర్సులాను కోరారట..అసలే ఈ వివక్షపై ఆగ్రహంతో ఉన్న ఆవిడ ఆ విషయాన్ని కుండబద్దలుకొడుతూ "Gentlemen I just don't belong here" అంటూ ఒక ఉత్తరం రాసి వారి మొహాన కొట్టారట..ఆనాటికే సైన్స్ ఫిక్షన్ గ్రాండ్మాస్టర్ గా ఖ్యాతి గడించిన బ్రియాన్ ఆల్డిస్ తప్పిదానికి అది సరైన జవాబేననిపించింది..కానీ ఇటువంటి 'ప్రీ కన్సీవ్డ్ నోషన్స్' అన్నీ ప్రక్కన పెట్టి ఈయన్ని చదివితే ఆల్డిస్ రచనలు అన్ని వాదాలకూ అతీతమైనవిగా కనిపించాయి.

Image Courtesy Google

ఇక కథల విషయానికొస్తే ఇందులో మొత్తం మూడు కథలున్నాయి..మొదటి కథ
'Happiness In Reverse' లో జడ్జి Beauregard Peach ఒంటరితనంతో బాధపడుతూ,తనను వదిలి కూతుర్ని వెంటతీసుకుని వెళ్ళిపోయిన భార్యకి Gertrude కి ఉత్తరం రాస్తాడు..ఆ ఉత్తరంలో తన కోర్టులో విచారణకు వచ్చిన ఒక కేసు గురించి ఆమెకు వివరిస్తుంటాడు..ఆమెను ఎలా అయినా తన దగ్గరకు తిరిగి రప్పించుకోవాలనే ప్రయత్నంలో ఆ కేసు రూపేణా ఉత్తరంలో ఒక కల్పిత కథనల్లుతాడు..ఆ కథలో ఒక Donald Maudsley అనే యువకుడు భూగర్భశాస్త్రంలో పట్టాపుచ్చుకున్న తర్వాత జనారణ్యానికి దూరంగా దక్షిణమెరికాలోని కారడవుల్లోకి వెళ్ళిపోతాడు..మనుష్య సంచారంలేని ఆ అడవిలో ఒంటరితనం భరించలేక అతడొక చెట్టు కొయ్యబొమ్మను తయారుచేసి దానిని మనిషిగా భావిస్తూ దానితో సంభాషిస్తూ ఉంటాడు..ఇద్దరికీ ఇష్టమైన 'మొరాలిటీ' అనే అంశం మీద తరచూ చర్చలు జరుగుతుంటాయి..ఒక సందర్భంలో ఆ కొయ్యబొమ్మ దుఖ్ఖముగా ఉన్న మాడ్స్లే ని చూసి "మీ మనుషుల్లో ఈ దుఃఖానికి కారణహేతువు ఏంటని" ప్రశ్నిస్తుంది..అప్పుడు మాడ్స్లే "ఈ దుఖ్ఖమనేది సంతోషానికి వ్యతిరేకపదం,దీనినుండి మానవజాతికి విముక్తి లేదు" అంటాడు..దానికి కొయ్యబొమ్మ  ‘I’m only your echo,when all’s said and done' అనడంతో మాడ్స్లే ఆలోచనలో పడతాడు..అతడికి బహుశా జీవితమంతా తన ప్రతిధ్వనినే వింటున్నాడని అర్ధమవుతుంది...."and that his morality, on which he had once prided himself, was merely a refusal to permit other people into his life." అని గ్రహించి ఇంటికి తిరుగుముఖం పడతాడు మాడ్స్లే..కానీ తిరిగొచ్చిన మాడ్స్లే మీద చట్టపరమైన కేసు నమోదవుతుంది..అతడి నిర్లక్ష్యం కారణంగా అడవంతా కొయ్యబొమ్మల జనాభా పెరిగిపోయి అడవులన్నీ నాశనమైపోతుంటాయి..మానవ సమాజంలో చాపక్రింద నీరులా పెరిగిపోతున్న ఒంటరితనాన్ని సూచించడానికి కొయ్యబొమ్మల్ని మెటాఫోర్ గా వాడతారు రచయిత..జడ్జ్ భార్యకి రాస్తున్న ఉత్తరంలో ఈ కథకి ముగింపునిస్తూ "Of course I feel lonely without you, otherwise I would not waste my time inventing fables." అంటూ భార్యను ఆక్స్ఫర్డ్ కి తిరిగిరమ్మని ప్రాధేయపడతాడు..ఈ కథ మరుగున పడుతున్న మానవసంబంధాలు ఆవశ్యకతను,అనేక సందర్భాల్లో మోరల్ జడ్జిమెంట్స్ చేసే హానినీ గుర్తుచేస్తుంది.

రెండో కథ A Single-Minded Artist లో కళ అంటే ఇతరుల ముందు ప్రదర్శనకు పెట్టే అంశం కాదని ఋజువుచేస్తూ ఒక ఆర్టిస్టు జీవితాన్ని ఉదహరిస్తారు..కళను ఆత్మసాక్షాత్కారానికి సాధనంగా మాత్రమే చూడాలని సున్నితంగా గుర్తు చేస్తుందీ కథ..మూడు కథల్లో నాకు బాగా నచ్చిన కథ ఇది..ఇక మూడో కథ Talking Cubes సివిల్ వార్ నేపథ్యంలో కూర్చిన ఈ కథలో యుద్ధానికి పూర్వం ఇద్దరు ప్రేమికులు వైరి పక్షాల్లో చెరో దేశానికీ చెందినవారవడంతో యుద్ధం ముగిశాక విడిపోతారు..యుద్ధానంతరం చాలా ఏళ్ళ తరువాత మళ్ళీ కలుసుకున్నప్పుడు వారిరువురూ ఒక జత 'టాకింగ్ క్యూబ్స్' ద్వారా తమ మనసులోని మాటలను ఒకరికొకరు చెప్పుకుంటారు..సైన్స్ ఫిక్షన్ ఎలిమెంట్ అంటూ ఏదీ లేని అతి మామూలు ప్రేమ కథను ఈ పుస్తకంలో చేర్చడం వెనుక ఉద్దేశ్యం ఏమిటో అర్ధం కాలేదు..బహుశా ఈ పుస్తకం టైటిల్ ను జస్టిఫై చెయ్యడానికి ఈ కథను కలిపి ఉండవచ్చనిపించింది..ఈ టైటిల్ లో చెప్పినట్లు మూడు రకాల ఏకాంతాలను ఈ మూడు కథలూ ప్రతిబింబిస్తాయి..కానీ ఈ కథల్లో ఏకాంతానికి పర్యాయపదంలా ఒంటరితనం కూడా నర్మగర్భంగా ధ్వనిస్తుంది..ఈ ఏకాంతానికి మొదటి కథలో నైతికతనూ,రెండో కథలో కళ యొక్క ప్రయోజనాన్నీ కారణంగా చూపిస్తే మూడో కథలో వాస్తవికతను ప్రతిబింబిస్తూ ఇద్దరు ప్రేమికుల వియోగాన్ని కారణంగా చూపెడతారు..ఆల్డిస్ కథల్ని భావప్రధానంగా గాకుండా శైలి ప్రధానంగా చదివితే ఎక్కువ ఆకట్టుకుంటాయి..ఆయన కథల్ని క్రాఫ్టింగ్ కోసం చదవాలి,అదే వీటిలో ప్రధానాకర్షణ.

పుస్తకం నుండి కొన్ని వాక్యాలు,
When he had produced his hundredth canvas, she kissed him tenderly, suggesting he gave up. ‘You’ll never be a success…’
 But Arthur Scunnersman was just beginning to enjoy himself.

As I made my way downstairs - the lifts were not working - I thought, the war is
over now. Like my youth.

I had not stayed for the coffee to arrive. Sushia remained in her room with  the
old cubes, old words, old emotions.

Mrs.Fox - Sarah Hall

సమకాలీన సాహిత్యంలో రచయితలకు భాష,వ్యాకరణం లాంటి అంశాల మీద పట్టు లేదని తీర్మానించే వారెవరూ బహుశా సారా హాల్ ను చదివుండరేమో !! ఎందుకంటే ఒకప్పుడు నేను కూడా అదే నిశ్చితాభిప్రాయం కలిగి ఉండేదాన్ని..ఈ మధ్య మెయిన్ స్ట్రీమ్ సాహిత్యంలో రచయితలు భావానికి మాత్రమే పట్టంకడుతూ భాషను నిర్లక్ష్యం చేస్తున్న ధోరణి విస్మరించలేనిదైనా అక్కడక్కడా భాషా సౌందర్యంతో తళుక్కుమని మెరిసే ఇటువంటి రచనలు తారసపడినప్పుడు ఇలాంటివారుండగా భవిష్యత్తులో సాహిత్యానికి ఏ ఢోకాలేదని ఎక్కడో చిన్న నమ్మకం కలుగుతుంటుంది..ఫాబర్ స్టోరీస్ సిరీస్ లో భాగంగా ఫాబర్ సంస్థ ప్రచురించిన మరో ఆణిముత్యం ఈ సారా హాల్ రాసిన 'మిసెస్ ఫాక్స్'..1922 లో డేవిడ్ గార్నెట్ రాసిన నవలిక 'Lady into Fox' మీద పాక్షికంగా ఆధారపడి రాసిన ఈ కథ 2013 లో 'BBC National Short Story Award' ను గెలుచుకుంది..

Image Courtesy Google

ఈ కథను థర్డ్ పర్సన్ లో రాశారు..ఇద్దరు కొత్తగా పెళ్ళైన భార్యాభర్తలు,వారిది అన్యోన్య దాంపత్యం..THAT HE LOVES HIS WIFE is unquestionable అంటూ అతడికి భార్యపై ఉన్న ప్రేమను నిర్వచిస్తూ ఈ కథ మొదలవుతుంది..మరి అతడి భార్య సంగతేంటి ? అంటే "ఆమె ఒక మిస్టరీ లాంటిది,అందరు తెలివైన స్త్రీలలాగే" అంటారు..రాత్రుళ్ళు ఆమెకు వచ్చే స్వప్నాలు కూడా చిత్రంగా ఉంటాయి...ఆమె చిక్కటి అడవుల్నీ,చీకటి దారుల్నీ,గుహల్నీ,పచ్చని చెట్ల వేర్లనీ,భూమినీ స్వప్నాల్లో దర్శిస్తుంటుంది.."ఆమె పర్స్ లో ఒక చిన్న ఊదారంగు బాల్ ఉంటుంది,ఉపయోగంలేనిదే..కానీ ఆమె దాన్ని భద్రంగా దాచుకుంటుంది..ఎందుకో ఎవరికి తెలుసు ? ఆమె పేరు సోఫియా"...అంటూ కథను మెల్లిగా వాస్తవికత నుండి వేరుచేసి అబ్సర్డిటీ వైపు తీసుకువెళతారు..పాఠకుడు ఈ అస్పష్టతను,అసంబద్ధతనూ అర్ధంచేసుకునేలోపు వారిద్దరూ ఒక అక్టోబర్ లో తెల్లవారుఝామునే నడకకు బయలుదేరతారు..'They do not speak, but it is not uncompanionable' అంటూ ఆ దారిలో ఒక చిన్న వాక్యంతో వారిద్దరి మధ్యా అనుబంధానికి మరో గట్టి చిక్కుముడివేసి వదిలేస్తారు సారా..జనారణ్యపు ఛాయలు పలుచబడి చిక్కని అడవి మొదలయ్యే సమయానికి సోఫియా అడుగులు వేగాన్నందుకుంటాయి,వేగాన్ని హెచ్చిస్తూ మునివేళ్ళమీద పరుగుతీస్తున్న ఆమెను వెంబడిస్తాడు భర్త..అలా కొంతదూరం పరిగెత్తి పరిగెత్తి అలసిపోయిన ఆమె ఒకచోట ఆగిపోయి వెనుదిరిగి చూస్తుంది..ఆ సమయంలో భర్త కళ్ళెదురుగానే సోఫియా ఒక నక్కగా మెటామోర్ఫోసిస్ చెందుతుంది..ఆ తరువాత ఎలాంటి పరిణామాలు చోటు చేసుకున్నాయనేది మిగతా కథ.

She turns her head and smiles. Something is wrong with her face. The bones have been recarved. Her lips are thin and her nose is a dark blade. Teeth small and yellow. The lashes of her hazel eyes have thickened and her brows are drawn together, an expression he has never seen, a look that is almost craven. A trick of kiltering light on this English autumn morning.

ఈ కథ రియలిజం,మ్యాజికల్ రియలిజం శైలుల మిశ్రమం అని చెప్పొచ్చు..ఇందులో కథకు అవసరమైన శృంగారపరమైన వర్ణనలు కూడానా చక్కని వినసొంపైన పదాలతో అలవోకగా పండించారు..ఇక ప్రకృతి వర్ణనల గురించైతే ఎంత చెప్పినా తక్కువే..సారా దీనిని గద్యంలో రాశారనడం కంటే దీన్నొక గద్య కవిత్వంగా అభివర్ణించడం సమంజసం..ఇలాంటి కథల్ని పైకి చదవడం వల్ల ఆ పదాల్లో ఆంగ్ల వచన సౌందర్యం మరింత ఇనుమడించి పాఠకులకు రసానుభూతిని కలిగించే అవకాశం ఉంటుంది..ఇందులో 'లిరికల్ ప్రోజ్' ఈ కథకు ఆత్మలాంటిది..ఆంగ్ల వచనం అత్యంత సుందరంగా అమరిన ఈ కథలో ప్లాట్ చాలా సాదాసీదాగా ఉన్నప్పటికీ నేరేషన్ మాత్రం కథను ఆద్యంతం రక్తికట్టించింది..కథనంలో భాగంగా చేసి రాసిన ప్రకృతి వర్ణనలు మరచిపోయిన మానవ సమాజపు మూలాల్ని మరోసారి గుర్తుచేస్తాయి..నాగరికత పేరిట జనారణ్యానికీ,మిగతాజీవజాలాలుండే అరణ్యాలకీ మధ్య మానవ సమాజం నిర్మించిన కనిపించని గోడల్ని కూల్చేస్తూ దానికి సమాంతరంగా మరో 'పారలెల్ యూనివర్స్' సృష్టించే ప్రయత్నం చేశారు సారా..'భాష పదును' అర్ధంకావాలంటే తప్పకుండా చదివితీరాల్సిన రచన ఈ 'మిసెస్ ఫాక్స్'..ఈ చిన్న పుస్తకం ఆమె మిగతా పుస్తకాలను చదవాలనే ఆసక్తి కలిగించింది.

పుస్తకం నుండి మరికొన్ని వాక్యాలు,

He closes his eyes. Sleep, the cure for all catastrophes, will bring relief, perhaps even reversal.

To be comfortable inside one’s sadness is not valueless. This too will pass. All things tend towards transience, mutability. It is in such mindful moments, when everything is both held and released, that revelation comes.

Santha Rama Rau's Two Stories - 'By Any Other Name' & 'Who Cares?'

ఆ మధ్య యేదో పుస్తకం గురించి వెతుకుతుంటే 'గ్రేటెస్ట్ షార్ట్ స్టోరీస్ ఆఫ్ ది వరల్డ్' అని ఒక పుస్తకం కనిపించింది..అందులో రచయితల్లో ఇద్దరు భారతీయుల పేర్లు ఉన్నాయి..వారిలో ఒకరు ఠాగోర్ కాగా మరొకరు ఈ 'శాంతా రామా రావ్'..మొదటిసారి పేరు విన్న ఆసక్తి కొద్దీ ఈవిడ కథలు రెండు కనిపిస్తే చదివాను..ఒక కథ ఆ పుస్తకంలో చెప్పిన 'Who Cares ?' కాగా మరో కథ ది న్యూయార్కర్ లో ప్రచురితమైన కథ 'By Any Other Name'.

ఆంగ్లేయుల కాలంనాటి బ్రిటిష్ ఇండియాలో పెరిగిన శాంత స్వానుభవాల నుండి పుట్టిన ఈ కథలు కల్పితాలు కాదు..1923 లో జన్మించిన శాంతా రామారావ్ తండ్రి బెనెగల్ రామారావ్ బ్రిటీషు వారి కాలంలో సివిల్ సర్వీసెస్ లో కీలక పదవులు నిర్వర్తించారు,ఆ కారణంగా శాంతా రామారావ్ జీవితం రెండు సంస్కృతుల మధ్య వైరుధ్యాలకు కేంద్రబిందువుగా మారింది..అందువల్లనే ఈ రెండు కథల్లోనూ 'కల్చరల్ క్లాష్' ప్రధానాంశంగా కనిపిస్తుంది.

ఫస్ట్ పర్సన్ లో రాసిన Who Cares ? కథలో నేరేటర్ ఒక యువతి..అమెరికాలో ఐదేళ్ళు విద్యాభ్యాసం చేసి ఆమె బొంబాయి తిరిగొచ్చిన తరువాత అమెరికాలో సహా విద్యార్థి అయిన ఆనంద్ తో మళ్ళీ ఇండియాలో పరిచయం పెరుగుతుంది..విదేశంలో విద్యాభ్యాసం సమయంలో ముఖ పరిచయం తప్ప పెద్దగా స్నేహం లేని వారిద్దర్నీ ఇండియాలో ఎదుర్కున్న సాంస్కృతికపరమైన వైరుధ్యాలు స్నేహితులుగా మారుస్తాయి..ఆధునిక కుటుంబం నుండి వచ్చిన అమ్మాయి(నేరేటర్) కంటే గుజరాతీ సంప్రదాయ కుటుంబానికి చెందిన ఆనంద్ మీద సాంస్కృతికపరమైన వత్తిడి మరింత ఎక్కువగా ఉంటుంది..పాశ్చాత్య ధోరణులను వ్యతిరేకించే ఆనంద్ తల్లి అతనికి జానకి అనే సాంప్రదాయ కుటుంబానికి చెందిన యువతితో వివాహం నిశ్చయిస్తుంది..కానీ పాశ్చాత్య పద్ధతులకు అలవాటుపడిన ఆనంద్ కు ఈ వివాహం ససేమిరా ఇష్టం ఉండదు..నేరేటర్,ఆనంద్ ఒక కాఫీ షాప్ లో కలుసుకుంటూ ఈ విషయాన్ని గురించి పలుసార్లు చర్చించుకుంటూ ఉంటారు..కానీ విచిత్రంగా చివరకు ఆనంద్ జానకిని వివాహమాడడానికి అంగీకరిస్తాడు.

ఈ కథలో స్త్రీ వాదాన్ని కొత్త కోణంలో ఆవిష్కరించే ప్రయత్నం చేశారు రచయిత్రి...అంతవరకూ సంప్రదాయ భారత స్త్రీ వ్యక్తిత్వానికి రూపకల్పన చేసిన శరత్,ఠాగోర్ నాయికల్ని గ్లోరిఫై చేసిన ఆనాటి సాహితీ ప్రపంచం మీద ఈ కథ ఒక తిరుగుబాటులా ఉంటుంది..స్త్రీలకు కూడా విద్యా ఉద్యోగావకాశాలు పెరుగుతున్న కొత్త తరంలో నేరేటర్ పాత్ర ఆధునిక యువతికి ప్రతినిధిగా కనిపిస్తే,జానకి పాత్ర సామాన్య స్త్రీల జీవితాలపై సాంఘిక పరమైన వత్తిడులకు అద్దం పట్టేదిగా కనిపిస్తుంది..తనకంటూ స్వంత వ్యక్తిత్వం లేకుండా  కాబోయే 'భర్తను సంతోషపెట్టడమే' స్త్రీ పరమావధి అని నేర్చుకున్న జానకి తన తెలివితేటల్ని వాడి ఆనంద్ ను ఎలా తనవైపుకు తిప్పుకుందో చెప్తూ చివర్లో రచయిత్రి అంటారు,But simultaneously I was wondering, Is she, after all, really in love? It was a state she didn’t know how to cope with, and she could hope only to use the weapon she knew, an ability to please or try to please. అని...కట్టుబాట్ల కనుసన్నలలో మెలిగినా తనకేం కావాలో స్పష్టంగా తెలిసి తన 'సామజిక భద్రత'  కోసం ఆనంద్ వెనుకే తిరుగుతూ అతడికి ఇష్టమయ్యేలా మసులుకుంటూ 'ప్రేమ' (?)  పేరిట తనవైపు తిప్పుకున్న నేరేటర్ జానకిని తనను మించిన స్త్రీవాదిగా నేరేటర్ అభివర్ణించడం ఈ కథలో కొసమెరుపు..ఈ కథ చదివినప్పుడు ఉద్యోగం చేసే మహిళల వ్యక్తిత్వాలను చులకన చేసి మాట్లాడే స్త్రీ /పురుష విద్యావంతులు జ్ఞప్తికి వచ్చారు..విచిత్రం ఏంటంటే ఈ కథలో ఆనంద్ తండ్రి కంటే తల్లి కి ఈ 'ఆధునిక యువతి' పట్ల తీవ్రమైన అభ్యంతరాలు ఉండడం..తరతరాల స్త్రీ పాతివ్రత్యపు ముసుగుల హిపోక్రసీని ఈ ఒక్క కథతో తీసి అవతలకు విసిరేస్తారు రచయిత్రి.

ఆనంద్ : She said—you see, she isn’t the passive, orthodox girl you think—she told me that quite against her plans or anything she’d expected, she’d—I know this will seem silly—but she’d fallen in love with me.’
నేరేటర్ : ‘I see. And that accounted for her behaviour. Trying all the time to please you, I mean.’

తన అస్తిత్వాన్ని మర్చిపోయి అనుక్షణం సమాజానికనుగుణంగా మారడమే స్త్రీ ప్రేమకు నిర్వచనమని బోధించే బూజుపట్టిన సంప్రదాయపు భావజాలాలను సూటిగా ప్రశ్నిస్తుందీ కథ..మరి జానకి నిజంగా ఆనంద్ ని ప్రేమించిందా ? లేక తన స్వార్ధానికి 'ప్రేమ'ను అడ్డం పెట్టుకుందా ?? నిజమే 'Who Cares' ??

మరో కథ 'By Any Other Name' కూడా రెండు సంస్కృతుల మధ్య రాపిడిని ప్రతిబింబించే కథే..ఈ కథలో బ్రిటిష్ పాలననాటి కాలంలో చిన్నపిల్లల మనసుల్లో సైతం నిండి ఉన్న దేశభక్తిని అద్భుతంగా చిత్రించారు శాంత..'జాతీయత','దేశభక్తి' వంటిమాటలు పెడర్ధాల్లో వాడుకలో ఉన్న ఈ కాలానికి ఇది చాలా అవసరమైన కథ అనిపించింది..ఆకాలంలో ఉన్నతపదవుల్లో ఉన్న కొందరు భారతీయుల పిల్లలు సంప్రదాయ బ్రిటిష్ స్కూళ్ళలో చదివేవారు..జోరీనాబాద్ లో శాంత(5),ఆమె అక్క ప్రమీల(8) విదేశీయత పేరిట అమలులో ఉన్న అనేక వివక్షల నడుమ ఆంగ్లో-ఇండియన్ స్కూల్లో అడుగుపెడతారు..ఇండియాలో పదిహేనేళ్ళ నుండీ ఉంటున్నా కూడా భారతీయుల పేర్లను పలకడానికి ఇష్టపడని ఆంగ్లేయురాలైన హెడ్ మిస్ట్రెస్ తొలి రోజే ప్రమీల పేరును 'పమేలా' అనీ శాంత పేరును 'సింథియా' అనీ మార్చేస్తుంది..ఇలా ఉండగా ఒకరోజు క్లాసు మధ్యలో శాంతను తీసుకెళ్లడానికి హఠాత్తుగా ఆమె అక్క ప్రమీల ఆమె తరగతికి వస్తుంది.."పద ఇంటికి వెళదాం" అంటూ క్లాసులో టీచర్ మాటను ఖాతరు చెయ్యకుండా ఆమెను తీసుకుని బయటకు నడుస్తుంది..కోపంతో ఎర్రబడిన అక్క మొహం చూసి ఆమెను అనుసరిస్తుంది శాంత..మండుటెండలో నడుచుకుంటూ ఇల్లు చేరాక కారణమేంటని అడిగిన తల్లికి విషయం వివరిస్తుంది ప్రమీల..పరీక్ష జరుగుతున్న సమయంలో భారతీయ విద్యార్థుల్ని క్లాసులో చివర వరుసలో కూర్చోపెట్టి "భారతీయులు మోసం చేస్తారు" అంటూ విద్యార్థులను వేరుచేస్తూ మధ్య మధ్యలో టేబుళ్ళు వేశారు,అందుకే వచ్చేశాను,ఇకమీద ఆ స్కూల్ కి వెళ్ళను అని చెప్తుంది..తరువాత తల్లి,ప్రమీల నెమ్మదిగా బయట మాట్లాడుకుంటూ ఉంటే శాంత వింటుంది..తల్లి ప్రమీలను అడుగుతుంది "శాంతకు ఈ విషయం అర్ధమైందంటావా ?" అని..దానికి ప్రమీల "లేదు,అదింకా చిన్న పిల్ల" అంటుంది..అది విన్న శాంత మనసులో "Of course, they were both wrong. I understood it perfectly, and I remember it all very clearly. But I put it happily away, because it had all happened to a girl called Cynthia, and I never was really particularly interested in her" అనుకుంటుండగా ఈ కథను ముగిస్తారు రచయిత్రి..అస్తిత్వం,జాతీయత,దేశభక్తి లాంటి పలు అంశాల్ని చక్కగా ఆవిష్కరించిన కథ ఇది..ఈ కథకు టైటిల్ ను షేక్స్పియర్ రోమియో-జూలియట్ నుండి సంగ్రహించారు.

"What’s in a name? That which we call a rose
By any other name would smell as sweet."

The Man Who Walked Through Walls - Marcel Ayme

One must admit that time has angles as yet unexplored. What a teaser! అంటారు 'Tickets on Time' అనే కథలో మార్సెల్ ఐమీ..కాలానికి భూతభవిష్యద్ వర్తమానాలనే మూడు డైమెన్షన్స్ మాత్రమే ఉంటాయని నమ్మే పాఠకులకు కాలాన్ని సరికొత్త నాలుగో డైమెన్షన్ లో చూపిస్తూ,ఆ ఫాంటసీని నిజమని నమ్మించే సాహసం చేశారీ ఫ్రెంచ్ రచయిత..ప్రపంచానికి ఫ్రెంచ్ సాహిత్యం అనగానే ప్రౌస్ట్,ఫ్లాబర్ లు తెలిసినంతగా మార్సెల్ ఐమీ పేరు తెలీదు..స్థానికంగా ప్రసిద్ధి చెందిన రచనలైనప్పటికీ అనువాదాలకు నోచుకోక ప్రపంచం దృష్టికి రాకుండా మరుగున పడిపోయిన వివిధ సంస్కృతులకు సంబంధించిన రచనల్ని వెలికితీసే దిశగా 'పుష్కిన్ ప్రెస్' అనువదించిన కొన్ని ఆణిముత్యాల్లాంటి రచనల్లో సుప్రసిద్ధ ఫ్రెంచ్ రచయిత మార్సెల్ ఐమీ కథల సంపుటి 'The Man Who Walked through Walls' కూడా ఒకటి..1943 లో తొలిసారి ప్రచురింపబడిన ఈ పుస్తకంలో ఐమీ కథల్లో బాగా పేరుపొందిన పది కథల్ని ఎంపిక చేశారు..మేజికల్ రియలిజం,ఫాంటసీ శైలుల్లో అద్భుతాలు సృష్టించగల నైపుణ్యం ఉన్న ఈ రచయిత కథల్ని చదవడం పూర్తి చేశాక,ఈ రచయిత పేరు ఎక్కడా వినపడలేదెందుకు అని అనుకుని మళ్ళీ నా పిచ్చి ఆలోచనకు నాకే నవ్వొచ్చింది..ఒకానొకప్పుడు మాక్సిమ్ గోర్కీ రష్యా కమ్యూనిస్టు సమాజానికి పనికిరావని తీర్మానిస్తే  Krzhizhanovsky రచనల్ని సైతం తిరస్కరించిన ఘన చరిత్ర మనది..పాలక ప్రభుత్వాలకు సలాములు కొట్టని పక్షంలో మంచి సాహిత్యానికి కూడా మనుగడ శూన్యమనడానికి మరో చక్కని ఉదాహరణ ఈ మార్సెల్ ఐమీ..రెండవ ప్రపంచ యుద్ధానంతరం ఫ్రాన్స్ వైఖరి పట్ల ఐమీ వ్యతిరేక దృక్పథమే చాలా కాలం వరకూ ఆయన రచనల్ని ప్రపంచానికి దూరం చేసిందంటారు.

Image Courtesy Google

ఈ పది కథల్లో నాకు బాగా నచ్చిన కథ తొలి కథైన 'The Man Who Walked through Walls (Le Passe-muraille)'..ఈ కథ 'ఐమీ మార్కు హ్యూమర్' కు ఒక మంచి ఉదాహరణ..ఈ కథలో పారిస్ లోని Montmartre అనే ఊళ్ళో మినిస్ట్రీ ఆఫ్ రికార్డ్స్ లో గుమస్తాగా పనిచేసే Dutilleul కు గోడల్లోంచి నడుచుకుంటూ వెళ్ళే ఒక అద్భుతమైన శక్తి ఉంటుంది..కానీ నలభైమూడేళ్ళ వరకూ అతడికి తనలో ఉన్న ఈ విచిత్రమైన శక్తి గురించి తెలీదు..ఒకరోజు హఠాత్తుగా వెలుగులోకి వచ్చిన నమ్మశక్యం కాని ఈ వింత శక్తిని కేవలం ఒక భ్రమ అనుకొని వైద్యుణ్ణి సంప్రదించి ఆయనిచ్చిన మందులు వాడుతుంటాడు..ఇదిలా ఉండగా అతడి ఆఫీసులో కొత్తగా వచ్చిన Monsieur Lécuyer అనే అధికారి Dutilleul ను చీటికీ మాటికీ అకారణంగా హింసిస్తూ ఉంటాడు..ఒకరోజు అధికారి హద్దుమీరిన వ్యవహారంతో సహనం కోల్పోయిన Dutilleul మొదటిసారి తన శక్తిని ఉపయోగిస్తూ కేవలం అతడి తల మాత్రమే గోడకి అటువైపు వెళ్ళేలా ప్రక్కనే ఉన్న అధికారిని భయభీతుణ్ణి చేసేవిధంగా అతడి  గదిలోకి తొంగి చూస్తాడు.."ఆ సమయంలో Dutilleul తల గోడకి తగిలించిన ట్రోఫీలా కనిపిస్తుంది,కానీ తేడా ఏంటంటే ఈ ట్రోఫీ లా ఉన్న తల మాట్లాడుతుంది" అంటూ “Sir,” it said, “you are a ruffian, a boor and a scoundrel.”అని తిట్టేసరికి ఆ అధికారికి ఉన్న మతి కాస్తా పోతుంది..ఈ సందర్భాన్ని ఊహించుకుంటున్న పాఠకులకు నవ్వాగదు..

ఈ లోగా కాస్త తేరుకున్న అధికారి Dutilleul గదిలోకి వచ్చి చూస్తే అతడు తాపీగా తన టేబుల్ వద్ద పనిచేసుకుంటూ కనిపిస్తాడు..కానీ Dutilleul పగ అక్కడితో చల్లారదు..ఇదే విధంగా మరో 23 సార్లు చేసేసరికి ఆ అధికారికి పాపం నిజంగా పిచ్చి పట్టి ఆస్పత్రి పాలవుతాడు..ఇంతా జరిగిన తరువాత Dutilleul కు తన సాధారణ జీవితం పట్ల విసుగు కలుగుతుంది..తనకున్న అరుదైన శక్తితో మరేదైనా సాహసం చెయ్యాలని తలపోసి Werewolf పేరుతో బ్యాంకుల్ని దోచుకోవడం మొదలుపెడతాడు..అతడిలో ఉన్న ఈ అతీంద్రియ శక్తి అతడి జీవితాన్ని ఎలాంటి మలుపులు తిప్పిందనేది మిగతా కథ..ఈ కథ  చదువుతున్నంత సేపూ ప్రతి వాక్యానికీ నవ్వుతూనే ఉంటాము..ఒక సాధారణమైన మనిషికి అసాధారణమైన శక్తిని ఆపాదిస్తూ మానవజీవితంలోని అబ్సర్డిటీని చక్కగా ప్రతిబింబించే కథ ఇది.

రెండో కథ Sabine Women (Les Sabines) లో Montmartre లోని RUE DE L’ABREUVOIR అనే వీధిలో సబీన్ అనే వివాహిత స్త్రీకి సర్వవ్యాపకత్వమనే శక్తి (Ubiquity) ఉంటుంది..మన పురాణాల్లో శ్రీకృష్ణుడు ఏకకాలంలో తన పదహారువేలమంది గోపికల వద్దా ఉన్నట్లు సబీన్ కూడా అనేక ప్రదేశాల్లో ఏకకాలంలో సంచరించగలిగే శక్తిని కలిగి ఉంటుందన్నమాట..ఆమె ఒకరోజు పరపురుష వ్యామోహంలో పడి భర్తకు తెలీకుండా Theorem అనే ఒక బీద ఆర్టిస్టుని ప్రేమిస్తుంది..అతణ్ణి కష్టాల్లోంచి బయటపడేసే సాకుతో లండన్ లోని మరో ధనవంతుణ్ణి వివాహమాడుతుంది..ఆమెలో ఇలా మొదలైన వ్యామోహం దినదిన ప్రవర్థమానమై మూణ్ణెల్లు తిరిగేలోపు ఆమె ప్రియుల/భర్తల సంఖ్య పదుల్లోంచి వేలల్లోకి చేరుతుంది..ఒకేరూపంలో ఉన్న స్త్రీని అనేక చోట్ల చూసిన ప్రజల్లో కలకలం రేగుతుంది.."Among the Guards of France, I had a lover once" అంటూ సబీన్ అలవాటుగా పాడే పాట అంతర్జాతీయ గీతంలా అందరి పెదాలపైకీ చేరుతుంది..ఈ పరిణామాల్ని జెనెటిక్ మ్యుటేషన్ గా అభివర్ణిస్తూ శాస్త్ర సాంకేతిక రంగం అనేక ప్రతిపాదనలు చేస్తుంది..
ఒక దశలో అనేక శరీరాలున్నా ఒకే ఆత్మ కలిగిన సబీన్ స్థితిని వర్ణిస్తూ హాస్యోక్తంగా "Her teeth clenched, cheeks flushed and pupils slightly dilated, she seemed, sometimes, like a telephone operator surveying a vast switchboard with passionate dedication." అంటారు ఐమీ..మరి సబీన్ లోని అనైతికతకు పర్యవసానాలేమిటన్నది మిగతా కథ..

మూడో కథ 'Tickets on Time (La Carte)' మరో అద్భుతమైన కథ..ఈ కథను Jules Flegmon అనే రచయిత డైరీలోని పేజీల రూపంలో చెప్తారు..భూమి మీద వనరుల కొరత కారణంగా  ఉత్పాదకత లేని వినియోగదారులకు జీవించే కాలాన్ని రేషన్ లో ఇవ్వాలనే ప్రతిపాదన తెస్తుంది ప్రభుత్వం..దీన్ని అమలు చేస్తూ,తినడానికి తప్ప వేరే ఏ ఉపయోగం లేని ప్రజల జీవించే హక్కుకు పరిమితులు విధిస్తూ నెలకు 15 రోజులకు 'లైఫ్ టికెట్స్' పంపిణీ చేస్తారు..ముందు ఈ వర్గంలో వృద్ధులూ,నిరుద్యోగులూ,పదవీ విరమణ చేసిన వారే ఉంటారని తాపీగా ఉన్న రచయిత తరువాత పేపర్లో వారితో పాటు ఈ వర్గంలో రచయితలను కూడా చేర్చడం పట్ల కోపంగా తన డైరీలో రాసుకున్న మాటలు, :)

This is infamous! Abuse of justice! Vile murder! The decree has just been published in the newspapers and there it appears that those “consumers whose maintenance is offset by no real contribution” include artists and writers! I could understand, at a pinch, if the measure were to apply to painters, sculptors, to musicians. But to writers! This exposes an inconsistency, an aberration, that will remain the crowning shame of our era. For, you see, writers’ utility goes without saying, my own above all, I may say in all modesty. Yet, I shall have the right to only two weeks of life per month.

ఈ పుస్తకంలో Poldevian Legend (Légende Poldève),The Bailiff (L’Huissier) అనే రెండు కథల గురించి కూడా ప్రత్యేకం చెప్పుకోవాలి..ఈ రెండూ కూడా నాకు మనసుకి బాగా హత్తుకున్న కథలు..అతి సహజమైన శైలిలో చెప్పినా చివరకు గొప్ప సందేశాన్నిచ్చే కథలివి..మనిషి చేసే సత్కర్మలను,దుష్కర్మలను బేరీజు వేస్తూ జీవితానికి సార్ధకత ఎక్కడ లభిస్తుందో సూచించే ఈ కథల్లో మతం,కట్టుబాట్లు,నీతి నియమాలననుసరిస్తూ అసలు ఏ పాపం అంటకుండా జీవించే కంటే 'కర్మ' చెయ్యడం ప్రధానమని మొదటి కథలో Marichella Borboiie పాత్ర ద్వారా నిరూపిస్తే,పాపభీతితో చేసే వంద సత్కర్మల కంటే ఆత్మశుద్ధితో ఏ ప్రతిఫలాపేక్ష లేకుండా చేసే ఒక్క మంచిపని విలువ ఎక్కువని రెండో కథలో Malicorne పాత్ర నిరూపిస్తుంది...The Problem of Summertime (Le Décret), The Wife Collector (Le Percepteur d’épouses), While Waiting (En attendant) అనే మూడు కథలూ రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం తరువాతి  ఫ్రాన్స్ సమాజపు స్థితిగతులను ప్రతిబింబిస్తాయి..ఇక The Proverb (Le Proverbe), The Seven-League Boots (Les Bottes de sept lieues) అనే రెండు కథలూ పాఠకులకు బాల్య ప్రపంచపు ఊహాలోకాల ద్వారాల్ని తెరచి చూపిస్తాయి...ఇలా చెప్పుకుంటూ పోతే ఇందులో ఒక్కో కథా ఒక్కో ఆణిముత్యం.

వాస్తవానికి అద్దంపట్టే కాల్పనిక జగత్తులో విహరిస్తూ సామాన్యుడు తన సమస్యలకు కారణాలే కాదు,పరిష్కారాలు కూడా వెతుక్కుంటాడు..అటువంటి సామాన్యుడి నిత్యజీవితంలోని అబ్సర్డిటీకి సున్నితమైన హాస్యం,వ్యంగ్యం సమపాళ్ళలో రంగరించి ఈ కథల్ని రాశారు ఐమీ..సాహిత్యం ద్వారా సమస్యల్ని ఎత్తి చూపడం ఎంత అవసరమో,మనసుకి స్వాంతన చేకూర్చడం కూడా అంతే అవసరం..ఈ రెండు అంశాల్లో ఏ ఒక్కదాన్నీ విస్మరించకుండా రెండింటినీ సమతౌల్యం చెయ్యగలిగిన అరుదైన నైపుణ్యం ఐమీ సొంతం..

ఐమీ తన పాత్రలకు ఒక వింత శక్తిని ఆపాదించి దానిని వాస్తవమని భ్రమింపజేస్తూ, వర్తమానంలో ఆ శక్తితో అసాధ్యాలను సుసాధ్యం చెయ్యగలిగే అన్ని పోజిబిలిటీస్ నీ,పర్యవసానాల్నీ విశ్లేషిస్తారు..ఈ కథలన్నిటిలోనూ ఐమీకి సగటు మనిషంటే ఉన్న వల్లమాలిన అభిమానం ప్రస్ఫుటంగా కనిపిస్తుంది..కానీ కొందరు రచయితల్లా కఠినంగా కాకుండా ఐమీ తను సృష్టించిన 'సగటు మనిషి' పట్ల చాలా సానుభూతితో వ్యవహరిస్తారు..జీవితం పట్ల నిరాశతో నిస్సహాయంగా చూస్తున్న వారి చేతికి ఎక్కడా కనీ వినీ ఎరుగని ఆయుధాలనిచ్చి వాళ్ళ సమస్యల్ని స్వయంగా ఎదుర్కోమంటారు..వాళ్ళు తమకి అలవాటులేని దారుల్లో ప్రయాణిస్తూ భంగపాటు పడితే నవ్వుతారు..తమను తాము సంభాళించుకుంటూ వారు పడే తొట్రుపాటు చూసి వ్యంగ్యోక్తులతో చమత్కరిస్తారు..నిర్దిష్టమైన దిశానిర్దేశం లేని కాలగమనంలో చిక్కుకుపోయిన ఐమీ పాత్రలు మూలాలను కోల్పోయిన అనాథల్లా నూతన ప్రపంచాల్లో సంచరిస్తుంటాయి..ఈ కథలు మనిషికి తన comfortable జోన్ వెలుపల అసాధ్యమనిపించే అంశాలన్నింటినీ పరిశీలన చేయమని ప్రోత్సహించే విధంగా ఉంటాయి..ఫాంటసీ శైలిలో సరళత్వాన్నీ,గాంభీర్యాన్నీ తగుపాళ్ళలో రంగరించి పోసే కాల్వినో శైలిని ప్రక్కన పెడితే బోర్హెస్,Krzhizhanovsky లాంటివారి శైలి ఒక్కోసారి నేలవిడిచి సాము చేస్తున్నట్లు కఠినంగా అనిపిస్తుంది..కానీ మార్సెల్ ఐమీ వారి  బాటలోనే ప్రయాణిస్తూ పాఠకుల్ని ఎన్ని ఫాంటసీ లోకాల్లో విహరింపజేసినా తన పాదాలు మాత్రం భూమి మీద స్థిరంగా ఆనించి మరీ కథ చెప్తారు..ఈ సంవత్సరం చదివిన పుస్తకాల్లో అద్భుతంగా తోచిన రచన..కాల్వినోనీ,Krzhizhanovsky నీ మరిపించిన రచన ఈ "మార్సెల్ ఐమీ,'The Man Who Walked through Walls'.

పుస్తకం నుండి కొన్ని వాక్యాలు,
Mrs Smithson, the millionaire’s wife, did not follow her sisters’ example but fell rather seriously ill. During her convalescence in California, she took to reading those dangerous novels that show in too rosy a light dishonourable couples engulfed in sin, novels whose authors are not even ashamed to describe—with despicable complacency but also, alas! in such appealing terms, with such artistry veiling the horrible truth, making disgraceful situations enticing, as to transfigure and glamorise their principal actors, all the while devilishly inducing us to forget, if not to approve (it is not unheard of!) the true nature of these odious practices—are not, as I say, even ashamed to describe the pleasures of love and the pursuit of sensual pleasure. There is nothing wickeder than that kind of book. Mrs Smithson allowed herself to be taken in by them.

(Here Mrs Smithson would sigh and allow the pages of her novel to run on beneath her thumb.) “The lovers in Love Awakens Me have no idea how it is to have such qualms. And they are as happy as hogs” (she meant to say as gods).

“the distinction between spacetime and lived time is not a philosophical fantasy. I am the proof. In reality, absolute time does not exist.”

“No less noticeable,” Maleffroi went on, “is this atmosphere of tranquillity and ease that we enjoy in the absence of those newly rationed. Now we can see just how dangerous the rich, the unemployed, the intellectuals and the whores can be in a society where they sow nothing but trouble, pointless fuss, disorder and longing for what’s impossible.

As often happens, human genius had allowed itself to be overruled by habit

In government meetings there was much talk of relative time, physiological time, subjective time and even compressible time.

Due to an administrative or communicational error, the decree to advance time had not been transmitted to this tiny community, and, lost deep in the woods, it had kept to the old regime.

I was participating. Nothing gave me reason to believe that I should ever escape its grip.

All these worlds multiplying my body into infinity extended before my eyes in vertiginous perspective.

There’s nothing more depressing than the role of the lowly confidant. For example, everyone knows that the real drama in classical tragedy is that of the confidants. It’s terrible to watch these brave souls—to whom nothing actually happens—listen with polite resignation to a complacent bore describing his own adventures.

“Yes, one good deed, but a weighty one. He, a bailiff, shouted out: ‘Down with landlords!’”        “Oh, that’s beautiful,” murmured God. “That is beautiful.”        “He shouted it twice, and he died in the act of protecting a poor woman from her landlord’s fury.”

A couple is not a chemical compound. When the elements come apart, it isn’t enough to put them in the same room for them to be reunited. People who declare wars should think about that.

The Handmaid's Tale - Margaret Atwood

జార్జ్ ఆర్వెల్ 1984 చదివినవారికి విన్స్టన్ వర్ణించిన 'ఓషియానా' (Oceania) జ్ఞాపకం ఉండే ఉంటుంది..సరిగ్గా అటువంటి ఓషియానా కు సమాంతరంగా మార్గరెట్ ఆట్వుడ్ సృష్టించిన మరో ప్రపంచమే 'గిలియడ్'..1984 ని ఆర్వెల్ ఒక పురుషుని దృష్టికోణం నుండి రాస్తే ఆట్వుడ్ 'The Handmaid's Tale' నవలను ఒక స్త్రీ దృష్టికోణంనుండి రాశారు..ఒక మనిషి జీవితంలో చదివితీరాల్సిన 100 పుస్తకాల లిస్టుల్లో ఈ పుస్తకం కూడా ఒకటి..ఎప్పుడో ముప్పైనాలుగేళ్ళ క్రిందట అంటే 1985 లో తొలిసారి ముద్రితమైన ఈ నవల ఉన్నట్లుండి ఈరోజు మళ్ళీ తాజాగా తెరమీదకు వచ్చింది..దీన్ని అదే పేరుతో ఇటీవలే నెట్ఫ్లిక్ లో సిరీస్ గా కూడా తీశారు..ఆట్వుడ్ ఈ రచనను ఒక Speculative ఫిక్షన్ గా అభివర్ణిస్తూ,భవిష్యత్ సమాజాలకు రూపకల్పన చేస్తూ తాను రాసిన కథలో ఒక్క అంశం కూడా చరిత్రలో యదార్థంగా జరగని విషయాన్ని ప్రస్తావించలేదని చెప్పడం ఆశ్చర్యం కలిగించింది.

Image Courtesy Google

మార్గరెట్ ఆట్వుడ్ రచనలన్నిటిలో గొప్ప రచనగా పేరుపొందిన ఈ పుస్తకం చదివిన తరువాత గానీ సిరీస్ చూడకూడదని ఆగాను,కానీ ఇప్పుడు పుస్తకం పూర్తిచేశాక ఇక సిరీస్ చూడడానికి మనస్కరించలేదు..ఎందుకంటే మరోసారి అనుభూతి చెందడానికి ఇది స్త్రీవాదాన్ని రొమాంటిసైజ్ చేస్తూ మనసుని ఆనందడోలికల్లో ముంచెత్తే  జేన్ ఆస్టిన్,ఎలిజబెత్ గాస్కెల్ వంటివారి ఉటోపియన్ ప్రపంచం కాదు..ఒక్కసారి ఆ అంథకారంలోకి దృష్టిసారించాక ఇక చాలు అని తలుపులు గట్టిగా మూసేసి మళ్ళీ వెనుతిరిగి చూడకుండా తిరిగి వచ్చేయాలనిపించే కౄరమైన గిలియడ్ ప్రపంచం..

ప్రతీ సమాజానికీ ఒక  గొప్ప ధీమా ఉంటుంది,ఏ సమస్య వచ్చినా 'మన వరకూ రాదులే','మనం కాదులే' అనుకోవడం..కొన్నిసార్లు మనమనుభవించే హక్కులూ,అధికారాల విలువ అవి చేజారిపోయాక గానీ తెలీదు..అమెరికాలో ఉద్యోగం చేస్తూ భర్త ల్యూక్,కూతురు హన్నా లతో స్వతంత్రమైన జీవితాన్ని గడుపుతున్న 'జూన్' కూడా అదే భ్రమలో బ్రతుకుతుంటుంది..కానీ ఒకరోజు హఠాత్తుగా ఆమె ప్రపంచం తలక్రిందులవుతుంది..దేశాధ్యక్షుణ్ణి హతమార్చి,ప్రభుత్వాన్ని కూల్చేసిన నిరంకుశ పాలకులు దానికి 'రిపబ్లిక్ ఆఫ్ గిలియడ్' గా పేరు మార్చి పరిపాలనను హస్తగతం చేసుకుంటారు..ఈ గిలియడ్ అనే ప్యూరిటన్ వ్యవస్థ పితృస్వామ్యమూలాలతో కూడిన పురుషాధిక్య ప్రపంచం..అక్కడ స్త్రీలకు ఎటువంటి హక్కులూ,అధికారాలూ ఉండవు..వారిని కమాండర్ల భార్యలు,Marthas,Aunts,Handmaids and Jezebels అంటూ కొన్ని ప్రత్యేక వర్గాలుగా విభజిస్తారు..కమాండర్ ల భార్యలకు మాత్రం కొన్ని పరిమితమైన ప్రత్యేకాధికారాలు ఉంటాయి..సంతానం లేని కమాండర్ లకు సంతానాన్ని ఇవ్వడం కోసం ఈ హ్యాండ్ మెయిడ్ లను ప్రత్యామ్న్యాయ యంత్రాలుగా ఉపయోగిస్తారు..ఆ హ్యాండ్ మెయిడ్ పేరుకి ఆమెకు సంబంధించిన కమాండర్ పేరుని జత చేసి పిలుస్తుంటారు..అలా జూన్ పేరు కమాండర్ Fred Waterford పేరు జతకలిసి 'Offred' గా మారిపోతుంది..కుటుంబాలనుండి వేరు చేసి,పేరుతో సహా అన్ని అస్తిత్వ చిహ్నాలను నిలువుదోపిడీ చేసి వారిని 'రెడ్ సెంటర్' లో నిర్బంధిస్తారు..నియమోల్లంఘన చేసిన స్త్రీలను Auschwitz నాజీ కాన్సంట్రేషన్ క్యాంపులను తలపించే కాలనీలకు తరలిస్తారు,లేదా అందరూ చూసేలా బహిరంగంగా ఉరి తీస్తారు..గిలియడ్ సమాజంలో తన స్థానమేమిటో తనకే తెలీని స్థితిలో We were the people who were not in the papers. We lived in the blank white spaces at the edges of print. It gave us more freedom. We lived in the gaps between the stories. అంటూ ఆ అనాగరిక ప్రపంచంలో తన ఉనికిని ప్రశ్నించుకునే స్త్రీమూర్తి కథే ఈ హ్యాండ్ మెయిడ్స్ టేల్..మరి జూన్ ఆ నరకం నుండి బయటపడగలిగిందా లేదా అనేది మిగతా కథ.

ఒక సమాజంలో స్త్రీల అస్తిత్వానికి నిర్వచనాలు వారి శరీరాకృతి వరకే పరిమితమైతే ? వారి గర్భధారణ శక్తి ఒక పవిత్రమైన మాతృత్వానుభవంగా కాకుండా,మనుగడకు ఒక అర్హతగా మాత్రమే పరిగణింపబడితే ? విద్య విచక్షణను ప్రసాదిస్తుంది గనుక, 'క్రిటికల్ థింకింగ్' ప్రమాదకారి అంటూ ఒక సమాజంలో స్త్రీ విద్య సమూలంగా నిషేధించబడితే ? శృంగారం అనేది ఒక వ్యవస్థీకృత చర్యగా సంతోనోత్పత్తి కోసమేనని నిర్ధారిస్తే ? స్త్రీ శరీరాన్నీ,ముఖాన్నీ పూర్తిగా కప్పేస్తూ ఆమె ఒక యూనిఫామ్ మాత్రమే ధరించాల్సొస్తే ? ఆమె స్త్రీ,పురుషులెవ్వరితో తోనూ స్నేహం చెయ్యకూడదంటే ? కేవలం అలంకారప్రాయంగా,ఒక విలాసవస్తువుగా (Jezebels) పురుషుడికి స్త్రీ మీద సర్వాధికారాలూ ఉంటే ? బైబిల్ ను (మతాన్ని) కూడా పురుషాధిక్యసమాజానికి అనుకూలంగా స్త్రీ స్వేచ్ఛను నియంత్రించడానికి ఉపయోగిస్తే ? స్త్రీని ఆమె అన్ని హక్కులూ,అధికారాల నుండీ వేరు చేసి ఆమెనొక కట్టు బానిసగా,మరబొమ్మగా మార్చివేస్తే ? ఇదంతా మార్గరెట్ ఆట్వుడ్ సృష్టించిన 'The Handmaid's Tale' లోని డిస్టోపియన్ ప్రపంచం..కానీ ఇది చదువుతున్నంతసేపూ పాఠకులకు ఇది ఒక డిస్టోపియన్ ప్రపంచంగా అగుపించదు.. సంస్కృతి,సంప్రదాయాల పేరిట సమాజంలో వ్రేళ్ళూనుకున్న సాంఘిక దురాచారాలూ,వ్యవస్థాగత లోపాలూ అనేకం జ్ఞప్తికి వచ్చి ఆట్వుడ్ డిస్టోపియన్ ప్రపంచం ఉన్నపళంగా  ఒక వాస్తవ సమాజంగా జీవంపోసుకుని కళ్ళ ముందు ప్రత్యక్షమవుతుంది..ఇందులో ఆట్వుడ్  విశ్లేషణలు పాఠకుల్ని వాస్తవికతకూ,కాల్పనికతకూ భేదం తెలియనంతగా మభ్యపెడతాయి.

ఏ వాదమైనా మానవతావాదాన్ని మించి గొప్పది కాదనుకుంటాను..కానీ మార్గరెట్ ఆట్వుడ్ పుస్తకాలు చదివాకా నాకు ఫెమినిజం మీద ప్రత్యేకమైన ఆసక్తీ,గౌరవం కలిగాయి..ఉహూ..ఆవిడ కలిగించారు..నేను చదివిన వారిలో స్త్రీవాదాన్ని ఆట్వుడ్ అంత హుందాగా విశ్లేషించిన రచయితలు బహు అరుదు..స్త్రీవాదమంటే పురుషాధిక్య ప్రపంచాన్ని ద్వేషించడమో,లేక అణచివెయ్యడమోననే  రెండు extreme భావనలు వ్రేళ్ళూనుకుని ఉన్న నేటి సమాజానికి స్త్రీ అంతరంగాన్ని ఆమె సరళత్వపు తొడుగు విప్పకుండానే చూపిస్తారు ఆట్వుడ్..కానీ స్త్రీవాద రచనలల్లో ప్రముఖంగా ప్రస్తావనకు వచ్చే ఈ నవలలో నేను గమనించిన విషయం ఏంటంటే ఇందులో స్త్రీజాతికి శత్రువులు ఆపోజిట్ సెక్స్  కాకపోవడం..ఈ కథలో కూడా 'Aunt లిడియా,'సెరెనా జోయ్' వంటి స్త్రీ పాత్రలే స్త్రీల అణచివేతకు బాధ్యులుగా కనిపిస్తాయి..కమాండర్ వాటర్ ఫోర్డ్,నిక్ వంటి పురుషులు కూడా స్త్రీల వలెనే నిస్సహాయంగా గిలియడ్ నిరంకుశత్వంలో తమ బాధ్యతను గుడ్డిగా నిర్వర్తిస్తూ,సౌమ్యత్వం ఉట్టిపడే పాత్రలుగా కనిపిస్తారు..వాళ్ళని నిందించడానికో,బాధ్యులుగా చూపడానికో   మార్గరెట్ ఆట్వుడ్ ఎందువల్లో ఒక్క కారణం కూడా చూపించలేదు..ఈ అంశం స్త్రీజాతి అణచివేతకు ఆమె స్వయంగా బాధ్యురాలా అన్నదిశగా కూడా ఆలోచనలు రేకెత్తిస్తుంది.

దీనితో పాటు ఈ నవలలో ముఖ్యంగా ప్రస్తావించవలసిన మరో అంశం 'భాష'..సామజిక వ్యవహారాల్లో భాష కీలక పాత్ర పోషిస్తుంది..వాస్తవికత పట్ల ప్రజల దృక్పథాన్ని  మార్చగలిగే సామర్ధ్యం భాషకి ఉంటుంది..Ludwig Wittgenstein సమాజాన్ని ప్రభావితం చెయ్యడానికి భాషను ఎంతటి శక్తిమంతమైన ఆయుధంగా వాడొచ్చనే అంశంపై పలు ప్రతిపాదనలు చేశారంటారు..జార్జ్ ఆర్వెల్ 1984 లో New speak లాగానే గిలియడ్ సమాజాన్ని అదుపు చెయ్యడానికి ఒక ప్రత్యేకమైన భాషను వాడతారు..కొన్ని పదాలకు అర్ధాలను తమకు అనుకూలంగా మార్చేస్తారు..ఇందులో భాగంగా 'unbaby',' unwoman' లాంటి కొత్త పద ప్రయోగాలు కనిపిస్తాయి..నిశితంగా గమనిస్తే ఈరోజుల్లో భాషకు మీడియా చేస్తున్న సత్యదూరమైన వక్రీకరణలు జ్ఞప్తికి వచ్చి మనం ఏదో డిస్టోపియన్ ప్రపంచం గురించి చదువుతున్నామనే భావన పాఠకులకు ఎక్కడా కలగదు..ఆట్వుడ్ కథనం అభూతకల్పనను వాస్తవంగా   భ్రమింపజేస్తుంది.

ఏదేమైనా 'The Handmaid's Tale' ను కేవలం ఒక స్త్రీవాద రచన మాత్రమే అంటే అంగీకరించలేను..న్యాయాన్నీ,చట్టాల్నీ చేతుల్లోకి తీసుకున్న నియంతృత్వపు  ప్రభుత్వాలు మానవజాతికి నియంతల కాలం నుండీ సుపరిచయమే..కానీ ఆధునిక సమాజం,అభివృద్ధి అంటూ మురిసిపోతున్న నేటి తరంలో కూడా ఈ నిరంకుశ విధానాలు చాపక్రిందనీరుగా ఇంకా అమలులోనే  ఉన్నాయనడంలో అతిశయోక్తి లేదు..మీడియాను గుప్పిట్లో పెట్టుకుని,భాషను తమ కనుగుణంగా మార్చుకుంటూ సమాజాలను హానికరమైన రీతిలో ప్రభావితం చేస్తూ ప్రభుత్వాలూ,కార్పొరేట్ వ్యవస్థలూ ఇష్టా రాజ్యంగా వ్యవహరిస్తున్నాయి..ఇదిలాగే కొసాగితే ఒక ప్రమాదకర స్థాయిలో వ్యవస్థలోని ఈ నిరంకుశత్వాన్ని ఒక సాధారణమైన విషయంగా ప్రజలు కూడా అంగీకరించే పరిస్థితి ఎదురవుతుందని ఈ నవల చెప్పకనే చెపుతుంది..వ్యక్తి స్వేచ్చనూ,విలువల్నీ ప్రక్కకు నెట్టి ఆలోచన శక్తి,జ్ఞానం ఉన్న మనుషుల్ని కూడా పశువుల్లాగే వారి సామర్ధ్యాలకనుగుణంగా వర్గీకరించి,మానవత్వాన్ని మంటగలిపి,బలమైన వాడు బలహీనుణ్ణి శాసించే ఆటవిక న్యాయం ఇటువంటి ఆర్గనైజ్డ్ సొసైటీస్ పేరిట మళ్ళీ అమల్లోకి వస్తుందని హెచ్చరిస్తుంది ..ఏ కాలంలో చదివినా కూడా ఆ సమాజానికి అతికినట్లు సరిపోయే నవలల్లో ఈ 'The Handmaid's Tale' కూడా ఒకటి..బహుశా అందుకే ఇన్నేళ్ళ తరువాత కూడా దీని గురించి ఇప్పుడు మళ్ళీ తాజాగా చర్చ మొదలయ్యింది..“And so I step up, into the darkness within; or else the light.” అని జూన్ అనే చివరి మాటలు నిద్రావస్థలో ఉన్న పాఠకుణ్ణి తట్టిలేపి అనేక సామజిక సమస్యలకు పరిష్కారాలు వెతుక్కోవాల్సిన సమయం ఆసన్నమైందని గుర్తు చేస్తాయి.

పుస్తకం నుండి కొన్ని వాక్యాలు,

ఒక వస్తువును చూసేటప్పుడు పాఠకుల మనసులో మెదిలే 'endless possibilities' ను పట్టుకోవడం లో మార్గరెట్ ఆట్వుడ్ నిష్ణాతురాలు..ఈ కథలో ఆఫ్రెడ్ కమాండర్ గదిలోకి వెళ్ళినప్పుడు ఆమెకు నిషేధించబడిన వోగ్ మ్యాగజైన్ ను చూసిన ఆఫ్రెడ్ మనసులో కలిగిన భావనలు..ఇలాంటి వాక్యాలు ఈ పుస్తకం నిండా కోకొల్లలు..నేరేషన్ విషయంలో మార్గరెట్ ఆట్వుడ్ ప్రతిభకు ఇలాంటి పటిష్టమైన వాక్యనిర్మాణమే ఉదాహరణ..ఇక్కడ ఆవిడ కేవలం ఒక వోగ్ మ్యాగజైన్ ను వర్ణిస్తున్నారు..

What was in them was promise. They dealt in transformations; they suggested an endless series of possibilities, extending like the reflections in two mirrors set facing one another, stretching on, replica after replica, to the vanishing point. They suggested one adventure after another, one wardrobe after another, one improvement after another, one man after another. They suggested rejuvenation, pain overcome and transcended, endless love. The real promise in them was immortality.

Nolite te bastardes carborundorum.

I hunger to touch something,other than cloth.or wood. I hunger to commit the act of touch.

There is more than one kind of freedom, said Aunt Lydia. Freedom to and freedom from. In the days of anarchy, it was freedom to. Now you are being given freedom from. Don’t underrate it.

We were a society dying, said Aunt Lydia, of too much choice.

We lived, as usual, by ignoring. Ignoring isn’t the same as ignorance, you have to work at it.

I am like a room where things once happened and now nothing does, except the pollen of the weeds that grow up outside the window, blowing in as dust across the floor.

When I get out of here, if I’m ever able to set this down, in any form, even in the form of one voice to another, it will be a reconstruction then too, at yet another remove. It’s impossible to say a thing exactly the way it was, because what you say can never be exact, you always have to leave something out, there are too many parts, sides, crosscurrents, nuances; too many gestures, which could mean this or that, too many shapes which can never be fully described, too many flavours, in the air or on the tongue, half-colours, too many. But if you happen to be a man, sometime in the future, and you’ve made it this far, please remember: you will never be subjected to the temptation of feeling you must forgive, a man, as a woman. It’s difficult to resist, believe me. But remember that forgiveness too is a power. To beg for it is a power, and to withhold or bestow it is a power, perhaps the greatest.

He was still smiling, that wistful smile of his. It was a look you’d give to an almost extinct animal, at the zoo. Staring at the magazine, as he dangled it before me like fishbait, I wanted it. I wanted it with a force that made the ends of my fingers ache?

She says after seeing a man killed "What I feel is relief. It wasn’t me."

Where the Crawdads Sing - Delia Owens

పుస్తకం పూర్తి చేసి ప్రక్కన పెట్టగానే "పంచేందుకే ఒకరులేని,బతుకెంత బరువో అనీ...ఏ తోడుకీ నోచుకోనీ,నడకెంత అలుపో అనీ.." అంటూ ఉన్నట్లుండి సీతారామ శాస్త్రి గారి పాట పెదాలమీదకొచ్చి కూర్చుంది..

When cornered, desperate, or isolated, man reverts to those instincts that aim straight at survival. Quick and just. They will always be the trump cards because they are passed on more frequently from one generation to the next than the gentler genes. It is not a morality, but simple math. Among themselves, doves fight as often as hawks.

నాగరికత నేర్చిన మనిషి ఆధునిక సమాజపు చట్రంలో ప్రకృతికి దూరంగా బ్రతుకుతున్నానని భ్రమపడినా,ఇప్పటికీ మానిషి ఉనికిని శాసించే పని తనదేనంటూ ప్రకృతి పరోక్షంగా తన పని తాను చేసుకుపోతూనే ఉంది..వేడెక్కిన నేల మీద కురిసిన వర్షపు జల్లులకు వచ్చే మట్టి వాసనంత సహజంగా మస్తిష్కంనుండి వెలువడే భావోద్వేగాలు   అవసరమైనప్పుడు ప్రకృతి నియమాలననుసరిస్తూ చుట్టూ ఉన్న నేలను ప్రభావితం చేస్తూనే ఉన్నాయి..ప్రకృతి-సంస్కృతి పరస్పరం ఒకద్దాన్నొకటి నిర్వచించుకుంటూ,ఈ చర్యలో మనిషిని మాత్రం చివరకు బాధ్యుడుగా నిలబెడతాయి..బలవంతుడు బలహీనుణ్ణి కొట్టి తన ఉనికిని చాటుకునే అలనాటి ఆటవిక న్యాయం,ఈనాటి నాగరిక సమాజంలో కూడా అమలులో ఉంది..ఇలా తెలిసో తెలీకో సమస్త జీవరాశులూ ప్రకృతి నియమావళిని అనుసరిస్తూనే ఉన్నాయి..ఎందుకంటే ఇక్కడ ఉనికి ప్రధానం..ఏం చేసైనా ఈ భూమ్మీద మనగలగాలి..అది నీటిలో గడ్డి మొలిచే తీరప్రాంతంలోనైనా,నాగరికత నేర్చిన ఆధునిక సమాజంలోనైనా సరే.

Image Courtesy Google

'Graveyard of Atlantic' అనే తీరప్రాంతం రక్షణ వలయంగా ఉన్న నేల (Marsh) చాలా ఏళ్ళుగా బానిసలకూ,దొంగలకూ,సమాజంనుండి వెలివెయ్యబడ్డవారికీ,కట్టుబాట్లకు ధిక్కరించేవారికీ నివాసంగా మారింది..ఆ నేలకు నియమాలూ,చట్టాలు వేరు..అక్కడి మనుషుల జీవన విధానం పూర్తిగా వేరు.."చిత్తడి నేలకు మృత్యువు గురించి తెలుసు,కానీ దానికి సంబంధించినంతవరకూ మృత్యువు ఒక విషాదం కాదు..పాపం అంతకంటే కాదు." అని ప్రారంభంలోనే నార్త్ కరోలినా తీరప్రాంతపు,గడ్డి మొలిచే బురదనేల నియమావళిని మనకు పరిచయం చేస్తారు..కానీ ఈ వాక్యంలో నిగూడార్థం పుస్తకం పూర్తిగా చదివాక గానీ అర్ధం కాదు..అమెరికన్ రచయిత్రి డెలియా ఓవెన్స్ తొలి నవలైన 'Where the Crawdads Sing'(2018) న్యూయార్క్ టైమ్స్ ఫిక్షన్ బెస్ట్ సెల్లెర్స్ లో ఒకటిగా నిలిచి విశేషంగా పాఠకుల ప్రశంసలందుకుంటోంది.

ఇది 'మార్ష్ గర్ల్' గా పిలవబడే క్యా (క్యాథెరిన్ క్లార్క్-Catherine Danielle Clark) కథ..'క్యా' నార్త్ కరోలినా తీరప్రాంతంలో (Marsh) జనారణ్యానికి దూరంగా చిన్న ఇంటిలో(shack) నివసిస్తుంటుంది..ఐదుగురు సంతానంలో ఆఖరిదైన క్యా (6) ఒక రోజు ఉదయం హఠాత్తుగా ఇల్లు వదిలి వెళ్ళిపోయిన తల్లి ఎప్పటికైనా తిరిగి వస్తుందని ఎదురుచూస్తుంటుంది..తల్లి రాలేదు సరికదా,తాగుబోతు తండ్రిని భరించలేక మిగిలిన ఇద్దరు అక్కలూ,ఇద్దరు అన్నలూ కూడా ఒక్కొక్కరుగా క్యాను వదిలి వెళ్ళిపోతారు..ఇకమీదట బుద్ధి పుట్టినప్పుడు మాత్రమే ఇంటికి వచ్చే బాధ్యత లేని తాగుబోతు తండ్రి అధీనంలో బ్రతకాలని క్యా మెల్లిగా అర్ధం చేసుకుంటుంది..ఇల్లు వదిలి వెళ్ళడానికి ముందు క్యా కంటే ఏడాది పెద్ద అయిన జోడీ ఆమెకు ఆ పరిసరాల గురించి నేర్పిస్తాడు..తర్వాత తండ్రి అరుదుగా చూపించే మంచితనం కారణంగా చేపలు పట్టడం,పడవ నడపడం నేర్చుకుంటుంది..కుటుంబం అంతా వదిలి వెళ్ళిపోయినా అక్కడ చేపల్నీ,నత్తల్ని అమ్మి ఆ వచ్చిన సొమ్ముతో కడుపు నింపుకుంటూ ఉంటుంది..కానీ ఒకరోజు బయటకి వెళ్ళిన తండ్రి కూడా ఇంటికి తిరిగి రాకపోయేసరికి క్యా పూర్తి ఏకాకిగా మారుతుంది..ప్రభుత్వం వాళ్ళు తినడానికి తిండి పెడతామని ఆశపెట్టి స్కూల్ కి తీసుకెళ్ళినా అక్కడ తోటి పిల్లలు క్యా ను 'మార్ష్ గర్ల్','వైట్ ట్రాష్' అంటూ ఆటపట్టించడంతో ఆమె రెండో రోజు ఇక స్కూల్ కి వెళ్ళడం మానుకుంటుంది..ఇదిలా ఉండగా అన్నయ్య జోడీ స్నేహితుడైన మరో కుర్రవాడు టేట్ (Tate) క్యా కు మెల్లిగా దగ్గరవుతాడు..టేట్ పరిచయంతో ఆమెలో ఒంటరితనం పోయి కొత్త ఉత్సాహం చోటు చేసుకుంటుంది..టేట్ 'రీడింగ్ కేబిన్' లో క్యాకు చదవడం,రాయడం నేర్పిస్తాడు..యుక్తవయస్సు వచ్చేసరికి వారిద్దరి మధ్యా ప్రేమ చిగురిస్తుంది..మళ్ళీ వస్తానని ప్రమాణం చేసి చదువుల నిమిత్తం దూరంగా వెళ్ళిపోయిన టేట్,ప్రకృతి ఒడిలో పెరిగిన క్యా తన నాగరిక ప్రపంచంలో ఇమడలేదేమో అని భావించి తుదకు మాట తప్పుతాడు..రెట్టించిన ఒంటరితనంతో క్యా కథ మళ్ళీ మొదటికొస్తుంది..ఈలోగా బార్క్లీ కోవ్ (Barkley Cove) లో పేరున్న ఫుట్ బాల్ ప్లేయర్ ఛేజ్ ఆండ్రూస్ క్యా కు దగ్గరవుతాడు..కొన్ని కారణాల వల్ల ఛేజ్ కూడా దూరమవడంతో మనసు విరిగిన క్యా మరెవ్వరినీ తన జీవితంలోకి ఆహ్వానించకూడదని నిర్ణయించుకుని మార్ష్ లో తన ఇంటిలో ఒంటరి జీవితాన్ని గడుపుతుంటుంది..మొదట్నుంచీ ప్రకృతితో పెనవేసుకుని జీవిస్తున్న కారణంగా సహజంగానే క్యా జీవశాస్త్రం వైపు మొగ్గుచూపుతుంది..ఆ తీరప్రాంతంలోని అరుదైన పక్షులు,కీటకాలు,పువ్వులు,షెల్స్ నమూనాలను సేకరించి,పశ్చాత్తాపంతో స్నేహహస్తం చాచి వచ్చిన టేట్ ప్రోత్సాహంతో వాటి మీద పుస్తకాలు ప్రచురించే స్థాయికి ఎదుగుతుంది.

ఆ సమయంలో హఠాత్తుగా ఛేజ్ ఆండ్రూస్ హత్య గావింపబడ్డాడన్న వార్త బార్క్లీ కోవ్ అంతటా కార్చిచ్చులా వ్యాపిస్తుంది..ఛేజ్ కూ క్యాకు ఉన్న సంబంధమే ఈ హత్యకు కారణమంటూ తమకంటే భిన్నమైన జీవితం గడిపే 'మార్ష్ గర్ల్' క్యా ను అనుమానిస్తారు..ఫలితంగా ఆమెను పోలీసు నిర్బంధంలోకి తీసుకుని విచారణ చేస్తారు..ఈ కథను 1952 లో క్యా బాల్యం నుండి మొదలు పెట్టి 1969 లో ఛేజ్ హత్య వరకూ బ్యాక్ టూ బ్యాక్ చెప్పుకుంటూ వస్తారు..మరి ఛేజ్ హత్య వెనుక కారణాలు ఏమిటనేది మిగతా కథ.

ఈ కథలో క్యాథెరిన్ క్లార్క్ జీవితం ఒక ప్రేరణ..అమ్మచాటు ఆరేళ్ళ పసిబిడ్డ ఉన్నపళంగా తన జీవితాన్ని తానే తీర్చిదిద్దుకున్న వైనం స్త్రీ సాధికారతకు నిర్వచనంలా కనిపిస్తుంది..కుటుంబం ఏకాకిని చేసినా క్యా ను కొందరు మంచి మనుషులు అక్కున చేర్చుకుంటారు..కిరాణా కోసం పిగ్లీ-విగ్లీ షాపు కి వెళ్ళి మిగిలిన చిల్లర లెక్కచూసుకునేలోపే ఆ చిన్నారికి ఇవ్వాల్సిన దానికంటే ఎక్కువ చిల్లర ఇచ్చే సారా,ఆమె పడవకు ఇంధనం కోసం  వచ్చినప్పుడల్లా క్యా ను సొంత కూతురిలా చూసుకునే జంపిన్,మేబెల్ లాంటి మంచి మనుషులు కూడా అక్కడక్కడా పరిచయమవుతారు..ప్రకృతి వర్ణనలతో పాటు సున్నితమైన భావోద్వేగాలను కూడా ఆవిష్కరించడంలో రచయిత్రి డెలియా నేర్పు  ప్రశంసనీయం..తండ్రి తనను తొలిసారిగా 'hon' (హనీ) అని పిలిచినప్పుడు క్యా పొంగిపోయే సన్నివేశం,చాలా కాలానికి తల్లి రాసిన ఉత్తరాన్ని చదవడం రాక తండ్రి చదివి వినిపిస్తాడేమోనని ఉత్తరాన్ని అతనికి కనిపించేలా పెడితే,తండ్రి ఆ ఉత్తరాన్ని చింపి బూడిద చేస్తే,తల్లి రాసిన ఆ ఉత్తరాన్ని వెతుక్కుంటూ క్యా పసి మనసులో మెదిలే భావాలు హృదయాన్ని మెలితిప్పుతాయి..

She flung open his dresser drawers, rummaged through his closet, searching. “It’s mine, too! It’s mine as much as yours.”

భారతీరాజా సినిమాని ఇంగ్లీష్ వెర్షన్ లో స్క్రిప్ట్ రాస్తే ఈ పుస్తకంలా ఉంటుంది.. :) కథలో చివరివరకూ అంతర్లీనంగా కొనసాగే 'melancholic mood' పుస్తకం పూర్తి చేసిన చాలా సేపటివరకూ కూడా మనల్ని వదిలిపోదు..ఈ కథలో జాత్యహంకారపు జాడలు చూసి క్యా ను మొదట్లో నల్లజాతీయురాలేమో అని భ్రమ పడతాము..'Sing Unburied Sing' లో Jasmyn Ward తరహాలో ఇందులో 1950 ల కాలంలో నార్త్ కరోలినా తీరప్రాంతాల్లో సామాన్యులు వాడే భాషనే యధాతథంగా ఉపయోగించారు..అందువల్ల ఇందులో వచనం నేటివిటీకి దగ్గరగా,పచ్చి వాసన వేస్తూ కథకు అదనపు ఆకర్షణగా నిలిచింది..క్యా పసితనాన్నీ,ప్రకృతి ఆమెను గుండెలకు హత్తుకున్న వైనాన్నీ రచయిత్రి ఎంతో హృద్యంగా వర్ణించారు..సృష్టిలో ప్రతి జీవికీ సంతోషాన్నీ,దుఃఖాన్నీ పంచుకోడానికి మరో జీవి సాహచర్యం అవసరం..క్యా ఒంటరి జీవితం ఒక ప్రేరణ గా కనిపించినా,ఆమె గమ్యం చేరుకోడానికి సహాయపడిన జంపిన్,టేట్,రాబర్ట్,మేబెల్ లాంటి కొందరు మంచి మనుషుల పాత్రలు ఆశావహదృక్పధాన్ని చాటుతూ,మరుగునపడిన మానవత్వపు ఔన్నత్యాన్ని వెలికితీస్తాయి..సృష్టిలో ప్రతి  జీవికీ ఏకాంతం ఎంత అవసరమో,మరో మనిషి సాంగత్యం కూడా అంతే అవసరమన్న సత్యాన్ని క్యా సంఘర్షణ పదే పదే గుర్తు చేస్తుంది..నిజానికి ఒంటరితనాన్ని ఎవరూ కోరుకోరు,మన అనుకున్న మనుషులు వదిలి వెళ్ళిపోయినప్పుడో,లేక తిరస్కారానికి గురైనప్పుడో మనసులో ఏర్పడే గాయాలు అందరికీ మానినట్లు కొందరికి మానవు..క్యా ఆ కొందరిలో ఒకరిగా కనిపిస్తుంది..ఒక దశలో టేట్ ను జీవితంలోకి ఆహ్వానించాలా వద్దా అని ఆలోచిస్తూ,సాన్నిహిత్యంలో ఉండే సౌకర్యం కంటే తిరస్కారంలో ఉండే బాధను ఓర్చుకోవడం కష్టమనుకుంటుంది..చూడగా ఇదొక సాధారణమైన కథే,కానీ ఈ కథలో ప్రత్యేకత ఏంటంటే, ఇందులో పాత్రలతో పాటు ప్రకృతికి కూడా సరిసమాన ప్రాతినిథ్యం కల్పించారు డెలియా...ప్రకృతి నిరంతరం మనిషి జీవనశైలిని ప్రభావితం చేస్తుంది జీవితంలో విడదీయలేని భాగంగా అగుపిస్తుంది..ఈ కథలో సముద్రపు ఆటుపోట్లూ,తుమ్మెదల సంయోగాలూ,సముద్రపు పక్షుల అరుపులూ ఇవన్నీ ఆ తీర ప్రాంతపు జీవితాన్నుంచి విడదీయలేని అంశాలు..అన్నిటికంటే కథనం ఈ పుస్తకానికి ప్రధానాకర్షణగా నిలిచింది..ఒక దశలో ఈ పుస్తకాన్ని ప్రత్యేకం ప్రకృతి ప్రేమికుల కోసం మాత్రమే రాశారా అనిపిస్తుంది..ఈ పుస్తకం న్యూ యార్క్ టైమ్స్ బెస్ట్ సెల్లర్ గా నిలవడానికి ఇదే ప్రధాన కారణం.

పుస్తకం నుండి కొన్ని వాక్యాలు..

Months passed, winter easing gently into place, as southern winters do. The sun, warm as a blanket, wrapped Kya’s shoulders, coaxing her deeper into the marsh. Sometimes she heard night-sounds she didn’t know or jumped from lightning too close, but whenever she stumbled, it was the land that caught her. Until at last, at some unclaimed moment, the heart-pain seeped away like water into sand. Still there, but deep.Kya laid her hand upon the breathing, wet earth, and the marsh became her mother.

When in trouble, just let go. Go back to idle.

Someone knew her name. She was taken aback. Felt anchored to something; released from something else.

“No, I cain’t leave the gulls, the heron, the shack. The marsh is all the family I got.”

“‘There are some who can live without wild things, and some who cannot"'

Months turned into a year. The lonely became larger than she could hold. She wished for someone’s voice, presence, touch, but wished more to protect her heart.

But these hurried groping hands were only a taking, not a sharing or giving.

She knew it wasn’t Chase she mourned, but a life defined by rejections.

“I have to do life alone. But I knew this. I’ve known a long time that people don’t stay.”

Even in nature, parenthood is a thinner line than one might think.

The Penelopiad - Margaret Atwood

Madelaine Miller 'Circe' చదువుతున్నప్పుడు అందులో ఒడీసియస్ భార్య 'పెనెలోప్' పాత్ర నాకు చాలా ఆసక్తికరంగా అనిపించింది..ఒడిసియస్ తో Circe కొంతకాలం సహజీవనం చేస్తుంది..స్పార్టన్ రాజకుమారి పెనెలోప్ స్థిరత్వానికి నిలువెత్తు నిర్వచనం..చెక్కుచెదరని ధృడమైన వ్యక్తిత్వంతో ఒడిస్సియస్ కు సరిసాటి తెలివితేటలున్న వ్యక్తిగా భర్త మరణానంతరం సిర్సే దగ్గరకి ఆశ్రయం కోరి వచ్చిన ఆమె గురించి మరింత తెలుసుకోవాలని కుతూహలం కొద్దీ సర్ఫ్ చెయ్యగా 'పెనెలోప్' పాత్ర ప్రధానంగా మార్గరెట్ ఆట్వుడ్ రాసిన 'The Penelopiad' అనే పుస్తకం కనిపించింది..ఈ కథకు మూలం హోమర్ 'ఒడిస్సి' అయినప్పటికీ పెనెలోప్ దృష్టికోణం నుండి రాసిన ఈ కథకు కొన్ని మార్పులూ-చేర్పులు చేసి 'పెనెలోపియాడ్' అని పేరు పెట్టారు..కానీ అసలు కంటే కొసరు అన్నరీతిలో నాకు సిర్సే కంటే పెనెలోపియాడ్ ఇంకా ఎక్కువ నచ్చింది..స్థిర గంభీరమైన నది లాంటి మాడెలైన్ మిల్లర్ నేరేషన్ తో పోలిస్తే తళుక్కున మెరిసే వ్యంగ్యాస్త్రాలు,హాస్యం మేళవించిన కథనం,చక్కని ఛలోక్తులతో మార్గరెట్ ఆట్వుడ్ నేరేషన్ లోని 'ease' ఉరకలు-పరుగుల జలపాతంలా మరింత ఆసక్తికరంగా సాగింది..ఒక స్త్రీవాద రచన చదువుతున్నామనే స్పృహ పాఠకులకు కలగకుండా గంభీరమైన సన్నివేశాన్ని సైతం సున్నితమైన హాస్యంతో తేలికపరుస్తూ చక్కని సమతౌల్యంతో ఈ కథను రాశారు మార్గరెట్ ఆట్వుడ్..Circe - The Penelopiad ఈ రెండూ జంట పుస్తకాల్లాంటివి..ఈ రెండు పుస్తకాలనూ వరుసగా చదివితే కుటిలతంత్రాల్లో చాణక్యుణ్ణి తలపించే ఒడీసియస్ వీరగాథల్ని(?) ఏకకాలంలో ఇద్దరి స్త్రీల దృష్టికోణాలనుంచి చూసిన అనుభవం కలుగుతుంది..కానీ ఈ రెండు నవలలు చదివేముందు హోమర్ ఒడిస్సి గురించి కొంచెం తెలిసుంటే మరికొంచెం నచ్చుతుంది.

Image Courtesy Google

గ్రీకు మైథాలజీ తెలిసినవారికి ఒడీసియస్ కథ పరిచయమే...అతనొక మహా వీరుడు,అపర చాణక్యుడు,కుతంత్ర బుద్ధి కలవాడు,తన మాటల గారడీతో ఎవరినైనా తనవైపుకు తిప్పుకోగల మేథావి,అఛిల్లిస్ మనసు మార్చి ట్రోజన్ యుద్ధానికి తీసుకెళ్ళిన సమర్ధుడు..ఇలా చెప్పుకుంటూ పోతే పురాణకాలం నుండీ ఈనాటి వరకూ ఒడీసియస్ వీరగాథలు మహా కావ్యాలన్నీ వీనులవిందుగా గానం చేస్తూనే ఉన్నాయి..కానీ ఒడీసియస్ తన కథలో నిజంగా నాయకుడేనా ? అతను చేసిన పనులన్నీ ధర్మబద్ధమైనవేనా ?

మనం ఏర్పరుచుకునే అభిప్రాయాల్లో నూటికి తొంభై శాతం విన్నవో,కన్నవో,ఎవరైనా మనతో అన్నవో అయ్యి ఉంటాయి..స్వానుభవంతో ఒక ఖచ్చితమైన అభిప్రాయానికి రావడం బహు అరుదే కాదు అన్ని సమయాల్లోనూ అసాధ్యం కూడానూ..గ్రీకు పురాణాల ప్రకారం మృతి చెందిన తరువాత పాతాళ లోకానికి చేరిన అందరూ తమతో పాటు ఒక చిన్న సంచీ తీసుకుని వెళ్తారట..అన్నవీ,విన్నవీ,కన్నవీ అన్నీ కలిగిన ఆ సంచీలు ఒక్కొక్కటీ ఒక్కో బరువు ఉంటాయట..పెనెలోప్ సంచీ బరువు మధ్యస్థంగానే ఉన్నా,అందులో తొంభై శాతం ఆమె భర్త ఒడీసియస్ చెప్పిన విషయాలే ఉన్నాయి అంటుంది..నిజానికి పెనెలోప్ ఒడీసియస్ తత్వం గురించి స్పృహ లేని అమాయకురాలు కాదు..కానీ అతను మాట్లాడేవన్నీ అసత్యాలని తెలిసినా అతన్ని గుడ్డిగా  నమ్ముతుంది..జీవించి ఉన్నకాలంలో సీతా దేవంత సహన మూర్తిగా భర్త మాటకు ఎదురు చెప్పని పతివ్రతా శిరోమణిగా పేరు తెచ్చుకున్నపెనెలోప్ మరణానంతరం "Now that I’m dead I know everything" అంటూ తన అస్తిత్వాన్ని సత్యాసత్య విచారణ చేయ సంకల్పిస్తుంది.

ఈ కథను వర్తమానంలోనే చెప్తారు...కథ మొదలుపెట్టే సమయానికి మరణించిన పెనెలోప్ ఆత్మ మన సమాజంలో సంచరిస్తూ ఉంటుంది..గ్రీకు పురాణాల కాలానికీ,వర్తమానానికీ ఉన్న తేడాలను గమనిస్తూ తన గతాన్ని పునఃపరిశీలించుకుంటుంది..పెనెలోప్ పినతండ్రి కూతురు హెలెన్ స్వార్ధం కారణంగా జరిగిన ట్రోజన్ (ట్రాయ్) యుద్ధంలో ఒడీసియస్ చాలా కీలకమైన పాత్ర పోషించాడు..పదేళ్ళ సుదీర్ఘకాలం పాటు జరిగిన ట్రోజన్ యుద్ధం,అటుపైన మరో పదేళ్ళ తిరుగుప్రయాణంలో సముద్రయానంలో మార్గ మధ్యంలో మాంత్రికురాలు సిర్సే తో సహజీవనం,సైక్లోప్ అనే ఒంటి కన్ను రాక్షసిని చంపడం లాంటి అనేక సాహసాలూ,మజిలీల కారణంగా సుమారు ఇరవై ఏళ్ళ తరువాత ఒడీసియస్ ఇల్లు చేరతాడు..పదిహేనేళ్ళ పసి ప్రాయంలో భర్త వదిలి వెళ్ళిన ఒడీసియస్ ఏ నాటికైనా తిరిగొస్తాడని కొడుకు టెలిమాచుస్ తో ఇథాకాలో అతడి కోసం వేచి చూస్తుంది..కానీ ఆ సమయం ఆమెకు కఠినమైన పరీక్షలు పెడుతుంది.

ఇథాకాలో ఒడీసియస్ లేని సమయాన్ని అదను చూసుకుని ఆ రాజ్యంలోని ప్రతి యువకుడూ పెనెలోప్ సంపద,అధికారం మీద ఆశతో వయసులో తమకంటే పెద్దదైన ఆమెను(35) ని తమలో ఎవరో ఒకర్ని వివాహమాడమని వేధిస్తుంటారు..ఒడీసియస్ తిరిగిరాడన్న ధీమాతో ఆ అల్లరి మూక రాజభవనంలో చేరి ఆమె సంపదను తింటూ ఆమెను హింసిస్తూ ఉంటారు..కానీ పెనెలోప్ వందమంది పైగా ఉన్న ఆ యువకుల్ని తన తెలివితేటలతో మభ్య పెడుతూ భర్త రాకకోసం ఎదురు చూస్తూ ఉంటుంది..ఈ సమయంలో పెనెలోప్ సొంత కూతుళ్ళలా చూసుకునే ఆమె పన్నెండుమంది దాసీలూ(కన్యలు) ఆమెకు సహాయపడుతూ ఉంటారు..కానీ ఆ యువకులతో సన్నిహితంగా మెలుగుతున్నట్లు నటిస్తూ పెనెలోప్ ఆదేశం మేరకు వారి వ్యూహాల్ని ఆమెకు చేరవేసే క్రమంలో వారిలో కొందరు మానభంగానికి గురైతే మరి కొందరు అయిష్టంగానే వారికి లొంగిపోతారు..కానీ పెనెలోప్ మీద అభిమానంతో వారీ దురాగతాలన్నిటినీ ఓర్చుకుంటారు.

అప్పటికే భార్య గురించిన పుకార్లు ఆ నోటా ఈ నోటా వినియున్న ఒడీసియస్ ఇరవై ఏళ్ళ తరువాత రాజభవంతికి బిచ్చగాడి మారువేషంలో వస్తాడు..అక్కడ జరుగుతున్న వ్యవహారంలో ఆమె ప్రమేయం లేదని గ్రహించి ఆమెను వివాహమాడడానికి వేచి ఉన్న వరులను ముక్కలు ముక్కలుగా నరుకుతాడు..తరువాత వందమందికి పైగా ఉన్న శవాలనూ,వాటి తాలూకా రక్తపు మరకలనూ పన్నెండుమంది దాసీల చేత శుభ్రం చేయిస్తాడు..ఆ కన్యలు పెనెలోప్ కి సహాయం చేస్తున్నారని తెలుసుకోకుండా కేవలం ఆ యువకులతో గడిపిన నేరానికి వారిని కూడా టెలిమాచుస్ చేత ఉరితీయిస్తాడు..ఈ కథలో మరణించిన పన్నెండుమంది కన్యలూ ఆత్మలుగా మారి వర్తమాన కాలంలో తమకు న్యాయం జరిపించమని కోర్టును ఆశ్రయిస్తారు..ఈ విషయంలో కోర్టులో జరిగే వాదోపవాదాలు హాస్యాన్ని పండిస్తాయి..పెనెలోప్ తనని సంప్రదించకుండా ఇంత మారణహోమం తలపెట్టిన ఒడీసియస్ కౄరత్వాన్ని ఖండించలేక,తాను అల్లారుముద్దుగా పెంచుకున్న పన్నెండుమంది కన్యల మృతినీ మౌనంగా దిగమింగుకుంటూ ఆ కాలంలో స్త్రీలకున్న పరిమితుల్నీ,అంతఃపురంలో దాసీలు ఎదుర్కునే ఘోరమైన పరిస్థితుల్నీ గుర్తు చేసుకుంటుంది..పద్యాన్నీ,గద్యాన్నీ మేళవించి రాసిన ఈ కథలో పద్య భాగం పన్నెండు మంది కన్యల దృష్టికోణం నుండీ,గద్యాన్ని పెనెలోప్ దృష్టికోణం నుండీ రాశారు..ఒడీసియస్ క్రూరత్వానికీ ,సోదరుడిలా పెంచిన టెలిమాచుస్  కిరాతకానికీ తాము బలైన వైనాన్ని పన్నెండుమంది యువతులూ పద్యాల రూపంలో గానం చేస్తారు..బేసిక్ స్టోరీ లైన్ తెలుసుకుని ఈ కథ చదివితే పుస్తకం మరింత బాగా నచ్చుతుంది..మాడెలైన్ మిల్లర్ 'సిర్సే' చదవడమంటూ జరిగితే వెనువెంటనే మార్గరెట్ ఆట్వుడ్ 'పెనెలోపియాడ్' కూడా తప్పక చదవండి..ఆట్వుడ్ అద్భుతమైన నేరేషన్ పుస్తకాన్ని క్రింద పెట్టనివ్వదు..Happy Reading.

పుస్తకం నుండి కొన్ని వాక్యాలు,

It was claimed she’d come out of an egg, being the daughter of Zeus who’d raped her mother in the form of a swan.She was quite stuck-up about it, was Helen. I wonder how many of us really believed that swan-rape concoction? There were a lot of stories of that kind going around then – the gods couldn’t seem to keep their hands or paws or beaks off mortal women, they were always raping someone or other.

Immortality and mortality didn’t mix well: it was fire and mud, only the fire always won.

The gods were never averse to making a mess. In fact they enjoyed it. To watch some mortal with his or her eyes frying in their sockets through an overdose of god-sex made them shake with laughter. There was something childish about the gods, in a nasty way. I can say this now because I no longer have a body, I’m beyond that kind of suffering, and the gods aren’t listening anyway. As far as I can tell they’ve gone to sleep. In your world, you don’t get visitations from the gods the way people used to unless you’re on drugs.

I know it isn’t me they’re after, not Penelope the Duck. It’s only what comes with me – the royal connection, the pile of glittering junk. No man will ever kill himself for love of me.And no man ever did. Not that I would have wanted to inspire those kinds of suicides. I was not a man-eater, I was not a Siren, I was not like cousin Helen who loved to make conquests just to show she could.

Odysseus won it. He cheated, as I later learned. My father’s brother, Uncle Tyndareus, father of Helen – though, as I’ve told you, some said that Zeus was her real father – helped him to do it. He mixed the wine of the other contestants with a drug that slowed them  down, though not so much as they would notice; to Odysseus he gave a potion that had the opposite effect. I understand that this sort of thing has become a tradition, and is still practiced in the world of the living when it comes to athletic contests

It’s hard to lose an argument to one’s teenaged son. Once they’re taller than you are, you have only your moral authority: a weak weapon at best.